О.Шарафиддиновнинг адабий - танқидий қарашлари - Adabiyot - Slaydlar

О.Шарафиддиновнинг адабий - танқидий қарашлари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

8610.5 KB

Ko'chirib olish

О.Шарафиддино внинг адабий- танқидий қарашлари

“ Кейинги 7-10 йил давомида теран фикрлайдиган, аҳли дониш кишилар кўзга яққол ташланиб қолди. Шундай кишилардан бири профессор, Беруний номидаги давлат мукофоти лауреати, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган фан арбоби, Мустақил Ўзбекистон фахрий нишонларидан “Буюк хизматлари учун”, “Меҳнат шуҳрати” ордени соҳиби Озод Шарафиддиновдир”. Ислом Каримов

 Бизга тақдир икки буюк танқидчи: Озод Шарафиддинов ва Матёқуб Қўшжоновни насиб этди. Уларнинг ҳар иккови ҳам ижодини жасорат билан бошлаб, ўзига хос равишдаги жасорат билан тугатдилар. Ўйлайманки, агар жаҳон адабий танқидчилиги антологияси чоп этилса, уларнинг ҳар иккови ижодидан намуналар киритилса, адолатли иш бўлади.  Академик Б.Назаров Бизга тақдир икки буюк танқидчи: Озод Шарафиддинов ва Матёқуб Қўшжоновни насиб этди. Уларнинг ҳар иккови ҳам ижодини жасорат билан бошлаб, ўзига хос равишдаги жасорат билан тугатдилар. Ўйлайманки, агар жаҳон адабий танқидчилиги антологияси чоп этилса, уларнинг ҳар иккови ижодидан намуналар киритилса, адолатли иш бўлади.  Академик Б.Назаров

 Замон. Қалб. Поэзия (1962).  1.Лирикада қаҳрамон ҳам, воқеалар ҳам шоирнинг қалби орқали ўтказилиши, қаҳрамоннинг ички дунёси, дунёни ўзига хос қабул қилиши биринчи ўринда туриши керак.  2.Ҳар бир шеър шоирнинг кашфиётидир...Лирикада ўзига хос кўз билан кўрилган воқеа ва ҳодисаларни ўз тили, ўз услуби, ўз образлари билан ифода қилишга кам интилаётгани учун шеърлар кўпирнча рангсиз ва қонсиз бўлиб қолмоқда.  3.Миртемир поэзиясида шаффоф тиниқлик, беғубор, нафис в тўлиққан қуёшнинг тафти, кумуш тўлқинли мавжлр ва қўнғироқдай майин куйлар бор.

 Истеъдод жилолари.1976.  Ижодий портретлар.  С.Айний, Ғафур Ғулом, Ойбек, А.Қаҳҳор, Комил Яшин, Асқад Мухтор, О.Ёқубов.  “ Мукаммаллик, мазмундорлик, образлилик ва таҳлилнинг чуқурлиги сингари фазилатлар О.Шарафиддинов асарларида, айниқса, “Истеъдод жилолари”да яққол кўзга ташланади”. Санжар Содиқ.

 Талант халқ мулки. 1978.  Танқидчилик касби ҳақида.  Танқидчилик таланти уч унсурдан таркиб топади:1. Адабиётдаги гўзаллик, ғоявий ва бадиий бойликни ҳис қила олиш.  2. Фикрлаш қобилияти.  3. Сўз санъатига нисбатан оташин муҳаббат. Талант халқ мулки. 1978.  Танқидчилик касби ҳақида.  Танқидчилик таланти уч унсурдан таркиб топади:1. Адабиётдаги гўзаллик, ғоявий ва бадиий бойликни ҳис қила олиш.  2. Фикрлаш қобилияти.  3. Сўз санъатига нисбатан оташин муҳаббат.

 Чўлпон. 1991.  Шоир ҳақидаги ривоятлар ва ҳақиқатлар.  Истиқлол фидойилари. Мустафо Чўқай, Чўлпон, Отажон Ҳошим. 1993.  Чўлпонни англаш. 1994.  Чўлпон шеърлари фақат ритмикаси билангина эмас, нафис мусиқийлиги билан ҳам, қофияларнинг янгилиги ва баркамоллиги билан ҳам кишини мафтун этади.  О.Шарафиддинов. Чўлпон. 1991.  Шоир ҳақидаги ривоятлар ва ҳақиқатлар.  Истиқлол фидойилари. Мустафо Чўқай, Чўлпон, Отажон Ҳошим. 1993.  Чўлпонни англаш. 1994.  Чўлпон шеърлари фақат ритмикаси билангина эмас, нафис мусиқийлиги билан ҳам, қофияларнинг янгилиги ва баркамоллиги билан ҳам кишини мафтун этади.  О.Шарафиддинов.

Абдулла Қаҳҳор. 1988. “ Абдулла Қаҳҳор” китобини ўқир экансиз, ХХ асрда яшаб ўтган ўзбек танқидчилари билан кўришгандай, улар руҳини ҳис қилгандай бўласиз”. А.Расулов. Иккинчи чўққи. 1989. Бу роман ўзбек адабиётида реалистик методнинг шаклланишида катта роль ўйнайди. Уни Абдулла Қодирийнинг “Ўткан кунлар” романидан кейин ўзбек насри забт этган иккинчи чўққи деса бўлади”. О.Шарафиддинов.

 Абдуруф Фитрат ҳақида:  ХХ асрда Ўрта Осиёда етишиб чиққан ижодкорлар орасида энг сараларидан бири, энг мумтози Абдурауф Фитратдир. Шоир, адиб, драматург муаррих, мунаққид, адабиётшунос, тилшунос, санъатшунос, мутаржим, мутафаккир, файлапсуф, жамоат арбоби, сиёсатчи, педагог - бир ўзида шунча сифатларни жам этган Фитрат маданиятимиз ривожида ўчмас из қолдирди. Абдуруф Фитрат ҳақида:  ХХ асрда Ўрта Осиёда етишиб чиққан ижодкорлар орасида энг сараларидан бири, энг мумтози Абдурауф Фитратдир. Шоир, адиб, драматург муаррих, мунаққид, адабиётшунос, тилшунос, санъатшунос, мутаржим, мутафаккир, файлапсуф, жамоат арбоби, сиёсатчи, педагог - бир ўзида шунча сифатларни жам этган Фитрат маданиятимиз ривожида ўчмас из қолдирди.

 Ҳажвиётга садоқат.  Неъмат Аминовнинг энг яхши ҳикоялари ҳозирги ўзбек ҳажвиёти ўсиш улғайиш йўлидан бораётганидан далолат беради.  “ Ёлғончи фаришталар” бақувват ҳаётий заминга эга-унда тараққиётимизга халал бераётган иллатлар фош қилинади.

 Олимнинг Давлат мукофотига сазовор бўлган “Ижодни англаш бахти”, “Довондаги ўйлар” китоблари ўзбек танқидчилигининг юзини кўрсатувчи асарлардир.  Умуман, О.Шарафиддинов адабиётнинг бош вазифаси: Олам, Қалб ва Гўзалликни тасвирлаш деган азалий қадриятга содиқ қолди.

 Олимнинг Давлат мукофотига сазовор бўлган “Ижодни англаш бахти”, “Довондаги ўйлар” китоблари ўзбек танқидчилигининг юзини кўрсатувчи асарлардир.  Умуман, О.Шарафиддинов адабиётнинг бош вазифаси: Олам, Қалб ва Гўзалликни тасвирлаш деган азалий қадриятга содиқ қолди.  Олимнинг Давлат мукофотига сазовор бўлган “Ижодни англаш бахти”, “Довондаги ўйлар” китоблари ўзбек танқидчилигининг юзини кўрсатувчи асарлардир.  Умуман, О.Шарафиддинов адабиётнинг бош вазифаси: Олам, Қалб ва Гўзалликни тасвирлаш деган азалий қадриятга содиқ қолди.

 Унинг кейинги ўн беш йил давомида чоп этилган китоб, рисола, мақола, эссе ва адабий суҳбатлари янгиланаётган замонавий миллий адабий тафаккурнинг ёрқин намуналари бўлиб қолди. “Уларнинг кўпчилиги ҳасби ҳол характерига эга. Мустабид тузум асоратларидан дадил воз кечиб, ХХ аср ўзбек адабиёти тарихини янгича қайта идрок этиш, таҳлил ва талқин қилиш, қолаверса, умуман, бадиий ижодни, ижодкор шахсини, инсон зотини шўро даврида шаклланган андозалардан холи, умумбашарий мезонларда туриб, чин инсоний, илмий англаш О.Шарафиддиновнинг янги босқичдаги адабий- танқидий ишларига хос муҳим хислатлардир. У.Норматов. Унинг кейинги ўн беш йил давомида чоп этилган китоб, рисола, мақола, эссе ва адабий суҳбатлари янгиланаётган замонавий миллий адабий тафаккурнинг ёрқин намуналари бўлиб қолди. “Уларнинг кўпчилиги ҳасби ҳол характерига эга. Мустабид тузум асоратларидан дадил воз кечиб, ХХ аср ўзбек адабиёти тарихини янгича қайта идрок этиш, таҳлил ва талқин қилиш, қолаверса, умуман, бадиий ижодни, ижодкор шахсини, инсон зотини шўро даврида шаклланган андозалардан холи, умумбашарий мезонларда туриб, чин инсоний, илмий англаш О.Шарафиддиновнинг янги босқичдаги адабий- танқидий ишларига хос муҳим хислатлардир. У.Норматов.

 Мустақил ўқиш учун адабиётлар:  I. Озод Шарафиддинов асарлари:  1. Замон.Қалб.Поэзия. Т.: Ўзбекистон Давлат бадиий адабиёт  нашриёти. 1962.  2. Адабий этюдлар. Т.: Ғафур Ғулом номидаги бадиий адабёт  нашриёти. 1968.  3.Яловбардорлар.Танқидий-биографик очерклар.Т.: Ёш  гвардия,1974.  4. Истеъдод жилолари. Адабий портретлар. Т.: Адабиёт ва  санъат. 1976.  5. Биринчи мўъжиза. Адабий-танқидий мақолалар. Т.: Адабиёт ва санъат.  1979.  6. Талант – халқ мулки.Т.: Ёш гвардия, 1979.  7. Адабиёт – ҳаёт дарслиги. Т.: Адабиёт ва санъат. 1980.  8. Ҳаёт билан ҳамнафас.Т.: Ёш гвардия. 1983.  9. Гўзаллик излаб. Т.: Адабиёт ва санъат.1985.  10. Абдулла Қаҳҳор.Т.: "Ёш гвардия", 1988.  11. Ҳақиқатга садоқат. Т.: Адабиёт ва санъат.1989.  12. Чўлпон. Т.: Чўлпон, 1991.  13. Мустафо Чўқай,Чўлпон, Отажон Ҳошим.Истиқлол  фидойилари. Т.: Шарқ н аш . -матбаа кон ц ерни. 1993.  14.Чўлпонни англаш.Т.: Ёзувчи. 1994.  15. Сардафтар саҳифалари.Т.: Ёзувчи, 1999.  16. Маънавий камолот йўлларида. Т.: Ёзувчи , 2001 .  17. Довондаги ўйлар. Т., 2006.  18. Ижодни англаш бахти. Т, 2006.

 ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН  РАҲМАТ!

O'xshashlar

Темур ва темурийлар даврида адабий ҳамкорлик

Фурқат адабий мероси» модулини ўқитишда лойиҳа таълим технологияларидан фойдаланиш

Ибн Давлат адабий меросининг матний ва ғоявий-бадиий таҳлили

Немис романтизми адабиёти вакиллари

Муслиҳабегим Мискин шеъриятининг жанрлари, услуби ва бадиияти