Madaniy-ma'rifiy xodimning kasbiy fazilatlari - Pedagogika - Referatlar

Madaniy-ma'rifiy xodimning kasbiy fazilatlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

50 KB

Ko'chirib olish

Madaniy-ma'rifiy xodimning kasbiy fazilatlari Reja: 1. Madaniy-ma'rifatchilik kasbining xususiyatlari. 2. Madaniy-ma'rifiy xodim mafkura ishining tashviqotchi- targ’ibotchisidir. 3. Madaniy-ma'rifiy soha xodimining kasbiy fazilatlari. 4. Madaniy-ma'rifiy soha xodimining mas’uliyatli vazifasi.

Madaniy-ma'rifatchilik kasbi inson faoliyatining barcha sohalari singari o’z xususiyatlariga ega. Uning eng asosiy xususiyatlaridan biri – madaniy-ma'rifiy ishlarning hayot bilan davlatimiz olib borayotgan siyosat va bunyodkor qurishlarning vazifalari bilan mustahkam bog’langanligidir. Madaniy-ma'rifiy ishlarning hayotdan u olg’a surayotgan muammolardan, kishilarimizning ehtiyojlaridan ajralib qolishi, ularni mavhum ma'rifatchilikka, quruq safsatabozlikka aylantirib qo’yadi, bunyodkor ishlarining muhim vazifalaridan chetga surib yuboradi. Shuni unitmaslik kerakki, faqatgina bizning davlatimiz olib borayotgan yangiliklarni hisobga olgan holda madaniyat uyi, madaniyat saroyi, joylashgan tuman, shahar, korxona, tashkilot, mahalla mehnatkashlari oldida turgan aniq vazifalar bilan uzviy bog’lab qiziqarli va mazmunli qilib olib boriladigan madaniy-ma'rifiy ishlargina samarali, ta'sirchan hamda foydali bo’lishi mumkin. Madaniy-ma'rifatchilik kasbining yana bir muhim xususiyati shundan iboratki, u muntazam izlanishlarni, ishga hamma vaqt ijodiy yondoshishni talab etadi. Bizning davlatimiz erkin fuqarolik jamiyat sari o’sib borayotgan davlatdir. Hayotimizda ushbu kunlarda sodir bo’layotgan o’zgarishlar natijasida kishilarimizning axloqiy qiyofasi, fe'l-atvori o’zgarib ma'naviy va madaniy ehtiyojlari kundan-kunga o’sib hayotga bo’lgan qiziqishlari tobora ortmoqda. Bunday sharoitda madaniy-ma'rifiy ishlarning kechagi kunda maqbul bo’lgan shakl va usullari bugungi kunda eskirib qolmoqda. Shuning uchun, o’zgargan sharoit har bir shaxsga nisbatan g’oyaviy ta'sir etish, uning o’sib borayotgan ehtiyojlarini qondirish uchun yanada yangiroq, samaraliroq vositalar va usullarni qo’llashni talab etmoqda. Bu bir tomondan ommani, uning ehtiyojlarini yaxshi bilishni, ikkinchi tomondan madaniy-ma'rifiy ishlarning shakl va usullarini takomillashtirib, yangilab borishni taqozo etadi. Chunki, yangi sharoitda eskichasiga ishlayverish xalq ommasini xususan komil insonni tarbiyalashni muhim vositasi hisoblangan madaniy-ma'rifiy ishlarning ta'sirchanligini pasaytiradi, rivojlanishini to’xtatadi. Natijada, madaniy-ma'rifiy ishlardek ijodiy faoliyatda turg’unlik holatlari vujudga

kelishi mumkin. Prezidentimiz I.A. Karimov ta'kidlaganidek: «Axborot, tashviqot-targ’ibot, badiiy, ijodiyot, badiiy xavaskorlik, madaniyat uylari, teatrlar, kutubxonalar va muzeylar ishi-g’oyaviy, siyosiy va mehnat, axloqiy, estetik tarbiyaning sohalari singari jonli, doimo rivojlanib boradigan ko’p qirrali ishda turg’unlikka mutlaqo yo’l qo’yib bo’lmaydi» Madaniy-ma'rifiy ishlarning uchinchi muhim xususiyati-uning pedagogik faoliyat bilan bog’liqligidir. Madaniy-ma'rifiy ishlar pedagogik faoliyatning boshqa turlaridan o’zining mazmunan murakkabligi, ko’p qirrali, shaklan xilma-xilligi, ish shakllarining o’ziga xos tarzda bir-biriga chatishib ketganligi bilan ham farq qiladi. Bundan tashqarii madaniy-ma'rifiy muassasalarda ommaviy axborot va san'at vositalari, texnik vositalar va ommaning havaskorligini, ijodiy tashabbuskorligini tashkil etishning o’ziga xos usullari ham qo’llaniladi. Madaniy-ma'rifiy xodim barcha pedagog-tarbiyachilar qatori tarbiya ishining hamma yo’nalishlari: aqliy mehnat, axloqiy estetik va jismoniy tarbiya masalalari bilan shug’ullanadi. Lekin, u bunday ko’p qirrali tarbiyaviy ishlarni maktab va boshqa o’quv yurtlari pedagoglar jamoalarida bo’lganidek asosan bir xil yoshdagi, bir xil tayyorgarlikka ega bo’lgan o’quvchilar yoki talabalar bilan emas balki, yoshi, kasbi, bilim darajasi, qiziqish va ehtiyojlari turlicha bo’lgan kishilar orasida olib boradi. O’quv yurtlarida tarbiya vazifalari asosan fanlarni o’qitish jarayonida, ya'ni majburiy mashg’ulotlar orqali amalga oshiriladi. Madaniy-ma'rifiy xodimlar esa tarbiya vazifalarini asosan mehnatkashlarning bo’sh vaqtida dam olishini oqilona uyushtirish, ma'naviy ehtiyojlarini qondirish, qobiliyatlari va iste'dodlarini rivojlantirish maqsadida madaniyat uylarida xususan madaniyat muassasalarida tashkil etiladigan havaskorlik uyushmalarining ixtiyoriy mashg’ulotlari orqali hamda turli mavzulardagi ommaviy tadbirlar o’tkazish yo’li bilan xal etadilar. Madaniy-ma'rifiy ishlarining shakllari shunchalik ko’p va xilma- xilki, ularni nomma-nom sanab berishning o’ziga ko’p vaqt ketishi mumkin.

Madaniy-ma'rifiy faoliyatning to’rtinchi xususiyati – bu madaniy-ma'rifiy ishlarda odamlarning aql-idroki bilan birga ularning hissiyotiga ta'sir etishni badiiy obrazlilik bilan qo’shib olib borishdir. Madaniy-ma'rifiy ishlar xar qanday ijodiy jarayon singari muayyan ruhan ko’tarinkilikni, ilhomni talab etadi. O’tkaziladigan har bir tadbir chuqur mazmunli, yuksak darajada g’oyaviy bo’libgina qolmay, qiziqarli, jozibali, odamlarni o’ziga maftun etadigan ham bo’lishi kerak. Jonsiz o’qilgan ma'ruza, puxta tayyorlanmasdan namoyish etilgan sahna asari, konsert, mavzuli kecha, munozara, havaskorlik to’garagi yoki uyushmasining mashg’uloti, shuningdek soxta yozilgan ssenariy asosida namoyish etilgan kinofilm va hokazolar qatnashchi hamda ishtirokchilarni umuman qiziqtirmaydi, ularda hech qanday iz qoldirmaydi, faqat bekor ketgan vaqtga achinish hissini tug’diradi xolos. Har bir tadbirning ham mazmunan, ham shaklan jozibali bo’lishi odamlarning faqat aql-idrokigagiga emas balki, hissiyotiga ham kuchli ta'sir etadi. Tadbirlarning ta'sirchanligini oshiradi, binobarin tarbiyaviy ishlarning muvaffaqiyatli hal qilinishiga yordam beradi. Shuni unutmaslik kerakki, madaniy-ma'rifiy soha xodimining kasbiy fazilatlari madaniy-ma'rifatchilik kasbining yuqorida bayon etilgan xususiyatlari asosida shakllanadi. Madaniy-ma'rifiy xodimning kasbiy faoliyati o’z mohiyati bilan tarbiyaviy ishdir. Uning asosiy vazifasi jamiyatimiz uchun zarur bo’lgan yangi inson, ya'ni komil insonni tarbiyalashdan iboratdir. Madaniy-ma'rifiy xodim davlatimizning mehnatkashlarini g’oyaviy-siyosiy, mehnat, axloqiy-estetik, hamda milliy ruhda tarbiyalash, shuningdek ommaning havaskorlik ijodiyotini rivojlantirish soxalaridagi g’oyalarini amalga oshiruvchidir. U mehnatkashlarning madaniy dam olishiga o’z ma'naviy ehtiyojlarini qondirishiga, iste'dod va qobiliyatlarini o’stirishga qaratilgan ijtimoiy-foydali faoliyatni uyushtiruvchidir. U ommaning pedagog tarbiyachisi, ular o’rtasidagi foydali ishlarning tashabbuskori, tashkilotchisi, xavaskorlik jamoasining rahbari, madaniy-ma'rifiy ish faollarining yo’lboshchisidir.

Madaniy-ma'rifatchilik kasbi vazifalarining bunday ko’p qirrali madaniy va ma'rifiy xodim mutaxassisining shaxsiyatiga, uning axloqiy qiyofasiga yuksak talab qo’yadi. Mustaqillik sharoitida erkin fuqarolik jamiyati qurish jarayonida madaniy-ma'rifiy soha xodimiga chuqur g’oyaviy-nazariy va kasbiy tayyorgarlik, shuningdek o’z kasbiga mehr-muhabbat, sadoqat kabi fazilatlar juda muhimdir. Vatan ishiga sodiqlik har qanday buzg’unchi g’oyalar mafkurasiga qarshi murosasizlik bilan kurashish davlatimiz va hukumatimiz tomonidan olib borilayotgan siyosatga sodiqlik, siyosiy sezgirlik, ishda qat'iylik, o’ziga talabchanlik – bularning hammasi madaniy-ma'rifiy soha xodimining asosiy xislatlaridir. Madaniy-ma'rifiy soha xodimlari o’z navbatida davlatimizning siyosatini ommaga singdirishda tashviqotchi-targ’ibotchidir. Faqat shunday sifatlarga ega bo’lgan xodimgina madaniy-ma'rifiy ishlarini hayot bilan, shu kunning vazifalari, o’zi xizmat ko’rsatayotgan tuman, shahar, korxona va boshqa hududlarda mehnatkashlarning amaliy faoliyati bilan yakindan bog’langan holda olib borilishini ta'minlay oladi. Bizning davlatimizda madaniy-ma'rifiy soha xodimiga uz ishiga ijodiy yondoshishni, yangilikni his qilishni, tashabbuskorlik va tashkilotchilik kabi xislatlarga ega bo’lishni vazifa qilib qo’yiladi. Bularsiz u madaniy-ma'rifiy ishlarning mazmuni, shakl va usullarini to’xtovsiz takomillashtirib borishdek muhim vazifani muvaffakiyatli bajara olmaydi. Bunday fazilatlar doimo yangilik kiritish, topish va uni madaniyat muassasalari amaliyotiga joriy etishda, ish saviyasini hayot olga surayotgan vazifalar darajasiga ko’tarishda unga yordam beradi. Odamlar bilan ishlashga da'vat etilgan madaniyat xodimining qiyofasini vatanparvarlik, insonparvarlik kabi yuksak axlokiy sifatlarsiz tasavvur qilish mumkin emas. Chunki, madaniyat muassasalaridagi har-bir tadbir, yakkama-yakka tartibdagi suhbat, to’garak yoki havaskorlik uyushmasining mashg’uloti odamlarda o’z ona yurtiga, xalkiga chuqur mehr-muhabbat tuyg’ularini shakllantirishga ularda vatanparvarlik, insonparvarlik hislarini mustahkamlashga yordam berish kerak. Bu esa madaniyat xodimining o’zida vatanparvarlik tuyg’ularini qanchalik chug’ur va mustahkam o’rin olganligiga, o’tkaziladigan tadbirlar mazmunini yagona

maqsadga yo’naltira bilishga, madaniyat uylari qatnashchilarida ijtimoiy foydali fazilatlarning shakllanishiga yordam beradigan ish shakllari va usullarini tanlab ulardan tug’ri foydalana olishga bog’lik bo’ladi. Madaniyat xodimi o’z navbatida davlatimizning hamma soxalarida faol ishtirok etadi. Xuddi shu sababli madaniyat xodimi, pedagog tarbiyachi, odamlarni sevishi, ularga hayrixoh munosabatda bo’lishi kerak. Odamlarga befarqlik bilan qaraydigan, ularning tashvishi, yutuqlari va qiyinchiliklari bilan qiziqmaydigan kishi madaniy-ma'rifatchilik kasbini tanlamagani ma'qul, chunki undan ommaning xaqiqiy tarbiyachisi, tashkilotchisi, davlatning targ’ibotchisi, uning g’oyalarini tarqatuvchi degan faxriy nomga loyiq xodim chiqmaydi. Madaniy-ma'rifiy xodim faoliyati uchun nodavlat tashkilotlar hamda barcha jamoat tashkilotlar bilan hamkorlik juda muximdir. Har bir madaniyat uyi, madaniyat va istiroxat bog’i, madaniyat saroyi, muzeylar mafkuraviy muassasa sifatida tegishli tashkilotlarning bevosita rahbarligi ishtirokida ish olib boradilar. Har bir madaniyat xodimi kaysi muassasada ishlamasin qanday lavozimni egallamasin u hamma vakt davlatimizning ishlari, davlatimiz raxbarining olib borayotgan siyosati bilan aloqador bo’lib, o’z rejalari va amaliy faoliyatini Prezident farmonlari, Vazirlar Maxkamasining qarorlari talablariga muvofiq tashkil etadi hamda barcha jamoat tashkilotlari bilan hamkorlikda o’z faoliyatini olib boradi. Mana shu talablarini amalga oshirib, u davlatning hamda mafkuraviy ishlarning faol targ’ibotchisiga aylanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. «Klubshunoslik». Ikonnikova va Chepelov taxriri ostida T.O’qituvchi 1983 y. 2. «Madaniy-oqartuv ishi pedagogikasi». A.Muxammedov T.O’qituvchi 1984 y. 3. Muhammedov A. Esonov B. Karimov B. Mutaxasislikka kirish. Toshkent, Oqituvchi, 1988. 4. Ikonikova C. N. Chepelev V. I. Klubshunoslik. Toshkent, Oqituvchi, 1984. 5. U.X.Qoraboev. Badiiy ommaviy tadbirlar. T. O`qituvchi. 1986. 6. U.X.Qoraboev. O`zbekiston bayramlari. T. 1982. 7. P.Qodirxo`jaev. Maktabda badiiy bezash ishlari. T. «O`qituvchi». 1991. 8. Shermatov M. Sizning bo’sh vaqtingiz. T.: “Fan” 1987 yil. 9. Qorabaev U.X. O’zbekiston bayramlari. T.: “O’qituvchi” 1991 yil.

O'xshashlar

Talabalarning ma'naviy-ma'rifiy dunyoqarashini shakllari

Davlat xizmatchisining rahbarlik uslubi, fazilatlari va madaniyati

Kasbiy ta’lim mazmuni.

Madaniy muassasalarni boshqarish.

Fikr tarbiyasi. Kasbiy fikrlash