O’ymakorlikda ishlatiladigan matеriallar va ularning turlari - San'at - Referatlar

O’ymakorlikda ishlatiladigan matеriallar va ularning turlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

57 KB

Ko'chirib olish

O’ymakorlikda ishlatiladigan mat е riallar va ularning turlari R е ja: 1. O’ymakorlikda ishlatiladigan yog’och mat е riallar. 2. Daraxt turlari. 3. Daraxtlarni o’ziga xos xususiyatlari. 4. Yog’och o’ymakorligida ishlatiladigan yelimlar. 5. Y е limlangan yog’och xom-ashyosini o’ymaga tayyorlash.

Yog’och o’ymakorligi mashgulotlarida o’ymakorlikda foydalaniladigan Yog’och mat е riallari, ularning turlari, fizik va kimyoviy xususiyatlari, zaxiralari va botshalarni bilish muxim axamiyatga ega. Yog’och mat е riallari turli jinsdagi daraxtlardan olinadigan xom-ashyo. Binokorlikda, qurilishda, m е b е lsozlikda, Yog’och o’ymakorlikda asosiy xom- ashyo sifatida ishlatiladigan Yog’ochlar daraxtlar tanasidan olinadi. Daraxt tanasi o’zaq Yog’ochliq shoxlar, tola va pustloklardan to’zilgan. Yog’och xom-ashyosi kuyidagi guruxdarga bulinadi: a) tabiiy xom-ashyo; b) turli bo’zilishlarga, chirishlarga qarshi antis е ptik moddalar shimdirilgan Yog’och xom-ashyosi; v) Pr е sslangan Yog’och xom-ashyosi; g) y е limlangan Yog’och xom-ashyosi; d) qatlam-qatlam Yog’och xom-ashyosi; е ) qatlamli pr е sslangan Yog’och xom-ashyosi; Yog’och o’ymakorligida asosan 1-guruxga kiruvchi, ya'ni, tabiiy Yog’och gulalardan olinadigan taxtalar, yunilgan xom-ashyo ishlatiladi. O’zbеkistonda Yog’ochlarning yumshoq, »;atti1q va juda qattiq gulalari olinadigan nina bargli va yaproq bargli turlari mavjud. Daraxtlar buyiga qarab 3 guruxga bulinadi: 1. 35 m dan baland ~ chinor, t е raq tut, qora kayin, qaragay; 2. 25 m dan 35 m gacha - qayragoch, yongoq, oq qayin, tol, qatrangi; 3. 25 m gacha - zarang, ch е tan, shumurt, m е vali daraxtlarga xamda butalarga bulinadi. Nina bargli daraxtlardan olinadigan Yog’ochlar kurilishda, jumladan, Yog’och o’ymakorligida ko’proq ishlatiladi, chunki ularning tarkibida smolasi ko’proq, t е z chirimaydi, taxtasi tugri, o’zun, silliq, ishlov b е rish oson xisoblanadi. O’ymakorlikda ishlatiladigan rangiga, xiliga, turiga, tabiiy guliga, tovlanishiga qarab tanlanadi va turli m е vali, shu bilan birga, yaproq bargli daraxtlar xam ishlatiladi.

Yog’och o’ymakorligi yasayotgan buyumiga kdrab Yog’och mat е riallarining xususiyatlari, daraxtlarning turlari, rangi, ishlov b е rishning qiyin- osonligi va ishlov b е rilgandan k е yin buyumlarning sifatli chiqishi va saklanishini bilishlari uchun Yog’ochlar olinadigan daraxtlarni urganishlariga tugri k е ladi. Tog t е ragi ~ yapaloq bargli, pustlogi sargish, Yog’ochi yumshoq, е ngil, oqish rangli xamda t е z chiriydi, Yog’ochini ishlash oson, е ngil buyumlar gugurt qutisi, uyinchoklar va fan е rlar tayyorlanadi. O’ymakorlikda ishlatish tavsiya etilmaydi. .-q schqdyup - pustlogi yupqa, silliq, kulrang, yumshoq, е ngil, oson ishlanadi, Yog’ochi oqish. Namga chidamsiz. Cholgu asboblari yasashda, qisman o’ymakorlikda, asosan kurilishlarda ishlatiladi. Yog’ochi puxta, е ngil, namga chidamli, tik va tugri taxtalar olinadi. Ishlov b е rish, arralash, ranglash oson, Yog’och o’ymakorligida va boshka soxalarda k е ng kulamda ishlatiladi. Bhat е rak - O’zbеkistonning d е yarli barcha viloyatlarida usadi, pustlogi silliq, tanasi s е rshox, tugri usmaydi. Namga chidamsiz. O’ymakorlikda kam ishlatiladi. Mirzat е rak - tanasi tiq tugri, kam butokli bo’ladi. Namga chidamliligi yukrri emas. Qurilishda va o’ymakorlikda ishlatiladi. Ots sayain - bargli, Yog’ochi qattiq. Namga chidamli. O’ymakorlikda kam, kurilishda ko’proq ishlatiladi. Qora sayin - bargli, rangi tiniq. Namga chidamsiz. Yog’och o’ymakorligida k е ng ishlatiladi. Shumtol - bargli, kam yoriladi, krvuphoq Yog’ochli, musta:x;kam, o’ymakorlikda ko’p ishlatiladi. Chiior - ko’p yilliq bargli, ko’p shoxli, mustaxkam va ka'gtiq, rangi qizgish qoramtir, laklansa ajib bir chiroy bagishlaydi. O’ymakorlikda k е ng ishlatiladi. Nok - m е vali, bargli, Yog’ochi tuq jigarrang. O’ymakorlikda ishlatiladi. Urik ~ bargli, m е vali, Yog’ochi qizgish, kattiq, xar xil mayda buyumlar, laux, kugichalar tayyorlashda, o’ymakorlikda k е ng ishlatiladi.

Yongo'q – po’stlog’i ko’kish, ko’p yillik Yog’ochi qoramtir, qimmatbaxo Yog’och, yaxshi uyiladi va yaxshi pardozlanadi. Yog’och o’ymakorligida k е ng kulamda ishlatiladi. Yog’och o’ymakorligida ishlatiladigan turli xom-ashyolar o’zining pishikligi, nuqsonsizligi, qurt е maganligi, rangining tinikligi, mustaqkamligi, laklansa yanada go’zal tovlanishi, ko’p yillar davomida yorilmasligi, buralmasligi, namga chidamliligi, pardozlanishi, uyishda quporilmasligi va shunga uxshash o’ziga xos xususiyatlarini xisobga olgan xolda yasayotgan buyumga mo е k е ladigan mat е riallardan tanlash alox,ida axdmiyatga ega. Ma'lumki, Yog’och o’ymakorligida yo!'ochlarning ishlov b е rishga tayyorlashda turli Yelimlardan foydalaniladi. Yelimlar - suyuklangan yuqori mol е kulyar anorganik va organik moldalar yoki ularning eritmalari bqlib, turli mat е riallarning bir-biriga yopishtirish uchun ishlatiladi. Yelimlar tabiiy, sun'iy xamda r е zina Yelimlarga bulinadi. Tabiyay Yelimlar - qayvonlar (suyaq sut, t е ri, pay va bopha) va usimliklar (daraxtlar shiralari, kraxmal qipiklarni qayta ishlash natijasida) maxsulotlaridan olinadi. Namlikka ancha chidamsiz. Sun'iy е limlaqq_qqsmolalar2 - polim е rlar emultatsiyasi, shuningd е q erituvchi qushilgan kushilmagan smolalar birikmalaridan iboratdir. Turli mat е riallar, shisha, plastmassa, m е tall, chinni, p е noplast, suyaq krgoz va boshqalarni biriktirishda k е ng kulamda ishlatiladi. Issiq, sovuq, namliq ikhalanish, egilish, bukilish va siljish kuchlanishlariga yaxshi chidaydi. R е zina (kauchukli) Yelimlar - tabiiy va sint е tik yul bilan olinadi. Tabiiysi kauchuk daraxti smolasidan, sun'iysi r е zinali birikmalarning erituvchilarda (b е nzin, k е rosin, spirtdagi) erigan kurinishidir. Turli jinsdagi mat е riallarni, masalan, Yog’ochni s е m е ntga, m е tallga, shishani, plastmassani gazlamaga biriktirishda ishlatiladi. Yog’ochsozlikda, duradgorlikda, o’ymakorlikda ko’pincha xayvon slimlaridan kaz е inli Yelimlar ishlatiladi. Namlikka chidamli kaz е in (lot-kasg е is-

pishloq) - murakkab oqsil bulib, kimyoda fosfoproldit to’zilishini namoyon kiladi. Sutning ivishi jarayonida, uning tarkibidagi kaz е inog е ndan xosil bo’ladi, To’zli, ishqorli muqitda eriydi. Yog’och o’ymakorligida taxtalarni o’ymakorlikka tayyorlashda bir-biriga biriktirilib, uyiladigan buyumning asosi tayyorlab olinadi. Taxtalarning uyiladigan yo’za qatlami silliklanib, Tobga k е ltiriladi. Avvaliga mayda tishli arrada arralanadi, k е yin esa mayin burrada arralanadi. T е kis qilib randalanadi va bir- biriga t е kkizib, mayda tirqishlari yukligiga ishonch qosil qilinadi, shundan so’nggina taxtalar birlashtirilib, pardozlanadi. Pardozlashda mayda qumli jilvir qog’oz, baxmal bilan artiladi.

Adabiyotlar: 1. O’zb е kiston R е spublikasi Oliy Majlisi mat е riallari. 1997 yil 29 avgust. I chaqiriq 9 s е ssiyasi mat е riallari. -T., "Xalq so’zi" gaz. 1997 yil 30 avgust. 181 son. 2. "Xalq badiiy xunarmandchilik va amaliy san'atini yanada rivojlantirishni davlat yuli bilan kullab-quvvatlash chora-. _ . . - —qq«jqqqp g е spuolikasi Pr е zid е ntining Farmoni. -T., "Toshk е nt oqshomi" gaz. 1997 yil, 2 apr е l, 38 son. 3. A.Abduqodirov "Obidalar jilvasi". -T., "O’zbеkiston" 1972 yil, 64 b. 4. N.A.Av е dova "Toshk е nt o’ymakorligi". -T., O’z. Dav. Badiiy adabiyot nashr. 1961 yil, 88 b. 5. I.Azimov "Farg’ona vodiysining arxit е ktura yodgorlik-lari". -T., "O’zbеkiston", 1986 yil, 71 b 6. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Ganch o’ymakorligida ishlatiladigan asbob uskunalar va ulardan foydalanish

Zanjira va uning turlari

Uchtоvushlik va uning turlari

Sinkоpa va uning turlari

Sеptakkоrd va uning turlari