Гулхайригуллилар қабиласи Малвалес - Botanika - Slaydlar

Гулхайригуллилар қабиласи Малвалес

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2520.2265625 KB

Ko'chirib olish

Гулхайригуллилар қабиласи Малвалес Режа: 1. Гулхайридошлар оиласи вакилларининг тузилишидаги ўзига хос хусусиятлар ва хўжаликдаги аҳамияти. 2. Баобабдошлар оиласи вакилларининг тузилиши ва аҳамияти. 3. Шоколодгулдошлар оиласи вакилларининг тузилиши ва хўжаликдаги аҳамияти.

Гулхайридошлар оиласи — Малваcэаэ Оиланинг 70 туркумга мансуб 900 дан ортиқ тури ер юзининг тропик қисмида ва, айрим ҳолларда, ўрта иқлимли кенгликда ўсади. Ҳамдўстлик мамлакатларида унинг 12 туркумга мансуб 72 тури учрайди. Булар дарахт, бута ва ўт ўсимлик.

Ўзбекистонда гулхайри туркумига мансуб дағал каноп (Абутилон), бўритароқ (Ҳибисcус), тугмачагул (Малва), бахмалгул (Алтҳеа) турлари кенг тарқалган. Булардан ташқари оиланинг ғўза (Госсйпиум) туркуми Ўрта Осиё республикаларида маданий ўсимлик сифатида катта майдонларда ўстирилади.

Госсйпиум туркумининг асосий турларидан 76 тури ер юзининг тропик, субтропик ва ўрта иқлимли минтақаларида тарқалган бўлиб, аксарият қисми, кўп йиллик бута, лекин маданийлаштирилганлиги бир йиллик ўсимлик.Ғўза (Госсйпиум)

Жаҳонда ишлатиладиган толанинг 75% ғўзадан олинади. Ғўза қадим замонлардан бери маданий ўсимлик сифатида экиб келинмокда. У эрамиздан 3.000 йил илгари ҳам маълум бўлган. Ўзбекистонда унинг Г. ҳирсутум ва Г ҳербаcэум турлари нисбатан кўп экилади.

Гулхайри (Алтҳаэcа) туркумининг 12 тури кенг тарқалган. Улар орасида доривор гулхайри (Алтҳаэа оффиcиналис) муҳим аҳамиятга эга Гули барг қўлтиғида жойлашган оч пушти ва қизил рангда. Меваси бир хонали ёнғоқчалар тўпламидан иборат. Гулхайри (А. оффиcиналис) муҳим доривор ўсимлик, унинг илдизи, пояси ва барги турли хил ичак- ошқозон касалликларини даволашда ишлатилади.

Бахмалгул (Алcэа) туркумининг 60 га якин тури ер юзиниинг турли туман, ўлкаларида кенг тарқалган. Унинг Ўзбекистонда оқ бахмалгул (А. нудифлора), пушти бахмалгул (А. литвиновии) сингари турлари ўсади. Озиқ-овқат саноатида ишлатиладиган муҳим бўёқбоп ўсимлик ҳисобланади.

Тугмачагул (Малва) туркумининг 125 тури маълум. Ўзбекистонда унинг бефарқ тугмачагул (М. неглеcта), Мовритон тугмачагули (М. мауритана), ўрмон тугмачагули (М. силвестрис), Бухоро тугмачагули (М. бучариcа) сингари турлари суғориладиган баҳорикор ерларда, экинзорларда, боғларда тарқалган.

Баобабдошлар оиласи Бомбаcаcэаэ Оиланинг 140 тури ер юзининг тропик ўлкалари, Африка ва Американинг серёмғир тропик ўрмонларида кенг тарқалган. Гул тузилишига кўра, гулхайридошлар оиласига яқин. Лекин гултож барглари туклар билан қопланган.

Бу оиланинг 50 туркумига мансуб 600 тури, асосан, тропик иқлимли минтақада тарқалган дарахт ўсимлиги. Оиланинг Жанубий ва марказий Америка ҳамда Мексикада тарқалган 15 га яқин ўсимлик турини ўзида бирлаштирувчи Тҳеоброна туркуми тавсифга лойиқ. Шоколадгулдошлар оиласи Стерcулиаcэаэ

Кола (Cола аcумината) Ғарбий Африкада кенг тарқалган дарахт. Уруғининг таркибида колатин, кофеин, теобромин деб аталадиган алкалоидлар бор. Бу алкалоидлар кишининг ишлаш қобилиятини ошириши инобатга олиниб ундан “Кола”, “Кока кола” деб аталувчи ичимлик тайёрланади.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Буригин В. А., Жонгуразов Ф. Х. Ботаника. Тошкент, “Ўқитувчи”, 1977. 2. Курсанов А. ва бошқалар. Ботаника. Тошкент Ўрта ва Олий мактаб Давлат нашриёти. 1963. 3. Мустафаев С. М. Ботаника. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2002. 4. Саҳобиддинов С. С. Ўсимликлар систематикаси. Тошкент, “Ўқитувчи”, 1976. 5. Худойқулов С. М., Назаренко Л. Н. Ўсимликлар систематикасидан амалий машғулот. “Ўқитувчи”, Тошкент, 1984.

O'xshashlar

Айиқтовоннамолар –Ranunculales қабиласи. Раънонамолар-Rosales қабиласи

Дуккакгуллилар қабиласи Фабалес

Раъногуллилар қабиласи Росалес

Айиқтовонгуллилар қабиласи Ранунcулалес

Магнолиягуллилар қабиласи Магнолиалес