Иҳтисослаштирилган ҳаракатланувчи таркиб - Transport - Referatlar

Иҳтисослаштирилган ҳаракатланувчи таркиб

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

54 KB

Ko'chirib olish

Иҳтисослаштирилган ҳаракатланувчи таркиб Маълум турдаги юкларни (ўхшаш юклар гурухини) ташишга мослаштирилган ёки тушириш-юклашни таъминловчи махсус қурилмалар билан жиҳозланган транспорт воситалари ихтисослаштирилган ҳаракатланувчи таркибни (ИҲТ) ташкил этади. Базавий шассисига кўра ИҲТ автомобиль, тиркама ва яримтиркамаларга бўлиниши мумкин. Тиркаш қурилмалари билан уланувчи звенолар (элементлар) сонига кўра эса ИҲТ якка автомобил ва автопоездларга бўлинади Мавжуд юклар номенклатурасига оид гуруҳларни таҳлили, уларни ҳарактери ва хусусиятлари ҳаракатланувчи таркибни ихтисослаштиришга таъсирини белгилаш имконини беради. Автомобиль ва автопоездларда ташиладиган ҳамма юклар бешта гуруҳга ажратилган. Гуруҳларга ажратишда юкларни ҳаракатланувчи таркиб турига бевосита таъсир кўрсатувчи қўйидаги параметрлари эътиборга олинган чунончи: физик, кимёвий ва биологик хусусиятлари, массаси, ҳажми, ўлчамлари, юклаш- тушириш, ташиш ва сақлаш усуллари, санитария шартлари. I гуруҳга узун ўлчамли ( трубалар , колонналар,прокат, ёғоч, тахта ва ҳ.к.); ҳажмий ва йирик габаритли ( савло дўконлари, сантехкабиналар ва ҳ.к.); доналаб тайёрланган (енгил автомобиллар, юклагичлар ва ҳ.к.) юклар киради. Ушбу гуруҳ юкларини ташишда уларни шикастланишидан, синишидан, дарз кетиши ва бошқа механик бузилишлардан ҳимоялаш ҳамда транспорт воситасини ҳаракатланиш мобайнида юкни силжишини олдини олиш лозим. Юкни ҳарактери, шаклига боғлиқ равишда ҳаракатланувчи таркибдаги ҳолати ва нуқталарга (юзаларга) таянишлигини тегишли қўлланма (йўл йўриқлар) га асосан таъминлаш лозим. Баъзи бир юкларни устма-уст ҳолатда ташиш мумкин, баъзиларини эса мумкин эмас.

Юқоридаги шартларга риоя қилиш учун ҳаракатланувчи таркиб ялпи асослик (таглик) бортсиз ёки коник билан жиҳозланган ейма, махсус таянч тагликли, юкни горизонтал ёки вертикал ҳолатини таъминловчи кассета ёки устунчали платформаларга эга бўлиши лозим. II гуруҳга асосан сочилувчан ва упаковкасиз (қадоқланмаган) юклар киради. Улар шартли равишда учта кичик гуруҳларга бўлинади: ташиш жараёнида ўз сифатини ва физик хусусиятларини сақлай оладиган, одатдаги (обычный) сочилувчан (тупроқ, инерт материаллар ва бошқ.); ёғин-чочиндан ҳимоя қилишликни талаб қилувчи сочилувчан; ташишда алоҳида шартларга риоя қилишликни талаб қилувчи суюқ ёки ярим суюқ юклар. III гуруҳ юклари учта кичик гуруҳларга бўлинади; озиқ овқат маҳсулотлари (боққоллик қандолат, ошпазлик ва бошқ .); саноат моллари (мебель, аппарат, асбоблар ва бошқ.); енгил ва озиқ-овқат саноати хом ашёси (пахта, тола, калава ип, шерсть, ун, шакар, тамаки ва бошқ). Ташиш шартларини мураккаблиги бўйича бу гуруҳ юклари ичида тез бузилувчан маҳсулотлар алоҳида ўрин тутади, (гўшт ва сут маҳсулотлари, ошпазлик маҳсулотлари ва бошқ .) IV гуруҳ юклари иккита кичик гуруҳларга: Суюқ ( қуйиб ташилувчи) ва кукунсимон (порошоксимон) юкларга ажратилади. Суюқ юклар портлаш хавфи ва занглашлик (нефть маҳсулотлари); кўпикланишлик (сут,пиво) каби хусусиятларга эга. Шунинг учун бу хил юкларни ташишда ташқи муҳитдан тўла ажратиш, кузовни зичлаш ва унда доимий ҳароратни ушлаш (совитиш ёки иситиш), гидравлик зарба қувватини камайтириш, сақланган лик (бутлик) ни назорат қилиш ва ҳакозо чораларни таъминлаш лозим. Кукунсимон юклар ўта гигроскопиклиги (нам тортувчанлик), қапишиб (зичлашиб) кетишлик ва қубба шаклига айланишликка мойиллиги, юклаш туширишда ва очиқ кузовда ташилганда сочилишлиги билан ҳарактерланади.

Кукунсимон юкларни кўпчилигини озиқ-овқат маҳсулотлари ёки инсон саломатлигига заҳарли моддалар ташкил қилади. Шунинг учун иккала ҳолда ҳам нафақат ташиш жараёнида, балки юклаш-туширишда ҳам юкни ташқи муҳитдан пухта зичлаш (ажратиш) лозим. V-гуруҳ юкларига йирик ўлчамли ишланган нарсалар (темирбетон фермалар, витрина ойнаси, кабель ва бошқа) киради. Бу юклар вертикал ҳолатда ташилиши лозим. Ихтисослаштирилган ҳаракатланувчи таркибни асосий таснифий белгиси сифатида кузовни тури қабул қилинган. Ташиладиган юк ва юклаш-тушириш қурилмасини мавжудлигига кўра ихтисослаштирилган ҳаракатланувчи таркиб таснифи 1 расмда келтирилган. ИҲТ умум вазифали борт платформали автомобилларга таққосий равишда қўйидаги афзалликларга эга: 1. Юкни ташиш жараёнида юкларни сифатини ҳамда миқдорини юқори даражада сақлашлиги. (изотермик фургонлар, цистерналар); 2. Тушириш –юклаш жараёнини механизациялаштириш имконияти (ўзи ағдарувчи, ўзи юкловчи автомобиллар, цистерналар); 3. Специфик юкларни ташиш имконияти (суюқ, узун ўлчамли, оғир вазнли ва б.); 4. Идишга (тара) бўлган харажатни камайтириш (фургонлар); 5. Юкларни ташишда қўшимча операцияларни истисно қилиш (тайёр кийимлар ва б.) 6. Баъзибир юкларни ташишда хавфсизликни ошириш ва санитария-гигиена шароитни яхшилаш (кимёвий моддаларни ва чанг тарқатувчи юклар). Афзалликлар билан бирга ИҲТ бир қатор камчиликларга ҳам эгадир: 1. Ишлаб чиқариш нархи базавий-автомобилга нисбатан анча юқори;

2. Номинал юк кўтарувчанлиги баъзи ҳолларда базавий автомобилга нисбатан паст; 3. Юклаш-тушириш шароитини ёмонлашиш эҳтимоллиги; 4. Техник хизмат меҳнат ҳажмини юқорилиги; 5. Юқори малакали ҳайдовчилар жалб этилишлиги; 6. Юксиз йўл босишликни истисно қилишлик қийинчилиги, баъзи бир ҳолларда эса бутунлай имконият йўқлиги.

1 –расм. Ихтисослаштирилган ҳаракатланувчи таркиб таснифи. Ихтисослаштирилган ҳаракатланувчи таркиб Ўзи аағдаргичлар ЦистерналарФургонлар Узун улчамли, оғир вазнли юкдарни ва қурилиш кострукцияларни ташувчилар Ўзи юклагичлар ва контейнер ташувчиларҚурилиш Кишлоқ хўжалик Карьер Универсал Изотермик Тор доирада ихтисослаштирилган Нефт маҳсулотларини ташувчи Рефрижераторли Озиқ - овқат маҳсулотларини ташувчи ташувчи Суюлтирилган газлар ташувчи Сочилувчан юклар ташувчи Узун улчамли юклар учун Оғир вазнли юклар учун Қурилиш кон трукциялари учун Найзасимон кранли Тебранувчи порталли Юк кўтарувчи порталли Олинувчи кузовли Контейнер ташувчи 5

Лекин кўрсатилган камчиликларга қарамай ИҲТ автомобил транспортида қўлланилишини йилдан йил кўпайиб боришлик тенденцияси уларни афзалликларини устунлигидан далолат беради. Ҳозирги пайтда юкларни қарийб 75% ИҲТ ташилмоқда

А с о с и й а д а б и ё т 1. Островцев А.Н. «Основы проектирования автомобилей» Маш, 1974г., 243с. 2. Родионов В.Ф., Фиттерман Б.М. «Проектирование легковых автомобилей» 2-е издание, переработанное, М., Маш., 1980г., 479с. 3. Высоцкий М.С. и др., «Грузовые автомобили. Проектирование автомобиля», М., Маш , 1979., 384с. 4. Осепчугов В.В., Фрумкин А.К. «Автомобиль. Анализ конструкций, элементы расчета» М.,Маш., 1989г. 304с.

O'xshashlar

Харакатдаги таркиб ва йуллар.

Йуналишларда харакатдаги таркиб иши хисоблари.

Алоҳида эътибор билан поездни ҳайдаш.

Транспортнинг янги турлари

Автомобил транспортида ортиш-тушириш ишларини ташкил этиш ва механизациялаш.