Psixotrop dori vositalarining klinik va farmakologik tavsifi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

162 KB

Ko'chirib olish

Psixotrop dori vositalarining klinik va farmakologik tavsifi Reja: 1. Neyroleptiklar 2. Talvasaga qarshi dori vositalari 2.1. Epilepsiyaga karshi dori vositalari

Markaziy asab tizilmasining ruhiy faoliyatiga va turli ruhiy sindromlarga ta’sir qiluvchi dori moddalari psixotrop dori moddalari guruhini tashkil qiladi. Psixotrop moddalarga shuningdek qon bosimini tushiruvchi, talvasaga qarshi, qayt qiliSHny qoldiruvchi, gistaminga qarshi, aritmiyaga qarshi faolliklar ham xosdir. JSST ilmiy guruhi tasnifiga ko‘ra psixotrop moddalar 7 guruhga: neyroleptiklar, trankvilizatorlar, antidepressantlar, nootroplar, normomimetiklar, ruhiy faollikni kuchaytiruvchilar va psixoleptiklarga bo‘linadi. 1. NEYROLEPTIKLAR Qimyoviy tuzilishiga ko‘ra bular 7 guruhga: 1. Fenotiazin (alifatik unumlar: aminazin, propazin, metirazin, frenolon, tioproperazin, ftorfenazin). Piperidin unumlari: tioridazin, ftorfenazin. 2. Rauvolfiya unumlari (VIII bobga qarang). 3. Butirofenon unumlari: galoperidol, trifluperidol, droperidol. 4. Indol unumlari: karbidin. 5. Tioksantin unumlari: xlorproteksin. 6. Bizepin unumlari: klozapin. 7. Benzamid unumlari; sulpiridlarga bo‘linadi. Farmakodinamikasi. Neyroleptiklarning ta’sir mexanizmi asosida ularning limbik tizilmadagi dofamin qurilmalarini falajlashi yotadi. Bosh miyaning oldingi qismidagi dofamin, adrenalin va serotoninga sezuvchan qurilmalarni falajlab, ular miyaning boshqa tizilmalariga impuls o‘tishini qiyinlashtiradi. Neyroleptik moddalar kuchli antipsixoleptik ta’sir ko‘rsatib, o‘ziga xos tinchlantiruvchi va ataraktik (vazminlik, xotirjamlik) xossaga ega. Bu moddalar vahima, xavotirlikhissiyotini, emotsional zo‘riqish, tashvishlarni yo‘qotadi. Ular ashaddiy ruhiy kasalliklarda tinchlantiruvchi ta’sir ko‘rsatadi, shizofreniya, maniakal va paranoid sindromlarni yo‘qotadi.

Bundan tashqari, neyroleptiklar quyidagi farmakologik faolliklarga ega: — tinchlantiruvchi, uyqu chaqiradigan, narkotik, nonarkotik va mahalliy og‘riq qoldiruvchi dorilar samaradorligini oshiradi. Miyaning to‘rtinchi qorinchasida joylashgan trigger zonasi impulslarini falajlab, qayt kilish va hiqichoq tutishini yo‘qotadi. Tana temperaturasini pasaytiradi. Yurak qontomirlariga ta’sir qilib qon bosimini pasaytiradi, yurak urishlar sonini ko‘paytiradi; periferik qon tomirlari qarshiligini kamaytiradi, yurak ritmi buzilishlarini normallashtiradi, o‘pka qontomirlar tonusini pasaytiradi, oshqozon shirysi ishlab chiqarylyshiyy va 1pyra YySlotaliligini kamaytiradi. Yallirlanish mediatorlari gistamin, serotonin, bradikinin faolligini susaytirib yallig‘lanishga qarshi va antiekssudativ ta’sir ko‘rsatadi. Buyraklar qon aylanishini kamaytiradi. Qonda qand miqdorini ko‘paytiradi. Og‘riq qoldiruvchi, silliq muskullar tonusini susaytiruvchi ta’sir ko‘rsatadi. Neyroleptiklarning yuqorida sanab o‘tilgan farmakologik faollik darajasi va uning davomiyligi ularning miqdoriga va ishlatilish muddatiga bog‘liq. Neyroleptiklarning asosiy faollik xususiyatlaridan biri, ularning tinchlantiruvchi (sedativ) faolligi quyidagi tartibda kamayib boradi (37jadval): xloprotikon = etapirazin>tizersin>triptazin = galoperidol>tioridazin>neuleptil = mapsetil>frenolon = meterazin. 37j a d v a l Neyroleptiklarsing solishtirma faolligi Preparatlar Antipsixotik faolligi (shartli birlik) Tinchlantiruvc hi (sedativ) ta’siri Ekstrapiramid reaksiyalarni susaytiruvchi ta’siri Antixolinerg ik ta’&iri Xlorpromazin 1 + + + + + +'+ + Tioridazin 1 + + + + + +

Tifluoperazin Perfenazin 20 10 +/+ + + + + + + + + +/+++ + + Fluperazin 50 + + + + + Xlorproteksen 1 + + + +/+ + Galoperidol Loksapin 50 6 +/+ + + + + + + + +/+++ +/+ + Molindol 10 + + + + + Frenolon, meterazin, melleril va mapsetidlar uchu* kayfiyatni yaxshilash, nutq va ruhiy faollikni oshirii. xos hisoblanadi. Ularning gipotenziv faolligi quyidagi tartibdg kamayib boradi: tizersin>aminazin>teralen = tio ridazin = meterazin = triptazin = neuleptil>ga loperidol = frenalon. Salbiy ta’siri. Neyroleptiklarning salbiy ta’sir lari bosh miyaning turli qurilmalar ta’siriga bog‘liq Masalan, galopyoridolga xos parkinsonga o‘xshash salbiy ta’siri uning striatumdagi dofaminergik qurilmalar ta’siriga bog‘liq bo‘lsa, limbik tizilma dofamin qurilmalariga ta’sir qiluvchi tioridazin parkinsonga xos belgilarsiz kuchli antipsixotik faollikka ega. Bir xil kimyoviy guruhga kiruvchi neyroleptiklar uchun bir xil salbiy ta’sirlar xos. Masalan, alifatik tuzilishga ega bo‘lgan aminazin uchun qon bosimining kamayishi, taxikardiya, shilliq pardalarning quruqshab qolishi kabi vegetativ buzilishlar xos bo‘lsa, pirazin unumlari (triptazin, etapirazin) va butirofenonlar (galoperidol, droperidol)ga vegetativ buzilishlar xos emas. Quyida amaliyotda keng tarqalgan ba’zi bir neyroleptiklarning klinik farmakologiyasiii keltiramiz. Aminazin (plegomazin, xlorpromazin) farmakodinamikasi. Aminazinning psixotrop ta’siri taxminan yarim soatlardan keyis kuzatiladi: xavotirlanish, qo‘rquv, psixomotor zo‘riqishlar susayadi, gapirish kamayadi, biroz keyinroq harakatlar (jismoniy), zo‘riqishlarning kamayishi kuzatiladi. Uyqu bosish, xotirjamlik kuzatiladi. Davolash davomida (taxminan 1 haftalardan keyin) yuqorida aytilgan faolligi kuchayadi, kayfiyat susayishi kuchayadi. Davolashning ma’lum bosqichida atrofga qiziqishning susayishi, ba’zan depressiya kuchayadi.

Davomli ishlatilganda Parkinson kasalligiga xos simptomlar, harakatlarning susayishi, ichki va tashqi qitiqlagichlarga loqaydlik belgilari kuzatiladi. Ta’sir mexanizmida aminazinning markaziy asab tizilmalaridagi adreno va dofaminergik qurilmalar ishining susayishi yotadi. Katexolaminergik qurilmalarning falajlanishi, membranalarning mustahkamlanishi neyronlardagi elektrolitlar almashinuvini susaytiradi. Aminazinning psixotrop samarasining susayishi miya o‘zagi retikulyar formatsiyasining bosh miya qismlariga faollovchi ta’sirini susaytiradi. Bu o‘z navbatida boshqa dorilarning (uyqu chaqiruvchi, talvasaga qarshi, mushaklarni bo‘shashtiruvchi, alkogolni, narkotik va boshqalarni) miyaga tinchlantiruvchi ta’sirini kuchaytiradi. Aminazin issiqlik ishlab chiqarishni susaytiradi, issiqlik chiqarishni kuchaytirish hisobiga tana haroratini pasaytiradi. Trigger zona faolligini susaytirishi xisobiga qayt qilishni to‘xtatadi. Ichilganda qon plazmasidagi yuqori miqdori 2—4 soatdan keyin, mushakka yuborilganda esa 1—2 soatdan keyin kuzatiladi. Qon oqsili bilan 90—99% bog‘lanadi. Aminazin eng ko‘p o‘pkada, so‘ngra jigarda, kamroq buyrakda, taloqda, miyaning oq moddasida to‘planadi. Aminazinning qon va miya suyuqligidagi miqdori va to‘qimalarda to‘planish darajasi orasida bog‘liqlik bor. Yarim ajralib chiqish vaqti 15—30 soatga teng. Jigarda oksidlanish (30%), gidrolizlanish (30%), demetillanish (20%) yo‘li bilan biotransformatsiyaga uchraydi. Oksidlangan va gidrolizlangan metabolitlari farmakologik faollikka ega. Metabolitlari glyukuron kislota qoldig‘i bilan yoki sulfoksid hosil qilish bilan faolsizlantiriladi. 6% ga yaqini buyraklar orqali o‘zgarmagan holda chiqib ketadi. Antipsixotik samarasi 2 haftadan keyin, tinchlantiruvchi ta’siri 15 daqiqadan keyin (mushakka yuborilganda), ichilganda esa 2 soatdan keyin kuzatiladi. Ishlatilishi. Endogen, ekzogen psixozlar, epilepsiyada, nevrozlarda psixomotor qo‘zg‘alishlarda tavsiya etiladi. Bundan tashqari, qayt qilishga, hiqichoq tutishga qarshi, tana haroratini pasaytirish uchun, qon bosimini tushirish, mushaklar tonusini kamaytirish uchun ham ishlatiladi.

Davolash oz miqdorlardan boshlanadi, kerak bo‘lsa bir kechakunduzgi miqdori 1,0 gacha (3—4 marta ichishga) ko‘paytiriladi. Neyroleptik aralashmalar (dimedrol, galoperidol) tarkibida narkozni kuchaytirish uchun ishlatiladi, o‘tkir miokard infarktida og‘riqni qoldirish uchun tavsiya etiladi. Mushakka, venaga yuborilganda 0,1 — 1 ml 2,5% eritmasi ishlatiladi. Salbiy ta’sirlari. Parenteral yuborilganda kollaps, yurak urishlar sonining ortishi, tana haroratining ko‘tarilishi, qo‘l mushaklarining o‘zo‘zidan harakati va dispepsiya kuzatilishi mumkin. 2—3 haftadan keyin sezgining buzilishi, dispeptik va dizuretik buzilishlar, tana haroratining pasayishi, tromboflebitlar kuzatilishi mumkin. Aminazin jigarni zaharlab, xolestatik sariqlik keltirib chiqarishi mumkin. Teri va shilliq pardalar tomonidan turli ko‘rinishda allergik buzilishlar kuzatilishi mumkin. Psixofarmakologik ensefalopatiya ekstrapiramid tizilmaga ta’sir ko‘rinishidagi simptomlar bilan ke Yshlatilmaydigan holatlar. Jigar, buyrak, oshQbzonichak tizilmasining organik kasalliklari, kollaps, koma, homiladorlik, bosh va orqa miyaning organik kasalliklarida tavsiya etilmaydi. Boshqa dorilar bilan o‘zaro ta’siri. Aminazin markaziy va periferik asab tizilmasini susaytiruvchi (narkotik va nonarkotik og‘riq qoldiruvchilar, barbituratlar, parkinson kasalligiga qarshi va tutqanoqqa qarshi), narkoz moddalari, mushaklarni susaytiruvchi dorilar ta’sirini kuchaytiradi. Barbituratlar, karbonatlar, Ringer eritmasi bilan aminazinni bitta shpritsda aralashtirilmaydi, chunki u cho‘kmaga tushib qoladi. Galoperidol (galofen). Farmakodinamikasi. Uning antipsixotrop ta’siri gallyutsinatsiyani va ruhiy qo‘zg‘alishlarni tezlikda bartaraf qiladi. Galoperidolning yuqoridagi ta’sir mexanizmi asosida dofamin parchalanishining tezlashuvi va miya to‘qimasida noradrenalin miqdorining kamayishi yotadi.

Galoperidol narkoz moddalari ta’sirini kuchaytiradi. Uning qayt qilishni to‘xtatuvchi ta’siri aminazinga nisbatan 50 marta kuchli. Fenotiazinlardan farqli o‘laroq, uning talvasaga qarshi ta’siri kuchli va fenotiazinlarga xos (yurak urishlar sonining oshishi, qon bosimining pasayishi, oshqozonichak tizimi faoliyatining kuchayishi, ortostatus) vegetativ reaksiyalarga sabab bo‘lmaydi. Farmakokinetikasi. Galoperidol oshqozonichakdan yaxshi so‘riladi. Biologik o‘zlashtirilishi 50—70%. Qon plazmasi oqsillari bilan dorining 90% bog‘lanadi. Ichilgandan so‘ng dorining qon plazmasida eng yuqori miqdori 10—60 daqiqadan keyin kuzatiladi va 3 sutka davomida deyarli yuqori miqdorlarda saqlanadi. Asosan jigarda biotransformatsiyaga uchraydi, kiritilgan dorining 15% miqdori safro suyuqligi bilan ajralib chiqadi. 5 kechakunduz davomida yuborilgan miqdorning 40% buyraklar orqali ajraladi. Yarim ajralib chikish vaqti o‘rta hisobda 21 soat. Ishlatilishi. Shizofreniyaning gallyutsinogenparanoid shakli, psixomotor zo‘riqishlarda tavsiya etiladi. Kuchsiz psixomotor qo‘zg‘alishlarda sutkasiga 0,005— 0,01 g 3—5 marta ichishga, kuchliroq qo‘zg‘alishlarda 0,02—0,05 g dan 2—3 marta mushakka yoki venaga yuboriladi. Dori miqdori klinik samaraga erishilgach kamayti Ekstrapiramidal buzilishlarDa uzoq vaqt qon bosImini pasaytiruvchi dorilar ishlatilganda tavsiya etilmaydi. Triptazin (stelazin). farmakodinamikasi. Aminazinga nisbatan kuchliroq antipsixotik samaraga ega, Gallyutsinatsiya simptomlarini tezroq yo‘qotadi, shu bilan birga tinchlantiruvchi va mushaklarni bo‘shashtiruvchi ta’siri kamroq. Qayt qilishni qoldiruvchi ta’siri kuchliroq. Ishlatilishi. Shizofreniya, involyutsion psixozlar, o‘tkir va surunkali ekzogen psixozlar, gallyutsinogenparanoid sindromlar, qo‘zg‘alishlarda tavsiya etiladi. Davolashni kuniga 0,001—0,005 g dan boshlanadi va astasekin miqdori ko‘paytirib boriladi. Bir kechakunduzgi eng yuqori miqdori 0,1—0,2 g, 2—4

martadan, 1—3 oy davomida ichiladi. Erishilgan samarani quvvatlab turuvchi miqdori sutka davomida 0,02—0,05 g. Tez yordam olish uchun mushakka 0,006 g, kamdankam hollarda 0,01 g gacha yuboriladi. Salbiy ta’sirlari. 60—78% bemorlarda turli ekstrapiramidal ko‘rinishlardagi buzilishlar kuzatiladi. Jigar, oshqozonichak tomonidan buzilishlar kamroq uchraydi. Allergik reaksiyalar ham kam kuzatiladi. Ishlatilmaydi. Utkir jigar kasalliklarida, dekompensatsiya bilan kechadigan yurakning organik kasalliklarida, buyrakning og‘ir kasalliklarida, homiladorlikda tavsiya etilmaydi. Uzaro ta’siri. Boshqa psixotrop, tinchlantiruvchi preparatlar, antidepressantlar, parkinsonga qarshi dorilar bilan birga ishlatsa bo‘ladi. Alkogoldan bo‘ladigan gallyutsinozlarda yaxshi yordam beradi. Prenolon (metofenazat, silador). Farmakodinamikasi. Psixotrop ta’siridan faollovchi ta’siri yukori bo‘ladi, bu ta’siri tinchlantiruvchi ta’siridan ko‘ra yaxshi namoyon bo‘ladi. Davolashning 2—5 kunlarida jismoniy qo‘zg‘alishlar yo‘qoladi. Bemor mimikasida, harakatida ijobiy siljishlar yuz beradi, keyinchalik Depressiya belgilari yaaxshilanadi. Bemorning ruhiy faolligi ortadi, ba’zan o‘ziga xos eyforik o‘zgarishlar kuzatiladi. Dorining ta’siri uning miqdoriga bog‘liq, 0,01 g da tinchlantiruvchi, 0,01—0,1 g da faollovchi ta’siri, 0,04—0,05 g da antipsixotik ta’sirlari namoyon bo‘ladi. Antigistamin va gipotenziv ta’siri jihatidan aminazindan ustun turadi. Yurak toj qon tomirlarini kengaytiradi. MshlatIlishI. Shizofreniyani substuporoz va cfynoroz shakllarida va patologik klimaksda tavsiya etiladi. Salbiy ta’sirlari. Aminazinga nisbatan 3—4 marta kam zaharli. Yo‘ldosh kasalliklar qo‘zg‘atmasligi sababli kamquvvat odamlarga va qariyalarga tavsiya etiladi. Boshqa piperazin unumlariga nisbatan ekstrapiramidal yo‘llarga kam ta’sir qiladi. Ba’zan prenolon bilan davolash jarayonida qo‘zg‘alish, ko‘proq uyqusizlik avj oladi. Kamdankam hollarda yuzning shishinqirashi, bosh aylanishi, kamdankam teri toshmalari, sariqlik, periferik qonda o‘zgarishlar kuzatiladi.

Og‘ir jigar, buyrak, yurak kasalliklarida, endokarditda, alkogoldan va uxlatuvchi dorilardan zaharlanganda tavsiya etilmaydi. Uzaro ta’siri. Ekstrapiramidal o‘zgarishlarni kamaytiruvchilar — siklodol, tropatsin, noraninlar bilan yaxshi samara beradi. Neuleptil (peritsiazin). farmakodinamikasi. Adrenolitik, xolinolitik ta’siri aminazinga nisbatan kuchliroq. Uning spazmolitik ta’siri yuqoridagi ta’siriga bog‘liq. Qayt qilishni qoldiruvchi ta’siri aminazinga nisbatan — 17 marta, tana haroratini pasaytiruvchi ta’siri 2 marta ko‘proqdir. Neuleptil ko‘proq bemor kayfiyatiga yaxshi ta’sir qilganligi sababli bolalar psixiatriya amaliyotida tavsiya qilinadi. Ishlatilishi. Shizofreniya, tutqanoq, psixopatiyalarda tavsiya etiladi. Bemor bilan muloqotga kirish yaxshilanadi. Davolash sutka davomida 0,02—0,03 g ichishdan boshlanadi va dori miqdori astasekin 0,04—0,07 g ga yetkaziladi. Barqaror ta’sir olingach erishilgan samarani quvvatlab turuvchi miqdorlarda sutkasiga 0,01— 0,02 g, bolalarga va qariyalarga bu miqdor 0,005—0,03 g qilib belgilanadi. Salbiy ta’sirlari. Ekstrapiramidal buzilishlarva allergiya kam uchraydi. Uzaro ta’siri. Alkogol, barbituratlar, morfin ta’sirini aminazinga nisbatan 10 marta oshiradi. Noshpa, papaverin, atropin va platifillin ta’sirini kuchaytiradi. Xloprotiksen (truksal). Farmakodinamikasi. Aminazindan farqi uning psixotrop faolligida, antidepresantlik ta’siri esa yuqoridir. Samarasi tez va davomliroqdir. Davolash jarayonida alahsirash, gallyu sIyysIYA, paranoyd belgilar yo‘qolib boradi. Antydyoyressiv faolligi jihatidan MAO falajlovchi moddalariga yaqin turadi. Qayt qilishni qoldiradi, tana haroratini va qon bosimini pasaytiradi. Farmakokinetikasi. Ichakdan so‘rilgach jigarda birlamchi metabolizmga uchraydi. Siydik va axlat orqali ajralib chiqadi. Sedativ ta’siri mushakka yuborilgach 10—30 daqiqadan keyin kuzatiladi. Sutka davomida 0,025—0,6 g gacha ichishga yoki 0,025" 0,05 g gacha 3—4 marta mushakka yuboriladi.

Salbiy ta’sirlari. Nevrologik simptomlar kamroq uchraydi. Qo‘proq qon bosimining pasayishi, shilliq pardalar qurishi, ko‘z akkomodatsiyasining buzilishi. kuzatiladi. Ba’zan jinsiy maylning susayishi va leykotsitlar sonining kamayishi kuzatiladi. Alkogol, barbituratlardan zaharlanganda, tutqanoqda, kollapsda, parkinsonizmda ehtiyotkorlik bilan tavsiya qilinadi. Uzaro ta’siri. Uyqu keltiruvchi va nonarkotik og‘riq qoldiruvchilar ta’sirini uzaytiradi. Asab tizilmasini qo‘zg‘atuvchi (amfetaminlar va boshqalar)ning raqobatchisi hisoblanadi.

2. TALVASAGA QARSHI DORI VOSITALARI Ko‘pgina uyqu keltiruvchi moddalar (fenobarbital) talvasaga qarshi ta’sir ko‘rsatadi. Talvasaga qarshi dorilarni, ularning terapevtik maqsadlarda ishlatilishiga qarab, 2 guruhga bo‘lish rasm bo‘lgan: 1. Epilepsiyani davolash uchun ishlatiladigan moddalar. 2. Giperkinezlarga, xususan parkinson kasalligi va spastik holatlarga qarshi ishlatiladigan moddalar. 2.1. Epilepsiyaga karshi dori vositalari Epilepsiya (tutqanoq) — surunkali davom etuvchi, ko‘p sonli simptomlar yig‘indisi bo‘lib, vaqtivaqti bilan talvasa xurujlari bilan namoyon bo‘ladigan kasallik. Talvasa anomal neyronal razradlardan kelib chiQadigan miyaning disfunksiyasidan iborat. Talvasaga turli nevrologik kasalliklar, infeksiya, miya shishuvi va shikastlar sabab bo‘lishi mumkin. Talvasaga qarshy DoryLar shunyygdek turly kasalliklar, masalan, meningit natijasida kuzatiladigan talvasani ham davolashda ishlatiladi. Talvasa xurujlari sababi turli zaharlanishlar yoki organizmda kuzatiladigan turli metabolitik buzilishlar bo‘lishi ham mumkin, bu holatlarda davolash talvasa sababchilarini (masalan, gipokaliyemiyani) bartaraf etishga qaratiladi. Difenin (fenitoin). Farmakodinamikasi. Fenitoin miya to‘qimasidagi natriy, kaliy, kalsiy ionlari oqimiga, membrana potensiallariga, aminokislotalar miqdori va noradrenalin, atsetilxolin va GAMK neyromediatorlarvga ta’sir qiladi. Samarali miqdorlarda faolsizlangan natriy ionlari bilan bog‘lanadi va membranadan Na+ ionlari oqimini susaytiradi (Masdonald, 1989). Yuqori miqdorlarda fenitoin, serotonin, noradrenalin ajralishini kamaytiradi. Dofaminoksidazalar faolligini susaytiradi. Bundan tashqari, preparat membranalar

$moy qatlamini mustahkamlaydi. Fenitoinni kalsiyga aloqador sekret ajratuvchilar (masalan, gormonlar va neyromediatorlar) susaytiradi. Farmakokinetikasi. Fenitoinning natriyli tuzi oshqozonichak tizilmasidan butunlay so‘rilsada, uning qon plazmasida yuqori miqdor hosil qilish vaqti 3—12 soat ichida kuzatiladi. Fenitoin qon oqsillari bilan oson bog‘lanadi. Uremiya va gipoalbuminemiya sharoitida uning qondagi miqdori kamayadi, biroq uning qondagi sof miqdori bilan klinik samarasi orasida bog‘liqlik borligi aniqlanmagan. Dorining orqa miya suyuqligidagi miqdori uning qon plazmasidagi sof miqdoriga bog‘liq. Dori miya hujayrasi endoplazmatik retikulumida, jigarda, mushaklarda va yog‘ to‘qimasida to‘planadi. Fenitoin paragidroksillanib b(rgidroksifenil)5fenilgidantoingacha parchalanadi, bu metabolit glyukuronlanish yo‘li bilan chiqib ketadi. Fenitoinning chiqarilishi uning kiritilayotgan miqdoriga bog‘liq. Yarim chiqarilish vaqtida farq katta bo‘ladi, ya’ni 12—36 soapga, o‘rtacha 24 soatga teng (miqdori kam va o‘rta bo‘lgan bemorlarda). Uzoq yarim chiqarilish vaqti yuqori miqdorlar olayotgan bemorlarda kuzatiladi. Ishlatilishi. Fenitoin essensial tutqanoqni, xususan kasallikning ulkan turlarida (grand mal) tavsi? etiladi. Fenitoinning qondagi terapevtik miqdori ko‘p ka sallarda 10—20 mkg/ml ni tashkil qiladi. Bkrinch miqdor ichishga yoki venaga (tutqanoq xurujlari davrida) tavsiya etiladi. Davolash kuniga 0,3 g miqdordan boshlanadi (0,1 gx^ marta), bunda ko‘pchilik bemorlar qonida dori miqdorr 10 mkg/kg (eng kam terapevtik miqdor) kuzatiladi Talvasa tutish to‘xtamasa, uning miqdorini astaseki terapevtik miqdor chegarasigacha ko‘paytiriladi. Ha{ galgi dori miqdorini oshirish kattalar uchun 25 —30 MI dan oshmasligi kerak. Dori miqdori birdaniga kunigg 300 mg dan 400 mg gacha oshirilganda doridan zaharla’ nish belgilari paydo bo‘ladi. Bolalar uchun boshlang‘ich miqdor kuniga 5 mg/kg, so‘ngra dorining qondagi miqdoriga qarab dozasi ko‘paytiriladi.$