logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. San'at
  4. Temperali rangtasvir

Temperali rangtasvir

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

94 KB
Ko'chirib olish
Temperali rangtasvir Devoriy suratlar (mozaika va freska) bilan parallel ravishda Vizantiya miniatyurasi san'atida alohida dastgohli san'atning yangi turi paydo bo'ldi bu ikona, buning ham asosini keyingi ellinistik san'atdan ildizlarini izlash zarur bo'ladi. Vaqtlar o'tishi bilan Vizantiyalik ustalar inkaustik rangtasvir texnikasidan voz kechdilar va ikonachilikdan tempera bilan ishlashga o'tdilar. Temperali rangtasvir faqat Vizantiyada emas shimoliy Yevropaning alohida masalan Italiyada XVI asrda, Rossiyada XVII asr oxirida qo'llandi. Tempera bo'yog'i bilan Italiya uyg'onish davri ustalari Leonardo da Vinchi, Rafael, Koredjo, Mikelandjelo, Tisian va boshqalar ishladilar. Laboratoriyaning tadqiqoti natijalariga ko'ra tempera va moyli bo'yoq bilan kombinasiyada ishlanganligiga guvoh beradi. Masalan De Mayerining yozishicha, Van Deyk lazur (natural ultromarin) va yashilni moy bilan emas boshqa pigmentlarni va boshqa (o'simlik yelimi) gumma va baliq yelimi va quritilgandan so'ng lak o'rniga suyuq tempera bilan surtilgan. XVIII asrga kelib, tempera bo'yog'i ham qo'llanila boshlandi. Perenetiy lug'atida aytilishicha (1757) muallif bog'lovchi sifatida kley va gumma haqida gapiradi u hech qachon teatr dekorasiyalari va bezaklar saroy va xramlardagi bezaklardan boshqalarida qo'llanilmagan. «Tempera» termini lotincha «aralashtirmoq» ma'nosini bildiradi. Irakliyning III traktat kitobida aytilishicha, shuni bilmoq zarurki, barcha ranglar (pigmentlar) toza suvda yuvilishi mumkin, qurigach uni tuxum yog'i, moy, kleyli suv, uksus, vino yoki pivo bilan aralashtiriladi. Shunday qilib, aralashgach tempera hosil bo'ladi. Chennini ikki xil tempera turini yozadi: birinchisi, sariq oq va soki figo daraxtining (figo suti) ya'ni devoriy suratda ishlatuvchi va ikkinchisi tuxum sarig'i- universal, ya'ni devor taxta va temirda ishlatuvchi. Bu shunday bo'yoq ediki bundan Vizantiyalik ertaitsiyan ustalari, Djotto ustozlari, shogirdlari bundan juda ham unumli foydalanib ishlaganlar. Vazariy (1550) «Rangtasvir haqida» gi nomli asarining kirish qismida yozadi, qaysiki bo'yoqlarni aralashtirganlar, tuxum sarig'i va temperani quyidagicha: tuxumni olib uni pachoqlab, unda figo daraxti nozik qalamchasi (shohi) ni tuyganlar, bunda sut tempera bilan aralashib kraskaga qo'shiluvchi temperani hosil qilganlar va shu bilan o'z asarlarini yozishda foydalanganlar. Kleyli bo'yoqlar bilan ishlashda gruntlanmagan yuzada Yevropada XV- XVI asrlarda Nederlandiyada va Germaniyada keng qo'llanilgan. Bu haqida kam yozishgan. Shunday bo'lsa-da, katta rangtasvirchi ustalar bu texnikaga qiziqish bilan qaraganlar. Bizning davrimizgacha Piter Breygelning ikki «ko'rlar» (ojizlar) va «Mizantrol» asarlari (Neapol, Milliy galareyada saqlanadi) Dyurerning «Drezden xiyoboni» va «Apostollar boshlari» hamda Guyu Van der Gus, Dirk Bouts asarlari saqlanib qolgan. Yuqorida nomlari sanalganlardan tashqari bu texnikada bajarilgan «Cho'qintirish» (Pokloneniye volxvov) Bryusseldagi ajoyibotlar muzeyida saqlanib qolgan. Breygining yana bir kartinasi bor. Kartina xolstga ishlangan ikki bo'lakdan tikilgan umumiy o'lchami 121 x 168 sm. Texnologik tadqiqotlar tasdiqlashicha pigmentlarni bog'lovchi sifatida haqiqatdan hayvon kley ishlatilgan. Ruh belilasidan ham bog'lovchi material sifatida keng foydalanilgan. A d a b i yo t l a r. 1. I.A.Karimov. O'zbekiston buyuk kelajak sari. T. 1998 yil 2. I.A.Karimov. Barkamol avlod orzusi. T. 1999 yil. 3..Azimova. B. Natyurmort tuzish metodikasi.T. 1984 yil. 4. Apuxtin O. Tasviriy san'at asoslari. T. 1978 yil. 5.Amanullayev. A. Xomaki tasvirlar. Nam. 1992 yil.

O'xshashlar

Moyli rangtasvir. Moy bo'yoqli rangtasvir
Rangtasvir texnologiyasi
Rangtasvir - rang san'ati
Buyuk ustalarning rangtasvir texnologiyasi
Mashhur rassomlarning rangtasvir texnologiyasi