G’o’za urug’lik chigitini bioreaktorda tuksizlantirishni o’rganish va tuksizlantirish sharoitlarini aniqlash - Biotexnologiya - Slaydlar

G’o’za urug’lik chigitini bioreaktorda tuksizlantirishni o’rganish va tuksizlantirish sharoitlarini aniqlash

Yuklangan vaqt:

29.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

984.1748046875 KB

Ko'chirib olish

G’O’ZA URUG’LIK CHIGITINI BIOREAKTORDA TUKSIZLANTIRISHNI O’RGANISH VA TUKSIZLANTIRISH SHAROITLARINI ANIQLASH

Bitiruv malakaviy ishining maqsadi: Paxta chigitini qayta ishlash jarayonida paxta chigitini qayta ishlash usullarini o‘rganish va mavjud muammolarni tahlil qilish, paxta chigitini paxtani qayta ishlash jarayonida qayta ishlash usullarini o‘rganish, fermentlar haqida, sellyuloza fermentlari va ulardan foydalanishni o'rganish va tahlil qilish natijalariga ko'ra hujayra yuzasi tolalarining hujayra biodegradatsiyasini o'rganish va hozirgi kunda yetishtirilayotgan urug’lik chigitlarni sifatini hamda samaradorligini oshirish. Mavzuning dolzarbligi. Urug‘chilik korxonalarida ekish uchun mo‘ljallangan chigitlarni tuksizlantirishda mavjud muammolar ko‘rib chiqildi hamda tahlil qilindi. Jinlashdan keyingi chigitlar tarkibida qum, mayda iflosliklar, barglar, metall jismlar bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari, urug`lik chigit massasida chigitlarning yaxshi rivojlanmagan, pishib yetilmagan namunalari ham uchraydi. Bular turli jarayonlar vaqtida ezilib, maydalanadi hamda chigit iflosligining oshishiga olib keladi. Bundan tashqari chigitlar tarkibida tolasi to‘liq ajratib olinmagan chigitlar ham mavjud bo‘lib, ularni saralab olish orqali tola chiqishini oshirish imkoniyati yaratiladi. G’O’ZA URUG’LIK CHIGITINI BIOREAKTORDA TUKSIZLANTIRISHNI O’RGANISH VA TUKSIZLANTIRISH SHAROITLARINI ANIQLASH .

Paxtani qayta ishlash jarayonida chigitni qayta ishlash usullari.  Paxta chigitni tukilanganlik darajasini kamaytirish usullarini 4 asosiy guruhga ajratish mumkin. Bular mexanik, kimyoviy, kimyoviy-mexanik va fizik–mexanik usullaridir. Mexanik usullar qo‘llanilganda chigit yuzasidagi tola mashina ishchi uskunasi yordamida sidirib yoki uzib olinadi. Tuksizlantirish davomida 10-12% chigitni zararlanishi, ishchi uskunalarni tez yemirilishi, yemirilgan ehtiyot qismlar uchun materiallar chet eldan sotib olish bu usulning kamchiliklari hisoblanadi.  O'zbеkistonda paxta asosan tukli va tuksizlantirilgan chigit bilan ekiladi. So'nggi yillarda kam tukli urug'lik chigit bilan ekish tеxnologiyasi ham joriy qilinmoqda.  Urug'lik chigit tayyorlash «Urug'lik paxta xom ashyosini qayta ishlash va urug'lik chigit tayyorlash tеxnologik rеglamеnti» bo'yicha amalga oshiriladi. Rеglamеnt tukli, mеxanik usulda tuksizlantirilgan va kam tukli urug'lik chigitlarni tayyorlash tеxnalogiyalariga, dorilash va qoplash jarayonini qo'shgan holda qo'yiladigan asosiy talablarni bеlgilaydi.  Tukli urug'lik chigit tayyorlash, quyidagi asosiy jarayonlaridan iborat: chigitni iflosliklardan va tashqi aralashmalardan tozalash, ularni saralash, dorilash, qadoqlash va qoplarga joylash.1-rasm. G’o’za chigiti

2-rasm. ЧСA tukli urug'lik chigitni pnеvmomеxanik tozalash va saralash agrеgatining sxеmasi  1- pnеvmatik quvur,  2- saralash kamеrasi,  3- bo'lgichlar,  4- havo so'rish quvuri,  5- еngil chigit kamеrasi,  6- va 7- vakuum-klapanlar,  8- qabul qilish bo'g'ini,  9- havo kirish quvuri,  10- chigit tushish quvuri,  11- richag,  12- tortqichlar;  13-chigit chiqish quvuri.

 3-rasm. Л-ЖС-4 tuksizlantirilgan chigit tozalash-saralash mashinasining sxеmasi  1- qabul qilish tarnovi;  2- rеshеtkali g'alvir;  3- shatun;  4- tеxnik chigit va iflos aralashmalarning chiqish tarnovlari;  5- urug'lik chigit chiqish tarnovi;  6- rama;  7- yirik aralashmalar chiqish tarnovi;  8- havo kamеrasi.2 3 6 7 5 4 81

1.3. Tukli urug‘lik chigitni tayyorlash texnologiyasi  Tukli urug’lik chigitni tayyorlash texnologik jarayoni quyidagi jarayonlardan iborat: iflosliklardan tozalash, saralash, dorilash va tayyor chigitlarni qoplarga qadolash (2.1.-rasm).   1-rasm. Urug‘lik chigitni tayyorlash sexi uskunalarining texnologik jarayon sxemasi:  1 - tukli chigit; 2 - tasmali transporter; 3 - chigit uzatish quvuri; 4 - USM-A-chigit tozalagich uskunasi; 5 - BDOS bunker-dozator; 6,7 - ЧСA agregatining pnevmatik chigit tozalagich qismlari; 8 - ЧСA agregatining chigitni mexanik tozalash va saralash qismi; 10 - E-14M chigit elevatori; 11 - chigitni qabul qilish bunkeri; 12 - chigitni dorilagich; 13 - chigit qadoqlagich; 14 - qopga qadoqlangan chigit; 15 - qop og’zini tikish mashinasi; 16 - tasmali transportyor.  Tukli urug’lik chigit vintli yoki tasmali transportyor (2) yordamida USM-A markali chigit tozalagich uskunasiga (4) beriladi. Tozalangan chigit BDOS bunker dozatorga (5) kelib tushadi. Bunker-dozator bir tekislikda ЧСA chigitni pnevmatik saralash agregatiga uzatadi. ЧСA saralashda vazni ancha yengil chigitlar yuqoriga ko’tarilib, ustki kameraga (7) tushadi va vakuum klapan orqali yig’ishtirish shnegi beriladi.

Tuksiz urug‘lik chigitni tayyorlash texnologiyasi  Tuksiz urug’lik chigitni tayyorlash texnologiyasiga tukli chigitni iflos aralashmalardan tozalash va saralash, chigitni tuksizlantirish, kalibrlash, dorilash, qoplarga qadoqlash kiradi. Tayyorlangan urug’lik chigit sifat ko’rsatkichlari bo’yicha 33-jadvalda keltirilgan talablarga to’g’ri kelishi shart. Tuksizlantirishga unib chiqishi 2-sinfdan kam bo’lmagan, mexanik shikastlanish darajasi 4 % dan ko’p emas tukli chigitni ishlab chiqarishga ruxsat etiladi.  Mexanik yo’l bilan chigit tuksizlantiriladigan bo’lsa, unda ikki bosqichli chigitni tuksizlantirish tavsiya qilinadi. Sababi, bu ikki bosqichli uslub chigitni tuksizlantirish yumshoq rejimini ta‘minlaydi. Tuksiz urug’lik chigitni tayyorlash jarayoni davomida dorilangan tuksiz chigit, tuksiz texnik chigit, momiq aralashgan chiqindilar olinadi.  Ikki bosqichli uslubda tuksiz urug‘lik chigitni tayyorlash texnologiyasi  Bu sexning chigit tayyorlash bo’yicha quvvati va ish unumdorligi asosan ishlatiladigan delinter 1LB va OS chigitni tuksizlantirish mashinalari soniga bog’liq. Bu mashinalarning pasportidagi ko’rsatkichlarni hisobga olgan holda bitta sexga 2:3 hisobida, ya‘ni 2 ta delinter 1LB mashinasining ishlashini ta‘minlashga 3 ta OS chigitni tuksizlantirish mashinasi o’rnatiladi.  Sexning o’rtacha ish unumdorligi tayyorlanadigan urug’lik chigit bo’yicha 1850 kg/soat. Ishlash rejimi mavsumli yilning noyabr oyidan boshlab aprel oyigacha ishlatiladi. Shu mavsum davomida 2880 soat ishlatiladigan bo’lsa, unda foydalanish ish vaqti koyeffitsiyenti 0,75 o’rtacha yillik uug’ tayyorlash quvvati-4000 t.  Bir bosqichli uslubda tuksiz urug‘lik chigitni tayyorlash texnologiyasi  Bir bosqichli uslubda tuksiz urug’lik chigit tayyorlaydigan sexning ish unumdorligi, ishlab chiqarish quvvati sex ichiga o’rnatilgan OS-01 markali chigitni tuksizlantirish mashinalar soniga bog’liq.

BIOREAKTORNI LOYIHALASH VA YANGI PROTOTIPINI YARATISH Turli maqsadlarda qoʻllaniladigan bioreaktorlar tavsfi  Ushbu texnologiyada o’xshash uskunalar, ya’ni bir qator turli ko’rinishidagi bioreaktorlar va fermentyorlarni quyidagicha tasvirlashimiz mumkin. Biorektorlar ishlash jarayoniga qarab 3 guruhga bo’linadi. 4-rasm. Davriy ishlaydigan reaktorlarda jarayonning hamma bosqichlari har xil vaqtda ketma-ket kechadi (1-rasm). 6-rasm. Uzluksiz ishlaydigan bioreaktor . 1,4-issitgichlar; 2-reaktor; 3-aralashtirgich5-rasm. Gazliftli bioreaktor 1-tur; sxematik ko’rinishi

Paxta chigitlarini ta'sir qilish uchun kompozit ferment preparatidan foydalanish.  G‘o‘za chigitlarini mexanik va aerodinamik ta’sir qilishning amaldagi usullari yiliga 200 ming tonnagacha paxta hosil qilish imkonini beradi. Biroq, hozirgacha u isbotini topmagan. Glyukoza hosil bo'lgan g'o'za chigitining degidradatsiyasini fermentativ gidrolizlashning yangi usulini ishlab chiqish g'oyasi paydo bo'ldi.  Urug'larning mexanik ta'siridan so'ng tolali qoldiqning fermentativ gidrolizi bo'yicha olib borilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, delint lint va paxta tolasiga nisbatan yuqori reaktivlikka ega. Shu munosabat bilan urug'larning tolali qismini tolani oldindan olib tashlamasdan fermentativ gidroliz qilish imkoniyati sinovdan o'tkazildi.  Tsellyulozaning fermentativ gidrolizi samaradorligiga ta'sir qiluvchi muhim omillar - bu sellyuloza kompleksining sifat va miqdoriy tarkibi, shuningdek, faol komponentlarning kinetik parametrlari.  Zamonaviy tushunchalarga ko'ra, sellyuloza kompleksi endoglyukonaza, sellobiohidrolaza, ekzoglikosidaza va sellobiazni o'z ichiga olishi mumkin va alohida komponentlarning tarkibiy tarkibi va faolligi sellyuloza kompleksini ishlab chiqaruvchi mikroorganizmlarning turi va etishtirish sharoitlariga qarab sezilarli darajada farq qiladi. Shu munosabat bilan birinchi vazifa. odatda berilgan tsellyuloza xomashyosini fermentativ gidrolizlash usulini ishlab chiqish jarayonida hal etiladigan ferment preparatlarining eng faol tarkibini tanlash hisoblanadi. Shuning uchun birinchi navbatda g’o’za chigitining gidrolizlanishi uchun fermentlar tarkibini tanladik. natijalar 3.5-jadvalda keltirilgan.

Ferment preparatining tarkibi Nisbat hujayra/pektof EHM vaqti, soat Dastlabki ta'sir qilish tezligi Glyukoza chiqishi, g/l yalang'och urug'lar yalang'och urug'lar seloviridin pektofetidin 1:1 to'rtta 0,176 0,704 19 31 seloviridin pektofetidin 2:1 3 0,349 1.056 o'ttiz yigirma seloviridin pektofetidin 3:1 to'rtta 0,521 2.156 41 9 seloviridin pektofetidin 4:1 3 0,831 2.920 ellik - seloviridin pektofetidin 5:1 to'rtta 0,656 2.420 39 o'n bir seloviridin pektofetidin 6:1 to'rtta 0,315 1.298 44 6 seloviridin pektofetidin 1:2 to'rtta 0,239 1.078 3 47 seloviridin pektofetidin 1:3 to'rtta 0,441 1.051 o'n bir 39 seloviridin pektofetidin 1:4 6 0,170 1.029 16 24 seloviridin pektofetidin 3:2 3 0,623 2820 ellik -3.5-jadval. Seloveridin G3x va pektofoetidin G3x nisbatining paxta chigitlarining ta'sir qilish muddatiga ta'siri. E= 50 birlik/g, E=3%, S=50 dona, t=45 

7-rasm . G‘o‘za chigitini tuksizlantirish uchun bioreaktor umumiy ko‘rinishi: 1-generator; 2-reduktor; 3-tashqi korpus; 4-termometr; 5-pH metr; 6-suyuqlik chiqish joyi (jo’mrak); 7-qopqoq; 8-aralashtirgich; 9-tashqi va ichki sig’imni sxematik ko’rinishi (bunker); 10-issiqlik beruvchi manba; 11-boshqaruv paneli. Geometrik hajmi., м 3 0.025 0.025 Ishlash hajmi., м 3 0.020 0.021 To’ldirish koeffitsienti 0.13 0.13 Har minutda aralashtirish tezligi 9-10 10-11 Quvvati Kvt 600/465 240/300 Dvigatelni har minutda aylanish tezligi 101 180 Sterilizatsiya davrida bosm oshishi kgs/м 2 2 2 Havo sarfi м 3 /м 3 -soat 1200 600Bireaktor texnik harakteristikasi.

Xulosa  G’o’za chigitini fermentativ usulda tuksizlantirish jarayoni uchun bioreaktor loyihasini yaratiHozirgi vaqtda urug'larga ta'sir qilishning mavjud usullari energiyani ko'p (mexanik, aerodinamik) yoki ekologik zararli (kimyoviy) hisoblanadi. Taklif etilayotgan usul energiyani ko'p talab qiladigan va ekologik toza. Ferment preparatlari narxi kimyo, mikrobiologiya va oziq- ovqat sanoati uchun qimmatli mahsulot bo'lgan glyukoza siropini sotish orqali qoplanishi mumkin. Usul orqali urug'larning mexanik va aerodinamik ta'sirida qoladigan tuklarni qayta ishlash muammosi hal qilinadi.  Bioreaktor yordamida biotexnoligik usul fermentativ gidroliz jarayoni orqali chigit ustki tolalarini boshqa namunalarga nisbatan yuqori darajada tuksizlantirishi o’rganildi.  Yangi avlod bioreaktori orqali tuksizlantirilgan urug’lik chigitlari ximiyoviy va mexanik usulga nisbatan unib chiqish samaradorligi yuqori bo’lishiga erishildi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!

O'xshashlar

Fotosintez jadalligini aniqlash

Ferment faolligini aniqlash

Oqsillarni strukturasi va xususiyatlarini in silico sharoitida o’rganish

Antikoogulyant ta’sirga ega biopolimerlar substansiyasining tarkibini o’rganish

Chiqindilarni qayta ishlash, chiqindisiz texnologiyalar