Қурилиш-монтаж ишларида хавфсизлик техникаси хавфсизлик - Xayot faoliyati xavfsizligi - Referatlar

Қурилиш-монтаж ишларида хавфсизлик техникаси хавфсизлик

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

55.5 KB

Ko'chirib olish

Қурилиш-монта ишларида хавфсизлик техникаси хавфсизлик техникасининг чора тадбирлари қурилиш ишлаб чиқаришини лўйиҳалашда меҳнат муҳофазасининг вазифалари Режа. 1.Умумий тушунчалар. 2.Хавфсизлик техникаси масалаларини қурилишни ташкил этиш ва уни ишлаб чиқариш лойиҳаларида ечилиши.

Таянч иборалар: Ташкилий чора тадбирлар, умуммайдон чора тадбирлар, технологик чора тадбирлар, объект қурилишининг календарь режаси, қурилишнинг бош режаси, технологик харита, тармоқли график, технологик схема. 1.Умумий тушунчалар. Қурилиш меъёрлари ва қоидаларига биноан ҳар бир қурилиш объекти Қурилишни ташкил этиш лойиҳаси (ҚТЛ) ва Қурилиш ишлаб чиқариш лойиҳаси (ҚИЧЛ) га эга бўлиши керак. Кўрсатилган ҳужжатларсиз қурилиш- монтаж ишларининг олиб борилишига рухсат этилмайди. Қурилишни ташкил этиш бўйича лойиҳа ҳужжатларининг муҳим қисми ишлаб чиқаришни танлаш ва уни хавфсизлигини қарор топтиришдан иборат бўлиб, ваҳоланки бу орқали меҳнат унумдорлигига эришиш билан чегараланмасдан, лойиҳада ишларни хавфсиз бажарилишига йўналтирилган техникавий чора тадбирлар ечимлари ҳам ўз ифодасини топиши керак. Лойиҳа ҳужжатларидаги ёритиладиган асосий чора тадбирлар, учта гуруҳга бўлинади: ташкилий, умуммайдон ва технологик. Ташкилий чора тадбирларини объект қурилишининг календарь режалари (тармоқли графиги) да қурилиш жараёнларини ўзаро боғлаш ва мувофиқлаштиришда; умуммайдон чора тадбирларини – объект ва комплекс қурилишининг бош режасини ишлаб чиқишда; технологик чора тадбирларини – технологик хариталар ва ишларни ишлаб чиқариш схемаларида ишлаб чиқилади. Қурилишни ташкил этиш (ҚТЛ) ва қурилиш ишлаб чиқариш лойиҳалари (ҚИЧЛ)даги хавфсизлик техникаси ва ишлаб чиқариш санитариясининг чора тадбирлари ишланмалари меъёрлар, қоидалар ва меҳнат муҳофазасининг қонунлари асосида олиб борилади. ҚТЛ ни ишлаб чиқиш босқичида чора тадбирлари меҳнат муҳофазасининг ва санитар-маиший хизматнинг асосий масалалари бўйича лойиҳавий ечимлари кўринишида бўлса; ҚИЧЛ ни ишлаб чиқиш босқичида –

алоҳида иш турлари бўйича техникавий ечимлари кўринишида ва меҳнат муҳофазаси ва хавфсизлик техникасининг махсус лойиҳавий ҳужжатлари кўринишида ишлаб чиқилади. ҚИЧЛ да ёритиладиган хавфсизлик техникаси ва ишлаб чиқариш санитариясининг чора тадбирлари таркибига қуйидагилар киради:  Хавфли ишларни олиб боришда, жумладан газ, буғ ва чанг ажралиб чиқадиган ишларни хавфсиз олиб бориш усуллари;  Машина ва механизмлардан танлаш, фойдаланиш бўйича, шунингдек ишларни хавфсиз бажарилишини таъминловчи мавжуд мосламаларни танлаш ва янгиларини ишлаб чиқиш;  Қурилиш машиналаридан хавфсиз фойдаланишни ҳисобга олган ҳолда, қурилиш майдонига жойлаштириш;  Электр токидан жароҳатланишни олдини олувчи, қурилмалар ва мосламаларни ишлаб чиқиш;  Йирик ўлчамли конструкциялар, оғир ва бесўнақай - катта юкларни ортиш ва тушириш, уларни омборда сақлаш ва илдириш усуллари;  Х авфли минтақаларини тўсиш;  Қ урилиш майдонини ва айрим иш жойларини ёритиш;  С анитар–маиший хоналар ва шу жумладан, жуда катта қурилиш комплекслари учун, ёнғинга қарши кураш бўлинмаси ва қоравуллик хизмати хоналари билан таъминлаш;  Й ўллар ва йўлакларнинг эни ўлчами ва айланиш радиусларини кўрсатган ҳолда ишлаб чиқиш;  Қ урилиш майдонида омборхоналар ва майдончал а рни жойлаштириш, енгил алангаланадиган ва ёнғинга хавфли материалларни омборларда сақлаш масалаларини ишлаб чиқиш;  М еталл ҳавозалар, хав ф ли хоналар ва объектларнинг яшин дан ҳимоялаш тадбирларини ишлаб чиқиш. Шундай қилиб, лойиҳаларда хавфсизлик техникаси ва ишлаб чиқариш санитариясининг ишланмалари берилиб, уларни бевосита қурилиш

майдонида жорий этиш анча қийинчиликлар туғдиради, шунинг учун ҳам аниқ лойиҳавий ечимларининг бўлишини талаб қилади. Хавфсиз ишлаш усулларини лойиҳалашда айниқса, йиғма конструкцияларнинг мустаҳкамлигини ва устворлигини таъминлашга қаратилган текшириш ҳисоблари, шунингдек машиналар, механизмлар ва металл ҳавозаларни монтаж қилишдаги устворлик ҳамда мустаҳкамлигини таъминлаш масалалари жуда муҳим ҳисобланади. Ҳар қандай қурилиш жараёнини лойиҳалашда ҳақиқий вазиятни таҳлил қилиш асосида, кутиладиган бахтсиз ҳодисаларни ҳисобга олган ҳолда ва унинг олдини олиш бўйича техникавий ечимларини кўрсата билиш лозим. Масалан, қиш мавсумида ғишт-тош теримини музлаб қолади, кунлар исиб эриб бошлашида уларни вақтинча тиргаклар қўйиш билан мустаҳкамланади ёки совуқ ҳароратларда улар теримини етарли мустаҳкамлигига эришишлари учун сунъий равишда иситилади. 2.Хавфсизлик техникаси масалаларини қурилишни ташкил этиш ва уни ишлаб чиқариш лойиҳаларида ечилиши. Объект қурилишининг календарь режасини ишлаб чиқишда, хавфсизликни таъминлаш нуқтаи назаридан, ишларни бажарилишиниг кетма- кетлигига аҳамият бериш жуда муҳим тадбирлардан ҳисобланади. Ҳозирги пайтда объект қурилишининг оқим усулида барпо этиш кенг тус олган. Махсус оқимларни битта объект оқимига боғлаш орқали, бино қурилишида хавфсизликни таъминланиши, техника хавфсизлигига риоя этишнинг муҳим омилларидан бўлиб ҳисобланади. Ишлаб чиқаришнинг календарь режаси хавфсизлик техникасининг талаблари бўйича текширилиши керак, улардан энг муҳимлари қуйидагилар: битта тикликда, ҳар хил сатҳда ва бир вақтнинг ўзида бажариладиган қурилиш жараёнлари, ихтисослашган бригадаларнинг ҳаракатлари йўналишлари, шунингдек субподряд ишларини бажарувчи ташкилотлар ишлари; қурилажак иншоот элементларининг мустаҳкамлиги ва барча

конструкцияларнинг фазовий мустаҳкалигини таъминлаш мақсадида қурилиш-монтаж ишларини бажарилиш кетма-кетлигига амал қилиш. Қурилишнинг календарь режасини ишлаб чиқишда, биринчи навбатда қурилиш майдонида санитар-маиший хоналари ва уларни тоза ичимлик суви, электр энергияси, иссиқ сув билан таъминланиши кўзда тутилади. Қоидага кўра, бу ишлар қурилишнинг тайёргарлик босқичида, асосий қурилиш- монтаж ишлари бошланмасиданоқ бажарилади. Умуммайдон чора тадбирлари масалалари қурилишнинг бош режасида ишлаб чиқилади ва уларга қуйидагилар киради: қурилиш майдонида ишловчи ишчиларнинг санитар-гигеник ва маиший хизматини ташкил этиш; қурилиш майдонини, йўлакларни, ўтиш йўлларини ва иш минтақаларини ёритиш; конструкциялар монтажи минтақасини тўсиқ билан чегаралаш ва қурилиш машиналари ва механизмларини хавфсиз ўрнатиш жойини аниқлаш; электр токидан жароҳатланишни олдини олувчи (электрдан ҳимояланиш, хавфли жойларни тўсиб қўйиш ва ҳ.к.) хавфсиз меҳнат шароитини яратиш. Санитар-маиший хоналарни СН 276-86 кўрсатмаларига асосланиб лойиҳаланади ва қурилиш майдонида санитар ва ёнғинга қарши кураш меъёрлари бўйича жойлаштирилади, яъни зарарли чанг ва газ ажралиб чиқувчи объектлардан 50 м масофада, шамол эсишининг ҳукмрон йўналишини ҳисобга олиб, сув босмайдиган, баландроқ ва қурилиш майдонига кириш жойида жойлаштирилади. Қурилишни бош режасида меҳнат муҳофазаси ва ёнғинга қарши чора- тадбилар бўйича қуйидагилар акс эттирилиши керак: -хавфсизлик техникаси қоидаларига риоя қилиш билан боғлиқ бўлган ишларнинг асосли тартиботини тузиш; -қурилиш майдонини тўсиқ (девор) билан ўраш; -хавфли зоналарни ва зарур ҳимоялаш қурилмаларини аниқлаш ва кўрсатиш;

-вақтинчалик бинолар, омборлар ва қурилаётган объект ўртасида бир- бирига ёнғин ўтмаслиги учун оралиқ масофаларни белгилаш; -ёнғин вақтида ишлатиладиган бирламчи анжом ва ускуналар ўрнатилган жойни кўрсатиш; -қурилиш майдонини ва иш жойларини ёритиш; -ҳожатхоналрни жойлаштириш (бунда уларнинг хизмат қилиш доираси 100 м дан ошмаслиги керак); -доимий ва вақтинчалик бино (иншоотлар) билан қурилиш материаллари ғарами (тахлами) ўртасидаги масофа 30 м дан ва ёғочлар ғарами билан эса 15 м дан кам бўлмаслиги керак; -қурилишнинг бош режасида чекиш учун жойларни ва ёнғинни ўчииш учун анжомлар ва қурилмаларни кўрсатиш. Вақтинчалик бинолар ўртасидаги, шунигдек улар билан доимий бинолар ўртасидаги ёнғинга қарши оралиқлар, уларнинг ўтга чидамлигига боғлиқ равишда 10 м дан 20 м гача белгиланади. Вақтинчалик муҳандислик тармоқлари қуйидагиларга асосланиб лойиҳаланади: -вақтинчалик сув (қувур) тармоқлари қоидага кўра халқасимон (айланма) бўлиши керак; -сув тармоқларидаги боши берк қисмлари (тупиклари) узунлиги 200 м дан ошмаслиги керак; -қурилиш майдонида ёнғинга қарши гидрантлар сони 2 тадан кам бўлмаслиги ва улар орасидаги масофа 100 м дан ошмаслиги керак; -ёнғин гидранти ва қурилаётган бино (иншоот) орасидаги масофа 50 м ва йўл четидан эса 2,5 м дан кам бўлмаслиги керак; -вақтинчалик трансформатор пунктларини электр истемолчилари қувватларининг марказида жойлаштириш мақсадга мувофиқ бўлади ва уларнинг хизмат радиуси 400...500 м бўлиши керак;

-вақтинчалик кам кучланишли ҳаводан ўтувчи электр тармоқларининг таянчлари орасидаги масофа 20...40 м, юқори кучланишли электр тармоқлари таянчлари орасидаги масофа эса 40...60 м бўлиши керак; -краннинг ҳаракат ҳудудида ва электр тармоқларининг йўллар билан кесишган жойида ер ости кабеллари ўтказгичларидан фойдаланишга рухсат берилади; -6 м кенгликдаги йўлларни ёритишда ёритиш қурилмаларининг ердан баландлиги 6...7,5 м дан кам бўлмаслиги ва ушбу ёритгичлар бутун қурилишнинг бош режаси бўйлаб ўрнатилади. Лойиҳалашда хавфли минтақаларга жуда диққат билан эътибор қилиш керак, чунки бу жойларда, айниқса ҳар хил ишлар битта тикликда ривожланаётган бўлса, жароҳатланиш учун яширин хавф мавжуд бўлади. Хавфли минтақалар транспорт тугунларида, транспортнинг изчил оқимларида, кранлар ишлаётган иш жойларида, портлатиш ишларида ва бошқа ишларда мавжуд бўлади. Кран ости йўлларини котлован ва траншеяларга яқин жойлаштиришда йўлдан ўйилмагача бўлган масофанинг йўл қўярли чегаравий масофаси аниқланади ва бунда доимий ер иншоотига қараганда вақтинчалик ер иншоотларининг деворлари қиялиги ётиқроқ бўлишини эътиборга олиш керак. Технологик хариталар қурилиш ишлаб чиқариш лойиҳасининг асосий ҳужжатларидан бўлиб ҳисобланади. Унда меҳнатни хавфсиз ташкил этишнинг ва жароҳат олишнинг эҳтимолий ҳолатларига тегишли барча масалалар ечилади. Бундай масалаларга қуйидагилар киради: лойиҳа билан танишув ва конструкцияларнинг технологиявийлигини текшириш; конструкцияларнинг хавфсиз монтаж қилиш усулларини ишлаб чиқиш; электр токидан жароҳатланиш хавфини олдини олувчи ҳимоя қурилмаларининг мавжудларини ва янгиларини танлаб олиш; заҳарли моддалар билан ишлаётганда меҳнатни хавфсиз ташкил этувчи тадбирларни ишлаб чиқиш; қиш мавсумида ишларни хавфсиз бажариш учун тадбирлар ишлаб чиқиш.

Конструкцияларнинг технологиявийлигини текшириш қуйидагиларни ўз ичига олади: конструкция монтажининг қулайлиги, хавфсизлиги ва керакли механизацияни қўллашни назарда тутади. Меҳнат муҳофазасининг ва хавфсизлик техникасининг масалалари махсус лойиҳавий ҳужжатларида ҳам ёритилади - серияли қурилиш объектлари ишларини хавфсиз ишлаб чиқаришининг типлашган лойиҳаларида; ишларни хавфсиз олиб бориш бўйича типлашган инветарлар, мосламалар ва асбобларининг албомларида; ҚИЧЛ таркибига кирувчи мураккаб ва хавфли қурилиш-монтаж ишлари учун алоҳида ишлаб чиқиладиган лойиҳавий ҳужжатлар (технологик хариталар ва схемалар); алоҳида ишларни хавфсиз бажаришнинг бадиий плакатлари кўринишида. Хавфсизлик техникаси бўйича қабул қилинадиган лойиҳавий ечимлрини асослаш ва ҳисобий маълумотлари лойиҳанинг тушинтириш хатида баён этилади, масалан: ер ишларини ишлаб чиқаришининг трашея ва котлованларни қайта ишлашда деворларини мустаҳкамлашга доир ҳисоблар, қурилиш майдонини ва осма ҳамда кўтарма ҳавозалар қўлланилганда алоҳида иш жойларини ёритиш, тўсинларни эгилишга ва буралишга ҳисоблаш ва ҳакоза. Бажарилган ҚИЧЛ ни пудратчи ташкилотининг бош муҳандиси тасдиқлайди, унга барпо этилаётган қурилиш объектини олиб борилиши юклатилган бўлади; махсус ишларни субпудратчи ташкилотнинг бош муҳандислари тасдиқлайдилар. Лойиҳалар тасдиқланганидан кейин қурилишга икки ойдан кўп бўлмаган муддатда, объектдаги ишлар бошланмасидан олдин лойиҳалар топширилади. Қурилиш мавжуд аҳоли яшайдиган даҳаларда амалга ошириладиган бўлса, қурилишнинг бош режаси туманнинг ёнғин хавфсизлиги нозирлиги, туман меъмори ва туман (шаҳар) сантария хизматлари билан келишилган ҳолда тасдиқланади.

Адабиётлар рўйхати. 1.Пчелинцев В. А. и др. Охрана труда в строительстве: Учеб. для строит. Вузов и фак. – М.: Высш. Шк., 1991. – 272 с.: ил. 2.Охрана труда в строительства. Инженерные решения: Справочник/В. И. Русин, Г. Г. Орлов, Н. М. Неделько и др. – К.: Будивельник, 1990. –208с. 3.Охрана труда в строительства. Учебник для техникумов. Изд. 2-е, перераб. и доп. М., Стройиздат, 1975, 263с. 4.Йўлдошев О.Р., Рахимов О.Р., Хўжақулов Р.Т., Ҳасанова О.Т., “Меҳнатни муҳофаза қилиш”, Тошкент-2005. 5.Х.Раҳимова, А.Аъзамов, Т.Турсунов. Меҳнатни муҳофаза қилиш.Т. – “Ўзбекистон” -2003. 6.G ΄ .Yo.Yormatov, O.R.Yuldoshev, A.L.Xamrayeva. Hayot faoliyati xavfsizligi (Darslik), Toshkent, «Adolat», 2009. 7.Ў.Йулдошев, У.Усмонов, О.Қудратов. Меҳнатни муҳофаза қилиш (Ўқув қўлланма), Т. “Меҳнат”, 2001. 8. Л.Г.Дикман . «Организация, планирования и управление с троительным производством» Москва, Высшая школа, 1998 г. 480 стр . 9. Т.М.Махматкулов, Г.Ш.Шомирзаев, А.Райимкулов. «Ҳаётий фаолият хавфсизлиги» фанидан маърузалар матни. ТАТУ Самарқанд филиали. Самарқанд-2007.

O'xshashlar

Топография ва инженерлик-геодезия ишларида хавфсизлик техникаси

Хавфсизлик техникаси асослари

Станокда ишлаганда ва слесорлик ишларида хавфсизлик техникаси қоидалари

Ғишт-тош ишлари арматура ва бетон ишларида хавфсизлик чоралари

Техникаларни таъмирлаганда ва техник сервис хизмати курсатганда хавфсизлик техникаси