Birinchi sinflarda yozuv texnikasi qoidalarini o'rgatish - Tilshunoslik - Referatlar

Birinchi sinflarda yozuv texnikasi qoidalarini o'rgatish

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

77 KB

Ko'chirib olish

Birinchi sinflarda yozuv texnikasi qoidalarini o'rgatish Reja: 1. O'quvchilarga eng asosiy yozuv texnikasi qoidalari haqida ma'lumot berish. 2. Harflarni bosimsiz bir tekis yozish. 3. Harflarni elementlarga ajratmay bog'lab yozish. 4. Harf va so'zlarni qatorlarga to'g'ri joylashtirish. 5. Hardlarning qiyaligini to'g'ri saqlash. 6. Harflarni bir hil balandlikda yozish. 7. Harf va so'zlar orasidagi masofani chamalab yozish. 8. Tez va ravon yozishga o'rgatish.

Shundan so'ng noto'g'ri yozilgan harf tezda o'chirib tashlanadi va kichik u harfi qoida bo'yicha mashq qildiriladi. Agar o'quvchilar tomonidan harf laming qiyaligini to'g'ri saqlashda xatolarga yo'l qo'yilgan bo'lsa, ular quyidagicha o'xshash yordamchi chiziqlar orqali o'z-o'zini boshqarishga o'rgatiladi: Bunday mashqlarni 3-4 sinflarda ko'proq o'tkazish kerak. O'quvchilar tayyorgarlik mashqlarida harf elementlarini qatorlarga to'gri joylashtirishlari. Harf elementlarining o'ng tomonga 65 gradus qiyalikda yozishga o'rgatilishi. Bir chiziqli daftarga kichik harflarni 3 mm balandlikda bosh harflarni 6 mm balandlikda yozdirishga o'rgatish Bolalar o'z xato va kamchiliklaridan ko'ra, yonlarida o'tirgan o'rtoqlarining xatosini ko'rsatib boradilar. Shuning uchun o'zaro bir-birlarining xatolarini topish ustida ham mashq olib borish mumkin. O'zaro bir-birlarining xatolarini topish ustida mashq olib borganda o'quvchilarga mashq, topshiriq va savollar berish kerak ya'ni «harf elementlari qanday yozilgan? Harf va so'zlar orasidagi masofa to'g'ri saqlanganmi? Harflarning qiyaligi to'g'rimi?» va hokazo. Sinflardan sinfga ko'chgan sari bu mashqlarning savollarini murakkablashtirib borish mumkin. Biz yuqorida chiroyli yozuv malakasini shakllantirish uchun zarur bo'lgan usullarni ko'rsatib undan bulardan tashqari, har bir o'qituvchi o'zi mustaqil ravishda o'zuv malakasini o'stirish uchun yordam beradigan usullarni topishi va uni amalda qo'llashi mumkin. O'quvchilarga yozuv texnikasini o'rgatish. Harflarni elementlarga ajratib tahlil qilishni o'rgatilgandan so'ng, o'qituvchining navbatdagi vazifasi o'quvchilarni yozuv texnikasi qoidalari bilan tanishtirishdan iborat bo'lishi kerak. Yozuv texnikasi qoidalariga asosan, harflar qiyaligini to'g'ri saqlash, bosimsiz bir xil qalinlikda yozish, bog'lanishlarni to'g'ri ifodalash kabi vazifalar kiradi. Shu bilan bir qatorda, o'quvchilar uchun eng muhim yozuv qoidalari ham eslatib o'tiladi. O'quvchilarni assoiy yozuv qoidalari bilan tanishtirmasdan turib, chiroyli yozuvga o'rgatib bo'lmaydi. Shuning uchun qo'lida asosiy yozuv qoidalari bilan tanishtirib o'tamiz.

Harflarni bosimsiz bir tekis yozish. Yuqorida eslatib o'tkanimizdek avtoruchkada, asosan, bosimsiz yozdiriladi. Avtoruchkani barmoqlar orasida qattiq siqmasdan erkin va bo'sh ushlash kerak. Matnda uchragan nuqta va tayoqchalarni qo'yishda avtoruchkan bosmasdan sekin va erkin harakat qildirish lozim. Bosimsiz yozishning afzalligi shundaki, harflarning umumiy ko'rinishi bir tekisda chiroyli bo'lib, tez yozish malakasini shakllantirishda va bog'lab yozishga o'rgatishda osonlik tug'diradi. O'qituvchi ham doskaga yozib ko'rsatganda bo'rni qattiq ushlamay, bosimsiz bir tekis yozishga harakat qilish kerak. O'quvchilarga bosim bilan yozilgan matnlarni ko'chirib yozishga ruxsat etmaslik kerak. O'qituvchi o'quvchilarni birinchi kundan boshlab bosimsiz, bir tekis yozishga odatlatirib borsa, bolalarning qo'li tolmaydi. Harflarni elementlarga ajratmay yozish. Birinchi sinfda o'quvchilar harflarning shaklini yozib tugatganlaridan keyin o'qituvchining navbatdagi vazifasi harflarni bir-biriga ulab, qo'shib yozishga o'rgatishdan iborat bo'ladi. Boshlang'ich sinflarning o'quv dasturida o'quvchilardan harflarni elementlarga ajratmay, bog'lab yozishlari talab etiladi. Harflarning qo'shib yozilishini ta'minlash uchun ayrim chiziqlar o'z harakati bo'yicha orqaga qaytadi, bu narsa, ayniqsa, cho'zinchoq doira shaklidagi harflarda uchraydi, chunonchi sha, ma, na, lo kabi bo'g'inlar shunday yoziladi: Bunday qo'shib yozishni ayrim bot harflarda ham uchratish mumkin. Masalan, K bosh harfining yozilishini ko'raylik: Ko'pchilik bosh harflar kichik harflar bilan qo'l harakatni uzmay, ulab yoziladi. O'quvchilarga harflarni bir-biriga ulab yozish qaytarish namuna sifatida quyidagi tartibda tushuntirish mumkin: - Bolalar, qarang. Men kichik 1 harfini kichik o harfiga qo'shib yozishni ko'rsataman. Siz mening qo'limning harakatiga qarab turing.

- Kichk d harfining ikkinchi elementini yuqoriga olib chiqib, salgina pastga burib, yana orqaga qaytamiz va kichik o harfini hosil qilamiz. - Qani, o'quvchilar, kim ko'rsatadi, bu ikkala harfni men qanday qilib qo'shib yozdim? Bir o'quvchi doskaga chiqib, o'qituvchi yozgan harflar ustidan qo'lni yurgizib ko'rsatadi, qolgan o'quvchilar esa diqqat bilan qarab turadilar. Agar o'quvchi yanglishib qolsa, boshqa o'quvchini chiqarib uning yo'l qo'yogan xatosi tuzatiladi. - Qani endi bolalar, bu harflarning qo'shilishi harakatini havoda hammamiz birga qaytaramiz. Hammangiz ruchkangizni oling, boshladik (o'qituvchining o'zi ham bir qaytaradi). O'quvchilar doskadagi d va o harflarining yozilishiga qarab havoda harakat bajaradilar. - Endi bolalar bu harflarni daftaringizga ko'chirib yozing. Bir qator ko'chirib yozganingizdan so'ng o'zingizni tekshirib ko'ring. Agar yozayotganingizda qo'l harakati uzilmagan bo'lsa, demak to'g'ri yozayapsiz. - Endi bu ikkala harfni qo'shib, bir necha qator yozamiz. O'qituvchi sinfni aylanib chiqib, noto'g'ri yozayotgan o'quvchilarga yordam berishi lozim. Boshqa harf va so'zlarni qo'shib yozishda ham shunday yo'l bilan tushuntirish zarur. Birinchi sinfda o'quv yilining ikkinchi yarmidan boshlab o'quvchilar 4-5 harfdan tashkil topgan so'zlarni qo'l harakatini uzmasdan yoza oladilar. Ikkinchi sinfdan boshlab esa har qanday murakkab so'zlarni ham bog'lab yozishlari lozim. Ammo ayrim harflar esa qo'l harakatini uzib yozishni talab etadi. Masalan, kichik b harfi o'zidan keyingi harflar bilan bog'lanishda qo'l harakatini uzib yozishni talab etadi. Kichik o harfi ham kichik 1, m, ya harflari bilan bog'lanishda qo'l xarakatini uzib yozishni talab etadi. Bunday harflarning bog'lanishiga o'qituvchi alohida e'tibor berishi kerak. Masalan, o'qituvchi doskada shu harflarning bog'lanishiga xos bo'lgan lola, bobo so'zlarini yozib ko'rsatishi mumkin: Bu harflarning bog'lanishini quyidagi tartibda tushuntirish lozim.

-Qani bolalar, diqqat bilan qarang, bu so'zlarni yozishda qo'l harakatni qayerlarda uzib yozdim? - Siz kichik o harfidan keyin va kichik b harfidan keyin qo'l harakatini uzib yozdingiz. - Birinchi o harfidan keyin va qaysi b harfidan keyin qo'l harakatini uzib yozdim? - Birinchi 1 harfidan na bobo so'zidagi ikkala b harfidan keyin qo'l harakatini uzib yozdingiz. - To'g'ri, Agar kichik o harfi boshqa harflar bilan yuqori tomondan ulansa qo'l harakati uzilmaydi, past tomondan ulansa, unda qo'l harakatini uzib yozish kerak kichik b harfi ham o'zidan keyin yoziladigan har qanday harf bilan bog'lanishida qo'l harakatini uzib yozishni talab etadi. Yozma harflarda boshqa bunday qo'l harakatini uzib yozishni talab etadigan harflar uchramaydi. Dastlabki vaqtlarda bog'lab yozilgan harflar ko'zga uncha tashlanmaydi, go'yo ular chalkashib ketayotganga o'xshaydi, ammo asta-sekin ularni to'g'ri bog'lab yozish ishning unumli bo'lishiga yordam beradi. Qo'l harakatini uzmasdan harflarni bog'lab yozish qiyalikni bir hilda saqlashga ham imkon beradi. Qo'l harakatini uzmasdan harflarni bir-biriga qo'shib yozish qoidalarini har bir sinfda eslatib turish lozim, shundagina boshlang'ich sifnlarda tez yozish malakasini o'stirish mumkin. Harf va so'zlarni qatorlarga to'g'ri joylashtirish. Yozuvga o'rgatishning dastlabki kunlaridan boshlab harf va so'zlarni qatorlarga to'g'ri joylashtirishga alohida e'tibor berish lozim. Ularga birinchi tayyorgarlik mashqlaridan boshlab (tayoqcha yoki nuqtalarning orasidagi) masofalarni teng saqlashga o'rgatiladi. Agar o'quvchilar tayoqchalar orasidagi masofani tor qilib qo'ysalar, ularga kengroq qilib yozish tushuntiriladi, aksincha, ular orasidagi masofa haddan tashqari olis bo'lsa, o'qituvchi yaqinroq yozishni o'rgatishi lozim. Ba'zi bir o'quvchilar to'g'ri tushuntirish uchun so'zlar orasidagi masofani ruchkani yo'g'onligiga teng qilib olish mumkin, degan ko'rsatmalarni beradilar. Bunday tushuncha noto'g'ridir, chunki o'quvchilarning ruchkalari har xil bo'lishi mumkin. Undan tashqari, ruchkani daftar ustiga qo'yib o'lchash ham yozuv qoidalariga ziddir.

Soddalashtirilgan harflar bilan yozuvga o'rgatishning asosiy maqsadi o'quvchilarning chamalash qobiliyatini o'stirish va masofaning mustaqil ravishda aniqlashga o'rgatishdir. O'quvchilarni chamalashga bir qatorda joylashgan harflarning soni bilan ham o'rgatish mumkin. Masalan, bir qatorga kichik i harfidan 10 ta joylashtrish mumkin, undan kam bo'Isa harflar orasidagi masofalar keng. Ko'p bo'lsa tor bo'lib qolishi mumkin. Ammo bunday chamalash mashqlarini faqat 1-sinfda o'tkazish mumkin. 2-4 sifnlarda esa yozuvning yirik va maydaligiga qarab harflar bir qatorga oz yoki ko'p joylashishi mumkin. Harflarning qiyaligini to'g'ri saqlash . Bolalarning yozuvlari har xil qiyalikda bo'lishi mumkin. Agar harflarning asosiy elementlari daftar chizig'iga nisbatan tik holatda (perpendikulyar) qo'yilsa, yozuvning holati ham tik bo'ladi. Harf elementlari o'ng tomonga qiya bo'lib, o'tmas burchak hosil qilishi ham mumkin. Biz o'quvchilarni o'ng tomonga qiya qilib yozishga odatlantirishimiz lozim. Tik yozuv (noto'g'ri) Chap tomonga qiya yozuv (noto'g'ri) O'ng tomonga qiya yozuv (to'g'ri) O'ng qo'l bilan yozadigan kishilar uchun yozuvning qiyaligi o'ng tomonga moslashtirilishi faqat harflarning shaklini chiroyli qilish uchun emas, yozuvning qulayligi uchun mos keladi. Yozuvning qiyaligini to'g'ri saqlash, qo'l va barmoqlarni ortiqcha zo'riqtirmaydi. Yozuvning o'ng tomonga qiyaligini saqlash tirsaklarni bir tomonga yaqin yurishi uchun qulay bo'lib, parta ustidagi daftarning to'g'ri holatiga bog'liqdir. Yozayotganda daftarning holati bir tomonga qiya bo'lishi o'z-o'zidan yozuvning qiyaligini ta'minlaydi. Yozuvning qiyaligini saqlashda daftardagi siyrak qiya chiziqlar ham katta yordam beradi. Bunday mashq qilishda daftarning holati o'zgarsa ham, yozuvning qiyaligi o'zgarmasligi mumkin. Shuning uchun qiya chiziqli daftarlardan faqat dastlabki mashqlarni bajarishda foydalaniladi. Qiya shaklda yozishga o'rgatishning o'ziga xos usullari mavjud. O'quvchilarga dastlab eng sodda shakldagi kichik tayoqchalarni yozdirib mashq qildirish vaqtidayoq tik va qiya tayoqchalarning farqini o'rgatish lozim. Bunday mashqlar o'quvchilarning ongida uzoq vaqt saqlanadi va xatolarning oldini oladi.

Shuningdek yozuvning to'g'ri bo'lishi uchun daftarning qiya holatini ham hisobga olish lozim ekanligi tushuntiriladi. Daftarning parta ustida noto'g'ri turishi gigiyena qoidalarining buzilishiga ham sabab bo'ladi, chunki o'quvchi yozuvning qiyaligini saqlash uchun o'z gavdasini har xil holatda tutishi mumkin. Daftarning pastki chap bo'rchagi ko'krak o'rtasiga to'g'ri bo'lishi yoki daftarning qiya chizig'i (agar qiya chiziqli daftar bo'lsa) partaning chetiga tik bo'lishi kerak. Daftarning beti satrlarga to'lib borgan sari yuqoriga surib boriladi. Chap qo'l bilan esa daftarning yuqori tomoni bosib turiladi. Buning uchun sinf partasining ustiga ikki o'quvchining har biri uchun alohida ingichka qiya tekshiruv chizib qo'yiladi. Bu chiziqning uchi o'quvchilarning chap ko'kraklarini o'rtasiga to'g'ri bo'lib, partaning old qirrasiga nisbatan 65 gradus qiya bo'ladi. Agar daftarning chap beti to'lsa, daftarning buklangan joyi tekshiruv chiziqqa to'g'rilab olinadi va o'ng betiga yozishga o'tiladi. O'quvchilarda harflarni qiya yozishga o'rgatish malakasini oshirish ancha murakkab jarayon bo'lib, o'qituvchidan sabr-matonat, katta kuch talab etiladi. O'qituvchi sistemali ravishda turli mashqlar olib borishi, ularning harakatlarini qunt bilan kuzatib borishi lozim. Faqat uzoq muddatli mashqlardan so'ng ko'zda tutilgan maqsadga erishish mumkin. O'qituvchi tomonidan berilgan barcha ko'rsatmalarga qaramay, ayrim o'quvchilar harflarni har xil qiyalikda noto'g'ri yozadilar. Masalan, kichik b harfini o'ng tomonga qiya qilib yozsalar kichik d harfini chap tomonga haddan ziyod o'girib yozadidlar: Har ikki tomon yuqorida ko'rsatib o'tilgan kamchiliklarni tuzatish uchun o'quvchilarga o'z xatolarini topishga yordam beradigan grafik mashqlar berilishi kerak. O'quvchilarga dastlab bir-ikkita harf yozdirilib, ular orasiga qiya chiziqlar qo'yiladi va to'g'ri chiziqchalarga taqqoslash orqali o'quvchilar o'z xatolarini tushunadilar hamda uni tuzatishga kirishadilar. Harflarni bir xil balandlikda yozish. Matndagi harflarning bir xil balandlikda yozilishi chiroyli yozuvga o'rgatishning asosiy shartlaridan biridir. Yozuvda harflarni bir xil balandlikda saqlash ancha qiyin bo'lib, o'quvchi barcha imloga oid malakalarini egallay olmaydi. Shuning uchun 1-sinfdan boshlab siyrak qiya ikki chiziqli daftarga yozdirib mashq qildiriladi, so'ngra siyrak qiya

chiziqsiz daftarga va 2-sinfning ikkinchi yarmidan boshlab bir chiziqli daftarga yozdirib mashq qildiriladi. Birinchi sinf da kichik harflarni 4 mm balandlikda (bu o'lcham daftarning kichik harflar yoziladigan qatorlar orasiga teng) yozdirib mashq qildiriladi, bosh harflar esa kichik harflarga nisbatan ikki barobar katta qilib yozdiriladi. Birinchi sinfning oxirlari va 2-sinfdan boshlab ayrim o'quvchilarda yozuvning maydalashib, qatorlar orasidan pastga tushib borishini ko'rish mumkin. Bu yozuv tezligini oshib borayotganligidan dalolat beradi. Bir chiziqli daftarga mashq qilishdan oldin, o'qituvchi doskada harflarni bir tekis, ravon yozish qoidalarini mukammal tushuntiradi. Chunki bir chiziqli daftarda harflarning balandligini belgilab turuvchi tekshiruv chiziq nuqta, endi o'quvchi ularni chamalab yozishga o'rganishi lozim. Masalan, bir chiziqli daftarni teng uch qismga bo'lib, uchdan bir qismida kichik harflarni, uchdan ikki qismida esa bosh harflarni yozish lozim: Kichik va bosh harflar alohida-alohida mashq qildiriladi. Bir chiziqli daftarga chamalab yozish ancha murakkab, shuning uchun o'qituvchi dastlabki davrlarda o'quvchilarni diqqat bilan kuzatib borishi zarur. Yozuvdagi kamchiliklar ayniqsa, 3-4-sifnlarda ko'proq uchraydi, chunki bu davrda o'quvchilarda kattalarga xos bo'lgan alohida yozuv shakllana boradi. Bu davrdagi yozuvning shakllanishiga alohida ahamiyat berib borish kerak. Harf va so'zlar orasidagi masofani chamalab yozish. Chiroyli yozuvga o'rgatishda harflarning balandligini bir hilda saqlash qanchalik zarur bo'lsa, harflar va so'zlar orasidagi masofani to'g'ri chamalab yozish ham katta rol o'ynaydi. Alfavitdagi ayrim harflar keng, ayrimlari esa tor yoziladi. So'z va gaplarni yozishda esa ana shu farqni yaxshi ajrata bilish lozim. Harflar va harf elementlari orasidagi masofani chamalab yozishga alifbe davridan boshlab o'rgatish, keyinchalik esa buni sistemali ravishda tekshirib borish zarur. Gaplarni yozishda so'zlar orasidagi masofa bir harf enida bo'lishi kerak. Harf elementlari va ular orasidagi masofani chamalab yozishga o'rgatish uchun quyidagi vazifalar bajariladi: 1. O'quvchilarga xusnixat kitobidagi namunaga qarab yozdirib, ularni tahlil qilish.

2. Xusnixat kitobidan harf va ularning elementlari orasidagi masofani chamalab yozishga mashq va topshiriqni ko'chirib yozish. 3. O'quvchilarning ishlarini kuzatib chiqib, qaysi o'quvchi tor, keng, qaysisi pala- partish yozganini aniqlash. Shundan so'ng 3-4 ta daftarni yig'ib olib, kamligi birgalikda tahlil qilinadi. Harf va so'zlar orasidagi masofani chamalab yozishga o'rgatish birinchi sinfda butun o'quv yili davomida sistemali olib borilishi, ikkinchi va undan keyingi sinflarda ham bu malakalarni egallash davom ettirilishi kerak. Tez va ravon yozishga o'rgatish. Harflarni bir hil balandlikda va kenglikda yozishga o'rgatish bilan birga, tez va ravon, tekis qilib yozish chiroyli yozuvning muhim shartlaridan biridir. Chiroyli va tez yozishning assoiy siri uning bir xil o'lchamdagi ravon harakatidir. Bir maromda harakat qilib yozish, har bir harf va uning elementlari bir xil balandlikda va qiyalikda bo'lish alohida go'zallik kashf etadi. Ammo o'quvchilar bunday malakalarga tezda erisha olmaydilar. Yozuvning ravon bo'lishi, uning tezligi bilan bog'liqdir. Masalan, endigina yozuv mashqini boshlagan olti yoshli o'quvchi bir minutda 4-6 harfni yozishi mumkin. Bu davrda tez yozish malakasini sanoq-ohang usulida olib borilsa, tezlik yanada bir maromda davom etishi mumkin. Yozuvning tezligini oshirib borishda bolalarning qo'l harakati bir maromda bo'lishga alohida e'tibor berish. Barmoqlarning charchab qolishiga yo'q qo'ymaslik kerak. Agar o'quvchilarni charchatib qo'ymasdan sanoq-ohang usulida asta-sekin yozuv tezligini oshirib borilsa, u bolalarda katta qiziqish uyg'otib, yaxshi samaralar berishi mumkin. Yozuvning tezligi o'quvchining imloni qay darajada bilishiga bog'liqdir, agar o'quvchi so'zlarni yaxshi o'qisa, xatolarga yo'l qo'ymasa, tez va to'g'ri yozadi. Yozuvning tezligi bola yuqori sinfga ko'chgan sari orta boradi. Agar 6 yoshli o'quvchi o'quv yilining oxiriga kelib 7-9 har yoza oladi. 2-sinf o'quvchisi o'quv yilining oxirida 23-25 harf yozishi, 3-sinf o'quvchisi o'quv yilining oxirida 32-35 harf, 4-sinf o'quvchisi esa minutiga 40-45 harfni yozishi mumkin. Yozma ishlarning turli shakllarda (ko'chirib yozish, aytib turib yozdirish bilan yoki yoddan yozish) bu tezlik bir oz ortiq va kamroq bo'lishi mumikin.

Yozuv tezligining oshirishning yana bir imkoniyati ko'proq qo'l harakatiga bog'liqdir. Buning uchun qal barmoq muskullarining harakatini o'stiruvchi hamda tez va ravon yozishga o'rgatadigan turli mashqlarni bajartirish kerak. Masalan, maktabga ilk bor qadam qo'ygan o'quvchilar uchun quyidagi o'xshash shakllarni chizdirib yoki havoda mashq qildirish mumkin. 1. Dam olmasdan va qo'l harakatini uzmasdan o'ngdan chapga, chapdan o'nggga qildirish: Bulardan tashaqari, har bir harf elementlarini mashq qildirish uchun shu elementga mos mashqlar tanlab yozdirish mumkin. 1-2 sinf o'quvchilariga esa quyidagi mashqlar beriladi: 1. Soat strelkasi bo'yicha barmoq va panja muskullarini o'stiruvchi mashqlar: 2. Barmoq muskullarining harakatini o'stirish uchun yuqoridan pastga, pastdan yuqoriga harakat qildirish. 2. Tugunchakdagi ipni chuvalatib yozish va so'rash shakllari. 3. Barmoq va qo'l muskularini o'stiruvchilar: Bunday mashqlar qo'l harakatini uzmay yoziladigan harflarni mashq qilish uchun yordam beradi. 4. Soat strelkasi bo'yicha va unga qarshi barmoq va qal muskullarini o'stiruvchi mashqlar: Yuqorida ko'rsatib o'tilgan mashqlardan o'z o'rnida unumli foydalanilsa, yaxshi natijalar beradi. I-IV sifnlarda chiroyli yozuvga o'rgatish. Boshlang'ich sinf dastur talabiga ko'ra 1-sinfning IV choragida yozuv darslari uchun 24 soat vaqt berilgan bo'lib, undan haftada 1 soatni chiroyli yozuv uchun ajratilgan. Bu davrda o'qituvchi yozuv malakalarini yanada takomillashtrish, yozuv gigiyenasi qoidalriga rioya qilish hamda harflarning shakli va ularning bog'lanishi, qo'l harakatini uzmasdan yozish, so'z, bo'g'in va so'zlarning ravonligiga e'tibor berishi lozim. 2-sinfda chiroyli yozuv uchun haftada 1 soat vaqt ajratilib, yiliga 34-35 soatni tashkil etadi. Bu davrda o'quvchilardan ruchkani to'g'ri ushlash, daftarning holatini to'g'ri tutish, to'g'ri o'tirish kabi gigiyenik qoidalar talab etiladi. Shuning harflarning sodda va

murakkabligiga qarab gruppalarga bo'lib yozdiriladi. Ayrim bo'g'in va sodda so'zlar qo'l harakatini uzmasdan bog'lab yozdiriladi. 3-sinfda husnixat mashqlari ona tili darslari bilan har kuni (8-10 minut) qo'shib olib boriladi. Bu davrda yozilishi va bog'lanishi murakkab bo'lgan kichik va bosh harflarning yozish qoidalari mashq qildiriladi. Ayniqsa bu davrda bog'lanishi murakkab bo'lgan so'z va gaplarni ravon yozish ustida ko'proq mashqlar o'tkaziladi. 4-sinfda ham chiroyli yozuv mashqlari ona tili darslari bilan har kuni (8-10 minut) qo'shib olib boriladi. Bu davrda harflarni qoida bo'yicha to'g'ri yozish malakalari mustahkamlanadi. So'z va gaplarda bog'lanishli harflarni topib tahlil qilinadi hamda ravon va tez yozish malakalari rivojlantirilib o'quvchilarning yozuvlarda uchraydigan tipik xatolar ustida mashq qildiriladi.

ADABIYOTLAR 1. G'ulomov M. "Boshlang'ich sinf o'quvchilarini husnixatga o'rgatish" T.1970 2. G'ulomov M. "Chiroyli yozuvni shakllantirish" T. 1992 3.G'apporovavaboshq. "Alifbe" T. 1999 7. G'apporova va boshq. "1-2 yozuv daftari" T. "O'qituvchi" 1999 6.Husnixat daftari. 1 - sinf uchun.T-1999 7.Husnixat daftari.2-sinf uchun.T-1999 8. Husnixat daftari.3-sinf uchun.T-1999 9. Abdullayev Y. "Hamrohim" T. 1997 9. http://ziyonet.uz

O'xshashlar

Birinchi sinf o'quvchilarini chiroyli yozuvga o'rgatish

Yozuv

Yozuv haqida ma‘lumot

Yozuv. Yozuvning taraqqiyoti

Yozuv sifatini shakllantirish