logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Anatomiya
  4. Ички секреция безларининг тузилиши ва аҳамияти

Ички секреция безларининг тузилиши ва аҳамияти

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3843.537109375 KB
Ko'chirib olish
Ички секреция безларининг тузилиши ва аҳамияти Маърузачи: б.ф.н., доц. Раҳматуллаев Ёрқин ШокировичЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ ҚАРШИ ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ 1. Ички секреция безлари ҳақида умумий тушунча 2. Ички секреция безларининг жойлашуви 3. Ички секреция безларининг тузилиши 4. Эндокрин тизимнинг аҳамияти РЕЖА Одам организмида уч хил без бўлади : 1. Ташқи секреция безлари . Теридаги тер, ёғ, сут, сўлак, кўз ёш ҳамда меъда ва ичакларнинг шиллиқ қаватидаги шира ажратувчи безлар киради. Буларда ишлаб чиқариладиган суюқликлар организм бўшлиқларига ёки ташқи муҳитга чиқарилади. Шунинг учун бу безлар ташқи секреция безлари деб аталади. Жигар ҳам энг катта ташқи секреция без ҳисобланади, яъни унда ишлаб чиқариладиган ўт суюқлиги ўн икки бармоқ ичакка қуйилади ва нажас билан ташқарига чиқарилади. 2. Ички секреция безлари . Булар одам танасининг турли қисмларида жойлашган бўлиб, уларда ишлаб чиқариладиган суюқликлар организмнинг ички муҳитига, яъни қон ва лимфага ўтади. Шунинг учун бу безлар ички секреция безлари деб аталади. Ички секреция безларига гипофиз, эпифиз, қалқонсимон, қалқон олди, айрисимон, буйрак усти безлари киради. 3. Аралаш безлар . Буларнинг тўқимаси икки қисмдан иборат бўлиб, бир қисмида ишлаб чинариладиган суюқлик худди ташқи секреция безларидагига ўхшаб ташқи муҳитга чиқарилади, иккинчи қисмида ишлаб чиқариладиган суюқлик эса худди ички секреция безларидаги сингари организмнинг ички муҳитига ўтади. Буларга меъда ости ва жинсий безлар киради. Организмда безлар жойлашувига кўра тўрт гуруҳга бўлинади: 1. Мия безлари – гипофиз ва эпифиз 2. Бўйин ва кўкрак-нафас безлари – қалқонсимон, қалқон олди ва айрисимон без 3. Қорин бўшлиғи безлари – меъда ости бези ва буйрак усти бези 4. Чаноқ безлари – жинсий безлар ИЧКИ СЕКРЕЦИЯ БЕЗЛАРИНИНГ ЖОЙЛАШУВИ Қалқонсимон безнинг гиперфункцияси : Базедов касаллиги Қалқонсимон безнинг гипофункцияси : микседема Айрисимон без (timus) Меъда ости бези гормонлари: - глюкагон - инсулин - гастрин Уруғдон (testis). - тестостерон - андестрон - изоандестрон Тухумдон (ovarium). - прогестерон - эстерон - эстереол - эстрадиол Эндокрин тизимнинг аҳамияти Ички секреция безлари одам танасининг турли қисмларида жойлашган бўлиб, уларда ишлаб чиқариладиган суюқлик гормон деб аталади. Безларда ишлаб чиқариладиган гормон бевосита безнинг тўқимасидан ўтаётган қон ва лимфага қуйилади. Ички секреция безларида ишлаб чиқариладиган гормонлар ниҳоятда оз миқдорда, яъни граммнинг миллиард қисмига тенг. Аммо шунга қарамай, улар одам организмидаги барча моддалар алмашинуви жараёнларида, тўқима ва аъзолар функциясининг бошқарилишида, болалар ҳамда ўсмирлар организмининг ўсиши ва ривожланвшида, улар балоғатга етишида, одам насл қолдиришида муҳим аҳамиятга эга. Ички секреция безларининг ҳаммаси бирга қўшилган ҳолда организмнинг эндокрин тизимини ташкил этади. Жойлашувига кўра Гуруҳлари Безлар Ажратадиган гормонлари Мия безлари Гипофиз соматотроп, адренокортикотроп, тиреотроп, гонадотроп, лакто-троп, лютеинловчи Эпифиз Мелатонин Бўйин ва кўкрак- нафас безлари Қалқонсимо н тироксин Қалқон олди паратгормон Айрисимон тимозин Қорин бўшлиғи безлари Меъда ости глюкагон, инсулин, гастрин Буйрак усти Минералокортикоидлар, адреналин, норадреналин Жинсий безлар Уруғдон тестостерон, андестерон, изоандестерон Тухумдон прогестрон, эстерон, эстереол, эстрадиолЭндокрин тизимнинг таснифи

O'xshashlar

Анализаторларнинг тузилиши ва аҳамияти
Мускулларнинг тузилиши, вазифалари ва аҳамияти
Қон айланиш аъзоларининг тузилиши ва аҳамияти
Таянч-ҳаракат тизимининг тузилиши ва аҳамияти
Сийдик ва таносил аъзоларининг тузилиши, вазифалари ва аҳамияти