Turli bichimli yenglarni konstruksiyalash usullari - To'qimachilik - Referatlar

Turli bichimli yenglarni konstruksiyalash usullari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

684.5 KB

Ko'chirib olish

Turli bichimli yenglarni konstruksiyalash usullari Reja: 1. Yeng turlari va konstruksiyalari haqida ma`lumot 2. Bir chokli yenglarni konsrtuksiyalash 3. Ikki chokli yenglarni konstruksiyalash.

Tayanch iboralar: O`miz, o`tqazma, raglan, chok, shablon, montaj, yeng boshi, yeng qiyamasi, lekalo. Yenglarni konstruksiyalash usullarida to`rt xil dastlabki ma`lumotlar qo`llanadi. Tayyor kiyimning o`lchamlar qiymatti modelga qarab yoki normativ xujjatlarning talablariga asoslanib tanlanadilar. To`kislik uchun qo`shimcha xaklar qiymati kiyimning badiiy pardozlashidagi moda yunalishiga muvofik kabo` kilinadilar. Dastlabki ma`lumotlarga kiyimning yengiga mos bo`lgan o`mizning o`lchamlari kiradi (jadval 8.1). MTILP da ishlab chikarilgan yengning tashki kurinishi shablonini o`miz chizmasida kurishning universal usuli turli xil siluet asosli yenglarni (erkaklar, ayollar va bolalar kiyimi) qurish uchun tasiya qilish mumkin. Yengning aniq konstruksiyasini qurishda qo`lning vertikal yunalishiga nisbatan joylanishi, qo`lning old konturining shakli e`tiborga olinadi, bundan tashqari yeng boshi o`lchamlari xamda tuzilishini o`miz o`lchamlari va tuzilishi bilan chambarchas bog`lanadi. Bu shartlarga rioya qlmaslik kiyimni konstruksiyalash amaliyotida ko`pchilik qyinchiliklar va xatolarga olib keladi. Yengning chizmasini qurishda qo`yidagi dastlabki ma`lumotlarni aniqlash shart: yengning tirsakkacha uzunligi, yeng o`mizi chizig`i bo`ylab yengning kengligi, yeng uchining kengligi va yeng boshining chimlar normasi. Yeng chizmasini chizishdan oldin kiyimning yeng o`mizining nusxasini oladilar. Old va orqa detallarning ko`krak chizig`i bir gorizontalda yotishiga e`tibor berish kerak. O`mizning yo`qori yoylari P 1 va P 2 belgilardan boshlab aniqlansa va pastki qismlarining nusxasini olish bilan chegaralansa kifoya. Yeng ning o`miz chizmasida konstruksiyalashning xususiyatlari yeng boshi chizig`ini qirish yengning vertikal o`qini chrtga burishdan iborat . MTILPda o`tkazilgan izlanishlar shuni ko`rsatadilarki, yeng boshi balandligini egiladigan lineykali yon tomoniga yotqizib, yeng o`mizini bog`lash jarayonini modellashtirish usuli bilan aniqlash mumkin.

Yeng boshi balandligi P 1 ,P 2 belgilardan boshlab, o`mizning yo`qori qismlarining yoylar summasiga teng bo`lgan lineykaning eng yo`qori egilgan nuqtasiga qarab aniqlanadi. Yoyning eng yuqori nuqtasi belgilab qo`yiladi. Yengning old perekati O 1 G 1 vertikal chiziqga nisbatan o`mizning old qismiga nisbatan M l M 11 bo`ak qiymattiga teng bo`lgan masofaga siljitiladi: M l M 10 = P pos = S d * N pos ; M l M l1 = 0,5 M l M 10, bu erda P pos - yeng boshining yo`qori qismidagi chimlarga qo`shimcha haq; S d - old va orqa belgilardan boshlanadigan o`mizning yo`qori yoylarining uzunligi summasi; N pos - 1 sm o`mizga to`g`ri keladigan chimlar normasi, Н пос = 0,05 -0,15 см . Orqa o`mizdagi P2 belgisining joylanishi xisobdan aniqlanadi. G 2 P 2 = 0,5V ok -(1-4)sm . bu yerda V ok - G 1 0 1 kesimga teng bo`lgan yeng boshi balandligi (1-4) - belgini pastga siljish miqdori, sm (ayollar kiyimi uchun - 3-4 sm, erkaklar kiyimi uchun - 1-2 sm). Yeng boshi kengligi xam yeng o`mizining yo`qori yoylari summasiga S d ga teng bo`lgan lineykaning uzunligi Do qismini egish bilan aniqlanadi. D o = S d + S d * N pos , bu erda, N pos - yeng boshi chimlari normasi. Yon boshga yetkazilgan lineykani shunday egadilarki, aniqlangan qismning uchi M l0 nuqtaga joylashsin lineykaning egilgan qismining eng yo`qori nuqtasi esa yeng boshi balandligiga teng bo`lsin, M 2 nuqtasidagi o`tkazilgan gorizontal chiziqdagi kesmaning ikkinchi uchi esa yengning ustki bo`lagining tirsak choki chuqqisini kursatadi - M 20 nuqtada. Yeng boshi chizig`ini, qurish uchun affinali koordinatlar sistemasida loyihaviy diskriminant bo`yicha ikkinchi tartibli egri chiziqlarni loyihalash muxandislik usulida foydalanish tavsiya etiladi. Bu usul amaliyotda qo`llash uchun, universal va sodda xisoblanadi. Yeng boshi chizig`ining oraliq nuqtalarining joyi "a" nuqtasidan o`tuvchi "X" o`qli va M l0 V o V 1 va M 20 V o V 2

uchburchaklarning medianalariga (m) paralel bo`lgan "u" o`qli egri burchakli koordinatlar sistemasida aniqlanadi. Yeng boshini qurish uchun eng qulay 0,5 loyihaviy diskriminantli parabolik egri chiziqlardir. Yeng boshi chiziqning uchta oraliq nuqtasining koordinatlari qo`yidagi formulalardan aniqlanadi: X I = 0,25 a; U 1 = 0,375 * m; yoki U 1 = (3/8) * m; X 2 = 0,5 a; U 2 = 0,5 * m; yoki U 2 «= (1/2)* m; X Z = 0,75 a; U Z - 0,375 * m; yoki U Z = (3/8) * m; Yeng boshi kengligi SH ok ning chizig`ini 4 bo`lakga bo`linadi. Bo`linadigan nuqtalar V 1 va V 2 dan yeng boshi-egri chizig`iga urilmalar o`tkazadilar, V o nuqtadan esa yeng boshining old va tirsak qismlariga egri burchakli koordinatlarning X o`qlari o`tkaziladi. Tirsak perekati chizig`ini joyini yengning kengligiga qarab aniqlashadi: SH r = P O G 20 = 0,5 (O n + P op ), bu erda, SH r - yengning tayyor kurinishdagi kengligi; Op - yelka aylanasi; P op - yelka aylanasiga berilgan qo`shimcha haq. G 20 - nuqtadan o`tkazilgan vertikal tirsak perekati xisoblanadi, shu vertikal chiziqni yeng boshi chizig`i bilan tutashgan nuqtasi M 21 bilan belgilanadi. Yeng bosh chizig`ining old perekati bilan tutashgan nuqtasi M 12 bilan belgilanadi. M 12 nuqtadan tuzilishiga mos xolda yengning pastki qismini qurish uchun < = 3-5 0 burchakga og`uvchi bo`ylama o`q o`tkaziladi va yeng boshining pastki qismi silliq egri chiziq bilan chiziladi. M l0 va M 20 nuqtalardan (2.9-rasm) to`g`ri keladigan qismlarining uzunliklari belgilanadi va ular 0 10 va 0 20 nuqtalari deb ataladi. Hosil bo`lgan 0 10 O 20 yoyning uzunligi P pos + 0,2 sm ga teng bo`lishi kerak. Bu miqdordan oshgan tarzda chizmani xisoblashlarini va qurish jarayoni takror tekshiriladi. Yeng shablonining pastki qismi chizmasi adabiyotlarda berilgan tavsiyalarga asoslanib kuriladi. Yeng uzunligi M 12 nuqtadan utuvchi qiya chiziq bo`ylab

qo`yiladi (8.1-rasm) 0 10 nuqtasi V o nuqtadan qiya chiziqga perpendikulyar tushirilgan nuqtadan joylashgan. 8 .1-rasm. Yengning tashki ko`rinishi shablonini qurish . O 10 N 1 =D r.zap ; 0 10 L 1 = D r.lok ; H I Н 10 = 0 11 * Ш р.н ; H I H II = 0,5 Ш р.н Yeng uchining kengligini SH r.n N 10 ni qiya chiziqning davomida qo`yadilar va N 2 nuqta bilan belgilaydilar. Yengning old perekati tirsak chizig`i L 1 L 10 bo`yicha egilishi 1-1,5 sm ga teng. Yengning tirsak chizig`i bo`yicha kengligi qo`ltiq osti qismidagi yengning kengligidan 1-2 sm kam. Yengning tashqi ko`rinishi shabloni chizmasida choklar va montaj belgilarining joylari ko`rsatiladi. Yeng detallarini yoyish grafik usul bilan, ya`ni yengning old tirsak choklarini old va tirsak perekatlar bo`yicha simmetrik qurish yo`li bilan amalga oshiriladi.

8.2 –rasm. O`tqazma yeng konstruksiya asos chizmasi. Ikki chokli o`tqazma yengning konstruksiya asos chizmasining hisobi Jadva 8.1. T/r Konstruk- tiv kesma Xisoblash formulasi Xisob Natija, sm 1 OM1 Dr.zap –1,5+Pur 65-1,5+1 64,5 2 OL1 Dr.lok +Pv ok +Pp.l 34+1,2+1 36,2 3 OR Vok=Vpr(1+N los) 18,3 (1+0,1) 20,1 4 001 0,5 SHr 0,5 x 41,5 20,7 5 L1L2 0,5 SHr – (0,5-1) 0,5x41,5-0,6 20,1 6 M1Mo M1 M3 0,5 SHrn 0,5x30 15 7 MoM2 2 2 2 8 O1O2 0,5(0,5SHr-2) 0,5x(0,5x 41,5-2) 9,4 9 O2O3=O2 O4 0,5 O1 O2 0,5 x9,4 4,7 10 O2O12 0,5(Vok P ok) 0,5x(21,1+1,2) 11,1 11 RG22 0,5SHpr 0,5 x15,2 7,6 12 Rl,G23 SHr:4 41,5/4 10,4 13 G22O8 0,5xG22R3 0,5x18,5 9,5

14 O8O9 2,5 2,5 2,5 15 L1L11 1…1,5 1,5 1,5 16 RPR51 2,5 2,5 2,5 17 RP R1 2,5 2,5 2,5 18 L1L4 2,5 2,5 2,5 19 L11 L3 2,5 2,5 2,5 20 M1 M4 2,5 2,5 2,5 21 M1M 2,5 2,5 2,5 22 R8 R41 1 1 1 23 R8R7 1 1 1 24 RlR9 1 1 1 25 RlR10 1 1 1 26 L2L6 0,5 0,5 0,5 27 L2L5 0,5 0,5 0,5 Ikki chokli yenglarni konstruksiyalash Ikki chokli yenglarni loyihalash ya`ni konstruksiya asos chizmasini hisoblash v chizishni uchinchi usuli amaliyotda ko`p qo`llanilgan, lekin adabiyot va darsliklarda qayd etilmagan. Ushbu usulni ko`rib chiqamiz/ Kerakli o`lchamlar va qo`sim miqdorlari. Ushbu usuldagi yenglarni konstruksiyalash uchun qo`yidagi o`lchamlardan foydalaniladi: 1. Old va ort bo`lak yeng o`mizlari uzunligi – Ol Or Yeo`U -45 sm. 2. Qo`l uzunligi – QlU – 60 sm. 3. Qo`l aylanasi – QlA – 29 sm. Chizmani chizish uchun qog`ozni o`rtasidan vertical chiziq o`tkaziladi. Vertikal chiziq boshidagi nuqtani O nuqtasi bilan belgilaymiz. 1. Yeng uzunligi aniqlanadi. O nuqtasidan vertical chiziq bo`ylab pastga yeng uzunligiga teng o`lcham 60 sm.ni o`lchab U harfi bilan belgilaymiz. OU = QlA = 60 sm.

2. Yeng boshi balandligi aniqlanadi. O nuqtadan vertical chiziq bo`ylab pastga Old va ort bo`lak yeng o`mizlari uzunligiga kamida 4,5 sm. qo`shib uni 3 ga bo`lamiz va natijani o`lchab O 1 nuqta bilan belgilaymiz. OO 1 =3, 16 3 5,4 45 3 5,4 '     U OlOrYo sm. O 1 nuqtasidan o`ng va chap tomonga ixtiyoriy chiziqlar tortamiz. 3. Yeng kengligi. Yeng kengligini aniqlash uchun Qo`l aylanasi o`lchamiga to`kislik uchun kamida 6 sm. Qo`shib o`lchab O 2 va O 3 nuqtalarni aniqlaymiz. Bu nuqtalarni teng ikkiga bo`lib O 1 nuqtaning o`ng va chap tomonlariga o`lchab qo`yamiz. O 2 O 3 = QlA + 6 = 29 + 6 = 35 sm. O 2 O 1 = O 1 O 3 = O 2 O 3 : 2 = 35 : 2 = 17,5 sm 4. Yeng uchi lengligi aniqlanadi. Pidjak tipidagi kiymlar uchun yeng uchi kengligi 25 sm. olinadi va unga 5 sm. qo`shim (yeng uchi vitochkasi haqi) qo`shib 30 sm qilib olamiz. 30 sm ni yeng uchi nuqtasi U nuqtadan o`ng va chap tomonlarga teng bo`lib qo`yamiz. U 1 U 2 = 25+5 = 30 sm. U 1 U = UU 2 = U 1 U 2 = 30 : 2 = 15 sm. 5. Yeng uchi vitochkasi chizmasi. Yeng uchida tirsak vitochkasi k`qo`yiladi. Bu vitochka tirsak ya`ni yeng ort bo`lagi qismida joylashgan bo`ladi. U 1 U masofani teng uchga bo`lamiz. O`rtadagi bo`lak vitachka kengligi bo`ladi. U 1 U 3 = U 1 U : 3 = 15 : 3 = 5 sm. U 3 U 4 = U 1 U 3 = 5 sm.

Vitachka kengligini teng ikkiga bo`lib xosil bo`lgan M nuqtasidan yuqoriga 17 sm o`lchab qo`yiladi, bu nuqtani M 1 nuqtasi bilan belgilaymiz. U 3 M =U 3 U 4 : 2 = 2,5, sm. MM 1 = 17 sm. M 1 nuqtasi U 3 va U 4 nuqtalar bilan tutashtiriladi. 6. Yeng boshi chizmasi. Yeng boshi chizmasini chizish uchun bir necha yordamchi chiziqlardan foydalanamiz. - Yeng boshi uchi nuqtasi O nuqtadan o`ng va chap tomonlarga yeng kengligiga teng masofada chiziqlar tortiladi. Ularni A va B nuqtalar bilan belgilaymiz. - A va B nuqtalar orasidagi (Yeng kengligiga teng masofa – 35 sm.) masofani teng to`rt bo`lakka bo`lamiz. O`rtadagi hosil bo`lgan nuqtalarni a va b nuqtalar bilan belgilaymiz. A va b nuqtalardan yeng uchigacha vertical chiziqlar tortamiz. Yeng uchida tutashgan nuqtalarni e va c nuqtalar bilan belgilaymiz. - O nuqtasini O 1 va O 2 nuqtalari bilan tutashtiramiz.

8.2-rasm. 6. Yeng tirsak qirqimi chizig`i. Bu chiziq ort bo`lak kengligi soxasidan boshlanib, tirsakni turtib chiqqan nuqtasi orqali bilakkacha bo`lgan masofada joylashgan. B chizig`idan A chizig`I bo`ylab yeng kengligini uchdan bir qismini o`chab qo`yiladi va a nuqtasi bilan belgilanadi (misol uchun 35:3 = 11,6 sm.). Tirsak chizig`I orqali o`tadigan nuqtani topish uchun a nuqtadan o`ngga topilgan o`lchamni o`ndan bir bo`lagini (1,16) o`lchab qo`yiladi. Aniqlangan nuqtadan C (bo`ylama ip chizig`i) chiziqacha masofa o`lchanib 2 sm. ayiriladi va xosil bo`lgan kattalikni D chizig`ida C chiziqdan (rasmga qarang doiradagi 2 soni ) o`lchab qo`yiladi. D chizig`idan boshlab topilgan ikkala nuqta o`zaro tutashtiriladi va ushbu chiziq yeng boshi chizig`igacha davom etadi. 7. Yeng uchi. Yeng uchi kengligi klassik uslubdagi yeng uchi kengligi kabi xisoblanadi. E chizig`I bo`ylab C chizig`idan chapga 3,5 sm. o`lchanadi aniqlangan nuqta yen uchini ust bo`lagi old qirqimi nuqtasi bilan va tirsak chizig`ini D chizig`ida tutashgan nuqtasi bilan tutashtiriladi. Ostki yengni tirsak kengligi o`lchanadi va undan 2 sm. ayirib yeng ostki bolagi yeng uchi kengligi aniqlanadi. Bu masofani E chizig`ida yeng ostki bo`lagi old qirqimidan o`ngga o`lchab qo`yiladi. Aniqlangan nuqtani tirsak nuqtasi bilan to`g`ri chiziq yordamida tutashtiring va pastga yen gust bo`lagi tirsak qirqimiga teng bo`lgunga qadar pastga davom ettiring. 8. Yeng boshi chizig`I chim haqi. Yeng boshidagi ortiqcha kattalik yeng boshidagi qabariqlikni ta`ninlaydigan chim haqiga mo`ljallangan. Chim haqlari belgilangan kertimlar orasida 8 va 8,5 masofalar oralig`ida taqsimlangan (rasm 8.2).

9. Tirsak chizig`idagi vitachka. Yengni bichish jarayonida agar u bitta detaldan iborat bo`lsa (8.2-rasm) tirsak chizig`Idan yeng uchigacha bo`lgan vitochka yetarli bo`ladi. Yeng tirsak chokiga kerakli shakl berish uchun (rasm 8.2) yeng boshida uncha katta bo`lmagan qo`shimcha vitochka qilinadi. Buning uchun tirsak qirqimidan yeng boshi chizig`ini u yoki bu tomonidan 0,5 sm o`lchab kerakli nuqatalar bilan belgilanadi. Aniqlangan nuqtalardan chuqurligi 5-6 sm li sal qabariqroq chiqiqlar tortiladi. Har ikkala vitochka tomonlari tenglashtiriladi. Ushbi vitachkalar yeng tirsak chiziqlarini davomi xisoblanadi.

8.3-rasm O`mizga o`tqazma ikki chokli yeng konstruksiya chizmasi

O'xshashlar

Turli bichimli yoqalarni konstruksiyalash

Turli materiallardan kiyimni konstruksiyalash usullari

Xotin qizlar to`g`ri bichimli kuylagini konstruksiyalash

Kiyim haqida ma`lumot, o`zbekmilliy kiyimlar tarixi va ularning rivojlanishi

Хоtin-qizlarni atlasdan tikilgan bashang ko’ylagi