Qo‘riqxona - Botanika - Slaydlar

Qo‘riqxona

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1905.5 KB

Ko'chirib olish

Qo‘riqxonaQo‘riqxona www.arxiv.uz

Qo’riqxona tabiati boy bo’lgan joylarni Qo’riqxona tabiati boy bo’lgan joylarni muhofaza qilish uchun maxsus ajratilgan katta muhofaza qilish uchun maxsus ajratilgan katta maydon.maydon. O’zbekiston hududida 9ta qo’riqxona tashkil O’zbekiston hududida 9ta qo’riqxona tashkil etilgan: Chotqol davlat biosfera qo’riqxonasi, etilgan: Chotqol davlat biosfera qo’riqxonasi, Zomin davlat qo’riqxonasi, Nurota tog’ yong’oq Zomin davlat qo’riqxonasi, Nurota tog’ yong’oq davlat quriqxonasi Surxon davlat qo’riqxonasi, davlat quriqxonasi Surxon davlat qo’riqxonasi, Hisor davlat qo’riqxonasi, Kitob davlat Hisor davlat qo’riqxonasi, Kitob davlat geologiya qo’riqxonasi, Zarafshon davlat geologiya qo’riqxonasi, Zarafshon davlat qo’riqxonasi, Qizilqum davlat qo’riqxonasi, qo’riqxonasi, Qizilqum davlat qo’riqxonasi, Badayto’qay davlat qo’riqxonasiBadayto’qay davlat qo’riqxonasi www.arxiv.uz

 Buxoro viloyatining Romiton tumani hududida, Buxoro viloyatining Romiton tumani hududida, Amudaryo qayirida joylashgan qayir-cho‘l Amudaryo qayirida joylashgan qayir-cho‘l qo‘riqxonasi hisoblanadi. Hududining katta qo‘riqxonasi hisoblanadi. Hududining katta qismi (3100 ga) daryo bo‘yidagi to‘qaylarni va qismi (3100 ga) daryo bo‘yidagi to‘qaylarni va kichik qismi (800 ga) Qizilqum massivini o‘z kichik qismi (800 ga) Qizilqum massivini o‘z ichiga olgan. Qayir o‘simliklari o‘tish qiyin ichiga olgan. Qayir o‘simliklari o‘tish qiyin bo‘lgan qalin to‘qayzorni hosil qilib, boy bo‘lgan qalin to‘qayzorni hosil qilib, boy floraga ega. Bu yerda 150 o‘simlik turlari floraga ega. Bu yerda 150 o‘simlik turlari o‘sadi. To‘qayzorlarni ko‘proq daraxt-butazor o‘sadi. To‘qayzorlarni ko‘proq daraxt-butazor o‘simliklari (turang‘i, jiyda, tol, lomonos, o‘simliklari (turang‘i, jiyda, tol, lomonos, yulg‘un va boshqalar) egallaydi. Bundan yulg‘un va boshqalar) egallaydi. Bundan tashqari, bu yerda har xil o‘tlar, qamish, tashqari, bu yerda har xil o‘tlar, qamish, lo‘xgullilar, ro‘vak, ajriq va boshqalar o‘sadi. lo‘xgullilar, ro‘vak, ajriq va boshqalar o‘sadi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

 Qo‘riqxonaning qumli cho‘l qismi uchun qora Qo‘riqxonaning qumli cho‘l qismi uchun qora va oq saksovul, cherkez, qandim va va oq saksovul, cherkez, qandim va quyonsuyak harakterlidir. Qo‘riqxonaning quyonsuyak harakterlidir. Qo‘riqxonaning tabiiy sharoiti turli xil jonivor va qushlarning tabiiy sharoiti turli xil jonivor va qushlarning yashashiga qulay imkon beradi. Sudralib yashashiga qulay imkon beradi. Sudralib yuruvchilardan cho‘l toshbaqasi, qizil quloq yuruvchilardan cho‘l toshbaqasi, qizil quloq yoki quloqli yumaloqbosh kaltakesak hamda yoki quloqli yumaloqbosh kaltakesak hamda bot-bot yoki yumaloq bosh va Seversov bot-bot yoki yumaloq bosh va Seversov gekkoni deb ataluvchi kaltakesaklar, suvilon, gekkoni deb ataluvchi kaltakesaklar, suvilon, zaharli charxilon va boshqalar uchraydi. zaharli charxilon va boshqalar uchraydi. Qo‘riqxona hududida qishlovchi, mavsumiy Qo‘riqxona hududida qishlovchi, mavsumiy uya qo‘yuvchi, ayniqsa, suvda suzuvchi uya qo‘yuvchi, ayniqsa, suvda suzuvchi qushlar ko‘p bo‘lib, ularning 82 turi mavjud. qushlar ko‘p bo‘lib, ularning 82 turi mavjud. Shundan 29 turi yilning to‘rt faslida ham shu Shundan 29 turi yilning to‘rt faslida ham shu yerda yashaydi.yerda yashaydi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

 Yirtqich qushlardan burgut, qora qirg‘iy, Yirtqich qushlardan burgut, qora qirg‘iy, kuykanak (maymunqush), jig‘altoy va boshqalar kuykanak (maymunqush), jig‘altoy va boshqalar uchraydi. Qo‘riqxonaning eng chiroyli qushi uchraydi. Qo‘riqxonaning eng chiroyli qushi Amudaryo qirg‘ovulidir. Hozir ularning soni 2 Amudaryo qirg‘ovulidir. Hozir ularning soni 2 mingdan ortiq. Qo‘riqxona qushlaridan mingdan ortiq. Qo‘riqxona qushlaridan qirg‘ovul va burgut alohida muhofaza qilinadi.qirg‘ovul va burgut alohida muhofaza qilinadi.  Sutemizuvchilardan ingichka barmoqli Sutemizuvchilardan ingichka barmoqli yumronqoziq, malla yumronqoziq, qum yumronqoziq, malla yumronqoziq, qum sichqoni, qo‘shoyoq; yirtqichlardan chiyabo‘ri, sichqoni, qo‘shoyoq; yirtqichlardan chiyabo‘ri, tulki, to‘qay mushugi va qum mushugi, bo‘ri tulki, to‘qay mushugi va qum mushugi, bo‘ri uchraydi. Shuningdek, bu yerda 200 ga yaqin uchraydi. Shuningdek, bu yerda 200 ga yaqin yovvoyi cho‘chqa va buxor bug‘usi yashaydi. yovvoyi cho‘chqa va buxor bug‘usi yashaydi. Qo‘riqxona tashkil qilingan paytda hammasi Qo‘riqxona tashkil qilingan paytda hammasi bo‘lib 6 bosh buxor bug‘usi bor edi. bo‘lib 6 bosh buxor bug‘usi bor edi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

 Hozirgi vaqtda ularning soni yuzdan oshib Hozirgi vaqtda ularning soni yuzdan oshib ketdi. Buxor bug‘usi alohida muhofaza ketdi. Buxor bug‘usi alohida muhofaza qilinadi, qish faslida qo‘shimcha qilinadi, qish faslida qo‘shimcha oziqlantiriladi. Qo‘riqxonaning qumli oziqlantiriladi. Qo‘riqxonaning qumli uchastkasida ba’zan jayron ko‘rinib qoladi. uchastkasida ba’zan jayron ko‘rinib qoladi. Shunday qilib, Qizilqum qo‘riqxonasi Shunday qilib, Qizilqum qo‘riqxonasi kamdan-kam uchraydigan original, tabiiy kamdan-kam uchraydigan original, tabiiy laboratoriyadir. Qo‘riqxonaning asosiy laboratoriyadir. Qo‘riqxonaning asosiy vazifasi inson qo‘li tegmagan landshaftlar, vazifasi inson qo‘li tegmagan landshaftlar, Amudaryo to‘qaylari va tutashib turgan Amudaryo to‘qaylari va tutashib turgan cho‘l landshaftlarining o‘rganish va cho‘l landshaftlarining o‘rganish va saqlash, shuningdek, buxor bug‘usi, jayron saqlash, shuningdek, buxor bug‘usi, jayron va Amudaryo qirg‘ovuli ekologiyasini va Amudaryo qirg‘ovuli ekologiyasini o‘rganish va muhofaza qilish usullarini o‘rganish va muhofaza qilish usullarini ishlab chiqishdan iborat.ishlab chiqishdan iborat. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

<< ChotqoChotqo l>l> davlat biosfera davlat biosfera qo‘riqxonasi mamlakatimizdagi eng qo‘riqxonasi mamlakatimizdagi eng birinchi tashkil qilingan birinchi tashkil qilingan qo‘riqxonalardan hisoblanadi. qo‘riqxonalardan hisoblanadi. Qo‘riqxona 1947-yilda Toshkent Qo‘riqxona 1947-yilda Toshkent viloyatining Parkent tumanida viloyatining Parkent tumanida Chotqol tog‘larining g‘arbiy qismida Chotqol tog‘larining g‘arbiy qismida 35,2 ming ga. maydonda tashkil 35,2 ming ga. maydonda tashkil qilingan. qilingan. www.arxiv.uz

Bundan maqsad G‘arbiy Tyonshonda Bundan maqsad G‘arbiy Tyonshonda mavjud ekotizimni asrab avaylash va mavjud ekotizimni asrab avaylash va atrof-muhit holatini doimiy ravishda atrof-muhit holatini doimiy ravishda nazorat qilib borishdir. Uning nazorat qilib borishdir. Uning hududidagi tog‘ cho‘qqilarining ayrimlari hududidagi tog‘ cho‘qqilarining ayrimlari dengiz sathidan 4600 m. balandlikda dengiz sathidan 4600 m. balandlikda joylashgan. Qoraqush cho‘qqisining joylashgan. Qoraqush cho‘qqisining balandligi esa 3864 m. ni tashkil qiladi. balandligi esa 3864 m. ni tashkil qiladi. Qo‘riqxona ikki qismga – «Boshqizilsoy» Qo‘riqxona ikki qismga – «Boshqizilsoy» va «Maydontol» hududlariga bo‘linadi. va «Maydontol» hududlariga bo‘linadi. Qo‘riqxonaning bu ikki hududi 20-30 km. Qo‘riqxonaning bu ikki hududi 20-30 km. maydonni qamrab oladi.maydonni qamrab oladi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Bu yerda Bu yerda «Boshqizilsoy» «Boshqizilsoy» maydonidan farqli maydonidan farqli ravishda ravishda o‘simlikarning o‘simlikarning turlari kam bo‘lib, turlari kam bo‘lib, 800 tacha turi 800 tacha turi o‘sadi. Terak, o‘sadi. Terak, chinor, olcha, yunon chinor, olcha, yunon yong‘og‘i o‘rik, yong‘og‘i o‘rik, qizilcha, qorag‘at, qizilcha, qorag‘at, na’matak kabi na’matak kabi o‘simliklar shular o‘simliklar shular jumlasidandir.jumlasidandir. www.arxiv.uz

 Qo‘riqxona florasiQo‘riqxona florasi Qo‘riqxonaning G‘arbiy Tyonshon hududida Qo‘riqxonaning G‘arbiy Tyonshon hududida endemik o‘simliklar ko‘p o‘sadi. Bu yerning endemik o‘simliklar ko‘p o‘sadi. Bu yerning o‘simlik dunyosi juda boy bo‘lib, 1100 dan o‘simlik dunyosi juda boy bo‘lib, 1100 dan ortiq turdagi o‘simliklar bor. Bu ortiq turdagi o‘simliklar bor. Bu o‘simliklardan 28 xili «O‘zbekiston o‘simliklardan 28 xili «O‘zbekiston Respublikasi Qizil kitobi»ga kiritilgan. Tog‘ Respublikasi Qizil kitobi»ga kiritilgan. Tog‘ yon bag‘irlari asosan archalar bilan yon bag‘irlari asosan archalar bilan qoplangan. O‘simliklarning tarqalishiga qoplangan. O‘simliklarning tarqalishiga qarab bu yerda ikki xil manzarani ko‘rish qarab bu yerda ikki xil manzarani ko‘rish mumkin. Daryo sohillarida qayin daraxti, mumkin. Daryo sohillarida qayin daraxti, o‘rta hududlarida esa qorag‘at, gilos, afg‘on o‘rta hududlarida esa qorag‘at, gilos, afg‘on teragi, Semenov chinori, yunon yong‘og‘i, teragi, Semenov chinori, yunon yong‘og‘i, o‘rik va olcha kabi turli daraxtlar o‘sadi.o‘rik va olcha kabi turli daraxtlar o‘sadi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

 Qo‘riqxona faunasiQo‘riqxona faunasi Qo‘riqxonaning hayvonot dunyosi xilma-Qo‘riqxonaning hayvonot dunyosi xilma- xildir. Bu yerda 44 xildagi sutemizuvchi, xildir. Bu yerda 44 xildagi sutemizuvchi, 230 turdagi qush, 16 xil sudralib 230 turdagi qush, 16 xil sudralib yuruvchi, 2 xil suvda va quruqlikda yuruvchi, 2 xil suvda va quruqlikda yashovchi hamda 3000 xildan ortiq yashovchi hamda 3000 xildan ortiq umurtqasiz jonivorlar yashaydi. umurtqasiz jonivorlar yashaydi. Shulardan 3 xil sutemizuvchi, 10 turdagi Shulardan 3 xil sutemizuvchi, 10 turdagi qush va bir tur ilon yo‘qolib ketish xavfi qush va bir tur ilon yo‘qolib ketish xavfi ostida.ostida. www.arxiv.uz

Hayvonlardan ko‘k sug‘ur, qor barsi, Hayvonlardan ko‘k sug‘ur, qor barsi, Markaziy Osiyo echkisi, bo‘rsiq, Markaziy Osiyo echkisi, bo‘rsiq, qushlardan esa tasqara, boltayutar kabi qushlardan esa tasqara, boltayutar kabi turlar ana shunday kamyob jonivorlar turlar ana shunday kamyob jonivorlar bo‘lib Xalqaro «Qizil kitob»ga kiritilgan. bo‘lib Xalqaro «Qizil kitob»ga kiritilgan. Bundan tashqari qo‘riqxonada Sibir tog‘ Bundan tashqari qo‘riqxonada Sibir tog‘ echkisini, qobon, Turkiston kalamushi, echkisini, qobon, Turkiston kalamushi, yumronqoziq, Turkiston silovsini, yumronqoziq, Turkiston silovsini, parrandalardan esa kaklik, lochin kabi parrandalardan esa kaklik, lochin kabi qushlarni uchratish mumkin.qushlarni uchratish mumkin. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

 Qo‘riqxonada tabiatni va kamayib Qo‘riqxonada tabiatni va kamayib borayotgan jonivorlarni himoya qilish borayotgan jonivorlarni himoya qilish ishlari yaxshi yo‘lga qo‘yilgan. Bu ishlari yaxshi yo‘lga qo‘yilgan. Bu yerga tashrif buyurgan tabiat yerga tashrif buyurgan tabiat ixlosmandlari nafaqat qo‘riqxona ixlosmandlari nafaqat qo‘riqxona hayoti bilan, balki, Parkent shahrida hayoti bilan, balki, Parkent shahrida tashkil qilingan qo‘riqxona muzeyi tashkil qilingan qo‘riqxona muzeyi bilan ham tanishishlari va o‘zlarini bilan ham tanishishlari va o‘zlarini qiziqtirgan ma’lumotlarga ega qiziqtirgan ma’lumotlarga ega bo‘lishlari mumkin.bo‘lishlari mumkin. www.arxiv.uz

Bugungi kunda qo‘riqxonaga «biosfera» Bugungi kunda qo‘riqxonaga «biosfera» maqomi berilib, tabiatni muhofaza maqomi berilib, tabiatni muhofaza qilish bo‘yicha YUNESKO ning qilish bo‘yicha YUNESKO ning ro‘yxatiga kiritilgan. Qo‘riqxona ro‘yxatiga kiritilgan. Qo‘riqxona xodimlari bu yerda kamyob jonivorlarni xodimlari bu yerda kamyob jonivorlarni saqlab qolish va tabiat muhofazasi saqlab qolish va tabiat muhofazasi bo‘yicha turli ilmiy ishlarni amalga bo‘yicha turli ilmiy ishlarni amalga oshirishmoqda. Ularning qayd etib oshirishmoqda. Ularning qayd etib borayotgan ishlari «Tabiat solnomasi» borayotgan ishlari «Tabiat solnomasi» deb nomlanadi. O‘tgan yillar davomida deb nomlanadi. O‘tgan yillar davomida bu kabi tadqiqotlar ko‘plab amalga bu kabi tadqiqotlar ko‘plab amalga oshirildi. Qo‘riqxonada olib borilayotgan oshirildi. Qo‘riqxonada olib borilayotgan ishlar o‘zining ijobiy samarasini berib ishlar o‘zining ijobiy samarasini berib kelmoqda.kelmoqda. www.arxiv.uz

O'xshashlar

Lolanamolar qabilasi

Yuksak o’simliklar sistematikasi

Karamdoshlar oilasi

Yo`sin toifa o`simliklar sinfi

Ra'noguldoshlar oilasi