logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Biotexnologiya
  4. O’simliklar seleksiyasi usullari

O’simliklar seleksiyasi usullari

Yuklangan vaqt:

03.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

536.7734375 KB
Ko'chirib olish
O’simliklar seleksiyasi usullari Reja:  Seleksiya haqida tushuncha  Seleksiya usullari va erishilgan natijalar  Seleksiya - bu o'simliklar navlarini va ularning duragaylarini, hayvon zotlarini olishning yangi usullari va usullarini ishlab chiqadigan fan. Bu shuningdek qishloq xo'jaligining yangi navlari va zotlarini yaratish bilan shug'ullanadi, bu odamlar uchun zarur bo'lgan xususiyatlarga ega: yuqori mahsuldorlik, mahsulotning ma'lum sifatlari, kasalliklarga qarshi immunitet ,ma’lum o’sish sharoitlariga moslashgan bòladi. O'simlik seleksiyasi Qishloq xo'jaligi bilan bir vaqtda o'simliklarning ibtidoiy seleksiyasi paydo bo'ldi. O'simliklarni etishtirishni boshlagan inson, ularning eng yaxshilarini tanlashni, saqlashni va ko'paytirishni boshladi. Miloddan avvalgi 10 ming yil ichida ko'plab madaniy o'simliklar etishtirildi. Qadimgi selektsionerlar mevali o'simliklarning ajoyib navlarini, uzumni, bug'doyning ko'plab navlarini, qovun va qovoqlarni yaratdilar.  O'simliklarni ko'paytirish Zamonaviy o'simliklarni etishtirishda tabiiy va gibrid populyatsiyalar, o'z-o'zini changlatuvchi chiziqlar, sun'iy mutantlar va poliploid shakllari boshlang'ich material sifatida ishlatiladi. Qishloq xo'jaligi o'simliklarining aksariyat navlari selektsiya va turlararo duragaylash yo'li bilan yaratilgan. Don, sanoat va em-xashak ekinlarining mutant va poliploid navlari olingan.  Naslchilik usullari Dastlabki vegetativ yaqinlashish usuli Gibrid rovon ko'chatining yillik kesilishi boshqa turdagi yoki turdagi o'simlikning tojiga, masalan, nokga payvand qilinadi. Vositachilik usuli Polen aralashmasi bilan changlatish usuli Ona o'simliklaridan ozgina miqdordagi polen otaning poleniga aralashtirildi. Tuxumdonlarning bir qismi o'z polenlari bilan urug'lantirildi, ba'zilari esa begona edi.  XIX asrning oxirlarigacha makkajo’xori seleksiyasining  asosiy  usuli   bo’lib  ommaviy  tanlash  hisoblangan.  Uning asosiy  maqsadi  so’t a  belgilariga  qarab  eng  yaxshi  o’simliklarni  tanlash  va urug’larin i  birlashtirib  ekishidan  kelgusidagi  avlodini  hosil  qilish.  Bu  usul  qo’llanishi  natijasida  makkajo’xorining  bir  kancha  mashxur  navla ri yaratilgan. Bu navlar seleksiya uchun qimmatli boshlang’ich mate rial bo’lib xizmat  qilgan.  Ammo  keyinchalik  ma’lum  buldiki,  bu  u suldan  foydalanib makkajo’xorini  hosildorligi  bo’yicha  katta  muvo ffakiyatlarga  erishib bo’lmaydi.  Shuning  uchun  19  nchi  asrning   90  nchi  yillarida  so’tali  tanlash yoki  yakka  tanlash  usuli  ishlab   chiqiladi.  Eng  yaxshi  so’talar  tanlab  olinib, har  bir  so’taning  uru g’i  alohida  qatorga  ekilib  nasliga  qarab  baholash o’tkazilar  edi.   Bu  usulning  ham  hosildorlikka  qaratilgan  seleksiyasi  kam samar ali bo’lgan.   Seleksiyaning  ishida  sezilarli  va  katta  qadam  bo’lib  navlararo  duragaylash  hisoblanadi.  Bu  usuldan  foydalanishda  insuxtning  ta ’siri  mustasno,  ota– ona  shakllarining  belgilari  hisobga  olinadi.  Navlar  aro  duragaylarini hosildorligi  bo’yicha taxlil  qilganda ularning hosildorli gi  ota– ona shakllariga nisbatan odatda ko’p farq qilmasligi, ayrim holatda 1 5–20 %  gacha oshganligi aniqlandi.   Geterozisning  eng  yuqori  samarasi  o’zidan  changlatilgan  liniyala rini  chatishtirishda  kuzatilgan.  Bu  kashfiyot  makkajo’xorining  liniyalar   aro  duragaylash usulini qo’llanishining boshlanishiga makkajo’xori  seleksiyasining  asosiy  yo’nalishini  boshlanishiga  olib  keldi.  Oxirgi   yillarda  duragay  makkajo’xori  seleksiyasida   yutuqlarga  erishildi. E’tiboringiz uchun rahmat

O'xshashlar

Hayvonlar seleksiyasi usullari
O’simliklar va gen muhandisligi
O’simliklar to’qimalari va ularning qishloq xo’jalikdagi ahamiyati
Dorivor o’simliklar ro’yxati, nomlanishi va organizm uchun foydasi
Genetikaning yangi yo’nalishi