XVII-XVIII Асрларда европа санъати - San'at - Referatlar

XVII-XVIII Асрларда европа санъати

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

37.5 KB

Ko'chirib olish

XVII-XVIII Асрларда европа санъати Режа: 1. Талабаларни XVII-XVIII аср Европа санъати билан ва унинг йирик вакиллари билан таништириш. 2. Шу даврда кириб келган оқимлар ва уларнинг фарқини тушунтириш.

XVII-XVIII аср Европада капиталистик муносабатларнинг авж олиши ва феодализмдан капитализмга ўтиш жараёнининг тугашида сўнгги босқич бўлди. Ижтимоий ҳаётдаги бу ўзгаришлар бевосита санъат тараққиётига ўз таъсирини ўтказди. Фан, санъат ва маданият гуркираб ўса бошлади. Санъатда реал ҳаётни тасвирлаш ривожланди. Озодлик ғоялари, шаклланиб келаётган буржуа парокандалигини, феодализм кирдикорларини очиб ташлаш бу даврда кўпгина санъаткорлар асарларининг ғоявий мазмунини белгилади. Санъат мажмуасининг кенгайиши унинг янги тур ва жанрларини майдонга келтирди. Портрет, натюрморт, манзара, маиший жанр кўп санъаткорларни ўзига торта бошлади. Ҳайкалтарошликнинг янги ифода воситаларини излаб топдилар, гравюра санъати шаклланди. Социал кучларнинг ўзаро курашининг ривожланиши эса санъатда турли ғоявий бадиий оқимларни вужудга келтирди. Шундай услублардан бири барокко оқимидир. Барокко услубида яратилган санъат асарларида ҳаёт моҳияти кураш ҳаракати орқали акс эттирилади. Унда экспрессив чизиқлар ва ёруғ соялар ўта кескин формада олинган бўлиб, улар асар композициясининг таъсир кучини янада оширади. Италиялик рассом Л.Бернини ҳайкалларида, меъмор Борромининг биноларида, фландриялик рассом П.Рубенс картиналарида барокко услубининг ўзига хос томони намоён бўлган. Классицизм оқимида эса ҳамма нарса хотиржам ва улуғвор. Унинг намояндалари уйғониш даври ижодкорлари сингари антик ва юқори уйғониш даври анъаналарини қабул этиб, уни ривожлантиришга ҳаракат қиладилар. Лекин шу билан бирга классицизм вакиллари ўтмиш санъати бадиий шакл ва образларини ўзлари яшаб турган давр мазмуни билан тўлдиришга, бойитишга ҳаракат қилдилар. Бу ўринда Никола Пуссен асарлари, Клод Лоррен манзаралари, Жак Суффло бинолари диққатга сазовордир. Классицизм оқими XVIII аср охири XIX асрнинг биринчи ярмигача давом этди ва ўзида давр руҳини ифодалади. XVII-XVIII аср реалистик санъатнинг етакчи ўринга чиқиши билан изоҳланди. Бу даврда яратилган асарларда инсон ўзининг бутун борлиғи билан намоён бўла бошлайди. Унинг ҳаёти, ҳис-туйғулари, ҳаётга бўлган

эстетик муносабати санъаткорлар ижодида ўзининг бадиий ифодасини топа бошлайди. Испаниялик рассом Диего Веласкес, Голландия рассомлари - Рембрант ва Франц Хальс, италиялик рассом Караваджо, француз рассоми Шарден ва бошқалар ижодида бу ўзгаришлар яққол кўзга ташланади. Инсон гўзаллиги, унинг олижаноблиги ва юксак маънавийлиги Рембрант асарларининг моҳиятини ташкил этади. Унинг асарларидаги чуқур фалсафий мазмун киши қалбига қувонч бахш этади. Рембрант рангтасвир ва офорт соҳасида, қандай мавзуда (диний, ҳаётий) ишлашдан қатъий назар инсонни куйлашга, унинг маънавий покизалигини ва жисмоний гўзаллигини очишга интилади. Инсонлар орасидаги нозик муносабатларни тасвирий санъат воситаси орқали кенг томошабинга етказишга ҳаракат қилади. Рембрант умрининг сўнгги йилларида яратган “Оқпадарнинг қайтиши” асарида ҳаёт ва инсон тўғрисидаги тушунчалар ўз ҳаётий тажрибаларига таяниб, ота оёқларига йиқилган ўғил образи орқали ҳаётнинг мураккаблиги, уни билиш ва унга тўғри йўл топа олиш нечоғлик оғир эканлигини очиб беради. Бошига оғир кун ва ташвишларни солишига қарамай ўз ўғлини бағрига босаётган ота образи орқали меҳрибон, инсонларга фақат яхшилик истаган мўътабар инсон қиёфаси гавдаланади. Бу асрлардан бошлаб инсон меҳнати гўзаллиги санъаткорнинг диққатини торта бошлади. Санъаткорлар меҳнат мавзусида йирик асарлар ярата бошладилар. Европа санъатида Диего Веласкес биринчи бўлиб, меҳнат гўзаллигини шоирона, кўтаринки руҳда талқин этди. Унинг “Гилам тўқувчилар” деб номланган асари ана шундай асарларидан дастлабкисидир. Рассом оддий кундалик ҳаётда инсонларнинг хотиржам меҳнати орқали уларнинг бахт ҳақидаги орзуларини кўра олди. Композицияда кишиларнинг табиий ҳолдаги хотиржам меҳнати, уларнинг жисмоний бақувват гавдалари ишонарли талқин этган. Хонани тўлдириб турган нур эса бу тинч осойишта ҳаёт гўзаллигини янада бўрттиради. XVII-XVIII асрда ижтимоий ҳаётда содир бўлган ўзгаришлар меъморчилик олдига ҳам қатор муаммоларни қўйди. Бу даврдан бошлаб черков қурилиши ҳажми камайди, унинг ўрнини фуқаро меъморчилиги

эгаллай бошлади. Шаҳар лойиҳалаштирилишига алоҳида эътибор берила бошланди, шаҳарда меъморчилик ансамбллари пайдо бўлди. Турмушда гўзал буюмларга интилиш кучайди. Теварак-атроф гўзаллигига эътибор бериш, боғ-парк санъатини майдонга келтирди. У билан бирга декоратив ҳайкалтарошлиги ҳам ривож топди.

Адабиётлар: 1. Пруч И.Е. Запад. Европейское исскуство 17 в. М. 1974 г. (Малдая история исскуств) 2. Ротенберг Е.И. Зап. Европейское исскуство 17 в. М 1871.

O'xshashlar

XVII – XVIII асрларда европа санъати

XVII – XVIII асрларда жаҳон санъати

XVII - XVIII асрларда испания санъати

XVII - XVIII асрларда франция санъати

XVII-XVIII асрларда италия санъати