Сильвинит маъданини қайта ишлаш усуллари.Флотация ва галургик усуллрни солиштириш - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Referatlar

Сильвинит маъданини қайта ишлаш усуллари.Флотация ва галургик усуллрни солиштириш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3195.5 KB

Ko'chirib olish

Сильвинит маъданини қайта ишлаш усуллари.Флотация ва галургик усуллрни солиштириш Reja : 1. Калийли маъданларини флотация усулида бойитишнинг чет элдаги корхоналари. 2. Калий маъданини бойитиш жараёнининг босқичлари Калий маъданларини бўлаклаш схемаси.

Таркибида калий бўлган хом ашёни калий тузига қайта ишлаш турли технологик схема бўйича амалга оширилади. Ушбу схемалар қуйидаги усулларга асосланган: 1. Қайта ишлов берилаётган маъданни эриши ва уни таркибидаги тузларни алоҳида-алоҳида кристаллаб ажратиш кимёвий ёки галургик усул деб номланади. 2. Калий маъдан и ни флотацион бойитиш усул и ғоят оддий. Шунинг учун маъ да н ни қайта ишлаш юқори температура да эмас, нормал температура да амалга оширилади. Сильвинитларни галургик усул билан қайта ишлаш СКМБ (Соликамск калий маъдани бошқармаси) ва БКМБ (Березники калий маъдани бошқармаси) да олиб борbлмоқда. Бошқа қолган корхоналар , «Уралкалий» ва «Беларускалий» ИЧБ флотацион усули билан қайта ишлайди. Маъдан ни флотацион усули билан бойитиш ҳорижнинг к ў пгина калий корхоналари (АҚШ, Канада, Германия ва бошқалар) да ҳ ам жорий қилинган. Калий хлориди ишлаб чикаришда асосан термик эритиш (галургик) ёки флотация усулидан фойдаланилади . Термик эритиш KCl ва NaCl ларнинг бир хил темпиратурада хар хил эришига асосланган, бунда калий ва натрий хлоридларга ажратилади. Бу усулнинг асосий ютуғи :махулотнинг тоза олиниши, яхши физик характеристикага эгалиги, чиқинди хисобланадиган тузнинг реагентлардан холилиги ва унинг тайёр махсулот – ош тузи эканлиги, турли таркибли хом – ашёни ишлатиш мумкинлигидир. Камчилиги : технологик жараённинг мураккаблиги, юкори энергия сарфи, қурилмаларнинг тез коррозияланиши, махсулотга булган юқори талаб, кайта ишлашнинг қимматлиги хисобланади. Флотация калий хлорид ва натрий хлоридларнинг турлича гидрофобланишига асосланган.Бунда реагентнинг таъсири орқали KCl NaCl бир биридан ажратилади.

Б усулнинг ютуқ томони : технологик жараённи эксплуатация қилиш осонлиги, ишлаб чиқаришнинг доимий хароратда олиб борилиши, энергия сарфининг камлиги ,термик усулга қараганда курилмалар коррозиясини камлиги ,махсулот сифатига талаб юқори эмаслиги, ишлаб чиқаришнинг арзонлигидир. Камчилик томони махсулотнинг сифати юкори эмаслиги, реагентларни қлланилиши,катта миқдорда чиқинди хосил булиши , уни туғридан туғри ишлатиб булмаслиги ва махсулот фақат қишлоқ хужалиги учун яроқлилигидир. Бойитишнинг бошқа усуллари. Бунинг учун сильвинит майдаланилади ва шламсизлантирилади, сўнг қаттиқ модда ва эритмадан иборат суспензия тайёрланилади, унга мазут, керосин ёки бошқа совунсиз сувда эримайдиган нефт маҳсулотлари, шунингдек реагентлар ҳам (алифатик аминлар) қўшилади. Ундан кейин суспензия тебранувчи қурилмага берилади ва 79% KCl сақлаган маҳсулот олинади. Куйдириш ёрдамида бойитиш. Йирик донали сил ь винитни қиздирганда , галит кристалларини дарз кетиши билан боради. Сил ь вин кристаллари қиздиришга чидамайди. Бойитиш 400°С да механик та ъ сирсиз ва 450°С да айланувчи печда олиб борилади. Одатда, сильвинитни механик та ъ сир этмасдан қ издиришга қараганда , айланувчи печдаги к ў рсаткичлар пастроқ б ў лади. Куйдириш учун шахтали печларни қў ллаш қ улайдир. Қиздириш жараёнида сильвинитнинг устки қ атламидаги чи қ индилар, лой аралашмалари куйдириб юборилади, чунки улар флотацион бойитишда б ў киб қ олиши мумкин. Шунинг учун сильвинитларни куйдири ш – бойитишнинг энг яхши усулидир. Электростатик бойитиш. Иккита жисм бир-бирига иш қ аланганда улар электрланади. Бунда кичик ўлчам даги заррачалар заряд хосил қ илади, катта кучланишда улар электростатик майдон га т ўғ ри й ў лдан чет га чи қ иши мумкин. Сильвинитни электростатик бойитиш усули шунга асосланган. Сильвинни галитдан ажратиш ва қ тида с ильвинитни дастлабки термик қ айта ишлаш,

зарядни кучайтиради ва шлам та ъ сирини камайтиради. Сильвин ва галит заррачаларининг зарядлари ишораси ҳ ар хил, қиймати бир хил б ў лган заряд ҳосил қ илиш учун реагентлар билан ишлов бериш керак. Улар устки қатламда юпқа қатлам ҳосил қилади. Бунинг учун, аммиак ёғли аминлар, фтал ангидрид, фтал ва бензой кислоталарини қўллаш тавсия этилади. Бундай қайта ишлаш натижасида сильвин мусбат зарядланади, галит эса худди шу кучланишда манфий зарядланади. Келтирилган моддалар электростатик бойитишдан олдин силвинитни қ айта ишлаш учун тавсия этилади. - органик сульфат кислота ангидридлари ва уларнинг аралаш ангидридлари; - анион моддалар ва силикон мойи; - аммоний гидрооксиди ва сўндирилган охак ; - углерод атомларининг 6 ва ундан к ў п молекулали органик моддалари, ҳамда бир ёки бир нечта SO 4 Me ёки SO 3 Me гуру ҳ аралашмалари ; - ю қ ори молекулали органик кислоталар, алифатик ва циклоалифатик ва ароматик мураккаб эфирлар ва уларнинг тузлари, бош қ а карбоксилсулфокислоталар. Электростатик бойитиш усулини сильвинит миқдори ю қ ори б ў лганда қў ллаш мумкин . Кў п бос қ ичли комбинацияланган барабанли сеператорлардан фойдаланиб, б у жараён 2 бос қ ичда олиб борилади. О ғ ир суспензияда бойитиш. Агар ҳаракат тезлиги жуда ю қ ори б ў лса ва муаллақ зарра чалар ч ў кмаса, суспензия яхлит сую қ лик хусусиятига эга б ў либ қ олади. Бунда, суспензия зичлигидан кам зичликка эга бўлган заррачалар юқорига чиқади, зичлиги юқори бўлган заррачалар эса, пастки қатламга тушади. Галитнинг ( NaCl ) зичлиги - 2,17 г/см 3 , сильвинники ( KCl ) – 1,98 г/см 3 . Шунинг учун майдаланган сильвинитни оғир суюқликка ёки 2,05…2,1 г/см 3 зичликдаги суспензияга солинса, сильвин юқори қатламга чиқади, галит эса чўкади. Оғир суюқлик билан ишлаш қулай, лекин бундай арзон суюқликни

олиш жуда қийин. Шу сабабли, амалиётда магнитит ёки ферросилицийли эритмасидаги NaCl ва KCl тўйинган суспензиялардан фойдаланилади. Магнитит ва ферросилиция суспензияси тинч ҳолда турмайди. Ажратиш жараёнини фақат суспензия ҳаракатдаги қурилмаларда олиб бориш мумкин. Бундай қурилма гидроциклон бўлиши мумкин, чунки унда марказдан қочма куч таъсирида катта зичликка эга бўлган заррачалар қурилма деворларига бориб урилган заррачалар спирал йўналишида пастга тушади ва остки штуцер орқали чиқариб олинади. Айни шу вақтда кичик зичликдаги заррачалар юқорига қараб ҳаракат қилади ва тепада жойлашган штуцердан чиқарилади. «Юқори» ва «паст» тушунчалари бу ерда нисбийдир, чунки гидроциклон гориз онтал ҳам бўлиши мумкин. Бойитиш маҳсулотлари тебраткичга тушади ва иккига ажралади: туз ва суспензияга, кейин эса ювилади. Ювилган концентрат қуриткичга узатилади. Охирги ҳолатда маҳсулотда 65% КСl ва 0,4% Н 2 О бўлади. Ювилгандан кейинги суспензия чиқиндига чиқарилади. Аммиакли усул. Концентрланган (80% ва ундан ортиқ) сув-аммиакли эритмада ва суюқ сувсиз аммиакда КСl амалда эримайди, NaCl нинг эрувчанлиги эса, анча юқори бўлади. Набиев М.Н сильвинитни концентрланган (80…90% NH 3 ) сув-аммиак эритмасида эритишни таклиф қилди. Галитни эритгандан сўнг, фазаларга ажралгандан кейин КCl сувда эримайдиган моддалар, ангидридларидан иборат чўкма ҳосил бўлади. Аммиак ҳайдалиб қуритилгандан кейин 86…89% техник KCl олинади. Калий маъданининг ўзлаштирилиш даражаси 97…98% бўлганда, эритмадан аммиак буғлатилиб ажратилгандан сўнг 99,8% NaCl олинади. 1. Калийли маъданларини флотация усулида бойитишнинг чет элдаги корхоналари. АҚШ. Одатда, АҚШ нинг калийли корхоналари комбинацияланган схемадан фойдаланади. Асосий усул - бу флотацион усулдир. Галургия усули

комбинацияланган схемани тўлдириб туради ва у KCl ажратиб олишни оширади ва сифатини яхшилашга олиб келади Калий заводлари умумий схемага эга: маъданни бўлаклаш ва майдалаш; 1,7…3 мм катталиккача ёпиқ циклда нам усулда майдалаш; маъданни механик шламсизлантириш ва қолдиқ лойсимон шламларни реагентлар билан депрессиялаш; сильвинни флотациялаш; сувсизлантириш; қуритиш ва концентратни грануллаш; майда фракция ва шламларни галургик усулда қайта ишлаш, ҳамда флотация чиқиндиларидан KCl ни ишқорлаб ажратиб олиш. Заводдан чиқаётган тайёр махсулот 85% ни ташкил этади ва у 1…3 мм ли заррачалардан иборат бўлиб таркиби да 95% KCl б ўлади . Кичик заррачали KCl қолдиқлари 1,5 … 6 % , йирик заррачалар эса 4 … 4,2% ни ташкил этади . Реагентлар сифатида С 16 –С 18 аминлар ишлатилади, қарагай мойи, крахмал, полисахарид - моногалактан ва бошқалар хизмат қилади . Канада. Канада заводлари 4 хил махсулот ишлаб чиқаради: стандарт KCl нинг йириклилиги -1,2+0,2 мм ли; катта донадор, заррача ўлчамлари-2,4+0,6 мм ли; гранулланган -3,3+0,8мм ли; таркибида 60% К 2 О мавжуд кристалл шаклидаги KCl . Технологик жараёнларнинг кетма-кетлиги. Кам ми қ дорда шлам ва карналлит са қ лаган маъдан +10 мм ли катталикда бўлак лашга берилади. 10 мм дан катта маъдан фракциясини қайтадан бўлак лашга юборилади. 10 мм дан кичик фракцияни элакдан тушган маҳсулотни нам классификациялашга узатилади. Элакдан ўтган м аҳсулот шлам ни эзишга берилади ва ёйли элакда икки та фракция га ажратил а ди: йирик фракция - реагент билан қ айта ишловга берилади ва майда фракция 2 бос қ ич ли шламсизлантиришдан кейин реагент билан кондиционерлаш жараёнига узатилади. Йирик ва майда фракцияларни флотациялаш биргаликда олиб борилади. Сувсизлантиришдан кейинги чиқиндилар ташлаб юборилади. Концентрат классификация ланади , яъни йирик фракциялар тайёр махсулот сифатида ажратиб олинади, майда фракция флотацияга юборилади. Т озала ш ч и қ индилар и гидроциклонларда классификацияланади ва оқавалари флотацияланади. К ў пикли маҳсулот

галургик қ айта ишлаш циклига берилади, чи қ индиси ташлашдан олдин қ уюлтирилади ва сувсизлантирилади. Концентрат центрифугадан кейин сувсизлантирилади, барабанли қ уриткичда қуритилади ва 3 та синфга ажратилади: йирик, стандарт ва майда. Майда фракция пресслашга узатилади. Майда дисперс флотоконцентрат ва циклон чанги галургик усулда қ айта ишлашга, эриш ва вакуум-кристаллашга жўнатилади. Ўғ итларнинг 80% яқини йирик заррачали ва гранулланган маҳсулот сифатида ишлаб чи қ арилади. Англия. 1-расмда комбинацияланган технологик схема келтирилган. Галургик қ айта ишлашга гидросепараторлар қуми (силъвинит) берилади. Улар олдиндан шламли флотация йўли билан лойли минераллардан ажратилади. Технологик схема учун ҳамма маҳсулотлар (шлам, концентрат ва бошқалар) ни сувсизлантириш ва бойитиш ма қ садида центрифугадан фойдаланиш характерлидир. 3-1 жадвалда чет эл калий маъданларини флотацион бойитиш технологик схемаларининг асосий характеристикас и берилган. АҚШ, Канада ва бошқа давлатлардаги флотацион фабрикалар технологик схемаларини таҳлил қилиш бу схемаларнинг ўзига хослигини аниқлаш имконини беради: – Канада ва АҚШ да жували ва болғали бўлаклагичларни ишлатиб маъданни 3 мм гача қуруқ бўлаклаб, оптимал гранулометрик таркибдаги маҳсулот олинади; – 0,1 мм ўлчамдаги шлам махсулотларни ажратиб, маъданни эзиш ва шламсизлантириш, э.қ.ни юқори даражада ажратиш (85…90% гача); – АҚШ ва Канададаги барча фабрикаларида йирик заррачали сильвинитни флотациялашда товар маҳсулот чиқиш даражаси юқори (50% гача); – фракция чангларини селектив галургик қ айта ишлаш маҳсулот чиқиши ни 3… 4% га ош ир ади; – йирик фракциядан галитни ишқорлаб ювиб олинган концентрат ва ярим маҳсулотларни классификациялаш; – флотацион циклдан чи қ увчи майда дисперс KCl ни эритиб ростланувчи вакуум-кристаллашни қўллаб қ айта ишлаш; – к ў пгина заводлардаги чи қ инди ва шламлардан KCl ни ажратиб олиш жараёнларининг мавжудлиги;

– фа қ ат майда дисперс концентратларни пресслаш, бу заводдаги ҳамма маҳсулотнинг 15…30% ни гранулланган ҳолда ишлаб чи қ иришга олиб келади; – калий ўғ итларининг кенг ассортименти. 1-расм. “ Кливл е нд поташ “ корхонаси технологик схемаси (Англия):

3-1 жадвал АКШ, Канада, Франция, Испания ва Германиялардаги маъданларни флотация усули билан бойитиш технологик схемаларининг асосий характеристикалари Корхон а ишга тушган йили Маъдан таркиби, % К 2 О бўй ичқ увв. , млн . т KCl ажр ат оли ш, % Технологик жараенлар К 2 О э. қ. Май ин майд алаш Шлам сизла ш Фло тац қили н. зарр ача йири кл. Флота ция схемас и Шлам н. қайта ишла ш усули Майин фракц. галург ик ишл. бер. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 АҚШ «Потэш компан ии оф Америк а» 1934 «Нэйшн ел Потэш Компан ии» 1956 «Саусве ст 18- 19 18- 19 маъл умт 0, 5 3, 0 1,00 0,27 0,90 90- 95 90- 92 90- 95 Куру к, Була кла- гичд а Қуру к, бўла кла- гичд а 2 босқи ч 2 босқи ч, гидро цик лонда 3,0 1,7 3,0- 4,0 Йирик бўлакл. алоҳид а флотог рави тация Йирик ва ўрта бўлакл арга флотог рави Чиқи нди б-н сувси злант ириш KCl ни эрити ш ва крист алла ш + + маълу мот йўқ

Потэш Корп» 1951 йўқ Қуру қ, бўла кла- гичд а 2 босқи ч+ + эзиш тация Йирик ва майда бўлакл. флотог равита ц маъл умот йўқ Канада «Интер н. энд Кемикл Корп» 1962 «Потэш компан ии оф Америк а», 1965 «Дьюве лл Корпор эйшн» 1968 «Сильв айт оф Канада » 1971 28 26 - 27 27 - 28 27, 0 1,0 4, 0- 5,0 3,0 1,0 Маъ лу- мот 1,09 0,38 0,54 0,54 0,82 91 90 92- 95 92- 95 90- 92 Қуру қ, бўла кла- гич Қуру қ, бўла кла- гич Ҳўл, стер жен. тегир мон Қуру қ 3 боски ч 3 боски ч 2 боски ч 2 босқи ч 3,0 3,0 2,3 2,3 2,3 Йирик ва майда бўлакл. бирга флотац иялаш Алохид а кайта ишлаш. Йирик ва майда бўлакл. бирга флотац иялаш Маълу мот йук KCl ни эрити ш ва крист алла ш KCl ни эрити ш ва крист алла ш Чиқи нди б-н сув- сизла + + + + +

«Норан да Майнз» 1969 30 йў қ Қуру қ Маълум от Йўқ Алоҳид а қайта ишлаш. Йирик ва майда бўлакл. бирга флотац иялаш - // - нтир Қуюқ лаш. ва чиқи н-ди б-н омбо рда сақла ш Маълу мот й ўқ Франция «Теодо р», 1960 18 - 19 13, 0 0,48 93- 94 Ҳў л, стер женл тегир мон 2 бос қ и ч+ +эзиш 1,2 Флота ция + класс иф. (0,6 мм) Шлам лар. 3 боски ч. ювиш - Испания «Кардо на», 1969 «Сурия », 1962 14 - 15 16- 16, 5 0,5 4,0- 6,0 0,25 0,25 0,25 Маъл умот йўқ Маъл умот йук Ҳўл, стер жен. тегир мон - // - 3 боски ч+ +эзиш (шлам флота ция ) 2 боски 1,1 1,6 0,8 одди й одди й Чиқи нди б-н фильт рлаш Флот ац.ва ювма сдан - - -

Наварр о кони, 1963 17 13, 0 Маъл умот йўқ - // - ч+ +эзиш (шлам флота ция ) - // - флот ац. ва класс иф. омбо рда сақла ш 3 - босқи ч. оқим да ювиш Германия «Россле бен» «Цилит ц» ха рт- зал ьц 16 - 17 1,0 0,3 0,3 0,9 80 88- 89 Қуру қ Ҳўл, стер жен. тегир мон Шлам. крах- мал б- н депрес сия шламл ар йўқ 0,4 1,0 одди й одди й Чиқи нди б-н фильт рлаш Шлам лар йўқ - - 2. Калий маъданини бойитиш жараёнининг босқичлари Калий маъданини бойитиш жараёнининг қуйидаги кетма-кет босқичларда олиб борилади, яъни тайёргарлик, асосий ва ёрдамчи босқичларидир. Тайёргарлик босқичи : бўлиш, майдалаш, элаш ва фракцияларга ажратиш. Ушбу жараёнлар натижасида минералларни очишга эришилади, яъни фойдали минералларнинг бўш (фойдасиз) жинслар билан табиий жипслашишини

бузилиши ёки айрим фойдали минералларнинг бошқалар билан ўзаро жипслашишларини бузилиши содир бўлади ва турли минералогик таркибий заррачаларининг механик аралашмаси ҳосил бўлиши юз беради. Қайта ишлашнинг галургик усулида тайёргарлик босқичларидан бири маъданни қулай майдалигини,уни иссиқ шелокда эрувчанлик тезлигини ва эриш даражасини ошириш учун зарур бўлган ўлчамдаги катталигини таъминлаши керак. Тайёргарлик босқичининг вазифаси – калий хом-ашёсини унга ишлов бериш жараёни учун зарур бўлган ўлчамдаги катталиккача етказишдир. Асосий босқичига маъдан заррачалари ёки суспензиясини ажратиш босқичи киради, бунда фойдали минераллар концентратга, фойдасизи эса – чиқиндиларга ажратилади. Ёрдамчи босқичларга қайта ишлаш маҳсулотларини намлигини унга қўйилган талаб даражасига етказиш учун: қуюқлаштириш, фильтрлаш ва қуритиш йўли билан сувсизлантириш жараёнлари киради. Тайёр маҳсулотни донадорлаш усули билан йириклаштирилади. Калий маъданларини флотацион бойитишга тайёрлаш қуйидаги босқичларни ўз ичига олади: ўрта ва майда бўлиш, майдалаш, ишқалаб тозалаш (лойларни диспергацияси) ва шламсизлантириш. Калий маъданларини галургик қайта ишлашга тайёргарлик фақат ўрта ва майда бўлакларга бўлишдан иборат. Калийли маъданлар технологиясидаги тайёргарлик босқичларининг вазифаларидан бири – минимал шлам ҳосил қилган ҳолда маъданни тўлиқ очиш. Маъданни очиш даражаси бир томондан жинснинг табиий тузилиш – текстура хусусияти ва минералогик таркиби ва бошқа томондан майдалаш схемаси ва режими билан аниқланади. Ўсимта кристалларни уланиш юзаси бўйича бузиш дағал майдалашда яхшироқ очилишини таъминлайди. Калий маъданларини майдалашда маълум принципга риоя қилиш керак – «ҳеч нарсани ортиқча майдаламаслик», яъни майдалаш операциясидан очилган материални олдиндан элаб олиш йўли билан жараёндан чиқариш. Маъданни жуда майдалаш анчагина юпқа тузли ва лой заррачалар

миқдорини ҳосил бўлишига олиб келади, бу эса флотацион жараённинг селективлигини, минерал ўғитлар фойдали минералларни чиқариб олиш даражасини ва маҳсулот сифатини пасайтиради. Шунинг учун чиқиндиларни чиқариб ташлаш замонавий калий маъданларини қайта ишлашда катта аҳамиятга эга. Флотацион усулда қайта ишлашда материалга бўлган талаб фойдали минералларни максимал очган ҳолда юпқа қатламли (<0,1 мм) туз заррачаларнинг ва лой-тупроқ шламларнинг минимал миқдорида бўлишидир. Калийни галургик усулида олишда майдаланган маҳсулот 5 мм дан йирикроқ доналарнинг минимал миқдорига эга бўлиши керак, чунки йирик маъдандан сильвинни юқори миқдорда ажратиб олиниши тўлиқ бўлмайди, бу эса унинг галит чиқиндилари билан йўқолишига олиб келади. Маъданни жуда майдалаб бўлмайди, чунки унда эритмада лой ва тузли чиқиндилар кўпайиб кетади. Калий маъданларини бўлаклаш схемаси. Бўлаклаш калий маъданини галургик усулда эритишга ва кейинчалик яна майдалаб флотацион усулда калий ўғитларини ишлаб чиқариш мақсадида қўлланилади. Бўлаклаш схемасига дастлабки ва назоратли ғалвирлаш жараёнлари киритилади. Ғалвирлаш (тўр ёрдамида фракцияларга ажратиш) – сочилувчан материалларни (тўр) ғалвир орқали ўтказиб, катталиги бўйича фракцияларга ажратиш жараёнидир. Ғалвирлангандан сўнг, қолган материал – панжара усти маҳсулоти деб номланади. Ғалвир тешикларидан тушган маҳсулот – панжара ости маҳсулоти деб аталади. Бўлаклаш ва элаш жараёнлари бўлаклаш босқичини ташкил этади; бир нечта босқичлар йиғиндиси – бўлаклаш схемасидир. Бўлаклаш босқичининг сони дастлабки материалнинг бошланғич ва охирги йириклигига қараб аниқланади. Бурғулаш-портлатиш усулида калий маъданларини олишда, унинг бўлаклари – 300…400 мм га, комбайнда эса –

100…150 мм га етади. Тегирмонга келиб тушаётган маъдан бўлакларининг йириклиги 10…15 мм. Флотацияга келаётган маъданнинг катталиги 10…15 мм, галургик усулида эритишдан олдинги маъдан 5-7 мм ли заррачаларга майдаланади. 2- расм. Калий маъдани ни бўлак лаш схемаси: а) очиқ цикл билан икки босқичли; б) иккинчи босқичда берк цикл билан икки босқичли Бўлаклаш даражаси i берилган дастлабки маъдандаги ва бўлакла нган маҳсулотда максимал бўлаклар катталиклари асосида қуйидаги оралиқда ўзгаради:20 15 300 max min min    d D i 80 5 400 max min max    d D i (1) бу ерда D ва d – дастлабки маъдан ва бўлакла нган маҳсулотдаги бўлаклар катталиги, мм. Майдалашнинг умумий даражаси алоҳида босқичларда майдалаш даражалари кўпайтмасига тенг.

Калий маъданини майдалаш учун конда фақат йирик бўлакларни ( i =1,5…2) майдалайдиган тиш-валкали майдалагичлар қўлланилади. Ўрта ва майда майдалаш учун (5 мм гача) ротор майдалагичлар қўлланилади: акс эттирувчи (ротор нобиль) ва майдалаш даражаси i = 10…40 га эга бўлган болғали майдалаш қўлланилади. 4 … 5 мм гача майдалаш учун i = 4 … 10 даража га эга жува ли майдала гич қўлланилади. Бундай майдалагичлар ишлаб чиқариш самарадорлиги катта бўлмаган корхоналарда қўлланилади. Шундай қилиб, икки босқичли схема (1-расм) да биринчи босқич майдалаш конда амалга оширилади. Бунда майдалашнинг умумий даражаси i =15...80 таъминланади. Бу калий маъданини бирламчи тайёрлаш учун етарли. Майдаланган маъданда йирик бўлакларнинг минимал миқдорини олиш учун иккинчи босқичда берк цикл билан икки босқичли майдалаш схемаси қўлланилади (2-расм). Комбайн усули билан калий маъданини олишда ва болғали майдалагичларни қўллаганда охирги (якунловчи) майдалашнинг йириклиги – 10 (05) 0 мм очиқ ёки ёпиқ циклли бир босқичда таъминланиши мумкин. Қазиб олинган маъдан олдиндан элаш жараёнидан ўтади. Майдалаш схемасини ҳисоблаш учун қуйидаги маълумотлар керак: хом-ашё бўйича корхонанинг самарадорлиги ва унинг гранулометрик таркиби; майдаланган маҳсулотнинг йириклиги; майдаланган маҳсулотларнинг босқичлар бўйича гранулометрик таркиби; ҳар бир майдалаш босқичидаги элашнинг самарадорлиги. Ўхшаш маъданлардан фойдаланилганда хом-ашё ва маҳсулот гранулометрик таркиби бойитиш корхоналари ишининг ҳақиқий маълумотлари бўйича олинади. Иккинчи босқичи ёпиқ циклдан иборат икки босқичли майдалаш схемасини ҳисоблаш усули қуйида кўрсатилган. Майдалаш схемасини ҳисоблашдан мақсад – элак, майдалагич, конвейер, таъминловчи ва бошқа асосий ва ёрдамчи асбоб-ускуналарни танлаш учун дастлабки маълумотларни олишдир.

Схемани технологик ҳисоблашда ҳар бир маҳсулотни вақт бирлигидаги оғирлиги ёки чиқиши аниқланади, чунки технологик жараён узлуксиз ва майдалаш маҳсулотлари йириклиги тавсифий миқдори ўзгармас бўлиши керак. Элашнинг ҳисобланган йирикликдаги синфи бўйича самарадорлиги Е панжара ости маҳсулотига майда синфни ўтиш даражасидан ε (-) ва йирик синфни ўтиш даражаси ε (+) ўртасидаги фарққа тенг. )( )(       E (2) Майда фракция бўйича панжара остига ўтиш даражасини ҳисоби унинг панжара ости маҳсулоти таркибидаги вақт бирлигидаги оғирлигининг дастлабки маҳсулот таркибидаги вақт бирлигидаги оғирлиги нисбатига тенг: % 100 )(         Q P (3) бу ерда Р – элакнинг панжара ости маҳсулоти бўйича ишлаб чиқариш унумдорлиги, т/с; β – панжара ости маҳсулотидаги ҳисобланган майда синф миқдори, %; Q – элакнинг дастлабки маҳсулот бўйича унумдорлиги, т/с; α – ўша синфнинг дастлабки маҳсулотдаги миқдори, %. Ҳ исобла нган й ирик фракциянинг панжара ости маҳсулотга ў тиш даражаси:     4 )( 10 100              Q P (4) Ғалвир ла ш нинг самарадорлиги Е ( %):     % 100 100 100 )( )(               Q P Е (5) бу ерда (Р/ Q )  100 нисбат панжара ости маҳсулотининг чиқишини ифодалайди :   2 10 100            Е (6) бу ерда γ – панжара ости маҳсулотининг чиқиши, %.

Вибрация элаклари учун элаш самарадорлиги 65 дан 85% гача ўзгариб туради. Панжара ости маҳсулотини чиқиши моддий баланс тенглама бўйича аниқланади:% 100         (7) Формула ( 7 ) элаш маҳсулотларини чиқимини , бунда дастлабки маъ да н α , панжара усти υ ва панжара ости β маҳсулотини элак таҳлил натижаларига асосан аниқла ш имконини беради . Маъданни майдалашнинг икки босқичли схемасининг тахминий ҳисоби (2-расмга қаранг). Технологик мўлжалланиши бўйича барча минерал хом-ашёларни бузиш учун қўлланиладиган машиналар икки асосий гуруҳларга бўлинади: майдалагич ва тегирмонлар. Бўлакларга бўлиш деб барча маҳсулоти 5 мм дан каттароқ, майдалаш деб эса 5 мм дан кичикроқ маҳсулот ҳосил қиладиган жараёнларга айтилади. Калий маъданларини бўлаклаш учун ротор бўлаклагичлар, иккинчи босқичда эса болғали майдалагичлар кенг қўлланилади. Болғали майдалагичларда маъдан ичидан қопламали қобиқ билан ҳимояланган ишчи бўшлиқда майдаланилади. Майдалагичнинг горизонтал валида ошиқ-мошиқ каби болғалар маҳкамланган бир қатор дисклар жойлаштирилган. Ўқ айланганда болғалар марказдан қочма кучлар таъсири остида 25…55 м/с. айланма тезлик билан айланиб, радиал йўналишни олади. Материал маъдан бўлакларига урилаётган болғалар билан майдаланади ва бронплитага уни улоқтиради, у ерда иккиламчи майдаланиш юз беради. Майдаланган маҳсулот тешиклар орқали ғилдиракли панжарага тўкилади. Роторли бўлаклагичларнинг Q (т/с) ишлаб чиқариш унумдорлиги қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:      o k p R R N K Q / 100 lg / 100 lg 65,3    (8)

бу ерда К р – майдалаш қобилияти коэффициенти (1,0–1,7); N – электр юриткичнинг қуввати, кВт; ротор узунлиги, м; R o, R k – дастлабки маъдан ва майдаланган маҳсулотларни мос равишда 5 мм ли элакдан ўтказгандаги қолдиқ, %. Электр юриткичнинг ҳис о бла нган қуввати N (кВт) n L D N     2 15,0 ( 9 ) бу ерда D – ротор диаметри, м; L – ротор узунлиги, м; n – роторнинг айланиш частотаси, айл./мин.

O'xshashlar

Сильвинит маъданларини галургик усулда бойитиш технологияси.

Сильвинит маъданларини флотация усулида қайта ишлаш технологик схемалари

Калийли угитларнинг халк хужалигидаги ахамияти. Калийли угитлар олиш учун асосий хом-ашё манбалари

Мисцеллани қайта ишлаш

Картошка етиштириш, сақлаш ва қайта ишлаш технологияси