Тохир Маликнинг хаёти ва ижоди - Adabiyot - Slaydlar

Тохир Маликнинг хаёти ва ижоди

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

869.984375 KB

Ko'chirib olish

Tohir Malik va uning “Alvido bolalik” qissasi

(Тоҳир Малик) (1946) Tohir Malik 1946 yili Toshkentda, ziyoli oilasida dunyoga kelgan. U ham ba’zi tengdoshlari kabi o‘rta maktabni tugatgandan keyin kunduzlari qurilishda ishlab, kechqurunlari Toshkent Davlat dorilfununining jurnalistika bo‘limida o‘qiydi. Maktablarda o‘qituvchilik qiladi, nashriyotlarda xizmat etadi. «Lenin uchquni» ro‘znomasida bo‘lim boshlig’i bo‘lib faoliyat ko‘rsatadi. So‘ngra Resdublika radiotelevideniye qo‘mitasida, «Guliston» tahririyatlarida ishladi. «Sharq yulduzi» oynomasida mas’ul kotib, «Yoshlik» oynomasida bosh muharrir hamda O’zbekiston Yozuvchilari uyushmasi kotibi bo‘lib ham xizmat qiladi.

TARJIMAI HOL  Oʻzbek adabiyotida Tohir Malik oʻzining "Falak", "Somon yoʻli elchilari", "Tiriklik suvi", "Zaharli gʻubor" ("Vasvasa" nomi bilan qayta ishlangan), "Chorrahada qolgan odamlar" ("Devona" nomi bilan qayta ishlangan) va boshqa fantastik, "Charxpalak", "Qaldirgʻoch" ("Savohil" nomi bilan qayta ishlangan), "Bir koʻcha, bir kecha", "Soʻnggi oʻq", "Shaytanat", "Ov", "Murdalar gapirmaydilar", "Iblis devori", "Talvasa", "Mehmon tuygʻular", "Jinoyatning uzun yoʻli", "Odamiylik mulki", "Eng kichik jinoyat", "Tilla kalamush" singari detektiv va maʻrifiy asarlari bilan tanilgan va kitobxonlarning sevimli adibiga aylangan ijodkordir.

TOHIR MALIK  Mohir hikoyanavis, qissanavis va romannavis  Tohir Malik 2000 yilda «Oʻzbekiston xalq yozuvchisi»  degan yuksak unvonga sazovor boʻlgan. Yozuvchining  «Soʻnggi oʻq» qissasi asosida 1994 yili telefil'm suratga olingan.  Tohir Malik (Hobilov Tohir) 1946 yil Toshkentda, ziyoli oilasida  dunyoga kelgan. Respublika radio va televideniye qoʻmitasida,  «Yudduzcha» nashriyotida, «Guliston», «Sharq yulduzi»,  «Yoshlik» jurnallarida adabiy xodim, masʻul kotib va bosh  muharrir, Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasida  kotib boʻlib xizmat qildi.

 Tohir Malik Abdumalik oʻgʻli Habilovning adabiy  taxallusi, Toshkentda tugʻilgan, Toshkent  Davlat Universiteti (hozirgi Oʻzbekiston  Milliy Universiteti)ning jurnalistika fakulteti  kechki boʻlimida oʻqidi, kunduzi qurilishda  ishladi.  1966 yildan beri Oʻzbekiston radiosida,  gazeta va jurnallar tahririyatida,  Oʻzbekiston yozuvchilar uyushmasida,  nashriyotlarda ishladi. Hozir « Sharq »  NMAK Bosh tahririyatida muharrir.

TOHIR MALIK BIRINCHI ASARI Tohir Malik birinchi asari 1971 yilda «Hikmat afandining o‘limi» nomi bilan chop etilgan fantastik qissasi bo‘ldi. So‘ngra «Zaharli gubor» (1978) ilmiy-fantastik asari «Somon yo‘li elchilari» (1079), «Chorrahada qolgan odamlar» (1985), «Qaldirg‘och» (1987), «Bir ko‘cha, bir kecha» (1988), «Alvido, bolalik» (1989), «So‘nggi o‘q» (1990) kabi o‘nlab hikoya va qissalar to‘plamlari chon etildi. U yaratgan nasriy asarlar o‘zga nosirlardan o‘ziga xos uslubi bilan ajralib turadi.

T. Malik. Shaytanat  Hozirgacha yozuvchining 20dan ortiq qissasi chop etildi. 1971 yilda chop etilgan « Hikmat afandining oʻlimi » dan keyin «Falak » (1976), « Somon yoʻli elchilari » (1976) tahayyul, ilmiy-tahayyul qissalari bosildi. « Chorrahada qolgan odamlar» qissasida tahayyul va detektiv xususiyatlari seziladi. « Alvido bolalik » (1989), « Qaldirgʻoch » (1987) qissalarida muhim mavzu ishlanadi. Mutaqillik yillarida T.Malik « Soʻnggi oʻq » (1990), 4 qismdan iborat « Shaytanat » (1994—2001), « Odam ovi » (2001), « Charxralak » , « Murdalar garirmaydilar » (1999) qissalarini chop ettirdi. Yozuvchi 20 asrdagi hayotni, kishilar taqdirini goh tahayyul, goh izchil xolis, goh detektiv yoʻsinda tasvirlaydi. U qissa janri imkoniyatlarini uzluksiz boyitib bormoqda. 2002 yilda yozuvchining « Mehmon tuygʻular » oʻylari, « Jinoyatning uzun yoʻli » risolasi chop etildi. Tohir Malikka « Oʻzbekiston xalq yozuvchisi » unvoni berilgan (2000). Mustaqillik yillarida eng koʻp adadda kitob chop ettirgan Tohir Malikdir.

Yozuvchi ko‘pincha fantastik, ilmiy- fantastik va sarguzasht yo‘nalishda yozadi.  Shu orqali ham hayot, odamlar va jamiyat  haqida ancha keng mushohada yuritadi.  Shu bilan birga, «Qaldirg‘och» kabi epik  asarlar ham yaratgan. Mazkur qissada  Abdulla Avloniy hayoti va faoliyati, tarixi,  taqdiri misolida 20-yillar o‘zbek ziyolilari  sinfining shakllanishi haqida bahs yuritadi.  Shu orqali xalqimiz madaniy-ilmiy dunyoqarashi,  kurashnni umumlashtirib beradi.  Tohir Malik mohir hikoyanavis,  qissanavisgina emas, jamoatchi.  jurnalist va tarjimon sifatida ham faol xizmat qiladi.  Uning bolgar adabiyotidan qilgan tarjimalari,  Emil Amit, Axier Hakimov, Suhrob Muhamedov  kabi adiblar yaratgan bir qator hikoya, qissalarni  o‘zbek tiliga tarjimasi keng o‘quvchiga taqdim etilgan.

Dastlabki hikoyasi 1960 yilda  "Gulxan jurnalida chop etiladi. 1963 yilda Tohir Malik Toshkent Davlat univeritetining kechki jurnalistika boʻlimiga oʻqishga kirib, kunduzi qurilishda duradgor, gʻisht teruvchi boʻlib ishlay boshlaydi. U ijodga doir mashqlarni davom ettirar ekan, ustoz- togʻaning ikki oʻgiti - "Oʻzing yaxshi bilmagan narsani yozma", "Boshqalar yurgan yoʻldan yurma, oʻz yoʻlingni top"ga hamisha amal kildi. Bolalarga atab yozilgan hikoyalari bilan badiiy adabiyot sirlarini oʻrgangan Tohir Malik keyinchalik oʻzbek adabiyotida kam eʻtibor berilgan fantastika janriga qoʻl urdi va bir qator asarlari bilan kitobxonlar eʻtiborini qozondi. Uning talabalik yillari yozilgan "Hikmat afandining oʻlimi" asari oʻzbek adabiyotining fantastika yoʻnalishida yaratilgan birinchi qissa hisoblanadi. Yozuvchining bir qator asarlari rus va boshqa tillarga tarjima qilindi. "Soʻnggi oʻq" asari asosida yetti qismli, "Shaytanat" asari asosida yigirma qismli badiiy fil'mlar suratga olinib, namoyish etildi.

FAOLIYATI  Tohir Malik soʻnggi yillarda  romannavis sifatida  shuhrat qozondi.  Uning «Shaytanat»  sarguzasht-detektiv romani  oʻzining maʻnaviy-axloqiy  muammolari bilan talabchan  kitobxon va adabiy jamoatchilik  eʻtiborini qozondi. Shuningdek,  muallif «Yov» (1995) nomli  qissa ham yaratgan.

O'xshashlar

Абай Қўнонбоев ҳаёти ва ижоди

Исҳоқхон тўра Ибрат ҳаёти ва ижоди

Алишер Навоийнинг ҳаёти ва ижоди Dars ishlanma

Туркий халқлар адабиёти тарихи

ХХ аср бошлари Наманган адабий ҳаракатчилиги