Vеtеrinariya amaliyotida ishlatiladigan prеparatlarni sifatini baxolash va jixozlash masalalari - Tibbiyot - Referatlar

Vеtеrinariya amaliyotida ishlatiladigan prеparatlarni sifatini baxolash va jixozlash masalalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

61 KB

Ko'chirib olish

Vеtеrinariya amaliyotida ishlatiladigan prеparatlarni sifatini baxolash va jixozlash masalalari Reja: 1.Vеtеrinariya amaliyotida ishlatiladigan poroshoklar, dustlar, yig’malar, granulalar, tablеtkalar, brikеtlar, drajе, kapsulalarni, hab dorilar va bolyuslar sifatini baholash. 2.Vеtеrinariya amaliyotida ishlatiladigan suyuq dori turlari: eritmalar, emulsiyalar, suspеnziyalar, suvli ajratmalar va miksturalar sifatini baholash. 3.Vеtеrinariya amaliyotida ishlatiladigan galеn (tindirma va ekstraktlar) va yangi galеn prеparatlari sifatini baholash. 4.Vеtеrinariya amaliyotida surtmalar, pastalar, linimеntlar, b o’ t q alar, shamchalar, q alamchalar, pastalar, mal h amlar va dorivor pardalar sifatini ba h olash. 5.Vеtеrinariya dori prеparatlarni jihozlash va zamonaviy jihozlarga qo’yiladigan talablar.

Poroshoklarning taxlili. 1. Poroshoklar mikroskop yoki lupa ostida ko’riladi (kunduzgi yorug‘likda). D.m. sut shakarida tekis tarqalgan b/k.k. Rangli, kuchli xidli va mazali byuretkalar bo’lsa, ularning rangi, mazsai va xidi tekshiriladi. 2. Poroshoklardan tayyorlangan eritmalarning qayta kristal l a nishi tekshiriladi. Buning uchun to’yingan eritma tayyorlanadi aniq o’lchangan modani o’lchov kolbasiga solinadi va ustiga kerakli xajmda suv solib og‘zi yopiladi va suvli hammomida eritiladi. Illi q holatda 10-15 min qold-di va asta – sekin sovutiladi (havod a ). A ) Izomofonqy kristall bilan tezda kristallanadigan moddalarning t o’yingan eritmalari bilan quyida ish olib boriladi. Tayyorlangan eritmadan bir necha tomchi brom oynachasiga tomiziladi. So’ngra oldin qizdirilgan keyin sovutilgan platina shpatel bitekchi paroshok olinadi (to’nog‘ich boshidek kattalikda) va tomizilgan tomchilarning biriga qo’shiladi. Bunda agar poroshokda izomorf kristall bo’lsa, tomchining tiniqligi yo’qoladi va kristallar x/b, kristallartomchining hamma ustini qoplaydi. Masalan CH 3 COONa, segnet tuzi. B) Izomorf krsitall Bilan qo’shilganda kristall kristallashadiyu, lekin o’zi esa kristallanmaygan moddalarning to’yingan eritmalari quyidagicha tekshiriladi.Pipetka yordamida bir necha ml to’yingan eritmadan olib, extiyojlik Bilan chetlariga tekkizmasdan kichkina prbirkaga solib, og‘zirezina probka bilan yopiladi. So’ngra platina shpatel yordamida tek-chi poroshok qushiladi, probirka yopiladi va qiyshatirilgan holatda bir necha soatga qoldiriladi. Agar namunada mikroskopik kichik izomorf kristallar bo’lsa, bir necha soatdan keyin probirkaning pastki qismida katta kristallarni yoki turli kattalikdagi druzlarni ko’rishi mumkin. Masalan: Na 2 B 4 O 7 , CuSo 4 . 3. Metallik va o’mirli (ugolno‘x) poroshoklar zarrachalarining kattaligini mikoskop ostida quyidagicha tekshiriladi. Buyum oynachasiga (rangsiz, tekislangan va gazlarning puzirki, saklanmagan ) 0.02-0.03g poroshok solinadi, ustiga 1-2t N 2 O qo’shiladi va asta- sekin isitib sut shakari eritildai. Sungra past olvda bug‘latiriladi yog‘simon qoldiq

qolgungacha qoldiq tinga yotqich bilan yopiladi va mikroskop ostida 200 marta kattalashtirilgan hloda ko’rilad, shilliq bo’lmagan metall zarrachalarining kattaligi okulyar mikrometrda ko’riladi. M ikrotekshirishning 2-usulida 0.02-0.03 g poroshok buyum oynachasida Kanada balzami bilan yaxshilab aralashtiriladi. So’ngra isitib havo pufakchalari yo’qotiladi (isitib) va oynacha bilan yopib, yuqoridagidek tekshiriladi. Zichligini ani qlash m P q V g/sm 3 (0.001 g aniqlikda) Birinchi quruq piknometr bilan og‘irligi o’lchanadi ( 0.0002 g), keyin dist. Suv solib, 20 1 termostatga 20 0 S ga quyiladi. Agar suvning miqdori piknometrda ko’p b-sa , filtr qog‘oz bilan to’ldirib olib tashlanadi va YAna 10 min ush-b turiladi. 10 min o’tgandan keyin og‘irligi o’lchanadi. Piknometr suvdan bo’shatib, spirt va efir Bilan yuvilib, quritiladi va spirt yoki boshqa suyuqlik solib, YAna yuqoridagi jarayonlar qaytariladi va quyidagi f- la yord. aniqlanadi. m –bo’sh pikn, g m 1 - pikn+suv,g m 2 -pikn+suv,g 0.99703- suvning zichligi t q 20 0 S 0.0012- havoning zichligi t q 20 0 S bosim 2-usul (0.01 g gacha b o’lgan ) areometrda, dori modd a lar uchun 3- usul ( yog‘ va sk) uchun. In’eksion dori shakllari (in’eksiya uchun eritmalar, suspenziya, emulgatorlar) albatta quyidagi ko’rsatkichlar bo’yicha DF XI ning 2 nomeri 140- 142 betlarda keltirilgan “In’eksiya uchun dori shakllari” va xususiy maqolalarda keltirilgan talablarga binoan taxlil qilinadi: tashqi ko’rinishi (tavsiflanishi); sterilizatsiya va quyish shartlari; chinligi; tiniqligi; ranliligi; kislotaligi yoki ishqoriyligi, rN i mexanik aralashmalar; zichligi; quyushqoqligi; yot moddalar; osmolyarligi; to’ldirilish xajmi (ampula, flakon va b); pirogenligi yoki bakterial

endotosinlar (LAL test); toksikligi (zaxarliligi); sterilligi; zarrachalar kattaligi (suspenziyalar uchun); miqdoriy taxlil; in’eksiya uchun ishlatiladigan quruq dori shakllari quyidagi ko’rsatkichlar bo’yicha taxlil qilinadi: tashqi ko’rinishi (tavsiflanishi) chinligi o’rtacha og‘irligi va og‘irligi bo’yicha bir xilligi; tiniqligi; ranglilik; kislotalik yoki ishqoriyligi, rN i mexanik aralashmalar yot moddalar; lar (LAL test); toksikligi (zaxarliligi) xloridlar, sulfatlar va b.; quritgichdagi massaning yo’qotishi yoki suv (K.Fisher usulida aniqlanadi); idishdagi dori modda og‘irligi (ampula, flakon va boshqalar); sulfatli kuli va og‘ir metallar sterilligi; dozalar bir xilligi; miqdoriy taxlil; Parenteral dori moddalarning rangi DF X1 nashrida keltirilgan «Suyuqliklarning rangini aniqlash” maqolasi bo’yicha ranglilik etalonlari bilan yoki xususiy maqolada keltirilgan ko’rsatmalar bo’yicha aniqlanadi. In’eksion eritmalarning idishlardagi xajmi nominal xajmdan ko’p bo’lishi kerak. Idishlardagi in’eksion eritmalarning x ajmi Nominal xajm, ml To’ldirish xajm, ml To’ldirishni nazorat qilish uchun olingan idishlar soni, taQuyushqoq bo’lmagan eritmalar Quyushqoq ( vyazkie ) eritmalar 1,0 2,0 5,0 10,0 20,0 50,0 50,0 dan ko’p 1,10 2,15 5,30 10,50 20,60 51,0 nominaldan 2% ga ko’p 1,15 2,25 5,50 10,70 20,90 51,50 nominaldan 3% ga ko’p 20 20 20 10 10 5

Xajmi 50 ml gacha bo’lgan idishlarda to’ldirilish kalibrlangan shprits yordamida, 50 ml va undan ko’p bo’lganlarida – kalibrlangan silindrlarda harorat (20±2) 0 S da aniqlanadi. Eritmalar xajmi nominal xajmdan kam bo’lmasligi kerak. Parenteral dori vositalari umumiy yoki xususiy maqolalarda keltirilgan usullarda sterilizatsiya qilinadi (sterilizatsiya DF XI nashr, 2vo‘p 187 b zaxarlilik 182 b va pirogenli (183 b)). SHuningdek , bunday dori vositalari mexanik aralashmalarga tekshiruvdan o’tishi kerak. Quruq par e nteral dori vositalarining o’rtacha og‘irligi tekshiriladi. Bunda 20 ta ochilgan idishlar 0,001g aniqlikda aloxida-aloxida og‘irliklari o’lchanadi, idish ichidagi dori moddasi suv yoki maqolada keltirilgan erituvchi yordamida yuviladi, 100-105 0 S haroratda 1 soat davomida quritiladi. Idishlar va boshqa vositalarining qopqoq yana og‘irligi o’lchanadi. So’ngra 20 ta idishning o’rtacha og‘irligi va har bir idishdagi dori moddaning og‘irligi hisoblanadi. O’rtacha og‘irlikdan har bir idishdagi og‘irlik jadvalda keltirilgan chetlanishlarga mos kelishi va bu chetlanishlar ±15% dan oshmasligi kerak. Bitta idishdagi modda og‘irligining ch etlanishi Idishdagi modda, g Yo’l qo’yilgan chetlanish,% 0,1 va undan kam 0,1 dan ko’p va 0,3 dan kam 0,3 va undan ko’p ±10,0 ±7,5 ±5,0 Agar 2 ta idishdagi modda og‘irligidagi chetlanish jadvaldagiga mos kelmasayu, lekin ±15% dan oshmasa, unda tekshiruvlar yana 40 ta idishlarda olib boriladi. Bunda topilgan chetlanishlar jadvaldagidan bittasi ham katta bo’lmasligi kerak. 20 ta idishdagi moddaning o’rtacha og‘irlikdagi chetlanishi xususiy maqolada keltirilgan nominal miqdorga nisbatan ±5% gacha bo’lishi kerak. 0,05 g va undan kam og‘irlikda dori moddasini saqlaydigan in’eksiya uchun quruq steril dori vositalari va suspenziyalar dozalar bir xilligiga tekshiriladi.

Tekshirishlar 10 ta idishlarda alohida-alohida xususiy maqoladagi miqdoriy taxlildagi usullar yordamida olib boriladi. Idishlardagi dori modda miqdori nominaldan ±15% gacha chetlanishi mumkin. Agar har bir idishdan chetlanish ±15% oshib ketsayu, lekin ±25% gacha bo’lsa, unda tekshiruvlar qo’shimcha yana 20ta idishlarda olib boriladi. B unda har bir idishdagi modda miqdordagi chetlanish ±15% dan oshmasligi kerak. Suspenziyalar uchun qatlamlar ajralishi tekshiriladi. Bunda agar xususiy maqolalarda boshqa yo’riqlar ko’rsatilmagan bo’lsa, suspenziyalar chayqatib bo’lgandan so’ng qatlamlarning ajralish vaqti 5 minutdan kam bo’lmasligi kerak. Suspenziyalar 0840 sonli ignadan shpritsga osongina o’tish kerak. Gomeopatiya qattiq dori turlarini sifatini baholash. Gomeopatiya qattiq dori turlarini sifatini baholashda ularning tashqi ko‘rinishiga e’tibor beriladi. Gomeopatiya trituratlarini sifatini baholashda kukunning bir hilligini baholash bilan boshlanadi. Vizual ravishda tekshirilganida tayyor triturat kukunining rangi va zarrachalarning tarqanlganligi bir hil bo‘lishi, qo‘zga tashlanadigan kattalikdagi zarrachalar bo‘lmasligi kerak. Mikroskop yordamida trituratlarni katta-kichikligini aniqlashda ob’ktiv -8, okulyar – 15 fo y dalaniladi, bunda o‘lchami 25 mkm li zarrachalardan tashkil topgan bo‘lishi, va 50 mkm dan katta zarrachalar trituratlarda bo‘lmasligi kerak. Bo‘yalgan dori moddalar va metallardan tayyorlangan trituratlarni bir hil arala sh ganligi lupa yordamida (75-205 marta kattalashtirilgan) aral a shmani 20-25 sm balandlikdan qarab aniqlanadi. Bunda dori modda bir tekisda tarqalgan bo‘lishi kerak. 1X, 2X, 3X li suyultirishdagi trituratlarda chinligi va miqdorini aniqlash bo‘yicha tahlil o‘tkaziladi. Dori modda miqdorini chetlanishi quyidagicha taqsimlanadi: - 1X (10%) suyultirish darajasiga ega dori moddalar miqdorini chetlanishi  5% dan oshmasligi kerak;

- 2X (1%) suyultirish darajasiga ega dori moddalar miqdorini chetlanishi  5% dan oshmasligi kerak; - 3X (0,1%) suyultirish darajasiga ega dori moddalar miqdorini chetlanishi  10% dan oshmasligi kerak. Kapillyar-lyuminissent taxlil trituratlarni 5,0 g namunalarida V.SHvabe ko‘llanmasining ko‘rsatmasi buyicha olib boriladi. 3 -jadval Gomeopatiya trituratlarini umumiy massasi bo‘yicha chetlanishi Berilgan massa, g CHetlanish, % 0,1 g gacha 0,1 g dan 0,3 g gacha 0,3 g dan 1,0 g gacha 1,0 g dan 10,0 g gacha 10 g dan 100 g gacha 100 g dan 250 g gacha 250 g dan yuqori  15  10  5  3  3  2  0,3 Gomeopatiya granulalarini sifatini baholashda tashqi ko‘rinishiga e’tibor beriladi : 2,0  0,01 g granulalar tortib olib baxolanadi, ular sharsimon ko‘rinishda bo‘lishi lozim . Bir biriga yopishgan granulalar miqdori 1% dan o shmasligi kerak . Buning uchun 5,0  0,01 g granulalar tortilib , va tahlil qilinadi . Erishi. 10,0 g granulalar tortib olinadi va hajmi 100 ml li kolbaga solinadi va 50 ml 37 0 S haroratdagi suvda daqiqasiga 1-2 marta chayoqatilib eritiladi. Bunda erish vaqti 5 daqiqadan oshmasligi lozim. Kamida uchta namunada aniklanadi. Kuritishdagi massa yo‘qotishi 1 dan 10% gacha. Kapillyar-lyuminissent taxlil trituratsiyalarga o‘xshash 5,0 g maydalangan granulalarda olib boriladi. Granulalarni chinligi va miqdori VFM bo‘yicha amalga oshiriladi. 4 -jadval Gomeopatiya granulalarini umumiy massasi bo‘yicha chetlanishi Berilgan massa, g CHetlanish, %

1 g gacha 1,0 g dan 100,0 g gacha  5  3 Gomeopatiya granulalarini sifatini baholashda X1 DF 2 nashr 154 bet bo‘yicha amalga oshiriladi, ta’sir etuvchi moddani mikdori 1X-3X (0.001 g) bulgan granulalarni chetlanishi 15% dan oshmasligi kerak. Gomeopatiya qattiq dori turlarini jihozlanishi Gomeopatiya dori vositalari MTH da keltirilgan tashqi muhit tahsiridan himoyalovchi idishlarda (shisha, plastmassa idishlarda, qog‘oz yoki polietilen paketlarda beriladi. Bunda 1X, 2X va 3X suyultirish darajasidagi zaharli va kuchli ta’sir etuvchi moddalar saqlaydigan dori vositalar belgilangan (A va B guruhdagi dori vositalar) tartib bo‘yicha jihozlanadi va saqlanadi. Gomeopatiya qattiq dori turlarini saqlanishi. Gomeopatiya trituratlari og‘zi zich berkitilgan shisha idishda, quruq, kerak bo‘lsa qorong‘i va salqin joyda 5 sutka mobaynida saqlanadi. Bemorga berib yuborilishdan oldin yaxshilab havonchada aralashtiriladi, biroq silkitilmaydi! Gomeopatiya granulalari va tabletkalari 10-25 0 S xaroratda quruq qorong‘i joyda, xususiy MTH keltirilgan tartibda saqlanadi. Saqlash muddati 2 yil. Gomeopatiya dori vositalarini potensiyasi uzoq vaqt saqlanib qolishi uchun elektr-magnit maydonidan uzoq bo‘lgan joyda saqlash tavsiya etiladi. Gomeopatiya qattiq dori turlarini ishlatilishi. Gomeopatiya qattiq dori turlari aksariyat hollarda til ostiga (sublingval) qabul qilinadi. Dorilarni qabul qilish tartibini shifokor belgilaydi. Til ostiga qabul qilingan dori vositalar mahalliy va umumiy ta’sir etadi: og‘iz shilliq qavati orqali dori modda tez so‘riladi; oshqozon-ichak va jigar to‘siqlaridan xalos bo‘ladi va tez umumiy qon aylanish tizimiga qo‘shilib ketadi. Odatda til ostiga kuchli ta’sirga ega bo‘lgan va kichik dozadagi dorilar beriladi. Adabiyotlar : 1. Тихонов А.И., Ярных Т.Г. Технология лекарств.-Харьков.- 2002-704 с 2. Чуешов В.И. Промышленная технология лекарств. Харьков.-2002.-761с

3 . Синёв Д.И., Марченко Л.Г., Синёва Т.Д. Спаравочное пособие по аптечной технологии лекарств.-С.Петербург 2001.-316 с. 4 . Александров И.Д., Субботин В.М. Справочник по технологии приготовления лекарственных форм: для ветеринарного врача и фермера. - Ростов-на-Дону: Феникс, 2001. -192с. 5 . Вовк Д. М. Справочник по ветеринарной рецептуре и технологии изготовления лекарственных форм. Киев, Урожай, 1989. - 223 с. 6 . Мозгов И.Е. Ветеринарная рецептура. М.: Агропромиздат, 1966 .- 256 с. 7 . Рабинович М.И. Практикум по ветеринарной фармакологии и рецептуре. - М.: Агропромиздат, 1988. - 239 с.

O'xshashlar

Vеtеrinariya amaliyotida ishlatiladigan pеrmikslar tеxnologiyasi

Vеtеrinariya amaliyotida ishlatiladigan gomеopatik prеparatlar tеxnologiyasi va nomеnkaturasi

Vеtеrinariya amaliyotida ishlatiladigan dеzinfеktsiyalovchi va antisеptik prеparatlar tеxnologiyasi

Vеtеrinariya amaliyotida ishlatiladigan stеril dori turlari tеxnologiyasi

Vеtеrinariya preparatlari veterinariya amaliyotida ishlatiladigan yumshoq dori turlari