logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Tibbiyot
  4. Очиқ шикастланишлар

Очиқ шикастланишлар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

17.6728515625 KB
Ko'chirib olish
Очиқ шикастланишлар Режа: 1. Очиқ шикастланиш ҳақида, жароҳатлар ҳақида. 2. Жароҳат таснифи 3. Ёпиқ шикастланишлар Очиқ шикастланиш ҳақида, жароҳатлар ҳақида. Тери ёки шиллиқ парданинг механик таъсир натижасида жароҳатланиш очиқ шикастланиш дейилади. Бундай таъсир натижасида анча ичкарида жойлашган тўқималар ҳам зарарланиши мумкин. Шикастланиш оқибати (прогноз) қуйидагиларга боғлиқ: 1) қон кетиши миқдорига; 2) травматик шикастланишнинг енгил-оғирлигига; 3) маҳаллий инфекция бор-йўқлигига; 4) ҳаётий аъзоларга шикаст етишига. Очиқ шикастланишларнинг клиникаси маҳаллий ва умумий симптомлардан иборатдир: а) маҳаллий-оғриқ, тери бутунлигининг бузилиши, жароҳат, унинг очилиб туриши, қон кетиши; б) умумий ўткир анемия, шок, инфекция, оғриқ зарарланган зонанинг нерв билан қанчалик таъминланганлигига ва таъсир этган жисмнинг ўткир ёки ўтмаслигига, жароҳатнинг юза ва чуқурлигига, унинг йириклигига боғлиқ. Жароҳат таснифи Шикастланишлар (жароҳатлар) келиб чиқиш хусусиятларига, тўқималарнинг зарарланиши характерига кўра қуйидагиларга бўлинади: кесилган, санчилган, чопилган, уриб олинган, эзилган, йиртилган, лат еган, тирналган, тишланган, ўқ теккан, тешиб ўтилган аралаш. Клиник белгиларига кўра жароҳатлар турли хил бўлиши мумкин. Жароҳатлар янги ёки кечиккан бўлади. Янги жароҳат деб 24 соат ичида беморга биринчи жарроҳлик муолажаси ўтказилишига айтилади, агар бемор жароҳат олгандан кейин 24 соат вақт ўтказиб, врачга учраса, у кечиккан жароҳат дейилади. Жароҳат бирламчи ва иккиламчи битиши мумкин, агар йиринглаб битса иккиламчи, йирингламаса бирламчи бўлади. Биринчи ёрдам. Шикастланган беморга биринчи ёрдам кўпинча тиббиётга алоқаси бўлмаган кишилар томонидан кўрсатилади, чунки врач ўрта тиббиёт ходими шикастланган бемор ёнидан бирга бўлмаслиги табиий ҳолдир. Бунда қуйидаги қоидаларга амал қилиш керак: 1) жароҳатни ювилган қўл билан ушлаш бутунлай ман этилади; 2) боғлам қўйилгач, уни маҳкамлаш учун иложи бўлса эластик бинтлар қўйиш фойдалидир; 3) қонни тўхтатиш учун қўл ёки оёқни кўтариб қўйиш ва боғлам қўйиш даркор. Агар шунда ҳам қон тўхтамаса, жгут қўйилади. Жгут дом ҳам тўғри қўйилавермайди, у венада қон димланиб қолишига олиб келади. Жгут қўйилгандан сўнг албатта вақтини ёзиб қўйиш керак; 4) қоқшолга қарши эмдори қилиш (ПСС, ПСА) ни эсдан чиқармаслиги керак; 5) бемор узоққа жўнатилаётган бўлса, оғриқ қолдирувчи дорилар қўлланилади. Ёпиқ шикастланишлар Ёпиқ шикастланишлар белгилари, биринчи ёрдам ҳақида. Ёпиқ шикастланишларнинг турлари: 1) лат ейиш; 2) чўзилиш; 3) узилиш; 4) чайқалиш; 5) қисилиш; 6) суяклар чиқиши; 7) суякларнинг ёпиқ синиши; 8) узоқ сиқилиш синдроми; 9) қорин бўшлиғидаги ёпиқ шикастланишлар; 10) кўкрак бўшлиғидаги ёпиқ шикастланишлар; 11) чаноқ бўшлиғидаги ёпиқ шикастланишлар. Лат ейиш деб аъзо ва тўқималарнинг бирор тумтоқ нарсаларга урилиши натижасида тери бутунлигининг бузилмай зарарланишига айтилади. Белгилари: оғриқ, шиш. Оғриқ ўша заҳоти рўй берса, шиш ва қон талашлар 2-3 кундан кейин юзага чиқади. Албатта, маҳаллий тана ҳароратининг кўтарилиш ҳам табиий ҳол. Лат ейиш оғирроқ бўлса организмда умумий ўзгаришлар, тана ҳароратининг ошиши ҳам бўлиши мумкин. Давоси: аввало тинчлик, шикастланишдан сўнг дастлабки соатларда шиш кўпайиб кетмаслиги учун муз ва совуқ компресс қўйиш керак. Шиш камайгандан кейин, яъни 2-3 суткаларда физиотерапия ва иссиқ муолажалар, кейин массаж ва ҳаракат машқлари тавсия этилади. Агар қон тўпланиб қолган бўлса, пункция қилиб олиб ташланади. Узилиш бир қатор тўқималарнинг зарарланиши бўлиб, қарама-қарши куч тортилиши натижасида вужудга келади. Пай чўзилиши, мускул қон томир узилишлари содир бўлади. Тўқималар кучидан ортиқ куч ишлатилса, узилиш юзага келади. Узилиш кутилмаган тасодифларда, яъни югуриш, йиқилиш, оғир юк кўтаришларда содир бўлади. Кўпинча болдир, панжа бўшлиғига қон қуйилиши (гемоартоз), бўғим шишиб кетиши кабилардир. Давоси: дастлабки даврда совуқ компресслар, муз, боғлам, қолаверса гипсли боғламлар қўйилади. Оғир ҳолларда жарроҳлик операцияси ўтказилади. Чўзилиш. Чўзилиш сабаблари ва клиник белгилари лат ейиш ва узилишга жуда ўхшаб кетади. Давоси: тинчлик, боғлам қўйиш, иммоблизация, учинчи ҳафтага бориб ҳаракат машқлари ва даволаш физкультураси қўлланилади. Чайқалиш. Асосан бош мия чайқалиши чайқалишлар орасидаги энг оммабоп кўриниш бўлиб, муҳим функционал ва морфологик ўзгаришларга олиб келади. Шунингдек, қон томир, нерв, ички органларнинг қисилишлари ҳам мавжуддир. Сабаблари: қаттиқ шикастланганда (урилганда, йиқилганда), узоқ вақт вибрация берувчи аппарат (электроперфаратор, оғир автомобиль рулини бошқариш) билан ишлаганда юзага келади. Белгилари: бошда бўлса қисқа вақтга ҳушдан кетиш, (ретроградная амнезия), агар кўкракда бўлса, ўша соҳада қаттиқ оғриқ, электр аппарати ёки руль таъсирида бўлса, қўлларининг қалтираши кузатилади. Давоси: тинчлик, таъсир этувчи омилни бартараф қилиш, симптоматик ва умумий ҳамда жароҳлик муолажасини ўтказиш каби даво усулларидан фойдаланилади. Суяклар чиқиши. Чиқиш деб бўғим юзаларининг силжиб, узоқ вақт давомида нофизиологик бир-бирига нисбатан нотўғри туриб келишига айтилади. Силжиш натижасида бўғим юзалари бир-бирига тегмай қолса: тўла чиқиш, қисман тегиб турса, тўла олмаган чиқиш дейилади. 50%дан ортиқроқ чиқиш елка бўғимида учрайди, кейин тирсак, сон, тизза чиқишлари ва энг кам учрайдиган панжалар чиқишидир. Чиқишлар ичида туғма чиқиш , яъни бола ҳаётининг она қорнидаги даврида юз беради. Орттирилган чиқиш травма натижасида рўй беради, шунингдек, паталогик чиқиш касалликлари натижасида (туберкулёз, остеомиелит, ўсма) юзага келади. Клиник белгилари: бўғим соҳасида кучли оғриқ, айниқса, ҳаракат қилаётганда қисман ёки бутунлай ҳаракат қилолмаслик. Ҳаракат қилишга ўриниб кўринганда оғриқнинг ошиши, қўл ва оёқ бўлса бўғимларнинг кичрайиб қолиши кузатилади (асиммитрия). Ташхиси рентгенография ёрдамида қўйилади. Давоси: чиққан суякни солиш бўлиб у малакали ёрдамга муҳтождир, чунки уни ўзбошимча даволаш, билиб-билмай уриниб кўриш ярамайди. Агар бўғимдан суяклар силжиганига шубҳа туғилса, муолажани тезда бажариш керак, 3-5 кундан кейин жойига солиш қийин бўлади. Елка суягини Матт, Гиппогкрат, Коххер, Жанилидзе усулида солиш, сон суягини Жанилидзе усулида, жағни Гиппократ усулида солиш ва чиққан суякларни кечиккан бўлса, жарроҳлик усулида солиш каби даволаш турлари мавжуд. Фойдаланилган адабиётлар: 1. Б.В.Петровского, Е.И.Чазова. «актуальные проблемы гемостазнологии». Москва, 1981. 2. «Практическое руководство по хирургическим болезным». Минск, 1983. 3. В.Шмитт, В.Хартич. «Общая хирургия». Москва, 1985. 4. Основные вопросы организаери травматологической помощи в городах. Москва, 1976.

O'xshashlar

Хирургик касалликлар
Суяк синиши
Кўкрак қафаси ва унинг органларининг ёпиқ шикастланиши
Бачадон ва тухумдонлар касалликлари
Колпоскопия усулнинг тамойиллари ва Асослари. Номенклатура ва терминология