Erkaklar shimini tikish ketma-ketligini tuzish va mayda bo’laklarini tayyorlash - To'qimachilik - Referatlar

Erkaklar shimini tikish ketma-ketligini tuzish va mayda bo’laklarini tayyorlash

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

414 KB

Ko'chirib olish

«Erkaklar shimini tikish ketma-ketligini tuzish va mayda bo’laklarini tayyorlash» Shim mayda bo’laklarini tikish ketma-ketligi qo’yidagicha amalga oshiriladi: - vitochkaga ishlov berish; - shim asosiy bo’laklariga NII berish. - Astarga ishlov berish va shim old yarim bo’laklariga biriktirib ishlov berish; - Kamar tutkichlarga ishlov berish. Shim bichig’ining bo’laklari, chiziq va qirqimlarining nomlari Bichiq bo’laklari. Shim avra, astar va qo’shimcha qatlam bo’laklaridan iborat bo’ladi. (ularning soni va shakli modelga bog’liq). Shim avrasining bo’laklari avra gazlamadan bichiladi. Ular quyidagilardan iborat old bo’laklar – 2 ta, ort bo’laklar – 2 ta, belbog’lar ikki qismdan iborat – 1 ta, cho’ntak mag’izlari – 4 ta, ko’rinmalar 2 ta. Qo’shimcha materiallarga shim yuqori qirqimiga ishlov berish uchun korsot tasma shim pochasiga ishlov berish uchun tasma va qotirma materiallar kiradi. Qotirma materiallardan ostki belbog’ ikki qismdan iborat – 1 ta belboqqa korsaj tasmasiz ishlov berilganda yon cho’ntak xaltalar – 2 ta bichiladi. Bichiq bo’laklarining chiziqlari va qirqimlarining nomlari. Shim bichig’ida quyidagi nomdagi chiziqlar va qirqimlar bo’ladi: shim old bo’lagida yuqori qirqim 1, oldingi qirqim 2, odim qirqim 3, pocha qirqim 4, yon qirqim 5 va uloqlar ulash chizig’i T.83-moduldan andozalar spetsifikatsiyasiga qarang.

1-rasm. Erkaklar shimining mayda bo’laklari. Bichiq bo’laklarini tikishga tayyorlash Bo’laklarni tayyorlash, bir-biriga ulash va cho’ntaklarni joylashtirish uchun kerakli nazorat belgilari old va ort bo’laklarda borligi tekshiriladi. Ort bo’lakda uloqlar bo’lsa, odim qirqim bo’ylab uloqning ulama choki uchun tikish haqqi kerak bo’ladi. Uloqlar shakli va o’lchami andozaga binoan aniqlanadi. Ort bo’lakdagi gazlama guli uloq guliga to’g’ri kelishi kerak. Old va ort bo’lak yuqori qirqimidagi nazorat belgilari, vitochka- taxlamalar joylashishini andozalarga binoan tekshirib bo’lakning teskrisi tomondan aniqlanadi. Ulashning aniq va shim balansi to’g’ri bo’lishi uchun, yon va odim qirqimlarda nazorat belgilari borligi tekshiriladi. Gazlamaning juda ko’zga tashlanadigan katak yo’l-yo’l guli yon choklarida bir-biriga to’g’ri kelishi kerak. Shim taqilma oxirini aniqlash uchun, nazorat belgisi oldingi qirqimning pastki qismida bo’lishi kerak.

Vitochkalarga ishlov berish Shimning ort bo’lagida uloq bo’lib, uni asosiy bo’lakka ulashdan oldin qirqimlarni maxsus mashinada yo’rmab chiqiladi. Uloqlarni ulashda shim bo’laklarining o’ngi tomonlarini ichkariga qaratib qo’yiladi. Qirqimlari tekislanadi va 10 mm kenglikda chok solib, ulab tikiladi. Vitochkalarning kengligi, qanday joylashishi soni shimning gavdaga qanchalik yopishib turishiga va gavdaning to’laligiga bog’liq. Shim old bo’laklarida qirqma vitochkalar yoki dazmollanmaydigan taxlama-vitochkalar qilinadi. Shim old bo’lagini vitochkaning belgilangan o’rta chizig’i bo’ylab bukib, yuqori qirqimidagi nazorat belgilari to’g’ri keltiriladi. Vitochkaning yon tomoni, bo’yi yuqori qirqimidan boshlab chokni tobora yo’q qila borib, biriktirib tikiladi, baxyaqatorning boshlanishi va oxiri puxtalab qo’yildi. Taxlama-vitochkani yuqori-qirqimdan boshlab pastga tomon belgilangan chiziq bo’ylab 40-50 mm biriktirib tikib, boshlanishi va oxiri puxtalab qo’yiladi. Pastki puxta o’rniga bukilgan joyga nisbatan to’g’ri burchak hosil qilgan baxyaqator yuritib qo’ysa ham bo’ladi. Shim ort bo’laklarida yuqori qirqimdan boshlab bittadan yoki ikkitadan vitochka qilinadi ular qirqma yoki noqirqma bo’lishi mumkin. Noqirqma vitochkalar, old bo’laklardagi singari, bo’rlangan chiziqlar bo’ylab tikiladi. Qirqma vitochkalarni tikishda bo’lakning o’ngi tomoni ichkariga qaratib qo’yiladi, vitochka qirqimlari tekislanadi va ularni 7-8 mm kenglikdagi chok kenglikda tabora yo’qota borib biriktirib tikiladi va baxyaqator vitochka qirqimidan 10-15 mm pastroqda puxtalanadi. Vitochka qirqimlari maxsus mashinada yo’rmalanadi. Shu bilan bir vaqtda yon, odim va o’rta qirqimlar ham yo’rmalanadi. Ort bo’laklarga uloqlar tikilib vitochkalarga ishlov berilgandan keyin namlab- isitib ishlov berishga kirishiladi. Shim asosiy bo’laklariga NII berish

Namlab isitib ishlov berish shim tikishdagi ma’suliyatli operatsiya hisoblanadi. Tayyor holdagi shimning tashqi ko’rinishi va shakli shunga bog’liq. Tarkibida sun’iy tolalar ko’p bo’lgan gazlamalardan shim tikilganda namlab- isitib ishlov berish nihoyatda murakkab bo’ladi. Shuning uchun bunday holda shimning shakli konstruktsiya yordamida hosil qilinadi. Namlab isitib ishlov berish uloqlarni va vitochkalarni yorib dazmollashdan boshlanadi. Shimni ort bo’laklariga chap va o’ng bo’laklarini, o’ngini ichkariga qaratib qo’yib, maxsus yostiqlari bor presslarda shakl beriladi. Pressda shakl berishning mohiyati yostiqlarning qabariq-botiq shaklda ekani oqibatida kerakli joylarda qirqimlarni chizishdan iborat bo’ladi. Shim bo’laklariga namlab isitib ishlov berishda, uning kanstruktsiyasiga, materialning tolasiga bog’liq bûladi, bu ishni bichiqchi belgilaydi. Buyurtmachi gavdasiga mos shakl berish uchun old va ort bûlaklariga namlab isitib ishlov beriladi. Namlab isitib ishlov berish mumkin bûlgan materilalardan tikiladigan klassik bichimli shimlarga quyidagi tartibda ishlov beriladi: 1) shim old bûlagiga namlab isitib ishlov berish; 2) shim ort bûlagiga namlab isitib ishlov berish; 3) shim astariga namlab isitib ishlov berish. Shim astariga ishlov berish Shimning tizza qismi chûzilmasligi uchun unga astar qûyiladi (astarning bukish ùaqini 10-15 sm ùisobga olmay bichiladi) Bichishdan oldin astarli gazlama dekatirlanadi. Shim astari old bûlak avrasiga moslab bichiladi. Astarning (pochasiga) ostki qirqimi maxsus mashinada yûrmalanadi; yopiq qirqimli bukma chok bilan bukib tikiladi yoki maxsus qaychida arra tishli qilib qirqiladi. Stol ustiga, old bûlak astariga ûngini pastga qaratib yoziladi, uning ustiga shim avrasining ûngini yuqoriga qaratib qûyiladi.

Shim avrasining astariga qirqimlardan 3-4 sm oraliqda qûyiladi va yirikligi 1-1,5 sm tûg’ri sirma qaviq bilan bostirib kûklanadi. Shim avrasidagi vitochkalar joyida astardan taùlama ùosil qilib kûklanadi. Shim old bûlagining yon va odim qirqimlari astar bilan birga maxsus mashinada yûrmalanadi. Ort bûlakning yon odim va ûrta qirqimlari ùam yûrmalanadi. Yûrmash ishlari shimning ûngi tomonidan bajariladi. Kamar tutkichga ishlov berish Kamar tutkich - bu shim belbog’idagi asosiy bo’lak ùisoblanadi. Kamar tutkich asosan 2 ta bo’lakdan iborat bûlib, asos va astar bo’laklaridir. Kûpincha ûrta qalinlikdagi matolardan shim tikilganda kamar tutkich bitta asos matodan bûylama ip yûnalishi bûyicha bichib olinadi va ag’darma chok yoki maxsus buklagich mashina yordamida buklab tikiladi. Modelga kûra belbog’g’a kamar tutkich bûlsa, uni shim yuqori bel qismiga ulash paytida belbog’ tagiga kamar tutkichni pastki qirqimiga qûyib, ularni belbog’ ulaydigan chokra perpendikulyar joylab tikiladi. Kamar tutkichning yuqori qirqimini ichkariga bukib, kamar ûtishiga soliqi ùosil qilib, bukilgan ziyidan 1-2 mm oraliqda bostirib tikiladi. Kamar tutkich modelga qarab shim beliga qarab joylashtiriladi. KERAKLI O’QUV-JIHOZ, ASBOB-USKUNA VA ASHYOLAR: - universal 1022 kl, maxsus 51 kl, tikuv mashinalari; - dazmol, dazmol press; - shim mayda bo’lak ishlanmalaridan namunalar; Bitta o’quvchi uchun: - yo’l-yo’riq texnologik xaritasi; - qo’l ishlari asboblarining 1 ta to’plam; - W40, W50 iplardan 1 ta g’altak, turli raqamli ignalardan 1 ta to’plam; - qaychi 1 ta sm. lenta, angishovna 1 ta dukcha; - shim uchun yordamchi andozalar; - bo’r, 100 sm shim uchun gazlama.

« SHIMNI TIKISH KETMA-KETLIGINI TUZISH, MAYDA BO’LAKLARINI TAYYORLASH » BO’YICHA TEXNOLOGIK XARITA Texnologiya asosida faoliyat turlari Tavsiya etiladigan moslama va uskunalar Chizma Standart asosida operatsiyani bajarish tartibi I. Bichiq bo’lakarini tekshirish va tikishga tayyorlash. 1.1. Old yarim bo’lak. 1-taxlamali vitochka; 2- yuqori qirqim; 3-old og’ qirqim; 4-o’rta qirqim; 5- old yarim bo’lak o’rta chizig’i; 6-odim qirqim: 7- tizza chiziq; 8-yon qirqim; 9-pocha pastki qirqim Old yarim bûlak 2 ta bo’lakdan iborat. Tanda ip yûnalishi tizza chizig’i va pocha chiziqlari ûrtasini birlashtiruvchi chiziqqa parallel ûtadi. Ip og’ishi gulli, rasmli, yûl-yûl va katak matolarda 3% gacha og’ishga yûl qo’yilmaydi. 1.2. Cho’ntak va taqilma o’rinlarini belgilash. Old yarim bo’laklarda qiya cho’ntak va taqilma uzunliklari belgilab qo’yiladi va kertik beriladi.

Yon qiya cho’ntak shim yuqori qirqimidan 5 sm qoldirib, 18 sm uzunlikda belgilanadi. Taqilma uzunligi 20-25 sm. 1.3. Ort yarim bo’lakda chûntak ûrnini belgilash. 1-yuqori qirqim; 2-vitochka; 3-ort yarim bo’lak og’ qirqimi; 4-odim qirqim; 5- tizza chiziq; 6-ort yarim bo’lak o’rta chizig’i; 7-yon qirqim; 8-shim pastki qirqim pochasi. Ort yarim bo’lakda ûrta chiziq old bûlak kabi belgilanadi. Ort bûlak og’iga ulanadigan uloq (klin) kengligi 7 sm dan uzunligi 20 sm dan oshmasligi kerak. Orqa chûntak og’zi kengligi 48 sm, chûntak qirqim uzunligi 14 sm belgilanadi.

1.4. Taqilma bo’laklari. Taqilmaga ishlov berishda chap bûlak uchun kûrinma, ûng bûlak uchun ulanma. 1.5. Belbog’. Belbog’ ikki qismdan iborat bûylamasi bûyicha olinadi. 1.6. Cho’ntak bo’lagi. 1.7. Kamar tutkich. Kamar tutkich asosiy bo’ylama ipdan bichib oldinadi. II . Vitochkaga ishlov berish 2.1. Vitochka o’rnini belgilab olish. Bo’r, sm.leneyk a. Bo’lakning teskarisidan vitochkaning o’rni 3 chiziq orqali belgilanib olinadi. 1-o’rta chiziq; 2-yon chiziq; 3-vitochka tugallangan chiziq. 2.2. Vitochkani ko’klash. Ip, igna, angishovn a. O’rta chiziqdan ikkiga buklab, yon chiziq bo’ylab vitochka tugallangan chiziqqacha to’g’ri sirma qaviq bilan ko’klanadi. Qaviq uzunligi 1,0-1,5 sm.

2.3. Vitochkani tikish. Universal mashina. Ko’klangan chok yonidan biriktirma chok bilan biriktiriladi. 2.4. Vitochkani dazmollash. Dazmol, dazmol mato. Shimning o’rta chizig’iga yotqizib vitochka dazmollanadi. Vitochka ostida hosil bo’lgan taxlamalar yo’qotiladi. III. Shim asosiy bo’laklariga namlab isitib ishlov berish 3.1.Old yarim bo’laklariga NII berish. Dazmol, dazmol press. Ishlov berish old bo’laklardan boshlanadi. Tizzadan pastda botiq chiziq hosil qilish uchun, ikkala old bo’lak o’ngi tomonlari ichkariga qaratib qo’yiladi, qirqimlari tikiladi, pastki qirqimini chap tomonga, yon qirqimini esa ishlovchiga qaratib qo’yiladi. Yon qirqimi namlanib bo’laklarni pastki qismini chap qo’l bilan asta-sekin odim qirqimi tomonga surib borib, o’ng qo’lda dazmolni yon qirqim bo’ylab yon tomonga pastga borib harakatlantiriladi. 1 tizza chizig’idan pochagacha bo’lgan uchastka o’rtasida hosil bo’lgan soliqi biriktirib dazmollanadi.

3.2. Shim odim qirqimiga ishlov berish. Shim pochasidan boshlab yuqori tomonga tizza chizig’igacha yon va odim qirqimlari to’g’ri keladigan qilib, tizza chizig’idan boshlangan bukiq toyi esa yuqoridagi oldingi taxlamaga to’g’ri keladigan qilib, shim bo’laklari uzunasiga bukiladi. 3.3. Shim ort, yon va odim qirqimlariga NII berish. Shim ort bo’laklari o’ngi tomonlarini bir-biriga qaratib qo’yib, qirqimlari tekislanadi. Bo’laklar yon qirqimini ishlashiga qaratib, pastki qirqimi o’ngga qaratib qo’yiladi. Tizza chizig’idan pochagacha yon qirqim kirishtirib dazmollanadi, keyin ort bo’laklar odim qirqimini ishlovchiga, pachosani esa o’ngga qaratib aylantiriladida, odim qirqimi ham yon qirqimi ham, kiritilib dazmollanadi. Bunday kirishtirib dazmollash bo’lak bukish joyida oyoq boldirlari qabarig’iga mos qabariq shakl hosil qilinadi.

3.4. Dumbalar qabarig’ini hosil qilish. . Dazmol. Dumbalar qabarig’iga mos kerakli shakl hosil qilish uchun bu qirqimlar cho’zib dazmollanadi. Dazmol 1 tizza chizig’idan boshlab yuqoriga odim qirqim bo’ylab yuritiladi. Shim bo’laklri holatini o’zgartirmay turib, eng botiq joylaridagi 2 o’rta qirqimlari cho’ziladi. Hosil bo’lgan soliqi yoysimon harakatlar qilib, bukilgan joyiga tomon suriladi va aylantirib NII berish boshqa bo’lak tomondan takrorlanadi. 3.5. Tizza va dumba atrofini kirishtirib dazmollash. Dazmol. Pastki qirqimlar tekislanadi, keyin bukish chizig’ini o’rta qirqim yuqori qismiga tomon yo’naltirib, bel chizig’iga, gazlama xususiyatiga qarab 5-8 sm yetkazilmaydi. Dumbalar atrofidagi va tizza darajasida hosil bo’lgan soliqi bukilgan joy bo’ylab kirishtirib dazmollanadi. Keyin bo’laklarni bir-biridan ajratib, ustki bo’lak o’ng tomondan dazmollanadi.

3.6. Shimning turg’un shaklini ùosil qilish. Dazmol. Shim shakl tuzilishi (buyurtmachi) odam gavdasining tuzilishi qanday bo’lsa shunga mos bo’lmog’i shart. IV . Astarga ishlov berish 4.1. Astarni bichishi. Bo’r, sm. lenta, qaychi. Astarlikni o’ngini ichiga qaratib bo’ylama bo’yicha stolga yoki polga buklovi yuqoriga qaratib joylashtiriladi. Astar avraga mos qilib bichib olinadi. 4.2. Shim oldi astarini tekshirish. Agar shim kostyum bilan bo’lsa, astarli mato asos gazlama rangidan bichib olinadi. Shim old yarim bo’lak 2 ta bo’lakl astar asosdan 10-12 sm kalta bichiladi. Keyin uloqlarni shim bo’laklariga o’ng tomonlarini ichkariga qaratib qo’yiladi, qirqimlari tekislanadi va 10 mm kenglikda chok solib, ulab tikiladi.

4.3. Shim old yarim bo’laklarini va astarni ishlash. Shim astari maxsus kirishmaydigan yuqori sifatli shoyi matodan bo’lib, asosan shim avrasini cho’zilib ketishdan, tizzalarini chiqib cho’zilishdan saqlaydi. 4.4. Astar bo’laklarining pastki qirqimini ishlash. Maxsus, universal mashina. Astar avra bo’lakning pastki qirqimiga 10-13 sm yetkazmaydi, qirqim pastki qirqimini yo’rmab, bukib, arra qilib qirqib, bukib yoki ichiga bukib ishlanadi. 4.5. Astarni ko’klash. Nina, ip angishovn a. Astar avrani bo’lakka bir tekisda tenglashtirib, joylashtirib 3,0-3,5 sm qaviq chok bilan ko’klanadi. Shim old bo’lagining yon odim qirqimlari astar bilan birga maxsus mashinda yo’rmalanadi. Ort bo’lakning yon, odim va o’rta qirqimlari ham yo’rmalanadi. Yo’rmash ishlari shimning o’ngi tomonidan bajariladi.

4.6. Shim old bo’lagi va astarini yo’rmash. Maxsus mashina. Shim old bo’lagining yon odim qirqimlari astar bilan birga maxsus mashinada yo’rmalanadi. Ort bo’lakning yon odim va o’rta qirqimlari ham yo’rmalayfdi. Yo’rmash ishlari shimning o’ngi tomonidan bajariladi. V . Kamar tutkichni tikish 5.1. Kamar tutkichni kûklash. Nina, ip Kamar tutkich asosiy ip yûnalishi bûyicha ûngini- ûngiga qaratib, qirqimlarini bir-biriga tûg’ri keltirib 0,5- 0,7 sm kenglikda 0,7-1 sm sirma qaviq bilan kûklanadi. 5.2. Kamar tutkichni dazmollash Dazmol, dazmol mato. Kamar tutkich sirma qaviq bûylab, dazmollab tekislanadi. 5.3. Kamar tutkichni biriktirib tikish. 1022 klass tikuv mashinasi Kamar tutkich 0,5-0,7 sm kenglikda kûklangan qaviq bûylab biriktirib tikiladi. 5.4. Kamar tutkichni dazmollash va iplarni olib tashlash. Dazmol, dukcha. Kamar tutkichning kûklash iplari sûg’irib tashlanadi, choklar yaxshilab yupqalashtirib dazmollanadi.

5.5. Kamar tutkichni ag’darish va dazmollash. Maxsus ilgak, dazmol. Kamar tutkich maxsus ilgak yordamida ûngiga ag’dariladi va choklari ûrtasiga tûg’rilanib, ûngidan dazmol mato yordamida tekislab dazmollanadi. Chok kamar tutkichning ûrtasiga bir tekisda joylashishi kerak. .

O'xshashlar

Erkaklar shimini tikish

Ayollar va erkaklar kuylagi taqilmalarini tikish

Ayollar va erkaklar kuylagi yoqalarini tikish

Ayollar va erkaklar kuylagi yenglarilarini tikish

Bog’cha yoshidagi qiz bolalar ko’ylagi bo’laklarini yig’ib tikish,