logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Qishloq va o'rmon xo'jaligi
  4. Zax qochirish usullari va vositalari

Zax qochirish usullari va vositalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

33 KB
Ko'chirib olish
Zax qochirish usullari va vositalari Reja: 1.Suv ta&#39;minoti turlari 2.Xar bir suv ta&#39;minoti turiga mos keluvchi zax q’ochirish usullari va vositalari 3.Zax q’ochirish rejimiga ta&#39;sir etuvchi asosiy ko’rsatkichlar. 1.Atmosfera turidagi suv ta&#39;minotida zax qochirish usuli bo’lib er usti oqimini tezlashtirish, tuproq’lar shimilish va suv yig’ish qobiliyatini oshirish hisoblanadi. Bu ochiqkanallar, Yopiq’suv yig’gich zovurlar qurish bilan, erni ma&#39;lum qiyalikda tyoki slash va agromeliorativ tadbirlar (egat olish, qisqa zagonli er haydash va boshqalar) orqali amalga oshiriladi. 2. Sizot suvlari bilan to’yinish Bunda asosiy usul sizot suvlari sathini pasaytirish, ya&#39;ni sizot suvlari oqimini tezlashtirish orqali amalga oshiriladi. Qo’shimcha ravishda sizot suvlarini ushlab qolishi ham bo’lishi mumkin. Vositalar - kanal (zovurlar) qurish, tizimli yoki tanlangan drenaj, vertikal drenaj qurish, ishlab turgan drenajlarni chuqurlashtirish. Sug’orish tizimlaridan bo’ladigan suv nobudgarchiligini kamaytirish va biologik drenaj. 3. Bosimli suvlar bilan to’yinishda asosiy usul bo’lib bosimli er osti suvlarining p&#39;ezometrik sathini pasaytirish hisoblanadi. Vositalar - ochiqyoki Yopiq’chuqur gorizontal drenaj, vertikal-drenaj, kuchaytirgichli zovurlar qurish. 4. Dellyuvial (yon bag’ir) turdagi suv ta&#39;minotida asosiy usul bo’lib ob&#39;ekt chegarasida adirdan oqib kelayotgan suvlarni ushlab qolish hisoblanadi. Vositalar - yon bag’ir kanallar qurish, ushlab qoluvchi drenaj, himoya dambalari qurish. Eroziyaga qarshi ko’rash choralari (hovuzlar, limanlar qurish), daraxtzorlar barpo qilish, qiyalikni ko’ndalang haydash, tuproq’strukturasini yaxshilash. 5. Allyuvial (vodiy) turidagi suv ta&#39;minotida o’zan suvini tezlashtirish, erlarni suv bosimidan saqlash, suv oqimini rostlash. Vositalar - suv q’abul q’ilgich, daryolar o’zanini rostlash (o’zanni to’g’rilash, chuqurlashtirish, kengaytirish, tozalash). Yerni suv bosishdan saqlash uchun damba va ko’tarmalar qilinadi. Oqimni rostlash uchun suv omborlari, suvning ma&#39;lum q’ismini bir havzadan ikkinchisiga tashlash ishlari amalga oshiriladi Zax q’ochirish rejimi - o’simliklar uchun qulay bo’lgan suv-havo rejimini hosil qilish maqsadida bajariladigan meliorativ tadbirlar vositasida hosil qilinib, qo’yidagi ko’rsatkichlar bilan harakterlanadi: tuproq’aerasiyasi va optimal namligi, zax q’ochirish me&#39;yori, sizot suvlariining kritik chuqurligi. А ) Tuproq’lar optimal aerasiyasi uning erkin g’ovakligi va uning namligi orqali aniqlanadi: А = Р - W Bu erda P- tuproq’ning umumiy g’ovakligi, W -tuproq’namligi. Bu umumiy g’ovaklikning 20-40 % ini tashkil qiladi. Agar A < 15-20 % bo’lsa chirish o’rniga bijg’ish jarayoni kechadi. Б ) Tuproq’ning optimal namligi uning to’la nam sig’imining 55-85 % ni tashkil qiladi. В ) Zax q’ochirish me&#39;yori - bu sizot suvlari sathining er yuzidan shunday joylashish chuqurligiki, bunda II darajali sho’rlanish bo’lmaydi va yuqori hosildorlikka erishiladi. Г )Sizot suvlarining kritik chuqurligi deganda sizot suvlarining shunday chuqurligiga aytiladiki, bunda kapillyar ko’tarilgan suvlar o’simlik ildiz qatlamiga etib borib, uni sho’rlata boshlaydi. Nkr > Nv.k Nkr da sho’rlanish va chuchuklashish jarayoni baravarlashgan bo’ladi. Nkr ning miqdori tuproq’mexaniqtarkibiga, sizot suvlari mineralizasiyasi va iqlim sharoitlariga bog’liq. Foydalanilgan adabiyotlar: 1.Axmedov X.A. Zax q’ochirish melioratsiyasi. Toshkent., «O’kituvchi»., 1975. 2.Axmedov X.A. Sug’orish melioratsiyasi. Toshkent., «O’kituvchi»., 1977. 3.Kostyakov A.N. Osnov meliorasii. M., «Seldxozizdat», 1960. 4.Raximbaev F.M. Shukurlaev X.I. «Zax q’ochirish melioratsiyasi»., Toshkent., «Mehnat»., 1996 . 5.Raximbaev F.M. Hamidov M.X. «Q’ishloq’ xo’jalik melioratsiyasi»., Toshkent., «Mehnat», 1996 .

O'xshashlar

To’suvchi zax qochirish tarmoqlari
Zax qochirish myeliorasiyasining rivojlanish tarixi va uning asosiy vazifalari
Qishloq xo’jalik aholi punktlari va sanoat qorxonalari joylashgan yerlarda zax qochirish ishlarini tashkil qilish
Melioratsiya haqida umumiy tushunchalar va uning hozirgi ahvoli hamda rivojlantirish istiqbollari
Melioratsiya haqida umumiy tushunchalar va uning hozirgi ahvoli hamda rivojlantirish istiqbollari