Estetika nazariyasi 2 - Falsafa - Slaydlar

Estetika nazariyasi 2

Yuklangan vaqt:

30.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1124.458984375 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Estetika nazariyasi.

REJA: 1. Estetikada kategoriya tushunchasi. 2. Go’zallik estetikaning markaziy kategorisi sifatida. 3. Ulug’vorlik va tubanlik. 4. Go’zallik va moddiy qadriyatlar. 5. Fojeaviylik va kulgulilik.

Har bir fan o’z maqomiga ko’ra muayyan tadqiqot faoliyat sohasi bo’lib, bu faoliyat tabiat, jamiyat va tafakkur haqida yangi bilimlat hosil qilishga qonun va kategorilar asosida olamni yangidan idrok etishga qaratilgan bo’ladi.

Ma’lumki, dialektikaning biror- bir kategoriyasini voqelikdan ayri holda tasavvur etib bo’lmaydi. Chunki, bu kategoriyalar (yaxlitlik, qism, zaruriyat, tasodif, mohiyat, sifat va h.q) insonni o’rab turgan olamda sodir bo’ladigan voqea- hodisalar haqida aniq xulasalar chiqarishadi.

Estetika ham falsafiy fan sifatida o’zining qonun va kategoriyalar ga ega. Bular quyidagilar:

1. Go’zallik. 2. Hunuklik. 3. Ulug’vorlik. 4. Tubanlik. 5. Fojeaviylik. 6. Kulgulilik va boshqalar.

Go’zallik haqidagi qarashlar va nazariyalar: Zardusht- Huvarnosi Axura Mazda ko’p go’zaldir, go’zaldir juda. Abu Nasr Farobiy- Go’zallik bu-turli musiqalar, yaxshi xulq-atvorga to’g’ri keladigan, odamlar erishishga havas qiladigan narsalardir.

Abu Homid G’azzoliy- Har qanday go’zallik, go’zallikni anglay olgan muhabbat obektdir. Ibn Sino- Go’zalikka muhabbat qo’yishning asosida ham aql ham hissiyot yotadi.

Umar Hayyom- Go’zallik barcha tillarda vasf etiladigan va har qanday aqlga xush keladigan tuyg’udir. F. Shiller- Go’zallik-hodisaga aylangan erkinlik.

Nafosat falsafasi go’zallikga bilishning maxsuli sifatida nomoyon bo’ladi. Masalan, bahor faslining go’zalligi tabiyatning uyg’onishi, ko’klamning yuz ochishi bilan belgilansada, undagi muhum unsur moslik tushunchasi bilan, yaniy faslning inson manfaati bilan bahoriy gullarning unib chiqishi bilan o’zgachadir .

Chiroylilik- narsalarning tashqi ko’rinishini, holatini, bajarilgan ish yoki qilingan harakatidagi o’zaro hamohangligini ifodalovchi tushuncha. Chiroylilik insonlarda yoqimli taassurot qoldiradi.

Ulug’vorlik-insonning narsa xodisalariga estetik va axloqiy mezonlar bilan yondashishi va ualrdan yuksak hayratlanish tuyg’usini hosil qiluvchi estetik hissiyot majmuidir. Ulug’vorlik o’zida hajm, miqdor ko’lam va buyuklikni mujassam etadi.

Ingliz nafosatshunosi E.Biork ko’zallikni ulug’vorlik bilan solishtiradi va ularni bir-biriga qarama- qarshi tushunch sifatida qaraydi. I.Kant esa ko’zallik va ulug’vorlikni uyg’unlikda rivojlanuvchi tushuncha deb aytadi.

Vatanimiz o’z mustaqilligini qo’lga kiritgandan so’ng milliy- ma’naviy qadriyatlarga yangicha munosabat bildirdi, xalqona, ilg’or an’analar shakllandi, milliy iftixorni yuksaltirishga keng jamoatchilik fikri jalb qilindi.

Yetuk rassomlar hayotning barcha hodisalarni rangtasvir orqali ko’radi, ularga ijod manbai sifatida qaratydi, sanatning hamma uchun zarur ekanligiga qat’iy ishonadi. Shu bois ularning asarlaridagi go’zallik ruhi rangtasivirinui sevishga da’vat etadi, tasviriy sanatni his qilish va uni idrok etishga chaqiradi.

O'xshashlar

Nafosat falsafasi (Estetika)

Estetika fanining predmeti, tadqiqot doirasi va taraqqiyot bosqichlari

Falsafa tarixi va nazariyasi

“Estetika” fanining obekti va falsafiy mohiyati. Estetik tarbiyaning turlari va yo’nalishlari

Tushuncha 2