Yordamchi mehnat ta’limi maktabida savod o‘rgatishga tayyorlash davri - Tilshunoslik - Referatlar

Yordamchi mehnat ta’limi maktabida savod o‘rgatishga tayyorlash davri

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

29 KB

Ko'chirib olish

Yordamchi mehnat ta’limi maktabida savod o‘rgatishga tayyorlash davri Reja : 1.Alifbegacha davrning asosiy vazifalari; 2.Yozma nutq mehanizmlarining psihologik asoslari; 3.Eshitish idrokini rivojlantirish yo‘llari; 4.Ko‘rish idrokini rivojlantirish yo‘llari; 5.Mayda qo‘l muskullari harakatini o‘stirish yo‘llari.

Yordamchi maktabda savod o‘rgatish ishlari birinchi sinfda yil mobaynida olib boriladi. Birinchi sinf dasturi ikki bo‘limdan iborat: alifbegacha bo‘lgan tayyorgarlik davri va alifbe davri. Alifbegacha davr bir chorak mobaynida 24 soat hajmida o‘tkaziladi. Bu davrning asosiy vazifalari - o‘quvchilarni dastlabki o‘qish va yozish malakalarini o‘zlashtirishga tayyorlash. Tayyorlash ishlariga: bolada o‘qishga qiziqish o‘yg‘otish, o‘z kuchiga ishonch hosi qilish, har bir bolaning umumiy va nutqiy rivojlanishidagi o‘ziga hos hususiyatlarini aniqlash, og‘zaki nutqini o‘stirish, eshitish idrokini rivojlantirish, ko‘rish idrokini o‘stirish, mayda qo‘l muskullarining harakatchangligini oshirish ishari kiradi. Alifbegacha davr tayyorlov yoki propedevtik davr deb ham yuritiladi. Ushbu davrning asosiy vazifasi bolalarni hat savod o‘rgatishga tayyorlash. Bu davrda olib boriladigan ishlarning mazmuni yozma nutq mehanizmlaridan kelib chiqadi. Yozma nutq og‘zaki nutq asosida shakllanadi. Bolaning eshitish analizatori, ko‘rish analizatori faoliyati, mayda qo‘l muskullarining h arakatchanligi yahshi bo‘lishi kerak. Bundan tashqari, bolani o‘quv faoliyatiga kiritish, o‘qishga qiziqish o‘yg‘otish, bolalarni yosh hamda individual hususiyatlarini o‘rganish muhim ahamiyatga ega. Tibbiy-pedagogik komissiya tomonidan berilgan ma’lumotlardan tashqari, o‘qituvchi bolalarni kuzatib, ularni har tomonlama o‘rganadi, savod o‘rganishga tayyorgarlik darajasini aniqlaydi. Buning uchun har bir o‘quvchining umumiy rivojlanganligi darajasi, talaffuzi, lug‘ati boyligi, o‘qish va yozish malakalarining holati aniqlanadi. Sentabr oyining birinchi kunlaridanoq o‘quvchilar nutqini o‘stirish ishlari ham boshlanib yuboriladi. Bunda nutqning fonetik tomoni, ya’ni tovushlar talaffuzidagi kamchiliklar aniqlanib, ularni bartaraf etish ishlari boshlab yuboriladi. Nutqida murakkab nuqsoni bor bolalar bilan logopedik ishlar olib boriladi. Nutq o‘stirish jarayonida o‘quvchilarning so‘z boyligini aniqlab, uni kengaytirish, boyitish, faollashtirish ishlari ham boshlab yuboriladi. Propedevtik davrda bolalarning bog‘langan og‘zaki nutqi ham rivojlantirib boriladi. Tevarak- atrofdagi narsa va hodisalar yuzasidan turli savollar berishga, muloqat nutqini o‘stirish maqsadida suhbat, ekskursiya, kuzatishlar uyushtiriladi. O‘quvchilar

faoliyati asosida ular bajarayotgan ishlari, nima qilmoqchi bo‘lganliklari, sinfda, maktabda va maktabdan tashqari joylarda ko‘rgan, eshitganlari haqida gapirib berishga o‘rgatib borish talab etiladi Alifbegacha davrda og‘zaki nutqning funksional sistemasi o‘rganiladi va takomillashtiriladi. Bolalar bilan sabzavot, meva, kiyim, o‘quv qurollari, transport kabi va boshqa mavzular bo‘yicha suhbatlar uyushtiriladi, analiz sintez malakalari rivojlantirib boriladi. Eshitish analizatorini rivojlantirish ishlari ikki yo‘nalishda: nutqdan tashqari tovushlar asosida va nutq tovushlari-fonemalar asosida eshitish diqqati, hotirasi, fonematik o‘quvi rivojlantiriladi. Ko‘rish analizatori faoliyatini rivojlantirish ishlari rang, shakl hajm, o‘zoq- yaqinligi, katta-kichikligini ajratish, ko‘rish diqqati, hotirasini o‘stirish, kuzatuvchanligini rivojlantirish, fazoviy idrokni o‘stirishlardan iborat bo‘lishi kerak. Bolaning umumiy motorikasi qanchalik yahshi bo‘lsa, uning nutqiy motorikasi va mayda qo‘l muskullarining harakatchanligi shunchalik yahshi bo‘ladi. Demak, alifbegacha davrda bolaning motorikasini yahshi yo‘lga qo‘yish, ayniqsa mayda qo‘l muskullarining harakatchangligini o‘stirish muhim ahamiyatga ega .

Adabiyotlar 1. O‘zbekiston Respublikasida Kadrlarni tayyorlash milliy dasturi.T., 1997 2. O‘zbekiston Respublikasi "Ta’lim to‘g‘risi"dagi Qonuni 3. Aytmetova S.SH.Oligofrenopedagogika T, 1994. 4. Ashrapova T., Odilova M. Ona tili metodikasi-T.,1984 5. Abdullayeva K. Birinchi sinfda o‘qish darslari. Savod o‘rgatish.-T.,O‘kituvchi ,1996 6. AksyonovaA.K.Metodika obucheniya russkomu yaziku vo vspomogatelnoy shkole.-M.,Prosveshyeniye, 2004

O'xshashlar

Yordamchi mehnat ta’limi maktabida savod o‘rgatishning alifbe davri

Yordamchi mehnat ta’limi maktabida savod o‘rgatish usullari

Yordamchi mehnat ta’limi maktabida sinfdan tashqari o‘qish

Yordamchi mehnat ta’limi maktabida savod o‘rgatish va nutq o‘stirish metodikasi. Savod o‘rgatishning ilmiy asoslari

Yordamchi mehnat ta’limi maktabida ertak ustida ishlash metodikasi