Abdulla Oripov she'rlarida so'zlashuv uslubining qo'llanilishi - Adabiyot - Slaydlar

Abdulla Oripov she'rlarida so'zlashuv uslubining qo'llanilishi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

684.71875 KB

Ko'chirib olish

A B D U L L A O R I P O V S H E ’ R L A R I D A S O ’ Z L A S H U V U S L U B I N I N G Q O ’ L L A N I L I S H Iwww.arxiv.uz

Reja 1.Abdulla Oripov lirikasi. 2.So’zlashuv uslublari haqida. 3. Abdulla Oripov shelaridan misralar. www.arxiv.uz

Shoir va jamoat arbobi Abdulla Oripov 1941-yil 21-martda Qashqadaryo viloyati Koson tumanining Neko`z qishlog’ida tavallud topgan.U o`rta maktab tahsilidan keyin ToshDUning jurnalistika fakultetini bitirgan. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

«Tilla baliqcha» «Men nechun sevaman O`zbekistonni» «Qo`riqxona» «Genetika» «Olomonga» Abdulla Oripov lirikasi www.arxiv.uz

So’zlashuv uslubi Uyda ,ko’chada insonlarning o’zaro so’zlashuvda qo’llanadigan uslub so’zlashuv uslubi deb ataladi.Badiiy me’yorlarga rioya qilinmaydigan ko’rinishi oddiy so’zlashuv uslubi deb ataladi. www.arxiv.uz

So’zlashuv usubida ko’pincha turli uslubiy bo’yoqli so’zlar ,grammatik vositalar ,tovushlar tushib qolishi ,ortirilishi mumkin:Kep qoling! Obbo,hamma ishni do’ndiribsizda .Mazza qildik.So’zlashuv uslubida gapdagi so’zlar tartibi ancha erkin bo’ladi,piching,qochiriqlar,kinoyalar ko’plab ishlatiladi.Ko’proq sodda gaplar,to’liqsiz gaplar,undalmali gaplardan foydalanadi.A.Oripov ham o’z she’rlarida xalqqa yaqin bo’lgani uchun o’z she’rlarida ko’proq bu uslubga ko’proq yondashgan. www.arxiv.uz19 1015 2508171B06 13 1C06 03 16 24 1B03 151A 21

Yurtim, senga she`r bitdim bu kun, Qiyosingni topmadim aslo. Shoirlar bor o`z yurtin butun Olam aro atagan tanho. Ular she`ri uchdi ko`p yiroq, Qanotida kumush diyori, Bir o`lka bor dunyoda, biroq Bitilmagan dostondir bori. Faqat ojiz qalamim manim, O`zbekiston, Vatanim manim . Bu she’rida so’zlashuv uslubiga xos “uchdi”,”qanotida”,o’lka” so’zlaridan foydalangan “ O’zbekiston” she’ridan: www.arxiv.uz

Olimlarning xizmatlari Yo‘q, bekorga ketmapti, Shuncha ishni qilishipti, Faqat Mehr yetmapti. Mehr tuyg‘usini yo‘qotish – inson uchun mudhish holat. Bu esa bir vaqtning o‘zida tilda ham o‘z aksini topadi. Xususan, ijodkor til va ruhning dialektik yaxlitiligini ta’kidlaydi . Tildan ajralgan ruh yoki ruhdan ajralgan tilning holati mehr tuyg‘usini his etmagan besh donishmandga qiyoslanadi. Xalqchillikning badiiy ifodasiga aylangan “Farrosh kampir" she’ri adabiyotimiz xazinasini boyituvchi yuksak milliy asar namunasi sifatida qolajak.www.arxiv.uz

Har qanday ijodkor his-tuyg‘ularini, voqelikka estetik munosabatini so‘z vositasida ifoda qiladi. Badiiy asar tili poetik tafakkurning eng muhim mezonlaridan biri sanaladi. Aslida nazariy jihatdan qaraganda til badiiyati negizida so‘zlarni ko‘chma ma’noda qo‘llanish, lug‘at boyligimizda mavjud so‘zlarni o‘z o‘rnida ishlatish, xalqona frazeologik birliklardan unumli foydalanish juda katta ahamiyat kasb etadi. www.arxiv.uz22 030B06 17 12 01 25 0D03090C 14 0C 24

A.Oripov lirik ijodining juda katta ko`pchiligi to`rt misralik band asosida yaratilgan. Bunday asarlarning aksariyatida A.Oripov falsafiy fikrlarni o`rtaga tashlashga harakat qilgan. Shoirlar to`rt misrali asarlar – ruboiy va tuyuqlarda aforizmga yaqinlashgan, o`tkir ma`noli mulohazalarini aks ettirishgan. www.arxiv.uz

Adabiyotshunos H.Umurov “badiiy asar tili xalq tili (jonli til, adabiy til)ga asoslanganligi sabab, unda xalqchillik ruhi doimo ustun turishi”2 ni ta’kidlaydi. Darhaqiqat, Abdulla Oripov she’rlarida jonli xalq tiliga xos hikmatli ifodalar, go‘zal iboralar, lutflar, hazil va qochiriqlarning o‘z o‘rnida meyorida ishlatilishi ularning xalqona ruhi va yuksak badiiyatini ta’minlagan. www.arxiv.uz240D031A0612 1F 27 03 05 0819 15 241A0D 0F 11061416 061A1304 1B131D 16 080C03040E 12 15

Xalq og‘zaki ijodida (yor-yor, alla, o‘lan, lapar va h.k.) xalq tilida mavjud bo‘lgan frazeologik birliklar, badiiy san’atlar, ayniqsa, fikr, so‘z takrori natijasida go‘zal manzaralar, o‘ziga xos poetik olam vujudga keladi. Xalq dardini, xalq tilini va ruhini teran anglagan ijodkorlarning asarlarida ham shu xususiyat yetakchilik qiladi. Abdulla Oripov she’riyatida ham oddiy so‘zlarning takror kelishi (takrir san’ati) oqibatida shoir uslubiga xoslikni maydonga keltiradi www.arxiv.uz

Aslida xalq hayotini, turmush tajribalarini kuzatish natijasida ijtimoiy-ruhiy holatlarga oid xulosalar, mantiqiy umumlashmalar og‘zaki ijodda paydo bo‘ladi. Maqol, matal, aforizmlar kabi paremalar avloddan-avlodga o‘tib, xalq badiiy tafakkurida yashab keladi. Bunday hikmatli iboralarda o‘xshatish (istiora, tashbeh, metafora), taqqoslash (antiteza), parallelizm, kinoya, piching va boshqa badiiy tasvir vositalari keng qo‘llanadi www.arxiv.uz

Azaliy haq gapni yashirmoq nechun Agarda koinot tegirmon Olamni yanchsa ham qolgay u butun. Zavol yo`q eng asl iste’dod uchun. Ushbu she’rda “tegirmon”,”yanchsa” so’zlari qo’llangan www.arxiv.uz

Kecha oqshom falakda oy bo`zarib botganda Zuhra yulduz miltirab xira xanda otganda , Ruhimda bir ma’yuslik sokinlik uyg’otganda , Men seni esga oldim , birinchi muhabbatim, Eslab hayolga toldim , birinchi muhabbatim. “ oqshom”,” botgan”,” otgan” so’zlari so’zlashuv uslubiga xos www.arxiv.uz

Kajrav falakning charxi, Bir zum o`nga aylanib, Sog’i ntirgan onamning Diydorini ko`rsaydim. Onajonim qoshida Erkalanib shaylanib, Goh quvonib, gohida Xo`rsinib turolsaydim. Ushbu she’rda “erkalanib”,”shaylanib,””xo’rsinib” kabi so’zlar qo’llanilgan www.arxiv.uz

Eng oliy baxtim mening , onajonim she`riyat, Topgan toj-taxtim mening , jonajonim she`riyat.www.arxiv.uz

Xulosa A.Oripov tom ma`nodagi milliy va xalq shoiri. Uning she`riyati nafaqat xalqchil mazmuni bilan, balki poetikasi, asarlarining arxitektonikasi bilan ham xalqqa nihoyatda yaqin turadi. Bu narsa uning asarlarining band qurilishida ham ko`rinadi. A.Oripovning birinchi shoirlik fazilati originallikka intilishdir. Ushbu harakat uning mavzu tanlashida, masala topa bilishidagina emas, balki shakliy vositalarda ham ko`zga tashlanib turishini aniqladik. www.arxiv.uz

E ’ t i b o r i n g i z u c h u n r a h m a t !www.arxiv.uz

O'xshashlar

Abdulla Oripov 5

Abdulla Oripov 3

Abdulla Oripov (aripov) biography

Abdulla Oripov she'riyati to'g'risida

Abdulla Avloniy