Республикада техник ижодкорликнинг ташкилий асослари - Texnika va texnologiya - Referatlar

Республикада техник ижодкорликнинг ташкилий асослари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

54.5 KB

Ko'chirib olish

Республикада техник ижодкорликнинг ташкилий асослари Режа: 1. Ўзбекистон Республикасининг давлат патент идораси. 2. Саноат мулки обьектларини хуқуқий жихатдан муҳафаза қилиш. 3. Саноат мулки субьектининг муалифи. 4. Ўзбекистон Республикасининг Интелектуал мулк давлат фонди.

Ўзбекистон Республикасининг Давлат патент идораси Ўзбекистон Республикасининг давлат патент идораси (бундан кейин Патент идораси деб юритилади) «Ихтиролар, фойдали моделлар ва саноат намуналари тўғрисидаги» Қонунга муофиқ саноат мулки обьектларининг муҳофаза қилиш соҳасидаги ягона давлат сиёсатини амалга оширади. Патент идораси саноат мулки обьектларига талабномаларини кўриб чиқиш учун қабул қилади, улар бўйича давлат илмий техник экспертизаси ўтказилади, уларни давлат рўйхатига олади, ушбу Қонуннинг қўлланишига оид қоидалар ва тушунтиришларни ишлаб чиқади ҳамда Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланадиган Патент идораси тўғрисидаги Низомга муофиқ бошқа вазифаларни бажаради. Патент идорасининг фаолиятининг маблағ билан таъминланиши манбаи Давлат бюджети маблағидан патент божларидан, шунингдек Патент идораси томонидан кўрсатиладиган хизматлар ва бериладиган матеиаллар учун олинадиган хақдан иборатдир. Саноат мулки обьектларини хуқуқий жихатдан муҳафаза қилиш Саноат мулки обьектларига бўлган хуқуқ муаллифга (муаллифлар) ёки унинг (уларнинг) хуқуқий ворисига (ворисларга) тегишли бўлади ҳамда ихтиро ёки намунаси патенти, дастлабки патенти ва фойдали модел гувохномаси (бундан кейин патент, дастлабки патент, гувохнома деб юритилади) билан тасдиқланади. Башарти, бир неча шахс бир-биридан мустақил равишда саноат мулки обьектини яратган бўлса, патент, дастлабки патент ёки гувохнома бўлган хуқуқ Патент идораси биринчи бўлиб талабнома топширган. Обьект муаллифи, башарти ўзининг обьектига нисбатан хайрихуқий равишдаги ўзлаштириш натижасида талабнома топширилган тартибда патент, дастлабки патентёки гувохнома олиган бўлса, суд тартибида патент, дастлабки патент ёки гувохнома берилшига норозилик билдириш ёки патент эгаси ёхуд унинг хуқуқий эгаси (матнда бундан кейин патент эгаси деб

юритилади) сифатида патент, дастлабки патент ёки гувохнома ўзига берилишини талаб қилиш хуқуқига эгадир. Дастлабки патент ва гувохнома дастлабки экспертиза ўтказилган сўнг, патент эса, обьект мохиятан экспертизадан ўтказилган сўнг берилади. Ихтиро патенти ихтиронинг янгилигини, ихтирочилик даражасини, патентнинг хақиқийлиги ва патент эгасининг ихтирога эгалик қилиш, уни тасарруф этиш ва ундан фойдаланишга доир мутлоқ хуқуқини тасдиқлайди. Саноат намунаси патенти саноат намунасининг янгилиги ва ўзига хослигини, патентнинг хақиқийлиги ва патент эгасининг ихтирога эгалик қилиш, уни тасарруф этиш ва ундан фойдаланишга доир мутлоқ хуқуқини тасдиқлайди. Патентнинг хуқуқий мухофазаси бутунлай ёки қисман хақиқий эмаслигини исботлаш вазифаси хақиқий эмас деб даъво қилаётган томон зиммасига юкланади ва тартибида амалга оширилади. Дастлабки патент ва гувохнома патент эгасининг санот мулки обьектига эгалик қилиш, уни тасарруф этиш ва ундан фойдаланишга доир мутлоқ хуқуқни тасдиқлайди. Патент эгасининг мутлоқ хуқуқи патент, дастлабки патент ёки гувохнома ҳақидаги маълумотлар Патент идорасининг расмий ахборотномасида эълон қилинган санадан бошлаб амалда деб ҳисобланади. Устиворлик (приоритет) санасидан бошлаб «Ихтиролар, фойдали моделлар ва саноат намуналри тўғрсида» қонун қоидаларига муофиқ белгиланадиган бошқа санадан эътиборан ҳисобланганда ихтиро патенти йигирма йил давомида, саноат намунаси патенти эса ўн йил мобайнида амал қилади. Дастлабки патент ва гувохнома устиворлик санасидан бошлаб хисобланганда беш йил мобайнида амал қилади. Саноат намунаси патенти ва фойдали модель гувоҳномасининг амал қилш муддати патенти эгасининг илтимосига кўра Патент идораси томонидан тегишлича беш йилга ва уч йилга узайтирилиши мумкин.

Дастлабки патент билан муҳофазаланган саноат мулки обьекти патенти дастлабки патент эгасининг илтимосига кўра обьект моҳиятан экспертизадан ўтказилган сўнг ьерилиши мумкин. Ихтиро патенти, дастлабки патенти ва фойдали модель гувоҳномаси билан таъминланадиган хуқуқий муҳофаза хажми уларнинг формуласи билан, саноат намунаси патенти ва дастлабки патенти билан таъминланадиган хуқуқий муҳофаза ҳажми эса буюм (макет, расм)нинг фотосуратларида акс эттирилган муҳим аломатлари мажмуи ёки уларнинг комбинацияси (матнда бундан кейин муҳим аломатлар мажмуи деб юритилади) билан белгиланади. Давлат томонидан махфий деб топилган саноат мулки обьектларини хуқуқий жихатдан муҳофаза қилиш алоҳида қонун жихатлари билан тартибга солиб борилади. Саноат мулки субъектининг муаллифи Саноат мулки обьектни шахсий ижодий меҳнати билан яратган жисмоний шахс бу обьектнинг муаллифи деб эътироф этилади. Башарти, саноат мулкининг обьекти бир неча жисмоний шахснинг биргаликда ижодий меҳнати асосида яратган бўлиб, улар ўртасида тузилган шартномада ўзгача қоида назарда туилмаган бўлса, уларнинг барчаси бу обьектнинг тенг хуқуқли муаллифи деб эътироф этилади. Муаллифлик хуқуқий беглналаштирмайдиган шахсий хуқуқ бўлиб, қонун билан муҳафаза қилинади. Патент эгаси Саноат мулкининг обьектига патент ва дастлабки патент гувозномаси қўйидагиларга берилади:  саноат мулки обьектларининг муаллифига (муаллифларига) ёки унинг (уларнинг) меросҳўрига (меросҳўрларига):

 муаллиф ёки унинг хуқуқий вориси томонидан патент, дастлабки патент ёки гувоҳномага оид талабнома ёки саноат мулки обьекти Патент идорасида рўйхатдан ўтказилгунга қадар топширилган аъризада кўрсатилган жисмоний ва (ёки) юридик шахсларга (улар розилиги шарти билан): мазкур модда назарда тутилган ҳолларда иш берувчига. Хизматчи ўз хизмат вазифасини, иш берувчидан олган аниқ бир топшириқни бажариш билан боғлиқ тарзда ёки корхонанинг ихтисослигига доир техник билимлар ёрдамида яратган саноат мулки хуқуқига иш берувчига эга бўлади. Саноат мулки обьектига бўлган хуқуқни ўзгача ўтқазиш муаллифга иш берувчи ўртасида тузилаган шартномага асосан расмийлаштирилади. Башарти, иш берувчи саноат мулки обьекти яратилганлилиги хақида муаллиф маълум қилган санадан эътиборан 4 ой мобайнида Патент идорасига талабнома топширмаса, талабнома топшириш хуқуқини ўзга шахсга ўтқазмаса, муаллиф талабнома топшириш ва патент, дастлабки патент ёки гувоҳномани ўз номига олиш хуқуқига эга бўлади. Бунда иш берувчи саноат мулкининг тегишли обьектидан ўз корхонасида патент эгасига шартномада белгиланадиган товон пулини тўлаган ҳолда фойдаланиш хуқуқига эга бўлади. Иш берувчи томонидан саноат мулки обьекти маҳвий сақланадиган бўлса, у муаллифга муносиб миқдорда хақ тўлаш шарт, хақ миқдори шартнома асосида белгиланиб, мутлоқ литцензиянинг бозор нархидан кам бўлмаслиги лозим. Патент эгаси патент, дастлабки патент ёки гувоҳнома билан муҳофаза қилинадиган саноат мулки обьектидан фойдаланиб хуқуқини хар қандай жисмоний ёки юридик шахсга бериш мумкин. Саноат мулки обьектига оид патент, дастлабки патент ёки гувоҳнома, шунингдек уни олиш хуқуқи мерос бўйича ўтади. 1. Ўзбекистон Республикасининг Интелектуа мукл давлат фонди.

Ўзбекистон Республикасининг Интелектуал мулк давлат фонди патент эгасининг давлат мулкига кирадиган ёки шартнома асосида олинадиган интелектуал мулк обьектларига нисбатан хуқуқ ҳамда мажбуриятларини амалга оширилишига кўмаклашади. Интеклектуал мулк давлт фонди фаолиятини маблағ билан таъминлаш манбаи саноат мулки ва интелектуал мулкнинг бошқа турлари обьектларидан фойдаланиш хуқуқига оид литцензия сотилишидан тушадиган маблағларни бир қисмидан, давлат бюджети маблағлари ҳамда бошқа тушумлардан иборат бўлади. Интелектуал мулк давлат фонди ўз фаолиятини «Ихтиролар фойдали моделлар ва саноат намуналари тўғрисидаги» Қонун ва Вазирлар Маҳкамаси тасдиқлайдиган уствга биноанамалга оширилади. Текшириш саволлар. 1. Республикамизда фуқоролар ижодий фаолияти қандай муассасалар воситасида бошқарилади. 2. Ихтирочилик ва рационализаторлик жамиятининг мақсади ва вазифалари. 3. Илмий-техник кенгаш таркибига кимлар киритилади? Таянч тушунчалар: Патент тадқиқотлари техника обьектларининг ривожланиши, техник даражаси ва тараққиёт истиқболларини аниқлаш мақсадида олиб бориладиган илмий тадқиқотлар бўлиб, бунда уларнинг патент софлиги белгиланади. Патент изланишлари турли давлатларнинг Ихтиролар халқаро таснифи бўйича таснифланган химоя хужжатларини излаш ва тахлил қилиш. Билимлар банки компьютерларда сақланувчи ахборотлар жамланмаси бўлиб, унда ахборотларнинг концетпуал бирлигини хосил қилувчи маълумотлар белгиланган тартибда жамлаб борилади. Ижод сифат жихатидан янги ва беқиёс, оригиналлиги ва ижтимоий тарихий жихатдан нодирлиги билан ўзгача нарса яратиш фаолияти.

Адабиётлар: 2. Андрианов П.Н. Мактаб ўқувчилари техник ижодкорлиги. Тузувчи: П.Н. Андрианов Т., «Ўқитувчи» 1989й 128 бет. 3. «Ихтиролар, фойдали моделлар ва саноат намуналари» тўғрисидаги қонун. Ўзбекистон ихтирочилар ва рационализаторлар жамиятининг Республика Кенгаши. Расмий хужжатлар тўплами. №2 Т., 1994. 4-28 б. 4. Правила составления подачи заявок на изобретений и полезнўе модели. Т., 1993. 56 б. 5. Низамитдинов. З.Н. Из опўта организации и работў Студенческого конструкторского бюро (СКБ). Джизак, 1985. 16 с.

O'xshashlar

Техник ижодкорликнинг ўзига хос хусусиятлари

Техник конструкциялаш ва моделлаштириш

Техник ижодкорликни ривожлантириш методлари

Юкларнинг массасини аниқлаш учун техник воситалар

Кашфиёт техник масалалар ечишнинг илмий асоси