Жисмоний тарбия ва спорт психологияси - Pedagogika - Referatlar

Жисмоний тарбия ва спорт психологияси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

66.5 KB

Ko'chirib olish

Жисмоний тарбия ва спорт психологияси Режа: 1. Жисмоний тарбия ва спортдаги фаолиятининг ўзига хос хусусиятли шароитлари қуйидаги хусусиятлари билан ифода этилади. 2. Жисмоний тарбия ва спорт психологиясининг методлари 3. Жисмоний тарбия ва спорт психологиясининг олий жисмоний тарбия таълими тизимидаги аҳамияти 4. Жисмоний тарбия ва спорт психологияси юзага келиши ва ҳозирги ҳолати ҳақида қисқа ахборот

Жисмоний тарбия ва спортдаги фаолиятининг ўзига хос хусусиятли шароитлари қуйидаги хусусиятлари билан ифода этилади. 1. Фаолият предмети сифатида одамнинг ўзи, спортчининг ўзи хизмат қилади. У фаолиятнинг фақат субъекти эмас, балки объекти ҳам ҳисобланади ва фақатгина бошқа одамлар учун эмас (жисмоний тарбия ўқитувчилари, мураббийлар, ҳакамлар, шериклари ва спортдаги рақиблари), балки ўзи учун ҳам. 2. Жисмоний тарбияда ҳам ва спортда ҳам фаолият тарбиянинг умумий вазифасини ҳал этишга қаратилган “... энг эрта болалик чоғидан бошлаб..... жисмоний ва маънавий кучларини баркамол ривожлантириш билан ёш авлодни тарбиялаш”. 3. Жисмоний тарбия айниқса спорт одатдан ташқари, кўпинча кучли жисмоний ва психик кескинлик билан боғлиқ бўлади. 4. Спорт фаолиятининг мазмуни мусобақалар ҳисобланади. 5. Жисмоний тарбияда фаолият маҳсулоти инсоннинг баркамол- жисмоний ва маънавий ривожланишига қаратилган соғломлаштириш, таълим бериш ва тарбиялаш натижаси сифатида иштирок этади. Спортда эса фаолият маҳсулоти спортдаги ютуқлари, кўпинча рекордлар (турли аҳамиятдаги спортчи учун шахсий бўлгандан тортиб жаҳон рекордигача) ҳам ҳисобланади. Жисмоний тарбия ва спортда шахс фаолиятини ўрганиш, яъни ижтимоий, онгли, амалий, идрок этувчи, умумлаштирувчи, яратувчи, ўзгартирувчи, ҳаяжонланувчи, ўзини ва бошқа одамларни

ва қаерда мумкин бўлса фаолият шароитларини бошқарувчи мавжудод сифатида одамни фаолиятини ўрганиш онги ва фаолияти яхлитлиги, шахсий ёндошиш, принципларига ҳамда тарихийлик ва ривожланиш тамойилларини асосланади. Ана шу тамойилларга биноан шахс унинг яшаш шароитлари, фаолияти умумий ва аниқ шароитлари (ушбу ҳолатда жисмоний тарбия ва спорт) унинг психикаси ривожланадиган, такомиллашадиган, ўзгарадиган, шахснинг психик тузилиши яратиладиган ижтимоий-тарихий жараёни, одам ижтимоий ривожланиш фаол намоёндаси сифатида ўзи иштирок этадиан жараённинг субъекти сифатида қаралади. Ниҳоят, жисмоний тарбия ва спорт психологияси назария ва амалиётнинг яхлитлиги тамойилига асосланади. Ана шу сабабли жисмоний тарбия ва спорт психологияси фақат назарий психологик билимлар махсус соҳаси сифатида эмас, балки ўзининг назариясини жисмоний тарбия ва спорт амалиётини ўрганишга асосланиб қурувчи ва шу билан бир вақтда бу амалиётга бевосита ёрдам кўрсатувчи, мисол учун спорт жамоаларини спорт мусобақаларига тайёрлаш амалиётида, мактабда жисмоний тарбия методикасини қуриш амалиётида ва бошқаларда ёрдам кўрсатувчи амалий фан сифатида ҳам иштирок этади. Жисмоний тарбия ва спорт психологиясининг психология фани бошқа соҳалари билан алоқалари. Жисмоний тарбия ва спорт психологияси биринчи навбатда психология фани ҳамма махсус соҳаларининг отаси ва асоси бўлган умумий психология билан боғлиқдир. Аммо у нафақат ҳаётга йўллаб ва уларни умумлаштирилган психологик билимлари билан озиқлантиради,

балки ўзи ҳам психологик муаммоларни ишлаб чиқиш мевалари билан ўзининг ҳар бир йўналишини бойитиб боради, шу жумладан жисмоний тарбия ва спорт психологиясини ҳам. Жисмоний тарбия ва спорт психологияси баъзи психологик фаннинг бошқа махсус соҳалари билан ҳам икки томонламалик алоқаларга эга: педагогик психология билан, чунки жисмоний тарбия ва спортда машқ қилиш жараёни – бу одамни жисмоний ва психик такомиллаштиришга, уни шахс сифатида шакллантиришга қаратилган ўқитиш ва тарбиялаш жараёнидир, меҳнат психологияси билан, чунки спортда ҳам унинг маълум турларига махсус қобилиятини диагностика ва ривожлантириш муаммоси ҳамда фаолиятга психик тайёргарлиги, хусусан мусобақалашиш фаолиятига тайёргарлиги муаммолари мавжуд: санъат психологияси билан, чунки ижодий бошланиш спортнинг ҳар қандай турида зарур, баъзиларида эса айтайлик бадиий гимнастикада, конкида фигурали учиш ва бошқаларда бадиий ижодсиз ҳеч қандай сезиларли тараққиётга эришиб бўлмайди. Жисмоний тарбия ва спортнинг бизнинг мамлакатимизда тарихий ривожланиши объектив бориши жисмоний тарбия ва спортнинг психологияси ўзининг шахсий фанини ишлаб чиқишга дифференциал ёндошишни талаб этади. Бу эрта антогенетик босқичларида – эрта болалигидан қаригунигача, ёш психологияси масалаларини, спортда ижтимоий психология масалаларини, ниҳоят ҳар бир аниқ спорт турининг хусусиятларига тааллуқли психологик муаммолар тўпламини ўрганишга ҳам тааллуқли.

Жисмоний тарбия ва спорт психологиясининг баъзи бошқа фанлар билан алоқаси. Жисмоний тарбия ва спорт психологияси худди шу ўзига хос шароитларда инсонни ўрганувчи бошқа фанлар билан ҳам алоқага эга. Биринчи навбатда педагогика билан, жисмоний тарбия назарияси ва методикаси, спорт машқлари назарияси ва методикаси билан. Фанлар алоқаси шахснинг психикаси намоён бўлиши ва ривожланишини қонуниятларини ўрганиб жисмоний тарбия ва спорт психологияси бу фанларни фанларнинг назариясини янада ишлаб чиқишга, жисмоний тарбия методикасини, спорт машқлари методикасини, жисмоний тарбия ва спортни ташкил этиш масалаларини такомиллаштириш учун асос беришида намоён бўлади. Бу мисол учун жисмоний тарбия ва спорт фаолияти жараёнида шахсни шакллантириш назариясига, психик, психомотор сифатларини ривожлантиришга, спортчиларни маънавий иродавий тарбиялашга, спорт техникаси ва тактикасига ўргатишда, мусобақаларга психологик тайёрлаш, ҳаёт режимини ташкил этишга, командаларнинг ўқув-машқлар йиғилишлари давомида турмуш ва бўш вақтларини ташкил этишга ҳамда бошқаларга тааллуқлидир. Лекин исмоний тарбия ва спорт психологиясининг ўзи ўзининг психологик муаммоларини самарали, олдиндан ишлаб чиқиш учун жисмоний тарбия назарияси ва методикаси, спорт ва спорт фанлари социологиясининг ютуқларидан фойдаланади. Жисмоний тарбия ва спорт психологиясининг физиология билан, айниқса олий нерв фаолияти физиологияси, анализаторлари физиологияси, нейрофизиология билан мустаҳкам ўзаро алоқалари

мавжуд. Бу спортчиларнинг темпераментини, ҳаракатларни тасаввур этиш машқ қилиш ҳаракатлари спорт ҳаракатини бажаришдан аввал диққатни жамлаш, ҳаракатларни бошқариш турли даражалари ва бошқаларнинг физиологик асосларини ўрганиш зарурлигига асосланган. Жисмоний тарбия ва спорт психологиясининг методлари Жисмоний тарбия ва спорт психологиясида психологик фанлар ҳамма турлари учун умумий бўлган методлардан фойдаланилади. Аммо улар кўпинча жисмоний тарбия ва турли хил спортда шахснинг фаолиятини ўрганиш ўзига хосликларига мослаштирилади. Б.Г.Ананьевнинг классификациясидан фойдаланиб илмий психологик тадқиқотнинг кўплаб турдаги методларини тўртта гуруҳларга ажратиш мумкин: ташкилий, эмпирик, сонли-сифатли илмий фактларни анализ қилиш ва тушунтиришли (интерпретацион). Ташкилий методлари моҳияти бўйича тақиқотлар стратегиясини белгиловчи методларнинг бу категориясига таққослаш, лонгитюдиал ва комплекс методлар киради. Таққослаш методларидан ёши, жинси, спорт ихтисослиги, малакаси, жисмоний тарбия методикасининг хусусиятлари, спорт тайёргарлиги, машқлар шароитлари ва мусобақаларга боғлиқ бўладиган спортчиларнинг психик жараёнлари, ҳолатлари, сифатлари ва шахсий хусусиятларида психологик фарқларни ўрганиш учун фойдаланилади.

Лонгитюдиал методдан психик ва психомотор ривожланишини боришини кўп йиллик кузатиб бориш мақсадида фойдаланилади. Бундай йўл билан мисол учун жисмоний тарбия машғулотларининг кичик ёшдаги ўқувчиларнинг психик жараёнлари ва ҳаракатланиш сифатлари ривожланишига таъсирни ўрганиш мумкин. Бу мактабда жисмоний тарбия методикасини такомиллаштириш учун муҳим аҳамиятга эга бўлади. Лонгитюдиал методдан кўп йиллик спорт машқларининг спортчи шахси шаклланишига таъсирини ўрганишда муваффақият билан қўлланилиши мумкин. Бундай мазмунда кўндаланг ёши кесими, яна ёши таққослаш ҳам деб аталадиган методдан борган сари кенгроқ фойдаланиб келинмоқда. Лекин бу метод ҳатто бир хил ёшдаги одамларда психик ва психомотор сифатлари ривожланиши бир текис эмаслиги ва гетероххронлигидан келиб чиқадиган бир қатор муҳим ва йўқотиб бўлмайдиган камчиликларига эга. Комплекс методи кўплаб алоҳида методикалар ёрдамида бир объектни, бир ҳодисани ўзини кўп томонлама ўрганиб чиқишдан иборат бўлади. Ундан хусусий психологик тадқиқотларда ҳамда фанлараро тадқиқотларда фойдаланиш мумкин бўлади. Мисол учун спортчининг тайёрлиги даражасини аниқлашда спортчининг идрок этиш, эмоционал, иродавий жараёнлари ва шахсий хусусиятларини ўрганишга қаратилган методикалар тўпламидан фойдаланиш мумкин. Эмпирик методлар . Эмпирик методлари жуда кўп турли бўлади. Уларга қуйидагилар киради: объектив кузатиш, ўзини кузатиш, экспериментал метод ва психодиагностика методлари.

Объектив кузатиш жисмоний тарбия билан шуғулланувчи ва спортчиларнинг табиий ҳолатларда уларнинг фаолиятларини (жисмоний тарбия дарси, машқлар, мусобақалар давомида) психик, ҳаракатланиш,хулқи ва бошқа кўринишларини ўрганишдан иборат бўлади. У бир текисда ёки танлаб олишли, нутқли, стенографик ёзувлар, техник воситалардан фойдаланиш билан бўлиши мумкин. Кузатишлар ҳар доим мақсадга йўналтирилган, олдиндан тузилган схема бўйича, қайд этилган фактларни ишлаб чиқиш олдиндан кўзда тутилган режаси билан ўтказилади. Ўзини кузатиш кўпинча бошқа методлар билан бирга қўлланилади ва ўрганилаётган ҳодисанинг баъзи субъектив томонларини очиб берувчи нутқли ҳисобот шаклида ифода этилади. Мисол учун, тажрибада берилган ҳаракатлар амплитудасини такрорлаш аниқлигини ўрганишда ўзини кузатиш асосида спортчининг ўзи бажарган ҳаракатларини аниқлигини ўзи аниқлай оладиган белгилари аниқланади. Ўзини кузатиш спортчилар томонидан ўзининг ҳаракатларини, ҳолати, хаёли, фикрлари, хулқи ва бошқаларни таҳлил қилишда фойдаланилади. У спортчиларнинг фақатгина ҳаракатларни бажариш сифатини ривожлантириш мазмунидагина эмас, балки ўзини шахс сифатида шакллантириш ва ҳаёт фаолияти турли хил вазиятларида ўзини рационал бошқариш мақсадларида ўзини такомиллаштириш учун ўзини ўзи англаб етишида жуда муҳим ҳисобланади. Ўзини кузатиш асосида спортчиларнинг ўзларини ўзлари баҳолашлари шакллантирилади. Бундай ўзини баҳолаш ҳозирги пайтда психологияда тадқиқотлар методларидан бири сифатида ҳам фойдаланилмоқда.

Тажриба методи . Тажриба методларининг икки турлари мавжуд – лаборатория ва табиий тажрибалари. Лаборатория тажрибалари одатда, махсус хоналарда – лабораториялар, камералалар ва бошқаларда ўтказилади, улар турли хилдаги аппаратлар ва асбоблар билан жиҳозланган. Лаборатория тажрибасининг аниқ методикаси тадқиқотнинг ишлаб чиқилаётган мавзулари ва вазифаларига биноан танлаб олинади. Табиий тажриба унинг номидан ҳам кўриниб турганидекфаолиятнинг аниқ шароитларида ташкил этилади: жисмоний тарбия дарсида, машқлар ўтказишда, мусобақалар шароитларида. Спортда ва фаолиятнинг баъзи бошқа соҳаларида уни яна дала тажрибаси ҳам деб атайдилар. Бу тажрибанинг бир неча турлари мавжуд . У қайд этувчи, шакллантирувчи ёки ўзгарувчи-психологик-педагогик бўлиши мумкин. Табиий тажрибаларда ҳам турли хилдаги асбоблар ва аппаратлардан фойдаланилади, лекин улар ёки қўл қурилмаси ёки масофали бўлиши мумкин. Лаборатория ва табиий тажрибаларда баъзан моделлаштириш усулларидан фойдаланадилар. одатда спортчининг фаолияти давом этадиган мусобақалашиш шароитлари моделлаштирилади. Психодиагностик метод . Улар ақлий ва психомотор ривожланишини, спортнинг аниқ турларига махсус қобилиятларини, спортчининг психик ҳолатларини хусусан мусобақага психик тайёргарлик ҳолатини, машқларни бажаришга тайёрлик ҳолатини ўрганиш учун мўлжалланган. Психодиагностик методдан терма командага номзодларни танлаб олиш учун ҳам

фойдаланиш мумкин. Бу ерда интеллектини, психомоторикасини, аниқ идрок этиш, эмоционал ва иродавий жараёнларини ҳамда спортчи шахси хусусиятларини текшириш учун турли инструментал ва бланкли методикалардан кенг фойдаланилади. Қўшимча эмпирик методлар сифатида қуйидагилар хизмат қилади: суҳбат, анкета сўровлари, рейтинг (баҳолаш ёки малакали ҳакамлар методи), жуфт таққослаш мустақил характеристикаларини ёки ўзаро характеристикаларини умумлаштириш. Эмпирик методида социометрия ва биографик метод ҳам киради. Комплекс тадқиқотларда электрофизиологик методлардан (ЭКГ, ЭЭГ, ЭМГ) ва психовегетатив намуналардан фойдаланилади (пульсометрия, қон босимини ўлчаш, КГР, ЭКС ва бошқалар). Сон-сифатли анализ методи . Бу методлардан тадқиқотларнинг амалий материалларини ишлаб чиқиш учун фойдаланилади. Сонли методлар – бу математика-статистик методлардир. Масалан, корреляцион, омилли, дисперсион, дискриминант ва анализнинг бошқа турлари. Сифатли методлари тадқиқотлар материалларини ўрганилаётган психик ҳодисаларни мазмун моҳияти бўйича анализ қилиш ва уларни турлари, гуруҳлари, вариантлари ва шу кабилар билан дифференциялашдан иборат бўлади. Мисол учун, кучли ёки бўш нерв системасига эга ўқувчиларнинг ҳаракатни бажаришни эгаллаб олишларига ўқув ва мусобақалашиш мотивацияси таъсирини ўрганишда амалий материал қуйидаги дифференциялашни талаб этади:

биринчидан, ўқувчиларни нерв системаси кучлилиги, бўшлиги белгиларига қараб гуруҳларга ажратишни; иккинчидан, юқорида кўрсатилган мотивацияга қараб ҳар бир гуруҳда ҳаракатларни эгаллаб олиш муваффақиятлилиги вариантларини белгилаб олиш. Сифатли анализнинг муҳим элементи казуистика ҳисобланади – турли хил гуруҳлар, вариантлар турларга тааллуқли ўрганилган ҳодисаларни намоён бўлиши аниқ мисолларни тасвирлаш. Бу таърифлар билан ўрганилаётган психик ҳодисанинг энг ёрқин ва тўла ифодаланиши (мисол учун, темпераменти тури, старт берилишидан олдинги ҳолати ва бошқалар) ёки аксинча умумий қоидалардан фарқ қиладиган ҳолатлар намойиш этиб борилади. Интерпретацион методлар . Бу методларга муаммони ишлаб чиқишга мазмунли-тузилишли, функционал, генетик, кибернетик, информацион ёндошиш нуқтаи назаридан тадқиқотлар материалларини назарий анализ қилиш ва умумлаштириш турли вариантлари киради. Жисмоний тарбия ва спорт психологиясининг олий жисмоний тарбия таълими тизимидаги аҳамияти Жисмоний тарбия ва спорт психологияси бўлажак жисмоний тарбия ўқитувчилари, спорт турлари бўйича мураббийлар, жисмоний тарбия ҳаракати ташкилотчиларининг психологик таълими таркибий қисмидир. У жисмоний тарбия ва спорт бўйича мутахассисларни малакасини ошириш факультетлари, курслари ва семинарларида ҳам мажбурий фанлардан биридир. Жисмоний тарбия ва спорт психологиясининг аҳамияти биринчи навбатда у

умумий психология ва ижтимоий фанлар тўплами билан биргаликда талабаларда инсонпарварлик дунёқарашни, маънавийликни, ишончини, ватанга садоқатини шакллантиришга, уларнинг профессионал-педагогик йўналишларини шакллантиришга ёрдам беради. Жисмоний тарбия ва спорт психологиясининг аҳамияти талабаларнинг ўзининг бўлажак профессионал касби мактабларида жисмоний тарбия ўқитувчиси, спорт турлари бўйича ўқув юртлари ўқитувчилари, мураббий, жисмоний тарбия ва спорт ташкилотчилари маҳоратлари асосларини эгаллаб олишлари билан узвий боғлиқдир. Бу фан бўйича ўқув курси жисмоний тарбия, спорт машқлари, спорт мусобақалари психологияси психологик асослари билан талабаларни бойитади, бу билимларини мактабда дарсни ташкил этиш ёки спорт секциясида машқлар машғулотларида амалий масалаларни ҳал этишда, спортчиларни ва жамоаларни мусобақаларга психологик тайёрлашда, спортчилар ва команларнинг психик ҳолатлари ва фаолиятларини бошқаришда фойдаланиш малакаси билан қуроллантиради. Жисмоний тарбия ва спорт психологияси соҳасидаги билимларни эгаллаб талабалар жисмоний тарбия ва спорт машғулотлари жараёнида одамларни кузатишга, уларнинг индивидуал-психологик хусусиятларини аниқлашга ўрганадилар, бу индивидуал ёндошишни амалга ошириш учун, айниқса спортда жуда муҳимдир. Талабалар илмий ва илмий-амалий тадқиқотлар кўникмаларини эгаллайдилар, бу жисмоний тарбия ва спорт

соҳасидаги педагог учун айниқса муҳимдир, чунки унинг фаолиятининг ўзи унинг тадқиқотчи-тажриба ўтказувчи бўлишини талаб этади. Ниҳоят жисмоний тарбия ва спорт психологияси билимлари билан қуролланганлик турли спорт турлари бўйича терма жамоаларга хизмат кўрсатувчи комплекс илмий гуруҳлар тартибида бўлажак мураббийлар муваффақиятли фаолияти зарур шарти ҳисобланади. Жисмоний тарбия ва спорт психологияси юзага келиши ва ҳозирги ҳолати ҳақида қисқа ахборот Жисмоний тарбия ва спорт психологияси – психология фанининг энг ёш махсус соҳаларидан биридир. Унинг тарихи ҳали ёзилмаган. “Спорт психологияси” тушунчасининг ўзи ва махсус психологик билимлар ана шу соҳасидаги баъзи саволлар биринчи бор олимпия ўйинлари асосчиси Пьер де Кубертен мақолаларида пайдо бўлди. Унинг бу мақоласи ХХ асрнинг энг бошида нашр этилган ва тасвирлаш хусусиятига эга бўлган. 1913 йилда Лозаннада унинг ташаббуси билан ташкил этилган Халқаро Олимпия қўмитасининг спорт психологияси бўйича махсус конгрессда у биринчи бор муҳокама этилди. Аммо ўша пайтда спорт психологияси муаммоларини ҳақиқий илмий ўрганиш мавжуд эмас эди, уни илмий психологик билимлар махсус соҳаси сифатида тан олиш ҳам содир бўлмади. Спорт хали яхши ривожланмаганлиги, спорт психологияси масалалари фақатгина алоҳида жамоатчилик арбоблари ва олимларни қизиқтирганлиги сабабли уни тан олиши хали мумкин эмасди. Лекин барибир Пьер

де Кубертеннинг ташаббуси ва Лозанна конгресси спорт психологиясини ўрганишда маълум туртки бўлди ва уларни ўрганиш 1920-1940 йиллар давомида Германия ва АҚШда ҳамда бошқа мамлакатларда фаол олиб борилди. Спорт психологияси айниқса иккинчи жаҳон урушидан кейин жадал ривожланди ва ҳозирги кунда уни илмий ишлаб чиқиш дунёнинг кўпгина мамлакаларида амалга оширилмоқда. Бунга асосий сабаб спорт ютуқларининг бутун дунёда жадал ўсиб бориши ва спортнинг обрўси ошиши бўлди, айниқса спорт турлари бўйича жаҳон биринчиликлари ва олимпия ўйинларида бу яққол намоён бўлди. 1965 йилда спорт медицинаси Италия Федерацияси ташаббуси билан Римда яна спорт психологияси бўйича биринчи конгресс ташкил этилди. Бу конгрессда спорт психологияси Халқаро жамияти (ИССП) томонидан доимий фаолият юритувчи раҳбар органни ва ташкилот президенти сайланиши муҳим ҳодиса бўлди. Бу спорт психологиясини халқаро тан олинишини билдиради. ИССП ўз вазифаларини фаол бажаради. Рим конгрессидан кейин яна учта конгресс ўтказилади: 1968 йилда Вашингтонда; 1973 йилда Мадридда ва 1977 йилда Прагада. Мадрид конгрессида ташкилот президенти этиб Чехословакия вакили Мирослав Ванек сайланади. 1970 йилдан бошлаб ИССПнинг расмий органи нашр этилади – “спорт психологияси халқаро журнали”. ИССПнинг ташкил этилиши спорт психологияси регионал бирлашмалари ташкил бўлишига ёрдам беради. 1967 йилда спорт психологияси Шимолий Америка ташкилоти юзага келади. 1969

йилда спорт психологияси Европа ассоциацияси (ФЕПСАК) ташкил топади. Шундан кейин турли йилларда Канадада, Япония, ФРГ, Англия, Франция, Бразилия, Австралия ва бошқа мамлакатларда спорт психологияси миллий ташкилотлари тузилади. Спорт психологияси бўйича ҳисоботлар XVIII ва XX Халқаро (бутунжаҳон) психологик конгресслари дастурларидан жой олади. 1972 йилда мюнхен шаҳрида ўтказилган олимпия илмий конгресси, 1974 йилда Москвада ўтказилган “Спорт ҳозирги замон жамиятида номли халқаро конрессда ҳисоботлар тингланади. Собик иттифок даврида спорт психологиясининг ривожланиши. Жисмоний тарбия ва спорт психологияси Россияда социалистик революциядан кейин пайдо бўлади. Революциядан аввал Россияда психология фани ва билимлар бу соҳаси мавжуд эмас эди. Бунга сабаб спортнинг ривожланмаганлиги, жисмоний тарбия назарияси ва методикасини илмий ишлаб чиқишга қизиқиш ва талаб йўқлиги бўлди. Спорт психологияси юзага келиши мумкинлиги ва зарурлиги бир қатор бошқа омилларга ҳам асосланган. Бу биринчи навбатда ёшларнинг маънавий ва жисмоний баркамол ривожланиши ва спортчиларнинг маҳорати ўсиши масалаларини ҳал этиш билан боғлиқ спорт ва жисмоний тарбияни оммавийлаштириш амалиётига бўлган талаб эди.

O'xshashlar

Жисмоний тарбия ва спорт системалари

Спорт мусобакасининг психологияси

Тарбия психологияси. Тарбия методлари ва формалари

Мехнат ва жисмоний тарбия

Жисмоний тарбия воситалари