Ёрдамчи деталларни чизиш, андаза тайёрлаш, уни кўпайтириш ва жойлаш - To'qimachilik - Referatlar

Ёрдамчи деталларни чизиш, андаза тайёрлаш, уни кўпайтириш ва жойлаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1745 KB

Ko'chirib olish

Ёрдамчи деталларни чизиш,андаза тайёрлаш, уни кўпайтириш ва жойлаш Андазалар конструкциясини тузиш ва уларни кўпайтириш. Кийим деталлари андаза бўйича бичилади. Андаза тайёрлашдан олдин кийим деталларининг чизмасида витачкалар, ён чизиқлар, енг, шим ва бошқа деталлар чизиқларининг барча ўтмас бурчаклари уларнинг учига мумкин қадар яқинроқдан думалоқланади. Сўнгра кийим орқаси ва олди деталларининг, енгнинг устки ва остки ярмининг, шимнинг олд ярми билан орқа ярми жуфтлаштирилиб бир-бирига уланадиган зиҳларининг ўзаро мос келиши текширилади; бунда конструкция чизиқларидан арзимаган даражадагина четга чиқишга йўл қўйилади. Шу тарзда аниқланган чизмаларда чокларга ҳамда кийим этагини, енг учи ва шим почасини букиш учун қабул қилинган технологик ва техник шартларга мувофиқ, чок ҳақи белгиланади. Андазалар тайёрлаш усулига қараб, асосий андаза, иккиламчи (хосила) андаза ва ёрдамчи андаза деган турларга ажратилади, бажарадиган вазифасига қараб эса, эталон-андаза (оригиналлар), иш андазаси ва ёрдамчи андаза каби хилларга ажратилади. Э т а л о н-андазалар иш андазаларини текшириш учун контрол восита сифатида хизмат қилади. Улар экспериментал цехларда сақланади ва камида кварталда бир марта текшириб кўрилади. Иш андазаларидан бевосита технологик жараёнларда (кийим бичиш, бичиқларни текшириш ва хоказолар вақтида) фойдаланилади. Бу андазалар ойига камида бир марта эталон андазалар бўйича текширилади. Кесилган жойлардаги четга чикишлар белгиланади. Ёрдамчи андазалар кийимнинг қайириб букиш чи зиқлари, кесиб ташланадиган жойлари, чўнтаклар, измалар, тугмалар ва ҳоказолар ўрнини қўшимча равишда белгилаш учун хизмат қилади.

Андаза қалинлиги 0,9—1,62 мм келадиган картон қоғоздан тайёрланади. Бу мақсадда ишлатиладиган картоннинг намлик даражаси ҳавонинг нормал нисбий намлиги 60—65% бўлганда 8% дан ошмаслиги лозим. Иш андазаларининг хизмат муддатини чўзиш учун уларнинг контури бўйича тунука тасма тутилади ёки четларига махсус эритма (елим, суюк, шиша) суртилади, ёки картон қоғознинг остки томонига қум қоғоз ёпиштирилади; шундай қилинганда картон тезда йиртилмайди ва ан даза газлама билан яхши тишлашади, бу эса бичиш аниқлигини оширади. Асосий андазалар кийим конструкциясининг чизмаси бўйича тайёрланади; бу андазаларда чок ҳақи, кийим этакларини қайириб букиш, ортиқча жойларни кесиб таҳлаш хақлари албатта ҳисобга олинган бўлади. Кийимнинг орқаси, олди, енглари, ён чизиқларига, шимнинг олд ва орқа ярмига қўшиб бериладигап чок ҳақи давлат стандартига мувофиқ белгиланади. Деталларнинг (масалан, устки ёқа, подборт ва шу кабиларнинг) четини қайириб букиш ҳақи газламанинг қалинлигига ҳамда узел конструкциясига боғлиқ бўлиб, норматив-техник хужжатларда кўзда тутилади. Эркаклар костюми деталларининг конструкциясида пиджак орқасининг ўрта чизиғи пиджак орқаси ва олдининг ён чизиқлари, елка чизиқлари, олд витачкалар чизиқлари, енгларнинг олдинги зиҳлари ва тирсак тўғрисидан ўтадиган зиҳлари, шим ларнинг ён ва оғ чизиқларини унификациялаш кўзда тутилган. 6.1- расмда эркаклар костюми деталларининг асосий андазасини тайёрлаш схемаси берилган (кесиладиган жойларга ҳақ ташлаб кетилмаган). Аҳолининг шахсий буюртмасига мувофиқ кийим тикишда база конструкциялар андазаси ҳамда чалафабрикат бичиш учун хизмат қиладиган андазалардан фойдаланилади. База конструк циялар андазасини тайёрлаган вақтда чок ҳақи берилмайди. Кийимни бичганда тегишли жойларда чок ҳақи ташлаб кетилади, бу эса кийим балансини яхшилаш мақсадида унга бирмунча ўзгартириш киритишга ва композицион ечимларга имкон туғ д иради {6.1-жадвал).

Кийим деталларининг четларини тўғри ва аниқ улаш мумкин бўлиши учун, андазаларни тайёрлаган вақтда кертиклар қилинади. Ўмиз чизиғи ва енг бошидаги кертикларни қандай ҳосил қилиш кераклиги енгларнинг чизмасини чизиш тўғрисида сўз борганда тушунтириб келтирилган эди. Шимнинг олд ва орқа ярмининг андазаларида ён чизиқлар билан оғ чизиқларидаги кертиклар тизза чизиғи тўғрисида жойлашади; шунингдек, гульфик ва откос улаб тикила бошлайдиган нуқтага ёки ундан 2 см баландроқда ҳам кертик қилинади. Реглан енгли кийимда кертикларнинг ўрни орқанинг ўрта чизиғида худди бел тўғрисида, кийим орқаси ва олдининг ён чизиқларида эса айни бел ва сон чизиқлари тўғрисида бўлади. Орқа енг ўмизидаги биринчи кертик орқа ёқа ўмизи чизиғидан 7—8 см нарида жойлашади; иккинчи кертик эса тирсакнинг перекат чизиғи учида бўлади. Енгларнинг ўмизга улаб тикиладиган чизиқларининг тўрт жойи кертилади: енгнинг олдинги қисмида — олд ёқа ўмизи бурчагидан 6—7 см масофада, енгнинг орқа қисмида — орқа ёқа ўмизи чизиридан 7—8 см масофада; енгнинг олд қисмида эса — олд перекат чизиғининг учи билан бир сатхда (учинчи кертик) бўлади; тўртинчи кер тик енгнинг орқа қисмида тирсакнинг перекат чизиғи учи билан бир, сатхда жойлашади. Енгларнинг олд ва орқа қисмларида устки зихларининг уч жойи кертилади: бири — елканинг охирги нуқтаси билан бир сатхда, иккинчиси — енг ўмизииинг чуқурлик чизиғи сатҳида, учинчиси — енг учи чизиридан 7—8 см нарида жойлашади. Енгнинг олд ва орқа қисмларннннг ост-ки зиҳларидаги биринчи кертик шу чизиқ учидан 6—7 см масо фада, иккинчи кертик эса енг учидаги чизиқдан 7—8 см масо фада бўлади. Асосий андазалар ишлаб чиқилгандан кейин деталларининг жуфтлаштириладиган контурлари текшириб кўрилади (6.2-расм).

6.1-расм. Эркаклар костюми детал ларининг асосий андазасини чизиш: а — костюмнинг орқаси, ён йирмоч ва костюмнинг олди; б — енг; в — ёқалар; г — шим

6.1. Эркаклар кийим деталларидаги чок хақлари Кийим деталларининг чок хақи ташлаб кетиладиган жойлари Чок хақи,см Асосий газлама(авра) Астар Пальто,калта пальто Пиджак, куртка Кийимнинг орқаси Орқадаги ўрта чизиқ юқориги горизонтал чизиқ буйича чапда Ёқа ўмизининг чети, вертикал йуналишда юқорига Елка чизиғи: вертикал йуналишда юқорига горизонтал йуналишда ўнгга Енг ўмизи чизиғи устки қисмида горизонтал йуналишда ўнгга вертикал йуналишда юқорига тор қисмида,горизонтал йуналиш да ўнгга ён чизиқ учида,горизонтал йуналишда ўнгга вертикал йуналишда юқорига Ён чизиқ горизонтал йуналишда ўнгга Этак чизиғи,вертикал йуналишда пастга тўғри бнчимли кийимда тўкис бичимли кийимда 3 - 2 1 - 2,5 - - 2,5 - 1 5 3 3 - 2 1 - 2,5 - - 2,5 - 1 4 3 2 2,3 - 2-2,5 0,3 2,5-3 2,5-3 2-2,5 2,5 1,7-2 0,5 5-6 - Кийимнинг олди

Ёқа ўмизининг чети Чизиқ учида,вертикал йуналишда юқорига ўмиз асосида Елка чизиғи(чети) вертикал йуналишда юқорига горизонтал йуналишда чапга Енг ўмизининг чети устки қисмида,горизонтал йуна лишда чапга вертикал йуналишда юқорига тор жойида ён чизиқ учида,горизонтал йуна лишда чапга вертикал йуналишда юқорига Ён чизиқ горизонтал йуналишда чапга Этак чизиғи, вертикал йуналишда пастга 2 1 3 - 2,5 - 3 2,5 - 3 5 2 1 3 - 2,5 - 3 2,5 - 3 4 2,5-3 - 2,5-3 0,5 2,5-3 2,5-3 2-2,5 2-2,5 1,7-2 2-2,5 0,5 Енг Енг боши чизиғи (чети) енгнинг устки қисми,тирсак чизиғининг учида, вертикал йуналишда юқорига енгнинг остки қисми,тирсак чизиғининг учида,вертикал йуналишда юқорига Енгнинг олд чети (устки қисмида) вертикал йуналишда юқорига горизонтал йуналишда ўнгга Енг олд чети (остки қисмида) вертикал йуналишда юқорига горизонтал йуналишда ўнгга Тирсак тўғрисидаги зиҳи 1 2 1 - - - 1 2 1 - - - 2-2,5 - 4,5-5 1,5 2 1

енгнинг устки қисми,вертикал йўналишда юқорига енгнинг остки қисми,вертикал йуналишда юқорига Енг учи вертикал йуналишда юқорига горизонтал йуналишда чапга 1 3 5 - 1 3 5 - 5-5,5 5-5,5 2 1 Э с л а т м а. Шимларда олд ён чизиқ олд оғ чизиғи , бант чизиғи ва белнннг юқориги четига ташлаб кетиладиган чок ҳақи 1 см га генг; шим орқа ярмининг оғ чизиғи, ўрта чизиқнинг юқориги учига қўшиладигаи чок хақи 1 см га, манжетасиз почанинг пастки чизиғига қўшиладиган чок ҳақи 4 — 6 см га тенг. Иккиламчи (ҳосила) андазалар асосий андазалар бўйич а тайерланади. Иккиламчи андазаларга қуйидагилар киради: асосий материалдан тикиладиган деталларнинг (подборт, устка ёқа, гульфик) андазалари; астарбоп материалдан ти киладиган деталларнинг (кийимнинг олди ва орқаси,енгнинг устки ва остки қисмлари, жилетка астари, шим олд ярмининг астари, гульфик ва ҳоказо) андазалари; оралиқ материалдан тайёрланадиган деталлар (кийимнинг кўкрак қисмига, елкага ва ёқа оралиғига қўйиладиган дағал матодан иборат бортовка)нинг андазалари; астарлик материалдан тайёрла надиган деталлар (пиджак ва жилетканинг олд қисмига, йирмочга, op қ a этакка, енг ўмизига, ён этакка, енглар учига, устки ва остки ёқаларга, подбортга қўйиладиган такрорий оралиқ материал) андазалари. Подборт, кийим олди ва орқасининг астари, енг астари андазаларини тайерлаш тартиби 6.3- расмда кўрсатилган. Ёрдамчи андазалар кийим деталларининг асосий ва нккиламчи андазаларидап фойдаланиб тайёрланади.

Асосий ва иккиламчи эталон-андазаларга ҳамда иш андазаларига техник талабларга мувофиқ қуйидаги белгилар қўйилади: газламанинг бўйлама йўналишини ифодаловчи чизиқ танда ипи йуналиши (Т. И); бўйлама йўналишдан четга чиқиш чизиқлари; улоқ тушадигап жойларда уларнинг минимал ва максимал кенглигини кўрсатувчи чизиқл ap ; бир-бирига уланадиган деталларнинг жуфтлаштириладиган жойларидаги контрол кертиклар. Ёрдамчи андазаларда чўнтаклар, витачкалар, бурмалар,измалар, тугмалар ва хоказолар ўрни кўрсатилади. Асосий, иккиламчи ва ёрдамчи эталон-андазаларнинг хамда иш андазаларипинг барча комплектларида кесиладиган жойлардаги чизиқлар бўйича (андазанинг четидап 1 мм қочириб) 8—10 см оралатиб тамға босилади ёки чизиқ чизилади; тамға ва чизиқлар андазанинг эскириш даражасини текшириб туриш учун керак. Андазанинг бирида, одатда кийим олдинипг деталида, барча деталлар ва андазаларнинг вазифаси бўйича спецификацияси тузилади. Тармоқ стандартига мувофиқ рухсат этиладиган де таллар андазаларига (остки ёқ a , подбортлар, енглар астари ва ҳоказоларга) йул қўйиладиган улоқлар чизилади. Иш андазаларида кесиш аниқлигидан йул қўйиладиган четга чиқишларни кўрсатиб қўйиш мақсадга мувофиқ. Кийимнинг низҳоят даражада аниқ бичилиши талаб қилинадиган жойларида (ёқа ўмизи, елка зиҳлари, енг ўмизи, енг боши) йўл қўйиладиган четга чиқишлар ±0,1 см га тенг; устки деталларнинг бошқа жойларидаги йўл қўйиладиган четга чиқишлар ±0,25 см, астар ва оралиқ материалдан тайёрланадиган деталларда ±0,4 см ни ташкил этади. Кийимларнинг кўпчилиги ҳаракатчан тўрсимон структурали газламадан тикилади. Кийиш жараёнида газлама структураси ўзгариб, кийимнинг формаси бузилиши мумкин. Буни олдини олиш учун кийим деталларини шундай бичиш керакки, асосий чўзувчи кучлар газламанинг

танда иплари бўйлаб йўналсин. Бунинг учун юқорида айтиб ўтилган белгилардан ташқари, кийимнинг ҳар бир деталида танда ипининг йўналиши ва бу йўналишдан йўл қўйиладиган четга чиқишлар кўрсатилади. Тан да ипи йўналишидан чекли четга чиқишлар материал толасининг таркибига, структурасига, материалнинг тўқилиш зичлигига, кийимнинг конструкцияси, вазифаси ва ҳоказоларга боғлиқ (6.2—6.4-жадваллар). 6.3- расм. Пиджак (а) ва шим (б) деталларинипг ҳо сила андазаларини тайёрлаш

6.2. Газлама танда ипининг йўналиши ва кийим деталларида ундан четга чиқилиши Кийим деталлари Кийимнинг асосий детатларида танда ипининг йўналиши Танда ипи йўналишидан четга чиқиш,% Сидирға ранг газламада Йўл-йўл ва катакли газламада Кийимнинг орқаси Яхлит Ўртаси чокли Кийимнинг олди Яхлит Тугмаланадиган Ўтқазма енг бир чокли икки чокли-устки ва остки қисмлардан иборат икки чокли—олд ва тирсак қисмларидан иборат Реглан бичимли енг бир чокли икки чокли—олд ва Орқанинг ўрта чизиғи Орқадаги ўрта чизиқнинг белдан этаккача бўлган қисми Бар чизиғи Бар чизиғининг энг юқориги измадан этаккача бўлган қисми Деталнинг ўрта чизиғи Енг устки қисми олд зихининг юқориги ва пастки бурчакларини улаш чизиғи Олд зиҳнинг этакдан витачка учигача бўлган чизиғи Деталнинг ўрта чизиғи 2 2 1 1 4-5 6-7 4 4 0,5 0,5 0 0 1 2-3 1 1

ўрта қисмлардан иборат Деталнинг ўрта чизиғи 2 0,5 Эслатма. Деталлардаги асосий чизиқларнинг йўналиши моделга ва газламанинг турига қараб бошқачароқ бўлиши мумкин . 6 .3. Газлама танда ипининг йўналиши ва кийимнинг майда деталларида бу йўналишдан четга чиқилиши Кийим детали Кийимнин г майда деталлари да танда ипининг йўналиши Танда ипи йўналишидан четга чиқиш,% жун газлама ип газлама ипак газлама Катак ли газлам а Сидир ға ранг газлам а Катак ли газлам а Сидир ға ранг газлам а Катак ли газлам а Сидир ға ранг газлам а Устки ёқа Остки ёқа Ёқа қайтармаси очиб қўйиладиган кийимлар да бари ўмизгача тугмаланади ган кийимларда Ёқанинг ўртасидаг и чизиқ Раскеп чизиғи Ёқанннг ўртасига нисбатан 30-60° бурчак хосил 5 20 20 5 20 20 5 10 10 5 20 20 5 10 10 5 20 20

«шалка» тик ёка Подборт Капюшон Белбоғ қиладиган чизиқ Ёқанинг ўртасидаг и чизиқ Ёқанинг ўртасидаг и чизиқ Подборт ташқи зиҳининг белдан этаккача бўлган қисми (чизиғи) Олд зиҳини билдирувч и чизиқ Деталнинг кўндаланг йўналишд аги ўрта чизиғи 20 0 5 5 0,5 20 0 5 5 5 10 0 5 5 0,5 20 0 5 5 5 10 0 5 5 0,5 20 0 5 5 5

O'xshashlar

Ёрдамчи деталларни чизиш, андоза тайёрлаш уни кўпайтириш ва жойлаш

Тикув буюмларини ишлаб чиқариш технологик жараёни

Тикувчилик тарихи

Андазаларни газлама устига қўйиш ва бичиш

Андазаларни газлама устига қўйиш ва бичиш