Badiiy asar tahlili - Adabiyot - Slaydlar

Badiiy asar tahlili

Yuklangan vaqt:

05.09.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6698.130859375 KB

Ko'chirib olish

Badiiy asar tahlili

Asar yaratilgan davr va sharoit O‘sha davr fransuz burjua jamiyatini, undagi kiborlar jamiyati hayotini asardagi tipik obraz orqali ko‘rsatib beradi.

Asar epik turga mansub. Janri - roman.  Keng ko‘lamda hayotni tasvirlaydi.Asar qahromonlari hayotidan ma'lum bir katta davrni olib, turfa kishilar taqdiri orqali jamiyat hayotini ko‘rsatib beradi.

Asarning mazmun unsurlari  PROBLEMA--asar XIX asr Fransuz jamiyatining murakkab va ziddiyatli hayotini aks ettirish. Jyulen, de Renal, Matilda va ruhoniylar va boshqa ko‘plab obrazlar orqali o‘sha davr hayotini ko‘rsatib berish.  TEMA-- asar mavzusi yaxshilik va yomonlik, ezgulik va razillik o‘rtasidagi kurash hisoblanadi.Asarning qizil va qora deb nomlanishining boisi ham shunda.

 TENDENSIYA--" Zamonlarda o‘rnashib qolgan bu qoidani buzishga na yuz minglik daromad na zangori tasma huquq berardi, sal bo‘lsada erkin fikr aytish qo‘pollikdek tuyulardi". G‘OYA-- Stendal bu asari orqali jamiyatning chiriganligini butun tizimning qanchalik buzuqligini mahorat bilan ko‘rsatgan, nafaqat adolat balki lavozimlarga tayinlanish va oila institutida, lekin eng yomoni, ularni hammasi asrlardan keyin o‘zgarmaydi.Bundan tashqari muallif bizga Jyulenning ichki zarbalari orqali toza qalbingiz bo‘lsayam uni baribir yo‘q qilishingiz mumkinligini ko‘rsatadi.

Asarning kompozitsion qurilishi RIVOYA- makon va zamonda kechgan voqealarni so‘z vositasida aks ettirish (hikoya qilish). * Sid majlisi qaytadan boshlandi. Rais yakunlovchi nutq so‘zlayotganida soatlarning zang urishi eshitildi, vaqt yarim kecha bo‘lgan edi.Rais so‘zlashdan to‘xtab, kutib turishga majbur bo‘ldi, barcha toqatsizlanib kutib turgan bu sukunat ichra soatlarning bong urishi zalda aks sado bermoqda edi. (774-bet) Matn kompozitsiyasi

turg‘un holatdagi narsa, joy, holat, xususiyat kabilarni o‘z ichiga oladi. * Shimol tomondan Verrerni Yura tizma tog‘ining baland tarmog‘i muhofaza qilib turadi. Verra tog‘ining kungurador cho‘qqilari oktyabr oyining ilk izg‘irinidayoq qor bilan qoplanadi.Tog‘dan kattagina sog‘ oqib tushadi; sog‘ Du daryosiga borib qo‘shilishiga qadar Verrerni kesib o‘tadi-da, yo‘l- yo‘lakay behisob taxta tilish mashinalarini harakatga keltiradi. DIALOG * - Hayot bilan vidolashsangiz afsuslanarmidingiz? - Ha, hozir judayam afsuslanardim! Lekin baribir sizni sevganimdan pushaymon bo‘lmasdim. (129- bet)

EKSPOZITSIYABadiiy asarning sujet kompozitsiyasi

TUGUN - asar voqealari boshlanishiga turtki bo‘lgan voqea , asar konflikti qo‘yilgan joy.Syujetning zaruriy elementlaridan biri. * Jyulenning otasi uni janob de Renalnikiga uning bolalariga tarbiyachilik qilish uchun yuborishi. VOQEALAR RIVOJI- tugundan keyin keladigan va kulminatsiyaga qadar davom etadigan voqealar. * Jyulen seminariyaga boradi. U yerda hech kimga yoqmaydi, lekin muvaffaqqiyatga erisha boshlaydi.Keyin unda Parijga borish imkoniyati tug‘iladi. U yerda janob de lya Molga kotiblik qiladi, uning qizi Matildani sevib qoladi.

KULMINATSIYA-asar voqealar rivojining eng yuqori nuqtasi, konflikt benihoya kuchaygan o‘rni. * Jyulen de Renal xonimni de lya Molga yozgan maktubini o‘qigach, uni cherkovda otib qo‘yishi YECHIM- syujet voqealari rivojining yakuni, ularning nihoyasida qahramonlarning ruhiyatida, taqdirida kelgan holat. * Jyulen o‘limga hukm qilinadi. De Renal xonim Jyulen qatl etilgandan so‘ng oradan 3 kun o‘tgach, dunyodan ko‘m yumadi.

Voqealarning o‘zaro munosabatiga ko‘ra KONSENTRIK- (A voqea yuz bergani uchun B voqe yuz beradi ) Jyulen de Renal xonimni otib qo‘ygani uchun qamoqqa tushadi. XRONIKALI- ( A voqea yuz bergandan keyin B voqea yuz beradi )Bu asarda ustunlik qiladi. Jyulenni Matilda ko‘rib sevib qolgandan keyin unga xat yozadi, xatni o‘qigandan keyin Jyulen uning xonasiga chiqadi.

 Bosh qahramon: Jyulen  Qahramon: de Renal xonim, Matilda, Fuke  Ikkinchi darajali qahramon: janob de Renal, janob de lya Mol, Fervak, Abbat Shelan, abbat Sha ,Berner, Norber, Mojiro, Altamira, Sen-Jiro  Epizotik qahramon: Tsingarelli, Tambo, Korozov, Goratsiy, Sitseron, Vergiliy Obrazlar sistemasi tasnifi

 Predmetlik darajasiga ko‘ra:  detal obrazlar: narvon, arqon, maktub, to‘pponcha  Voqea-hodisa obrazi: de Renalni maktubini o‘qib Jyulenni jahli chiqadi va cherkovga boradi  Xarakter va sharoit:Jyulenni judayam jahli chiqadi, cherkovda De Ronalni otib qo‘yadi va qamoqqa tushadi  Dunyo va taqdir: sud uni o‘limga hukm qiladi, Jyulen vafot etadi

 XARAKTER-muayyan davr va muhit kishilariga xos eng muhim xarakter, alohida bir shaxsga xos individual xususiyat : asarda Jyulen  TIPIK OBRAZ- muayyan ijtimoiy- tarixiy sharoit, davr va muhitga xos muhim xarakteri, xususiyatini o‘zida aks ettirgan obraz: abbat Pirar, de Friler, abbat Maslon, janob Valeno  INDIVIDUAL OBRAZ- o‘zigagina xos bo‘lgan fe'l- atvori, gap- so‘zlari, betakror xususiyatlari bilan namoyon bo‘luvchi obraz: Matilda Umumlashtirish darajasiga ko‘ra:

 Asar muallifi: Stendal  asar nomi:" Qizil va qora"  janri: roman  Epigraf berilgan: HAQIQAT, ACHCHIQ HAQIQAT. Xandon Asar 2 qismda iborat: 1- qism ( XXX) 2-qism ( (XLV) Har bir qism nomlanib epigraf beriladi. Asarning tashqi kompozitsiyasi

Konflikt turlari  1. Qahramonlar aro konflikt: Jyulen va de Renal xonim  2.Qahramon va muhit: Jyulen va muhit  3.Ichki psixologik konflikt: Jyulenni sud qilish va uni qamoqxonadagi holati

 Fonetik sathdan og‘ish: U jamiyat pillapoyasining eng pastki pog‘onasida turgan bir yigitga o‘zi birinchi bo‘lib ( qanday dahshatli so‘z-a!) xat yozdi.  Leksik sathdan og‘ish: Eh, jin ursin! Buning turgan-bitgani alifbo-ku. So‘z qo‘llashda normadan og‘ish:

Asar bejizga "Qizil va qora" deb nomlanmagan. Qizil- shijoatli yoshlik, oliy maqsadga erishish istagi, jo‘shqin qon ramzi. Qora-maqsadga erishish uchun oson yo‘l, hiyla- nayrang bilan erishiladigan cho‘qqi. O‘quvchi asarni o‘qir ekan, bu yo‘ldan bittasini tanlaydi va bu kelgusi hayotimizga ham daxl qilolmaydi.

O'xshashlar

Badiiy asar syujeti

Badiiy asar ustida ishlash

Badiiy asar ustida ishlash jarayoni

Badiiy asar matni ustida ishlash

Badiiy asar tilini o'rganish yo'nalishlari