Тутни ташқи муҳитга бўлган талаби. Тутни уруғидан кўпайтириш - To'qimachilik - Referatlar

Тутни ташқи муҳитга бўлган талаби. Тутни уруғидан кўпайтириш

Yuklangan vaqt:

26.11.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

24.37890625 KB

Ko'chirib olish

Тутни ташқи муҳитга бўлган талаби. Тутни уруғидан кўпайтириш Режа: Тутга ёруғлик ва иссиқликнин таъсири.  Тутга сувни, тупроқни ва ҳавонинг таъсири. Тутни ёшига қараб сувга бўлган талаби.  Хавонинг таъсири  Тутни уруғидан ва вегетатив кўпайтиришни ўзига хос хусусиятлари ва тутчиликда дастлабки уруғчилик ишлари.  Тут уруғини тайёрлаш ва уларни сақлаш.  Тут уруғининг сифатини аниқлаш, ниҳолзорга экиш, ниҳолчаларни парваришлаш ва давлат стандарти талаблари.

Таянч иборалар : тут, тут дарахти, илдиз, тана, барг, новда, шох-шабба, жинсий органлар, гул, мева, уруғ, иссиқлик, ёруғлик, тупроқ, сув, ҳаво, органик ўғитлар, минерал ўғитлар. Тутга ёруғлик ва иссиқликнин таъсири. Тирик организмнинг ҳаёти, ташқи мухит ўртасидаги модда алмашинувидан иборат. Ҳар бир ўсимлик ўз танасини тузиш айрим органларини ўстириш ва ривожлантириш учун зарур бўлган элементларни ташқи мухитдан олади. Ташқи муҳит деганда биз ёруғлик, иссиқлик, намлик, тупроқ ва ҳаводан иборат факторларни тушунамиз. Ана шу омиллар етарли бўлса, ўсимлик яхши ўсади ва ривожланади. Аксинча, шу омиллардан бирортаси ўсимликнинг талабини қондира олмаса, ўсишдан тўхтайди ва қуриб қолади ёки табиатини ўзгартириб, ташқи мухитга мослашишга мажбур бўлади. Агробиология фанининг маълумотига асосланиб айтиш мумкинки, ташқи муҳитнинг барча омиллари ўсимлик ҳаётига баравар таъсир этади, аммо бири иккинчисининг ўрнини алмаш-тира олмайди. Масалан, иссиқлик ёруғликнинг ўрнини боса олмай-ди. Лекин иссиқлик вақтинча етишмай қолган тақдирда ўсимлик ёруғликни кўпрок талаб қилади. Демак, ўсимлик организм учун зарур бўлган ташқи мухит омиллари бир- биридан ажралмасдир. Тут дарахтлариниг аксарият қисми Ўзбекистоннинг пиллачилик минтака районларидаги эскидан суғориб келинаётган ерларда ўсади. Шу сабабли суғориладиган ерларда намликнинг етарли бўлиши катта аҳамиятга эгадир. Тупроқда намлик етиш-маса тутнинг ўсиши секинлашади, барг ҳосили ва баргдаги оксил модда камаяди, дагаллашади, унин озиқлик сифати пасаяди. Меъёрдан ортик суғорилган ва боткок ерлардаги тутлар ҳам ёмон ўсади. Тутнинг нормал ўсиши учун сув унинг ёшига ва навига, экиш калинлиги ҳамда Шакл берилишига, тупроқ хусусиятига, баргли новдаларини кесиш миқдорига қараб белгиланиши лозим.

Тут дарахтига таъсир қиладиган асосий ташқи мухит омиллари билан алоҳида - алоҳида танишиб чиқамиз. Ёруғлик яшил баргли ўсимликлар, шу жумладан тут дарахтининг ҳаёти учун зарур бўлган энг муҳим омиллардан бири бўлиб, фотосинтез учун энергия манбаи ҳисобланади. Ёруғлик ўсимликнинг ўсишига анатомик тузилишига, буғланишига ва минерал моддалар билан озиқланишига жиддий таъсир кўрсатиб, ёруғлик босқичини ўтишига ҳам ёрдам беради. Иссиқлик - ўсимлик ҳаётида асосий омиллардан бири ҳисобланиб, Унинг ўсиши, ривожланиши ва ҳосилнин ошишида актив роль уйнайди. Тупроқ ва ҳаво ҳарорати муътадил даражада бўлсагина ўсимликда ҳар хил физиологик ва биохимик жараёнлар керакли меъёрда ўтади. Бошқа ўсимлик каби тут дарахтида ҳам талабга мос келадиган ҳарорат бўлгандагина ҳар хил жараёнлар оптимал даражада рўй беради. Масалан, тут уруғиниг ўниши ривожланиш ва ўсиш фенофазаси фотосинтез, сувнинг буғланиши гулларниг очилиши, меваларнинг етилиши, барг, тана ва илдизда озиқ моддаларнинг тўпланиши учун ҳар хил иссиқлик талаб қилинади. Тут тез ўсиб, мўл ва сифатли барг ҳосили бериши учун минтакада илик кунлар кўп бўлиши керак. Тут дарахтига иссиқ ҳаво (гармсел) айникса ёмон таъсир қилади. Иссиқ шамоллар Ўзбекистоннинг айирим вилоятлари ва Тожикистоннинг Вахш водийсида кўп бўлиб туради. Айрим йилларда гармсел таъсирида тут барглари ва хатто новдалари қуриб қолади, натижада келгуси йил барг ҳосили жуда камайиб кетади. Баъзан қуёш нурлари таъсиридан ёш тутларнинг танаси пўкаклашиб, кейинчалик дарахт бутунлай қуриб қолади. Уларни гармселдан сақлаш учун тутзорларнинг атрофига бир неча қатор қилиб ихота дарахтлар ўтказиш зарур. Ихота дарахтлар иссиқ шамолни тўсиш билан бирга, тупроқдаги намликнинг буғлани-шини камайтиради. Тут дарахтларининг танаси охак билан оқлаш керак. Бу тананинг офтоб уришидан сақлайди.

Тутнинг нормал ўсишида тупроқнинг ҳарорати ҳам маълум даражада бўлиши керак. Чунки тут илдизларида сув келиб туриши, илдизларнинг минерал моддалар билан озиқланиши, ўсиши, нафас олиши ва х.к. лар. тупроқнинг ҳароратига боғлиқдир. Тупроқнинг ҳарорати 5-6 С бўлганда тут илдизида шира ҳаракати бошланади. Тупроқ иссиқлиги 20-27С га етганда тутнинг илдизи жуда яхши уса бошлайди. Шуни ҳам айтиш керакки, тупроқ ҳарорати турли чуқурликда турлича бўлади. Тупроқнинг юза катламида ҳарорат кескин ўзгариб туради. Тутга сувни, тупроқни ва ҳавонинг таъсири. Тутни ёшига қараб сувга бўлган талаби. Умуман ўсимликларга сув омилининг таъсири ёгингарчилик, тупроқ ва ҳаводаги намликлар даражасини йиғиндиси билан боғлиқдир. Ўсимликнинг нормал ўсиши ва ривожланиши унинг илдиз системаси орқали шимиладиган ва барглари билан буғланадиган сув миқдори мутаносиблиги бўлиши керак. Агар шимиладиган сувга нисбатан буғланадиган сув миқдори кўпайиб кетса, ўсимликда тургор ҳолати йўқолиб, у сулий бошлайди. Сув ўсимлик тўқималарининг асосий қисмини ташкил қилиб, ҳужайраларни таранг ҳолатда саклаб туради. Ўсимлик ичидаги минерал ва органик моддалар, ҳамда илдиз орқали тупроқдан келадиган тузлар сув туфайли ҳаракатланиб туради. Сув тупроқдаги минерал моддаларни ўсимлик ўзлаштира оладиган ҳолатгача эритади, Унда эриган бу тузлар ўсимликнинг баргига ўтиб, фотосинтез жараёнида иштирок этади. Бундан ташқари сув ўсимликда буғланиш жараёнида иштирок этиб, ёзги жазирама иссиқларда ўсимликни кизиб кетишдан сақлайди. Ниҳоят, ўсимлик илдизи ва новдалариниг ўсиши, дарахтнинг барг ҳосили ва сифати тупроқдаги сув миқдорига боғлиқдир. Тут дарахтиниг ёши ва ривожланиш даврлари тупроқда намликнинг ҳар хил миқдорда бўлишини талаб қилади. Масалан: уруғдан униб чиқиш ва ниҳолчанинг кўкариб чиқиши даврида тупроқдаги намликка талабчан бўлади. Чунки эндигина ўса бошлаган ниҳолчанинг ҳали ривожланиб

улгурмаган илдизи тупроқнинг юза қатламидаги намликдангина фойдалана олади. Бу даврда тупроқ намлиги етарли бўлмаса ниҳолчанинг ўсиши сустлашади ва охири қуриб қолади. Ёш ниҳолчаларни дастлабки ўсиш даврида тез - тез суғориб туриш керак. Хавонинг таъсири . Хаво ўсимликнинг ҳамма қисмини ураб олган бўлиб, унинг ҳаёт кечиришида муҳим роль ўйнайди. Ўсимликнинг ер устки қисми учун кислород етарли ҳисобланиб, у атмосферанинг 21% ини ташкил этади. Аммо тупроқда кислород атмосферадагидан анча кам бўлиб, у кўпинча ўсимликнинг уруғини ўниши ва илдизни ўсишига етишмайди. Ўсимликлар учун зарур бўлган карбонат ангидрид гази тупроқдаги ўсимлик ва хайвон қолдиқларини парчаловчи микроорганизмлар, ҳамда илдизларнинг нафас олишидан ҳосил бўлади ва тупроқ ўсимликка таъсир этади. Тупроқда карбонат ангидрид миқдори кўпайиб, ўсимлик эхтиёжидан ортиқчаси юқори (атмосфера) га кўтарилади ва ўсимликларда руй берадиган фотосинтез жараёни учун фойдаланилади. Бунда ўсимликлар тупроқдан 40% га якин миқдорда карбонат ангидрид олади. Карбонат ангидрид етишмаса, ўсимлик фотосинтез тезлигини камайтиради. У ўртача даражада бўлса, бу жараён ўсимликда кучаяди. Хавоси кам тупроқлар карбонат ангидридга сероб бўлиши туфайли тут илдизининг ўсишига ва уруғининг ўнишига салбий таъсир килса, баргда эса аксинча , ассимиляция жараённинг кескин кучайишига ва шунча барг ҳосилининг ортишига ижобий таъсир этади. Карбонат ангидриднинг кўпайиши ва уни тупроқдан кўплаб ҳавога кўтарилиши учун тутзорларга етарлича органик, ҳамда минерал ўғитлар солиб, тупроқка яхши ишлов бериш билан суғориш орқали микроорганизмлар фаолиятини кучайтириш лозим. Кучли шамоллар таъсирида ёш дарахтларнинг ўсиши сусаяди, танаси бир томонга қийшайиб ўсади. Шамолнинг кучи секундига 410 м. дан ошса дарахт танаси синади ва хатто уни илдизи билан қўпариши мумкин.

Тут дарахти шамолга чидамлидир. Ундан қишлоқ хўжалик экинларини совуқ ва иссиқ шамоллардан мухофаза қилишда ихота сифатида ҳам фойдаланилади. ТУТНИ УРУҒИДАН КЎПАЙТИРИШ. . Тутни уруғидан ва вегетатив кўпайтиришни ўзига хос хусусиятлари ва тутчиликда дастлабки уруғчилик ишлари. Тутчиликнинг асосий вазифаларидан бири кўчатларни муттасил кўпайтириб бориш асосида ипак қуртининг озиқ базасини тобора мустахкамлашдир. Тут дарахтлари жинсий (уруғдан ) ва жинссиз (вегетатив пайвандлаш пархишлаш, қаламчасидан экиш) йули билан кўпайтирилади. Тутни уруғдан кўпайтириш энг қадимий усуллардандир. Уруғ сепиш техник жиҳатидан осон бўлиб, лекин кўп меҳнат ва маблағ сарфланади. Тутни уруғидан кўпайтиришнинг ўзига хос камчиликлари бўлиб жумладан, тут дарахти асосан икки уйли бўлганлиги учун табиий ҳолатда айрим навдор ургочи гулли дарахтлар бошқа бир хасак тут чанги билан чангланганда, бундай уруғдан етиштирилган кўчатлар сифатсиз бўлади. Бундан ташқари, уруғдан ўстирилган тутнинг вояга етиши учун кўп вақт талаб қилинади. Уруғдан ўстирилган кўчатлардан ташкил қилинган бута шаклидаги тутзорлардан 3, 4 ва баланд танали тутзорларнинг баргидан ипак қурти боқиш учун 7 - 8 йили фойдаланиш мумкин. Чунки бута тутзорга экиладиган ниҳол 1 йил ниҳолзорда ва 2 ёки 3 йил янги экилган жойда, баланд танали тутзорда ёки қаторлаб экилган жойда ўсиши зарур. Бундан ташқари уруғидан ўстирилган тут дарахтининг мевага кириши ҳам шунга яраша кечикади. Шундай қилиб тутнинг уруғдан ва вегетатив усулларда кўпайтириш афзалликлари билан бирга уларнинг камчиликлари ҳам борлигини кўриб ўтдик. Шу муносабат билан тутни кўпайтиришда кайси бир усулни қўллаш

керак деган савол туғилади Одатда, тутчиликда ҳар икки усулни қўллашга тўғри келади . Кўплаб тут ниҳоли ва кўчатларини етиштиришда асосан уруғдан кўпайтирилиб, кам ҳосил тутларнинг серҳосил навдор тутларга айлантиришда эса вегетатив усуллардан фойдаланилади. Тут дарахтининг навли хусусиятини сақлаш мақсадида пайвандлаш, қаламча ва пархиш усули билан кўпайтириш бир қанча афзалликларга эга бўлсада, лекин Ўзбекистонда хозирги вақтгача тутни уруғидан кўпайтириш асосий усуллардан бўлиб келмоқда. Чунки, пиллачиликни тобора ривожлантириш учун йил сайин бир неча ун миллионлаб тут кўчатларини унинг уруғи анчагина етиштириш мумкин. Селекцион навларни пайвандлаш орқали кўпайтиришда ҳам пайвандтаг кўчатлар уруғдан етиштирилади. Фақат қаламчалаш ва пархишлаш усуллардагина уруғидан кўпайтирилган кўчатлар талаб қилинмайди. Бинобарин, тутни уруғидан кўпайтириш пиллачиликнинг озиқ базасини кенгайтиришда катта имкониятга эгадир, Авваллари тут уруғи жайдари Хасак тутдан тайёрланар эди. Натижада улардан кўпайтирилган тутлар майда баргли, жуда кам ҳосилли бўларди. Эндиликда махсус уруғчилик тутзорлар ташкил қилиниб, уларга танлаб олинган эркак ва ургочи гулларига эга бўлган навдор тутлар экилади. Бундай тутзорларда сербарг ва озиқ сифати яхши бўлган дурагай тут уруғлари тайёрланади. Ўрта Осиёда махаллий тутнинг чатиштиришдан олинган Оқ тут турига таалуқли дурагай тутлар совуққа анча чидамли бўлгани ҳолда чет давлатлар (Япония, Хитой, Корея) дан келтирилган навлари ёки серҳосил турларга қарашли навларни бир-бирига чатиштириб етиштирилган дурагайлар эса совуққа нисбатан чидамсиз. Дурагай тутлар маҳаллий навларга ва айниқса жайдари Хасак тутга нисбатан тез ўсиб, мўл барг беради, жуда кам шохлайди ва хатто шохламасдан сурх новда ҳосил қилади баргининг сатхи катта бўлади. Тут уруғини тайёрлаш ва уларни сақлаш.

Пиллачиликнинг озиқ базасини йил сайин мустахкамлаш учун шунга муносиб кўчатлар етказиш эхтиёжини қоплайдиган даражада тут уруғини тайёрлаш талаб этилади. Хозирги кунда ҳар бир вилоятда уруғлик тутзорлар мавжуддир. Ўзбекистонда ихтисослаштирилган 14 та пиллачилик совхозлари ва 4 та Давлат тутчилик кўчатзорида 70-80 ц. атрофида дурагай тут уруғи тайёрланади. Тут дарахтида меваларнинг етилиши унинг ёшига, навига экилиш қалинлигига ва тупроқ иқлим шароитига боғлиқдир. Юқорида айтиб ўтганимиздек Урта Осиё ва жумладан Ўзбекистонда меванинг пишиши, айни вақтда уруғнинг етилиши, май ойиннинг иккинчи ярмидан бошланади. Тут меванинг илк пишиши даври иқлим шароитига бевосита боғлиқдир. Тут меваси жуда қисқа вақтда, яъни 10-15 кун ичида пишиб бўлади. Пишган мевалар салгина шамол билан ерга туқилади. Тўкилган меваларни йиғиш жуда кейин бўлиб, унга кўп мехнат сарф қилинади. Шунинг учун тут мевасининг йиғиш ва уруғини ажратиб олиш учун керакли бўлган асбоб- ускуналари меваси пишгунча тахт қилиб қўйиш жуда муҳимдир. Тут уруғи тайёрланадиган жойда катталиги 4-6 м келадиган 15-20 та чодир, 10-15та челак, 20-25 та ёгоч, мевани ташиш учун 20-30 та яшик ёки сават, зарур миқдорда транспорт воситалари тайёр бўлиши керак. Тайёрлов пунктида мевани тортиб олиш учун битта тарози, мевани ёйишга керакли миқдорда сийрак тўқилган мато: тут мевасини эзиб уруғини куритиш учун битта ВСТ-1.5 маркали машина ёки узум эзгич (дробилка) ва кичкина пресс машина: эзилган тут меваларни солиш учун 2-3та катта, 10-15 та кичик бочка; кўзи 2-3мм ли 10-15та ва кўзи1.0-1.5 мм ли 5-6та сим тўр ҳамда 5-6та катта чумич; тут уруғини солиш ва сақлаш учун ҳар бир тайёрлов пунктида, етарли миқдорда калин матодан тикилган қоплар бўлиши керак. Тут уруғи тайёрлашни тўғри ташкил қилиш учун иккита бригада тузилади. Битта бригада тут мевасини теради. Иккинчиси тут меваларини эзиб, ундан уруғини ажратиб олади. Тут мевасиниинг пишишидан бошлаб

уни ҳар куни йиғиш керак. Бунинг учун дарахт тагига чодир ёйилади, сўнгра узун хода билан тутнинг йуғон шохларига аста-секин уриб, силкитилади. қаттиқ силкитиш мумкин эмас, чунки хом мевалари ҳам тўкилиш мумкин. Ўрта Осиё шароитида тут мевасини йиғишга май ойининг охирида киришилиб, июннинг ўрталари тамомланади. Уни йиғиш ташиш ва уруғини ажратиб олиш вақтларида навдор дурагай тут уруғларига жайдари уруғларни аралаштириб юбориш ярамайди. Хар куни йиғиштирилган мевалардан ўша куннинг ўзида уруғи ажратиб олиниши керак. Бу ишни иккинчи кунга қолдириб бўлмайди. Агар мевалар мўлжаллангандан ортиқ миқдорда тайёрланган бўлса, уларни нобуд қилмаслик учун салқин жойдаги тўшама устига 3-5 см қалинликда ёйиб қуйиш ёки ҳарорати 2 даражадан юқори бўлмаган музлатгичларда сақлаб, эртасига биринчи навбатда шу меваларнинг уруғи учун ажратилиши керак. Мевалар бир кеча - кундуздан ортиқ туриб қолмаслиги лозим. Ёзнинг иссиғида кейинги мевалар бижғиб ундан спирт ҳосил бўлади. Бу эса уруғнинг униш қобилиятини пасайтиради. Тут уруғининг сифатини аниқлаш, ниҳолзорга экиш, ниҳолчаларни парваришлаш ва давлат стандарти талаблари. Уруғнинг яхши сифатли бўлиши тайёрлаш усулигагина эмас, балки уни сақлаш шароити ва муддатига ҳам боғлиқдир. Нотўғри сақлаш туфайли уруғ ёмон кўкарадиган бўлиб қолиши мумкин. Масалан, уруғни сернам ёки жуда қуруқ бўлган биноларда сақланса, бундай уруғнинг униш қобилияти пасаяди ёки у бутунлай кўкармайдиган бўлиб қолади. Шунинг учун бино шамоллатиб турилиши керак. Уйдан моғор хиди келса, у намиққан ёки қизий бошлаган бўлади. Дархол сукчакка тортилган чодирларга 5-7 см қалинликда ёйиб қуритилади. Уруғнинг намлиги 13056, 3-67 ГОСТ давлат намунаси бўйича аниқланади. Уруғлар икки йилгача юқорида кўрсатиб ўтилган усулда сақланса, униб чиқиш қобилиятини йўқотмайди. Шунга қарамай бу

уруғларнинг сифати вақти - вақти билан лабораторияларда текшириб турилади. Уруғнинг сифати Ўзбекистон Давлат уруғни контроль қилиш станциясида 13056, 16-67 ГОСТ бўйича олинган намунани текшириш орқали аниқланади. Бундан мақсад, ҳар бир кг уруғнинг таннархини ва 1 га сепиладиган уруғ миқдорини аниқлашдан иборат. Уруғ сифати икки муддатда: биринчи марта уруғни омборга қўйиш олдидан 10 кун ичида ва иккинчи марта уруғнинг белгиланган талабларга тўлиқ жавоб берадиган муддати тугашидан бир ой олдин текширилади. Бунда намуна ҳар бир қопнинг устки, ўрта ва остки қисмидан ғаллачиликда ишлатиладиган махсус асбоб билан ёки чодирга 10 см қалинликда сепилиб, унинг 10-15 жойидан қўлда қисмлаб олинади. Иккала усулда олинган жами дастлабки намуна уруғ 500 г атрофида бўлиши керак. Дастлабки олинган 500 г намуна уруғ яхшилаб аралаштирилади, сўнгра текис ерга сепилиб, 3 см қалинликгача тўртбурчак ҳолатда бир текис ёйилади. Шундан сўнг диоганал бўйича 4 та учбурчакка бўлинади. Бирбирига қарама- қарши бўлган иккита бурчакдагиси қолдирилиб қолган иккитаси олиб ташланади. қолдирилган уруғлар қайта аралаштирилади ва яна 4 та учбурчакка бўлинади ва юқоридаги ҳол такрорланади. Мана шу жараён 50 г уруғ қолгунча такрорланади. 50 г дан қолган иккита ўртача намуна уруғ қоғоз халтачага солинади, оғзи сўрғичланади ва унга ёриқ боғланади. Бу халтачалар уруғ сифатини текширувчи Давлат синов станциясига юборилади. Ҳар бир ўртача намуна уруғга икки нусхада ҳужжат ёзилади. Ҳужжатда: а) намуна уруғни юбораётган хўжаликнинг номи ва манзили : б) уруғ тайёрланган жой, кун, ой ва йил; в) намунага олинган бир партия уруғнинг вазни; г) уруғ сақланадиган омбор, унинг намлиги, ҳарорати; д) ургочи - эркак тут жуфтлари (дурагай ) нинг номи; е ) масъул шахснинг исми, фамилияси ва имзоси куйилади, ҳамда ташкилотнинг мухри босилади.

Юбориладиган уруғ намуналари кўп бўлганида ҳужжатнинг ўрнига икки нусхада рўйхат тузилади. Рўйхатнинг биттаси уруғни текширувчи лабораторияга жунатилиб, иккинчиси юборувчида қолади. Лабораторияда уруғнинг тозалиги ва униб чиқиш фоизи, уруғнинг кўкариш кучи - энергияси (уруғнинг 5-6 кун давомида унадиган миқдори), уруғнинг ўртача унмай ётадиган даври, мингта уруғнинг оғирлиги (абсолют оғирлик), уруғнинг соғломлиги текширилади. Бу кўрсатгичлар аниқланиб бўлганидан кейин уруғга хўжалик қиймати хақидаги гувоҳнома берилади. Лабораторияда тут уруғининг сифати икки марта: биринчи ёзда уруғлар тайёрлангандан кейин(май, июнь) иккинчиси экиш олдидан (феврал, март) текширилади. Бунда уруғнинг тозалик ва униб чиқиш даражаси, уруғнинг мутлоқ оғирлиги, хўжалик қиймати, ҳамда 1 гектарга экиладиган уруғ миқдори аникланади.

Назорат саволлари: 1. Тут уруғининг сифатини аниқлаш учун дастлаб неча грамм намуна уруғ олинади? 2. Давлат синов станциясига неча грамм уруғ юборилади текшириш учун? 3. Нихолзорда ниҳолчалар неча марта суғорилади? 4. Нихолзорда ниҳоллар неча йил ўстирилади? 5. Кўчатзорда кўчатлар неча йил ўстирилади? 6. Тут уруғидан ва вегетатив ўстирилганда неча йилда унинг баргидан фойдаланиш мумкин? 7. Тут мевалари қачон пишади? 8. Тут мевасини ҳар неча кунда йиғиш керак? 9. Тут уруғи қандай сақланади? Бир гектар жойга тут уруғидан кўпайтирилганда қанча миқдорда уруғ сарфланади?

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ 1. Ахмедов.Н, И.Эльмурадова – Тутоводство, Тошкент, 2006. Ўқув қўлланма, 35 бет 2. Рахмонбердиев.К, М.Хиббимов – Тутни қаламчадан ўстириш, Тошкент. 2008. услубий қўлланма, 99 бет 3. Ахмедов Н, Муродов С – Ипакчилик асослари, Тошкент, 1998 й Дарслик, 2007 бет 4. Ахмедов Н. – Ипак қурти экологияси ва боқиш агротехникаси, Тошкент, 2014 йил. Дарслик. 180 бет Абдуллаев У.А. – «Тутчилик», Тошкент, «Меҳнат», 1991. дарслик, 399 бет 5. Азизов Т,Ахмедов Н. Орипов О. Пиллаларга дастлабки ишлов бериш Ўқув қўлланмаси. Тошкент 2010 й. 136 бет 6. С.Собиров, Н.Ахмедов, У.Жуманова - «Ипак қуртининг касалликлари ва зараркунандалари» ўқув қўлланма Тошкент 2011 йил. Ўқув қўлланма. 99 бет. 7. Ахмедов Н., Наврўзов С. – Ипак қурти уруғчилиги, Тошкент, 2014. Дарслик, 214 бет

O'xshashlar

Тутни вегетатив кўпайтириш. Озиқ берувчи тутзорлар ташкил этиш

Тут дарахтини ташқи ва ички тузилиши

Андазаларни техник кўпайтириш

Ипак қуртини боқиш агротехникаси

Тутчиликни қисқача тарихи