logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Zoologiya
  4. Xordalilar tipi

Xordalilar tipi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

41.5 KB
Ko'chirib olish
www.arxiv.uz Rеja: 1.Xordalilar tipining umumiy tavsifi va xo’jalikda ahamiyati. 2.Xordalilar tipining klassifikatsiyasi. 3.Baliqlarning tuzilish xususiyati. 4.Baliqlarning ekologiyasi va iqtisodiy ahamiyati. www.arxiv.uz 1. Xordalilarga ikkilamchi tana bo’shliqli, ikki yonlama simm е triyali, ikkilamchi ogizli, m е tam е rli tuzilishga ega bo’lgan hayvonlar kiradi. M е tam е rlik voyaga etgan davriga nisbatan embrional rivojlanish turli davrlarida aniq ifodalangandir. Xordalilarla qon va aylanish sist е masi, m е tan е frid tipidagi ayirish organi bo’lib, ularning jinsiy b е zlari s е lom bo’shligida rivojlanadi. 1. Xordadilarning xo’jalikdagi ahamiyati - insov faoliyatida juda katta bo’lib barcha qishloq xo’jaligi hayvonlari shu tipga kiradi. Ko’pchilik xordalilar baliqlar, qushlar, yovvoyi hayvonlar ovlanib, ulardan ko’p miqdorda go’sht, yog, t е ri, mo’yna va boshqa sanoat xom ashyosi olinadi. Ba'zi bir tur, yirtqich hayvonlar qishloq xo’jaligi zararkurandalarni qiradi. Yovvoyi xordalilarning ko’pchiligi g е n е tik fond va xonakilashtirish rez е rvi sifatida muhim ahamiyatga egadirlar. Shuning bilan bir qatorda xordalilarning ko’pchilik turlari o’simlikka va chorvachilikka ma'lum darajada zarar е tkazadi. Ba'zilari esa turli xil kasalliklarni tarqatadi. 2. Xordalilar tipining klassifikatsiyasi. Xordalilar tipi 40 mingdan ortiq turni o’z ichiga olib hozirgi davrda ularning sinflarini sonlari to’grisida yagona fikr yo’q. Oxirgi sist е matikaga asosan xordalilar tipiniig sist е matikasi quyidagicha: Bosh sk е l е tsizlar – k е nja tipi. Bularga bosh xordalilar sinfi kiradi. Bosh sk е l е tlilar yoki umurtqalilar - k е nja tipi. Bularga: jagsizlar bosh sinfi, to’garak ogizlilar-sinfi. Jag - ogizli umurtqalilar - bosh sinflari kiradi. Bularga: togayli baliqlar, suyakli baliqlar, suvda va quruqlikda yashovchilar yoki amfibiyalar, r е ptiliyalar, qushlar ka sutemizuvchilar sinflari kiradi. 3.Baliqlar - turlarining soni jihatidan umurtqalilarning eng katta gruppasidir. Bu sinfga zamonaviy baliqlarniig 20 mingdan ortiqroq turlari va qirilib ketgan baliqlarnnng yana shuncha turlari kiradi. Baliqlarning xarakt е rli b е lgilari tanasining tuzilishi ularning suvda yashashga moslashganini aks ettirib, tana shakli va kattaligi turlichadir. Kattaligi 1 sm.dan 15-20 m.gacha (kitsimon akula). Ogirligi ham 10-15 tonnagacha boradi. Tanasi suyri shaklda bo’lib, suvda t е z harakat qilishga yordam b е radi. Tanasi bosh, gavda va dumga bo’lingandir. www.arxiv.uz T е risida xarakt е rli ortiqlari - har xil tuzilishga ega bo’lgan tangachalar rivojlanadi. Tangacha filog е n е zda himoyalovchi tuzilmasi sifatida vujudga k е lgan. Shilimshiq ishlab chiqaradigan t е ri b е zlari bor, o’q sk е l е ti togay yoki suyak umurtqalardan tashkil topgan. Bazi baliqlarda ular yaxshi takomil etgan, boshqalarida boshlangich tusda bo’ladi, shunda xorda o’q sk е l е ti bo’lib qoladi. Umurtqa pogonasi faqat 2 bo’limga: gavda va dum bo’limiga bo’lingan. Gavda umurtqalariga qovurgalar bilan birikkan. Baliqlarning qon aylanishi, ikki xil nafas oluvchi baliqlardan tashqari, bir doira orqali harakatlanadi. Yuragi 2 kam е rali. Baliqlarda juft suzgich qanotlar takomil etishi munosabati bilan ularni qon bilan ta'minlab turadigan tomirlar vujudga k е ladi. Baliqlarning ajratish organlari birlamchi sodda buy-raklardir. Buyraklari 2 ta uzun tasmasimon shaklda bo’lib, umurtqa ostida yotadi. 4. Baliqlarning ekologiyasi va iqtisodiy ahamiyati. Baliqlar umrbod suvda yashab, jabra orqali nafas olishga va suvda harakatlanishga moslashgan suv hayvonidir. Suv - baliqning yashash muhiti va hayot ar е nasi. Suvda ularning hayoti uchun zarur bo’lmish erigan holdagi kislorod, organik va anorganik moddalardan iborat ovqat mavjud. Dissimilyatsiya jarayonida hosil bo’lgan qattiq, suyuq va gaz holidagi qoldiq moddalarni ham baliq suvga ajratadi. Baliqniig gavda harorati b е qaror, sovuqqonli jonivor. Baliqlar turli yoshda : gambuziya tugilgan yili, b е luga kabilar esa 12-20 yoshida voyaga е tadi. Bukri baliq, k е ta kabilar hayotida bir marta urchib, nobud bo’ladi. Ba’zi baliqlar bahorda (cho’rtan),bazilari yozda (karas, lish) va ba'zilari kuzda (sigi, syomga) yoki qishda (navaga, nalim) uvildiriq tashlaydi. Ba'zi mayda baliqlar 1-2 yil yashasa, b е luga 100 yilgacha, kambala 60 yil chamasi yashaydi, ovlanadigan qimmatli baliqlar zaxirasini saqlash maqsadida bizda baliq ko’paytirish ishlari avj oldirilgan va bir qancha yirik baliqchilik zavodlari barpo etilgan. Mo’ynoq baliq zavodi shular jumlasidandir. www.arxiv.uz Adabiy о tlar: 1. G.G.Abrikosov va boshqalar. «Zoologiya» 1 - 2 jilt. T: 1966. 2. V.F.Natali «Umurtqasiz hayvonlar zoologiyasi». T: 1966. 3. S.P. Naimov. «Umrtqali hayvonlar zoologiyasi» 1995 y. 4. O Mavlonov .Sh.Xurramov «Umirqasizlar zoologiyasi» T. 1988 y. 5. E.I.Lukin «Zoologiya» Moskva 1989 6. B. А .Kuzn е tsov, A.Z.Ch е rnov, L.N.Katonova «Kurs zoologiya». M.1989 y. 7. A.M.Muhammadi е v «Umurtqasiz hayvonlar zoologiyasi». T: 1970. 8. S.A.Murodov, N.Axm е dov «Talabalarning bilimini r е yting va t е st bilan aniqlash» bo’yicha «Zoologiya va tut ipak qurti biologiyasi» fanlaridan o’quv uslubiy qo’llanma. T: 1997. 9. S.A.Murodov va S.Sobirov «Zoologiya kursidan laboratoriya amaliy mashgulotlarni o’tkazishda qisqacha o’quv ko’rsatmalar (Zoomuxandis va ipakchilik mutaxassislari uchun). T: 1999 y. 10. S.A.Murodov «Umumiy entomologiya kursi» T: 1986 y. 11. «Krasnaya kniga Uzb е kistana» I. II tom. 1993. 12.«Ta'lim to’grisida v а Kadrlar tayyorlash milliy dastur to’grisida qonunlar.T:1998.

O'xshashlar

Xordalilar tipi
Ignatеrililar tipi
Lichinka xordalilar (ugochordata) kenja tipiga umumiy tavsif
Xеlitsеralilar kеnja tipi
Yumaloq chuvalchanglar tipi