Traktor va avtornobillarni kuch uzatish qismi. (Transmissiyasi) - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Referatlar

Traktor va avtornobillarni kuch uzatish qismi. (Transmissiyasi)

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

130.5 KB

Ko'chirib olish

Traktor va avtornobillarni kuch uzatish qismi. (Transmissiyasi) Reja: 1.Transmissiyaning vazifasi va turlari. 2.Traktor va avtomobillarning mexanik turdagi kuch uzatish qismi. 3. Barcha g’ildiraklari etaklovchi traktor va avtomobillarni kuch uzatish qismlaridagi ayirmasi.

1. KUCh UZATMASI (transmissiya) avtotraktor dvigatellarida hosil bo’ladigan burovchi momentni son va yo’nalish jihatidan o’zgartirib traktor va avtomobillar etaklovchi gildiraklariga, yulduzchalarga (zanjirli traktorlarda) hamda etaklovchi ish organlariga etkazib beradi. Zamonaviy traktorlaming tirsakli vali 5000 ayl/min gacha burchak tezligida aylanadi. Bu etaklovchi g’ildiraklarning aylanishi sonidan 20-2OO rnarta kattaroqdir. Burovchi momentni uzatish, aylashgsh chastotasini pasaytirish va burovchi momentni kuchaytirish uchun transmissnyada qator mexanizmlar mavjud. Bundan tashqari traktor va avtomobillarni to’xtatishi, turgan joydan ravon qo’zgalishi, harakat tezligi va yo’nalishi, tortish kuchini o’zgartirishni ta'minlovchi stasionar sharoitda qo’llaniladigan mexanizm va agregatlardan iborat. Kuch uzatmalar burovchi momentni uzatish bo’yicha xillarga bo’linadi: Mexanik; Elektrik; Gidravlik, Uzatmalar sonini o’zgartirishi bo’yicha: Pog’anali; Pog’anasiz; Kombinasiyalashtirilgan. Ko 'pchilik traktor va avtomobillarda mexanik hainda poganali kuch uzatmalari ishlatiladi. Uzatmalar burovchi momentni mufta, shesternya, val, yulduzcha, tasmalar va boshqalar orqali uzatgani uchun mexanik kuch uzatmasi deyiladi. rasm. Avtomobil mexanizmlari va yig’ma detallari ni ng joylashishi 1-dvigatel; 2-tishlashish muftasi; 3-uzatmalar qutisi; 4-bosh uzatma; 5- differensia l;

2. Mexanik transmissiyali g’ildirakli traktorlarni kuch uzatish qismi tishlashish muftasi, oraliq birikma, uzatmalar qutisi, asosiy uzatma, differensial va oxirgi uzatmalardan tashkil topgan. Zanjirli traktorlar kuch uzatish qismi tishlash muftasi, oraliq birikma yoki kardan uzagma, asosiy uzatma va burish mexakizmlarndan tashkil topgan. Avtomobillarniig kuch uzatmalari g’ildirakli traktorlar kuch uzatmalari singari bo’ladi. Ular tishlashish muftasi, uzatmalar qutisi, kardan uzatma, asosiy uzatma, differensial va yarim o 'qlardan iborat bo 'ladi. TIShLASh MUFTASI. Tishlash muftasining asosiy vazifasi traktor va avtomobillarni o’rnidan ravon qo’zg’otish uchun dvigatelning kuch iizatmasi bilan biriktirish, uzatmalar sonini o’zgartirishda qisqa muddatga ajratish hamda qisqa vaqtga to’xtashni ta'minlash uchun xizmat qiladi. Tishlash muftalari kuch uzatmalarinig detallarini burovchi moment keskin o’zgarganda sinishdan saqlaydi. Har qanday mufta etaklovchi va etaklanuvchi qismlari, boshqarish mexanizmlari va korpusdan iborat. Ko’pchilik traktor va avtomobillarda mexanik turdagi friksion tishlashish muftalari keng qo’llaniladi. Tishlashish muftalari etaklanuvchi disklar soniga qarab bir, ikki va ko’p diskali: ishqalanib ishlashi bo’yicha quruq va ho'1: boshqarish mexanizmi mutassil va muvaqqat qo’shilgan energiya oqimini uzatish bo’yicha bir va ikki oqimli: yuritmaning turiga qarab mexanik, pnevmatik, vakuumli va elektrikli bo’ladi. rasm Bir diskli friksion tishlashish muftasi.

1- maxovik (yetaklovchi disk); 2-yetaklanuvchi disk; 3- siquvchi disk; 4- siquvchi prujinalar; 5- qoplama (kojux); 6-ajratuvchi richag; 7-siquvchi podshipnik; 8-tishlashish muftasining vali (yetaklanuvchi val); 9-siquvchi podshipnikni surish richagi (otvodka); 10-tortqi; 11- pedal; 12- tortuvchi prujina ORALIK BIRIKMA VA KARDAN UZATMA . Oraliq birikmalar geometrik o’qlari bir-biriga to’g’ri kelmaydigan yoki nisbatan siljishi muinkin bo’lgan vallarga burovchi moment uzatish uchun xizmat qiladi. Oraliq birikmalar tishlashish muftasi vali bilan traktor uzatmalar qutisi birlamchi vali orasiga . o’rnatiladi. Sharnirlar soni bo’yicha orahq birikmalar yakka (bitta sharnirli) va qo’sh (ikki sharnirli va ular orasidagi) sharnirliga bo’linadi. Sharnirlar tuzilishi bo’yicha oraliq birikmalar metall detallardan iborat qattiq va elastik (rezina) ish elementlaridan iborat yumshoq oraliq birikmalar bir-biridan farq qiladi. Ko’pchilik gusenisali va g’ildirakli traktorlarda yakka sharnirli va sharnirli (T-4A, DT-75M) elastik oraliq birikmalardan .foydalaniladi. Bunday birikmalar vallar orasidagi burchak 3 gradusgacha o’zgarganda burovchi momentni uzatishga imkon beradi. Qattiq oraliq birikmalar kombinasiyasidan foydalanish mumkin (K-701). Kardanli uzatmalar. Avtomobil o’qlari bir-biriga to’g’ri kelmaydigan va o’z vaziyatini o’zgartira oladigan agregatlar orasida burovchi moment uzatishga mo’ljallangan. Kardan uzatmalar ikki xil bo’lishi mumkin: Krestavinali bikr kardan; Burchak tezliklari bir xil bo’lgan kardan. Bikr kardan ikkita viSka bilan krestovinadan iborat, burchak tezliklari teng bo’lgan kardan ariqchali ikkita shakldor mushtcha, bitta markazlagich va to’rtta etaklovchi sharchalardan iborat. Bu birikmaning yaxshi tomoni shundaki, unda burovchi momentni uzatish burchagi (35 gradusgacha) ancha katta. Bunday uzatmalar asosan avtomobillarda, K-701, T-150, T-150K, MTZ-82 markali traktorlarda ishlatiladi.

rasm. Kardan sharnirlari: a —qattiq universal sharnir; 1 —qopqoq; 2 —stakan; 3 — ignasimon podshiyiik; 4 — salnik; 5, 9 —vilkalar; 6 — saqlash klapani; 7 — krestovina; 8 — moydon; 10 — vint; b —burchak tezliklari teng kardanli sharnir; 1 — ichki yarim o’q; 2 — yetakchi vilka; 3, 4 — shpilkalar; 5 — yegaklanuvchi vilka; 6 —tashqi yarim o’q; 7 — shariklar; 8 — markaziy sharik. UZATMALAR OUTISI . Uzatmalar qutisi traktor va avtomobillarning etaklovchi g ’ ildirak hamda yulduzchalarida tortish kuchini , tezligini yo ’ nalishini ( oldinga , orqaga ) o ’ zgartirishga , uzoq muddat to ’ xtab turgan yoki inersiya bo ’ yicha yurib ketayotgan - mashina dvigatelini kuch uzatmasidan uzib qo ’ yish uchun xizmat qiladi . Uzatmalar qutisi orqali uzatiladigan burovchi momentiii o ’ zgartirish bo ’ yicha : Mexanik ; Gidravlik ; Elektrik turlariga bo ’ linadi . Shesternyali mexanik uzatmalar qutisining konstruksiyasi sodda , massasi kicbik va yuqori foydalanish koeffisentiga ega bo ’ lganligi sababli keng qo ’ llaniladi . Uzatmalar sonini o ’ zgartirish bo ’ yicha uzatmalar qutisi : Pog ’ anali ; Pog ’ anasiz turlarga bo ’ linadi . Poganali uzatmalar qutisi uzatmalar soni pog ’ anali ravishda , ya ' ni uzatmalar sonini hosii qiiish uchun ma ' lum shesternyaii qo ’ shish yo ’ li bilan o ’ zgartiriiadi . Pog ’ anasiz uzatmalar qutisi traktor va avtomobillarning qarshiligi hamda dvigatellarning ish rejimlari o ’ zgarishi hisobiga avtomatik ravishda amalga oshiriladi . Pokanasiz uzatmalar pog ’ anali uzatmaga nisbatan

yuqori ish unumli tejamkorlik bilan ishlashi , boshqarishiiing qulayligi bilan farq qiladi . Uzatmalar qutisi vallarining soniga qarab ikki, uch, to’rt valli va tarkibli bo’ladi. Pog’anali uzatma qutisi uch, to’rt va yuqori pog’anali: To’g’ri uzatmali hamda to’g’ri uzatmasiz, Shesternyalarning qo’shilishiga ko’ra doimiy tishlashgan va siljitma shesternyali. Uzatmalarni almashtirib qo’yish xossasiga qarab: traktor yurib ketayotganda yoki to’xtab turganda almashtirib qo’shish; Mexanizra turiga ko’ra shesternya va planetar mexanizrali; Vallarining joylashishiga qarab bo’ylama o’qi bo’ylab hamda ko’ndalang joylashgan agregat (MTZ-80, N-130); qo’shish hamda ajratish shesternya yoki karetka soniga qarab; bir, ikki, uch va to’rt yo’lli turlarga bo’linadi. rasm. Uzatmalar qutisining kinematik sxemalari: A-ikki valli: 1, 2, 3-qo’zraluvchi shesternyalar; 4, 5, 6-qo’zgalmas shesternyalar; 7-ikkilamchi val; 8 — birlamchi val; b -uch valli; 1-birlamchi val; 2- birlamchi val shesternyasi; 3, 4, 5 - ikkilamchi val qo’zg’aluvchi shesternyalari; 6,7,8.3- oraliq val qo’zg’almas shesternyalari ; 10-oraliq val; 11 - ikkilamchi val.

TAQSIMLASh QUTISI . Taqsimlash qutisi uzatmalar qutisi ikkilamchi validan olinadigari burovchi momentni traktor va avtomobillarning orqa hamda oldingi etaklovchi ko’priklarga taqsimlab berish, oldingi etaklovchi ko’priklarga taqsimlab berish. oldingi etaklovchi ko’prikni qo’shish va ajratish uchun xizmat qiladi. Taqsimlash quti|i notekis yo’llarda yurishga mo’ljallangan o’ta o’tuvchan avtomobillarda (GAZ-66, UAZ-469B, VAZ-212.1, T-40A, MTZ-82, K-701) qo’llaniladi. Taqsimlash qutidagi pasaytirgicb. uzatma etaklovchi g’ildiraklardagi burovehi momentni oshiradi, U odatda uzatmalar qutisi orqasiga o’rnatiladi va uni kardan vali bilan ulanadi. Gusenisali traktorlarni burish uchun uning ketingi ko’prigiga asosiy va oxirgi uzatmalar oraligiga har qaysi guseriisa uchun, alohida burish mexanizmi o’rnatiladi. Ko’pchilik traktorlarda friksion boshqarish muftalari, ayrimlarida planetar boshqarish mexanizmlari qo’llanilmoqda. . Planetar boshqarish mexanizmi traktor keyingi ko’prigining o’rta qismida asosiy uzatmaning etaklanuvchi shesternyasi o’rnatilgan silindrik korpus ichiga joylashtirilgan. Planetar mexanizmi ikkita bo’lib, har biri alohida gusenisani boshqaradi. Bu mexanizmlar yoniga boshqarish tormozlari o’rnatilgan. Pianetar mexanizm korpusining ichidagi ikkita halqasimon shesternyaga uchta, ba'zan to’rtta satelit doimiy tishlashgan. Sateiitlar vodiloga mahkamlangan o’qlarga o’tkazilgan. Vodilo yarirn o’qga o’rnatilib, bu o’qga tormozlash shkivi va oxirgi uzatmaning etaklovchi shesternyasi mahkamlangan, Satelitlar quyosh shesternyasi bilan tishlashgan Quyosh shesternya gupchagining uchiga tormozlash shkivi mahkamlangan. Bu shkivga o’rnatilgan tormozlash shkivini lenta o’rab turadi va pedal traktorchi kabinasida joylashgan. Planetar mexanizm friksion boshqarish muftasiga nisbatan bir qancha afzalliklarga ega, Planetar mexanizm ixcham va engil boshqarish uchun kam kuch talab qilinadi. Barcha qismlari moy vannasida ishlashi va shesternyalari doimiy tishlashgan holda •turganligi sababli kam eyiladi. Boshqarish muftasi singari eyiladigan nakladkalari yo'q. Planetar mexanizmi orqali uzatish sonini kamaytirish

ham mumkin, bu oxirgi uzatma shesternyalarini ixchamlashtirishga imkoi beradi. Asosiy uzatma - traktor yoki avtomobilning uzunasiga joylashtirilgan uzatmalar qutisi yoki kardan validan ularning kundalangiga joylashtirilgan ketingi ko’prik vallariga harakat uzatadi, shuningdek aylanish tezligini pasaytirib tortish kuchini (burovchi momentni) oshiradi. Differensial traktor yoki avtomobilning to’g’ri yurganda etaklovchi g’ildiraklarini bir xil tezlikda, burilganda esa turli tezlikda aylanishini ta'minlaydi. Differensial asosky uzatraankng validagi etaklovchi shesternya bilan tishlashgan etaklanuvchi shesternyasiga mahkamlangan. Differensial quti va uning ichiga joylashtirilgaa satelitlar (krestovina) o’qi, 2-4 ta konus shesternyalar va 2 ta yarim o’qlarning shesgernyalardan iborat. Krestovina differensiai qutisi bilan birga aylanadi. Satelitlar krestovinada ravon aylana oladigaa qilib o’rnatiladi, yarim o’qlar shesternyasi bilan doimiy tishlashgan. Traktorlarning etaklovchi g’ildiraklari yoki etaklovchi yulduzchalari harakatini oxirgi uzatmalardan oladi. Oxirgi uzatma aylanish tezligini kamaytirib, tortish kuchini oshiradi va traktorni erdan baland ko’tarishga imkon beradi. Oxirgi uzatmalar karterga joylashga» juft silindrik mutasil qo’shilgan shesternyalardan tashkil topgan bo’lib, vallarining o’qi qo’zg’almas (MTZ-80, DT-75M) va qo’zg’aluvchi planetar reduktorli (T-150, K-701, T-150K) bo’ladi. Traktorlar o’ta yuqori yo'1 tirqichiga ega bo’lishi uchun (T-38M) oxirgi uzatma konstruksiyasiga uzatmalar sonini o’zgartirmaydigan oraliq shesternya kiritiladi va traktor erdan biroz ko’tariladi. rasm. Differensiallar sxemasi: a — blokirovkalanadigan; b — o’z- o’zidan blokirovkalanadigan; 1— yetakchi shesternya; 2-differensialning konus shesternyasi; 5— chiqish vali; 4

— satellit; 5—yetaklanuvchi shesternya; 6 — differensial korpusi; 7 — koyestovina; 8—korpo’s tishlari; 9 — tishli mufta; 10, 11 — yetakchi va yetaklanuvchi disklar. 3. Traktor va avtomobillarning shudgor , botqoqli , qumli va sirpanchiq erlardan bemalol o ’ ta olishini ta ' minlash maqsadida ularning oldingi shldiraklari ham etaklovchi sifatida ishlab chiqariladi . Bunda uzatmalar quiisidan tashqari taqsimlash qutisidan burovchi moment kardan uzatma onja / i va asosiy uzatma orqali etaklovchi oldingi gildiraklarga uzatadi . Oldingi g ’ ildiraklar uchun differensial g ’ ildirakning etaklovchi vali ( yarim o ’ qi ) yuqori va pastgi juft konusli shesternyalar orqali etaklovchi oidingi g ’ ildiraklar harakatga keltiriladi . MTZ-82, K-701, T-150K, GAZ -66, ZIL -131 kabi traktor va avtomobillarda barcha ko’priklar yetakchi hisoblanadi. Bu traktor va avtomobillarning o’tag’onligi yuqori bo’lib, yo’lsiz sharoitlarda ham harakatlanishi mumkin. Tekis yo’llarda oldingi ko’prikka uzatilayotgan burovchi moment ajratib qo’yilishi ham mumkin.

Adabiyotlar: 1.Shoumarova M., Abdillayev T. Qishloq xo’jaligi mash i nalari. Toshkent, O’qituvchi 2002Y. 2.A.I. Komilov, Q.A. Sharipov, N.T. Umirov, I.M.Marupov, R.T. Rustamov Traktor va avtomobillar. Toshkent «Talkin» -2003.(lotin alifbosida) 3.F.B.Yevdokimov Umumiy elektrotexnika T.O’qituvchi.1995. 4.N.I.Vershagin i dr. Organizasiya i texnologaya mexanizirovannыx rabot v rastenivodstve, Ucheb, posb № IRPO; Izd.sentr «Akademiya», 2000 5.E.Oyxo’jayev, X.Qo’shnazarov «Qishloq xo’jalik ishlab chiqarishini mexanizasiyalash» Toshkent «Mehnat», 1988.

O'xshashlar

Traktor va avtomobillarning yurish qismi va boshqarish mexanizmlari

Traktor va avtomobillarning kuch uzatmalari va yurish qismlari

Traktor va avtomobillarning tuzilishi

Traktor va avtomobillarning ish va yordamchi jihozlari

Traktor va avtomobillarning tasnifi va asosiy qismlari