Жўхорини етиштириш технологияси - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Referatlar

Жўхорини етиштириш технологияси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

41.5 KB

Ko'chirib olish

Жўхорини етиштириш технологияси Режа : 1. Ўтмишдош, ерни тайёрлаш,экиш 2. Экинларни парваришлаш

1.Жўхорини халқ хўжалигидаги ахамияти. Жўхори энг мухим донли ўсимликлардан хисобланиб, озиқ-овқат, ем- хашак, техник ва агротехник ахамиятга эга. Жўхори донидан ун тайёрланади . Лекин уни унидан юқори сифатли нон бўлмайди . Ҳунинг учун жўхори унига 30-50% буғдой уни қўшиб нон тайёрланади . Жўхорини пояси молларга кўк холича берилади . Ундан хашак ва донининг сут-мум пишиш даврида ўрилганда сифатли силос тайёрланади. Жўхори ўрилгандан сўнг, янги бачки поялар хосил қилиш хусусиятига эга, шу сабабли у бир йилда икки марта баъзан уч марта ўрим беради. Оқжўхорини техник ахамияти шундан иборатки, унинг донидан спирт ва крахмал олинади. Қандли навларнинг поясидан шинни, супургисимон навларидан эса хўжалик супургиси ва счеткалар тайёрланади. Нихоят жўхори агротехника ахамиятига хам эга, у қурғоқчиликка ва тупроқ ҳўрига чидамли ўсимлик хисобланади. Уни такрорий экин сифатида экиш мумкин. Чопиқ талаб ўсимлик бўлганлиги учун бошқа экинлар билан алмашлаб экилади. Оқжўхори жуда қадимги ўсимлик, у окватерли Африкадан келиб чиққан. Хозирги вақтда хам бу ерда оқжўхорини ёввойи турларини учратиш мумкин. 2. Жўхорини етиштириш технологияси. А) Жўхорини алмашлаб экишдаги ўрни, ўғитлаш ва ерни экишга тайёрлаш . Жўхори майса ҳосил қилгандан сўнг биологик ўсиш даврида жуда секин ўсади ва бегона ўт кўпайиб кетади. Секин ўсиш даври 30-40 кун давом этиши мумкин. Шунинг учун жўхори бегона ўтлардан тоза бўлган ерларни хохлайди. Унга ўтмишдош экин сифатида кузги донни ўсимликлар ва дон- дуккакли ўсимликлар хисобланади. Лекин жўхорини хар қандай экиндан бўшаган ерга экиш мумкин. Такрорий экин сифатида кузги донли экинлардан кейин экилади. Жўхори экиладиган ерларга органик ва минерал ўғитлар берилади. Ерни кузда шудгорлаш олдиданунинг хар гектарига 15-20 тоннадан чириган гўнг солинади. Тупроқнинг унумдорлигига қараб хар

гектар жўхори экинига йил давомида 100-150 кг азот, 100-120 кг фосфор ва 50-60 кг калий ўғитлари берилади. Жўхори қандай мақсадларда фойдаланиш учун экилганлигига қараб азот ва фосфор миқдорини кўпайтириш ёки камайтириш мумкин. Агар жўхори дон учун экилган бўлса, фосфор ўғити миқдорини кўпайтириб, азот ўғити миқдорини камайтириш, аксинча жўхори кўк поя учун экилган бўлса азот миқдорини кўпайтириш мумкин. Жўхори бегона ўтлардан тоза бўлган ерларни хохлайди. Жўхори экиш учун ер кузда 27-30 см чуқурликда чимқирқарли плуг ёки икки ярусли плуг ёрдамида шудгор қилинади. Эрта бахорда тупроқда нам сақлаш мақсадида шудгор борана қилинади. Экишдан олдин хам борона ва сўнгра мола босилади. Б) Жўхорини экиш: экиш муддатлари, уруғ ни экишга тайёрлаш, экиш усуллари ва меъёри. Жўхори маккажўхорига нисбатан кечроқ яъни тупроқ харорати 13-15 0 иссиқликка етганда экилади. Ўзбекистонни жанубий вилоятларида жўхори март ойларининг охири апрел ойининг бошларида экилади. Ҳимолий худудларда май ойининг бошларида экилади. Ўзбекистоннинг марказий туманларида апрел ойининг иккинчи ярмида экилади. Жўхори экишда уруғлик сифатига эътибор бериш керак. Чунки унинг уруғи аксарият униб чиқиш даражаси паст бўлади. Уруғлик жўхори рўвакларда сақланиши керак ва экишдан олдин уни янчилади. Бунда хам биринчи янчишдан чиққан уруғлар экиш учун олиниши керак. Чунки битта рўвакни ўзида уруғлар сифат жихатидан хар хил бўлади.. Биринчи янчишдан олинган эрта етилган бўлиб, йирик, вазминдор бўлади. Лекин шунга қарамай янчилган уруғ сараланиши керак. Сараланган уруғбошқа донли ўсимликларни уруғига ўхшаш дориланади. Жўхори кенг қаторли қилиб, қатор ораси хўжаликдаги бор техникага қараб 60,70,90 см қилиб экилади. Лекин жўхорини навига қараб ҳар хил қалинликда қолдирилади. Жўхорини кечпишар навлари бир гектар ерда 47-

55 минг ўсимлик, ўртапишар навлари 60 минг ва эртапишар навларида 70 минг гача ўсимлик қолдирилади. Шунга қараб ўсимлик ораси қатор орасига қараб 10см, 15 ва 20 см да биттадан ўсимлик қолдирилади. Жўхори кўк масса олиш учун экилганда жуда қалин қилиб яъни қатор ораси 45-50 см қилиб экилади ва рўваги пайдо бўлиши даврида ўрилади. Жўхорини экиш усулига навига қараб бир гактар ерга сарф қилинадиган уруғмиқдори яъни экиш меъёри ҳар хил бўлади. Жўхори дон ёки силос учун етиштириладиган бўлса ҳар гектар ерга 8-12 кг, кўк поя учун етиштириладиган бўлса 15-20 кг уруғ экилади. Уруғни экиш чуқурлиги тупроқни механик таркибига ҳамда экиш муддатларига қараб 4-6 см бўлади. В) Жўхорини парвариш қилиш . Тупроқ қатқолоғига қарши кураш қатор ораларини ишлаш, яганалаш, озиқлантириш ва суғоришдан иборат. Жўхори майсалари дастлабки 30-35 кун ичида жуда секин ўсади ва қатор ораларини ўт босиб кетади. Шунинг учун майсалар тўла пайдо бўгандан сўнг тез орада қатор ораларини ишлаш ва бегона ўтларни йўқотишга киришиш керак. Ўсиш даврида жўхори 2-3 марта култивация қилинади. Жўхорини кечпишар навлари ўсиш даврида 5-6 марта суғорилади. Жўхорини қандай мақсадларда экилган бўлса, шу мақсадга мувофиқ етиштириб олиниши керак. Кўклигича молга едириш мақсадида экилган бўлса жўхорини рўвак чиқарган даврида, силос учун экилган бўлса сут-мум пишиш даврида, дон учун экилган жўхори эса дони тўла пишиб етилгандайиғилади.

Адабиётлар: 1.Г.С.Пасўпанов Растениеводство, М.Колос. 1997, 198-202 б.. 2.Х.Н.Атабаева, З. Умаров, Х.Ч.Бўриев ва бошқалар Ўсимликшунослик, Т.Мехнат-2000, 97-104 б.. 3.В.Н. Чирков. Дон экинлари Т. Ўқитувчи 1975 111-116 б.

O'xshashlar

Маккажўхорини етиштириш технологияси

Буғдой етиштириш технологияси

Маккажўхорини етиштириш технологияси

Шолини етиштириш технологияси

Беда етиштириш технологияси