Ички назорат тизимида дарс кузатиш ва уни тахлил килиш - Pedagogika - Referatlar

Ички назорат тизимида дарс кузатиш ва уни тахлил килиш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

103.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz ИЧКИ НАЗОРАТ ТИЗИМИДА ДАРС КУЗАТИШ ВА УНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ Режа: 1. Дарс таълим-тарбия ишини ташкил қилишнинг асосий шакли. 2. Дарсга булган дидактик талаблар 3. Дарсни кузатиш ва тахлил қилиш-ички назоратнинг мухим шакли эканлиги 4. Дарс кузатишда максадни белгилаш ва тахлил қилишни режалаштириш 5. Кузатилган дарсни хужжатлаштириш 6. Дарс тахлилининг турлари

www.arxiv.uz Мактабда ўқув ишини ташкил этишнинг асосий шакли дарс хисобланади. Дарс деб, бир ҳил ёшдаги ўқувчиларнинг битта гурухга ўкитувчи раҳбарлигида аниқ мавзу, аниқ мақсад, аниқ режа, аниқ режим ва ўқув воситалари асосида ташкил этилган машғулотга айтилади. Демак, дарс мактабдаги таълимнинг асоси бўлиб ҳисобланади. Чунки дарсда асосий таълим-тарбиявий вазифалар ҳал этилади, изчил билим бериш юзасидан турли ишлар олиб борилади. Дарс ўқувчиларни ижодий фикрлашга ўргатиши, далилларни изохлаш, талқин орқали янгича тафаккур ўйғотиши лозим. Ўқитувчининг серзаҳмат иши синфда дарсдан бошланади. Ҳар бир дар педагогик маҳорат кўриги бўлиши, муайян мақсадга эришилиши, ҳар бир дарсдан қониқиш ва ифтиҳор билан чиқиши лозим. Демак, ҳар бир мактаб педагоглар жамоаси таълимнинг асоси – дарсда самарадорликка эришайлик, деган шиор билан ишлаши ҳозирги куннинг муҳим талабидир. Ҳозир мактабларимизда қўлланилаётган синф-дарс тизими қуйидаги ташкилий шаклда олиб борилади. 1. Ҳар қайси синф ёши ва билимига кўра бир ҳил даражадаги болаларнинг доимий гурухига эга бўлади. Дарс машғулоти асосан бошланғич синфларда 40 минут, қолган синфларда эса 45 минутга мўлжалланган бўлиб, қатъий ўқув жадвали орқали олиб борилади. 2. Дарс бевосита ўқитувчининг раҳбарлигида жамоа ва якка шаклда олиб борилади. 3. Дарс ўтилаётган материалнинг мазмунига қараб ҳилма-ҳил усул билан олиб борилади, таълим тизимининг бир қисми сифатида, албатта, тугалланган билим беради ва навбатдаги билимларни ўзлаштириш учун замин яратадиган қилиб уюштирилади. Дарсга бўлган талаблар Дарс, юқорида айтиб ўтилганидек, ўқитишни ташкил этишнинг ўзгармас шакли эмас, ўқув амалиёти ва педагогик тафаккур доимо уни такомиллаштириш йўлларини излайди. Бу соҳада турли ҳил кўрик танловлар, республика миқёсида ўтказилаётган педагогик ўқишлар ҳамда турли илмий методик, амалий семинар ва анжуманларда ўртага қўйилаётган илғор ўқмтувчиларнинг фикр ва мулоҳазалари диққатга сазовордир. Дарс қуйидаги дидактик талабларга жавоб бериши керак: 1. Ҳар бир дарс маълум мақсадни амалга оширишга қаратилган ва пухта режалаштирилган бўлмоғи лозим. 2. Ҳар бир дарс мустаҳкам ғоявий-сиёсий ва миллий қадрятлар йўналишига эга бўлмоғи лозим. 3. Ҳар бир дарс турмуш билан, амалиёт билан боғланган бўлмоғи лозим.

www.arxiv.uz 4. Ҳар бир дарс ҳилма-ҳил усул, метод ва воситаларда унумли фойдаланилган ҳолда олиб борилмоғи лозим. 5. Дарсга ажратилган ҳар бир соат ва дақиқаларни тежаб, ундан унумли фойдаланмоқ даркор. 6. Ҳар бир дарс ўқитувчи ва ўқувчининг фаоллиги билан белгиланмоғи лозим. 7. Дарс ўқув материалларининг мазмунига оид кўргазмали қуроллар, техника воситалари ва компьютерлардан фойдаланиш имкониятини яратмоқ лозим. 8. Дарс машғулотини бутун синф билан ёппасига олиб бориш билан бирга унда ҳар қайси ўқувчининг индивидуал психологик ҳусусиятлари, уларнинг мустақиллигини ошириш ҳисобига олиб борилади. 9. Ҳар бир дарсда мавзунинг ҳарактеридан келиб чиқиб халқимизнинг бой педагогик меросига мурожаат қилиш ва ундан фойдаланишимиз имкониятини яратмоқ лозим. Дарсдан кузатиш орқали ҳар бир мактаб директори, унинг ўқув тарбия ишлари бўйича муовинлари таълим-тарбия ишлари ҳолатини яхши ўрганиш, мавжуд камчиликларни тезда бартараф қилиш ва ишни янада яхшилаш учун тегишли чора- тадбирларни амалга оширади. Шунингдек дарс кузатиш орқали улар ҳар бир ўқитувчининг ғоявий, илмий-методик ва умумий педагогик савиясини ва педагогик маданиятини аниқлайдилар. Ўқитувчини дарс жараёнида ўқувчиларнинг ақлий фаолиятини қай даражада ташкил этаётганлигини аниқлайдилар. Фан асосларини қай даражада билим бераётганликларини, қандай методлар билан таълимни тарбияга боғлаш тамойилига амал қилаётганликларни билиб оладилар. Бу масалалар муайян мақсадга қаратилган бўлиб, ягона умуммактаб режа-графиги асосида ташкил қилиниши мақсадга мувофиқдир. Мактаб раҳбарлари ўқитувчининг ҳар бир дарсини ўз олдига мавзу ва мақсад қўйган ҳолда кузатса, илмий, методик, дидактик ва умумий педагогик таҳлил қилиб бора олсагина бу борада яхши натижага эришган бўлади. Унинг бу борадаги фикр ва маслахатлари ўқитувчи учун дастурил амал бўлади ва уни устозим деб билади, ҳурмат қилади ва эъзозлайди. Мактаб ички назоратини, дарс кузатиш ва уни таҳлил қилиш масаласини нотўғри ташкил қилади, бу масалага панжа ортида қарашнинг оқибати эса мактабнинг таълим- тарбия ишларига салбий таъсир қилади. Ана шунинг учун ҳам мактабда дарс кузатиш ва уни таҳлил қилиш масаласини тўғри ташкил қилиш ўқув тарбия ишларини янада такомиллаштиришда катта аҳамият касб этади.

www.arxiv.uz Мактаб раҳбарлари дарсни кузатиш ва таҳлил қилишни режалаштирган вақтларида қуйидагиларни ўз олдиларига мақсад қилиб қўйишлари мумкин: масалан: география дарсларида ўқитувчининг ўқувчини фаоллаштириш ва уларни география атласи, контурли карта ёки дарслик билан мустақил ишлаш йўлларини ўрганиш, тарих дарсларида ўқувчиларни ватанпарварлик ва инсонпарварлик руҳида тарбиялашни амалга оширишини ўрганиш, математика дарсларида ўқувчиларнинг мантиқий фикрлаш қобилиятларини ўстириш борасида ўқитувчининг иш тажрибасини ўрганиш адабиёт дарсларида ўқувчиларни эстетик руҳда тарбиялаш масаласининг қўйилишини ўрганиш, физика дарсларида ўқитувчи ўқувчиларга янги мавзуни баён қилишда ўзбек мутафаккирларини таълим тарбия бобида ёзиб қолдирган ўгитларидан фойдаланишни ўрганиш кабилар. Бу борада шуни ҳам таъкидлаш керакки, мактаб директори ёки илмий бўлим мудири ўқитувчиларнинг дарсга кирган вақтида ўқувчиларнинг билимини аниқлаш мақсадида ўзи ёки ўқитувчи орқали ўқувчиларга саволлар ҳам бериши мумкин. Лекин бу иш узоқ вақт чўзилмаслиги керак. Бундан ташқари мактаб раҳбарлари фан ўқитувчисига бирон мавзу кўрсатиб, шу мавзу юзасидан ёзма ва контрол иш ўтказиш таклиф қилиши мақсадга мувофиқ бўлади. Дарс кузатишда мақсадни белгилаш ва таҳлил қилишни режалаштириш. 1. Дарсларга қатнашиш мақсадини белгилаш. Ҳар бир дарсга қатнашишдан олдин мақсадини белгилаш зарурдир.Қўйилган мақсад дарсда қатнашиш ва уни таҳлил қилишини янада натижалироқ хулосаларни аниқроқ қилади. Директор (унинг ўринбосарлари) дарсни таҳлил қилади,ўқитувчи ва ўқувчилар фаолиятини қўйилган мақсад нуқтаи назаридан кузатади. Айтайлик,директорнинг маълум бир ўқитувчи дарсида қатнашишидан мақсади унинг ўқитишнинг техник воситалари билан ишлаши методикасини ўрганиш бўлсин. Дарсни таҳлил қила туриб, директор диққатини айнан шу муаммога қаратади. Бироқ, бу ҳол у дарснинг бошқа жиҳатларига эътибор бермайди дегани эмас. Тажрибали директор ҳамма нарсани кўради, таҳлиллар дафтарида белгилайди ва ўқитувчига йўл-йуриқ кўрсатади, бироқ асосий эътибор мақсадли муаммога қаратилади ва асосий хулосалар у бўйича чиқарилади. Дарсларга қатнашиш мақсадини белгилаш айрим мисолларини кўриб чиқамиз: - ўқувчиларга қўйиладиган ягона талабларнинг бажарилишини таҳлил қилиш; - ўқитишнинг техник воситалари, кўргазмали ва тарқатиладиган материалларидан фойдаланиш самарадорлиги;

www.arxiv.uz - ўқувчиларда мустақил фикрлаш кўникмаларини ҳосил қилиш; - дарсда ўқитувчива ўқувчи ҳамкорлиги; - дарсни олиб бориш, уни ташкил қилишнинг умуммий услуби билан танишиш; - ўқитувчининг дастур материалларини ўзлаштира олмаётган ўқувчилар билан ишлаш хусусиятлари; - ўқитувчининг методик усуллари самарадорлигини ўрганиш; - илғор иш тажрибасини ўрганиш ва бошқалар. Дарсни кузатишга тайёргарлик кўриш Дарсга қатнашиш мақсадини белгилаб,қўйидагиларни бажариш зарур: - ўқитувчининг дастури, шарҳ мавзуси ва дарсни режалаштириши билан танишиш; - ўзаро қатнашишлар жараёнида илмий мудир ва бошқа ўқитувчилар томонидан унинг аввалги дарсларида қатнашиш натижалари билан танишиш, ишда қанчалик ҳисобга олинганлигини аниқлаш учун ҳулоса ва тавсияларга эътибор бериш; - фан бўйича дарсликни, методик адабиётларни ўрганиш; - дарс таҳлил қилинадиган синф таркибини таҳлил қилиш. Олдиндан пухта тайёрланиш дарсни янада малакали тахлил қилишни таъминлайди. Дарсни тахлил қилиш. Дарс бир ҳилликни ва бир қолибга солишни ёқтирмайди. Шу сабабли таҳлил шаблон асосида, тайёр схема бўйича бўлмаслиги керак. Бироқ, шу билан бирга дарсни таҳлил қилиш мураккабдир, шунинг учун дарсни баҳолаш, унинг самарадорлигини аниқлаш учун мезон зарур. Дарс сифатини, унинг натижалари бўйича, ўқувчилар янги билим ва кўникмаларни қанчалик онгли равишда ва пухта эгаллашлари бўйича мантиқий баҳолаш лозим. Бироқ, бир машғулотда ҳар доим ҳам тўлиқ тасаввур ҳосил қилиб бўлмайди. Дарсни тахлил қилиш учун мезон танлаш қийинчиликлари, ларс сифати омилларининг мураккаблигидан келиб чиқади. Улардан асосийларини келтирамиз: - бутун дарс давомида барча ўқувчиларнинг билим эгаллаш борасида фаол ижодий ишлаши, ўқитувчи томонидан ўқувчиларнинг билим ортириш фаолиятини ривожлантириш; - ўқитувчи ўқувчиларнинг ижодий, мустақил фикрлаш фаолиятини қай даражада ташкил этган. - дарс жараёнида ўқувчилар томонидан қўшимча манбалардан фойдаланиш даражаси;

www.arxiv.uz - бутун ўқув фаолиятининг мантиқийлиги ва изчиллиги, унинг дарснинг асосий дидактик мақсадига бўйсуниши. Такрорлашнинг мақсадга мувофиқлиги, ўрганилаётган материал билан бўлган муносабат; - дарсда ўқитувчи иши мазмуни ва методларининг муваффақиятли ўқитишнинг асосий дидактик тамойили - қонунига бўй сундирилиши. Дарсни таҳлил қилиш – бу ўқитувчи учун энг аввало педагогик маҳорат мактабидир. Илмий асосланган педагогик тахлил ўқитувчига ўз камчиликларини кўриш, уларни ўз вақтида йўқотиш, мавжуд муваффақиятларни мустаҳкамлаш имконини беради. Кузатилган дарсни ҳужжатлаштириш. Ўқитувчилар дарсни кузатиш ва таҳлил қилишни махсус дафтарга ёзган холда хужжатлаштириш мақсадги мувофиқ бўлади. Мазкур дафтарга кузатилган дарсни қўйидаги педагогик талаблар асосида ёзиб бориш лозим: 1. Дарс берувчи уқитувчи ва синф ҳақида умумий маълумот: - шу кунги сана ва йил, - ўқитувчининг исми ва шарифи, - охирги марта қачон ва қаерда,қандай муддатда малака оширишнинг туридан ўтган, - унинг маълумоти, педагогик стажи ва унвони, - дарс олиб борган синфлар (9-а ва 10-б) - ўқитувчи дарс бераётган фан - дарс мавзуси - ўқитувчининг дарсдаги таълим-тарбиявий мақсади - синф ёки ўқув хоналарининг мактаб гигиенаси талабларига тўлиқ жавоб бериш холати. 2. Ўқитувчининг дарсга тайёргарлик ҳолати. - ўқитувчининг кундалик дарс режаси ва баёни( унинг мақсадга мувофиқ ёки номувофиқ тузилгани) - ўзи ишлаган ва дарсга олиб кириш учун танлаган кўргазмали қуроллари (диаграмма, таблица, расм, турли коллекция хамда гербарий кабилар) - дарс давомида кузатиш учун танланган ўқув фильмлар ёки диафильмлар (уларнинг мақсадга мувофиқлиги ёки номувофиқлиги) - мазкур дарсга тайёргарлик даврида ўқитувчи томонидан фойдаланилган илмий- методик ва умумий педагогик адабиётлар руйхати. 3. Дарс кузатувчининг мақсади: Шу ўринда дарс кузатувчи ўз олдига қайси мақсадни қўйган бўлса, таҳлил дафтарининг шу қисмига ёзиб қўяди. Масалан, дарсда

www.arxiv.uz ўқитувчининг таълимни тарбия билан боғлаш йуллари ва бу борадаги методларни ўрганиш. 4. Дарснинг боришига илмий-методик, дидактик,умумий педагогик ва умумий пссихологик тавсиф. - дарснинг тузилиши, унинг қисмларини режалаштириш, вақтдан, синф доскасидан ва ўқув кўргазмали қуроллардан фойдаланиш (мазкур дарс машғулотининг кабинет тизимида олиб борилганлиги ёки олиб борилмаганлиги), ўқув ёки синф хонасининг санитар-гигиена ҳолати, синфдаги ўқувчиларни ўқув анжомлари билан қанчалик қуролланганлиги; - дарснинг мазмуни-ўрганилаётган мавзунинг вақт ва мазмун жиҳатдан ўқув дастурига мослиги, ўқитувчи баён этаётган мавзунинг илмийлиги, тўлалиги, изчиллиги,унинг лаборатория ва амалий ишлар билан боғланиши,мавзунинг ўқувчилар ёшига мослиги,ғоявий қиммати,дарснинг тарбиявий аҳамияти,ўқитувчи баёнининг равонлиги; - ўтган дарс мавзусининг сўралиши,ўқувчилар билимининг баҳоланиши,янги мавзунинг ўтилган мавзуга боғланиши ; - ўқитувчининг дарс ўтиш усул ва методлари:дарс давомида олдинги ёки ўтган дарсда ўтилган мавзуни сўоашда, янги мавзуни баён қилишда,мустаҳкамлаш ва якунлашда ўқитувчи қўллаган усулва методлар,уларнинг мақсадга мувофиқлиги,дарс давомида фойдаланилган кўргазмали қуроллар,техник воситалар,дарсда ўқувчиларнинг мустақил ишлашлари; - ўқувчиларнинг дарсга муносабати-дарсга ўз вақтида етиб келиши, диққат билан тинглаши, кузатиши, қизиқиши, фаоллиги, иштиёқи, интизоми, мазкур фан асосларини билиши, мустақил фикрлаш қобилияти, амалий ёки лаборатория ишларини мустақил бажара олиши; - ўқитувчининг дарсга муносабати-ўз вақтида яхши тайёргарлик билан машғулотга етиб келиши, мазкур синф ўқувчиларининг психологиясини билиши, дарсда ўқувчиларга нисбатан муомаласи, синфни бошқара билиши, иш услуби, дарсда ўқитувчининг рахбарлик роли, нутқ маданияти, ташқи қиёфаси, ўқувчилар ўртасидаги обруси, дарсда техника воситаларидан фойдаланиши, мазкур синфнинг раҳбари билан алоқаси ва ҳоказо. 5. Дарснинг ижобий ва салбий томонлари. Бунда дарс кузатувчи дарснинг боришига илмий методик, дидактик, умумий педагогик ҳамда умумий психологик йуналишдаги тавсифи ичидан дарснинг ютуқ ва камчиликлари териб олинади ва

www.arxiv.uz дарс тахлилининг шу қисмига илмий, методик ва умумпедагогик тавсиялари дарс кузатиш дафтарига ёзиши. 6. Дарс хулосаси-дарс режасининг бажарилиши, ўқитувчининг ўз олдида қўйган таълим-тарбиявий мақсадига тўлиқ эришишининг ёки эриша олмаганлиги, ўқувчилар билимининг сифати, дарс ёки таълимнинг давлат дастурига, стандартига мослиги, ўқитувчининг илмий-методик жиҳатдан тарбияга муҳтожлиги ёки мазкур ўқитувчининг илғор тажрибасини оммалаштиришга лойиқлиги ва ҳакозолар. Дарс таҳлили асосан ўқув машғулотларини текшириш, ўрганиш шаклида олиб борилади. Бунда қўйидагилар кўзга ташланади: а) мактаб директори ва унинг ўринббосарларининг мактабда ўқитувчи ишига раҳбарлик доирасидаги дарс таҳлили; б) ўқитувчининг малакасини оширишга ёрдам бериши, такомиллаштириш, уларнинг тажрибаларини ўрганиш, оммалаштириш доирасидаги дарс таҳлили; в) ёш ўқитувчилар педагогик жараёнида назарий билимларниамалтётга қай даражада тадбиқ қилинаётганлигини текшириш ва унинг натижаларин ўрганиш, шунингдек ўргатиш доирасидаги дарс таҳлили; г) ўқитувчиларнинг ўзаро бир-брларининг педагогик усул ва методларини ўрганиш доирасидаги дарс таҳлили; д) ўқувчилар жамоаси ёки бир ўқувчининг билим доираси, ўзлаштириш, ахлоқ мезонларига амал қилиш, ота-оналар, тарбиячилар ва бошқаларнинг дарс таҳлили. Демак, дарс таҳлилининг асосий мақсад ва вазифаси таълим-тарбия жараёнинг тўғри йуналиши ва бажарилишини назорат этишгина эмас, балки уни талаблар даражасида амалга оширишдир. Дарс таҳлилини шартли равишда қўйидаги асосий 5 турга бўлиш мумкин: 1. Илмий таҳлил 2. Методик таҳлил 3. Дидактик таҳлил 4. Умумпедагогик таҳлил. 5. Умумпсихологик таҳлил. Илмий таҳлил. Берилаётган билимларнинг илмий-назарий жиҳати, ўқувчи бажараётган мустақил ишнинг мақсадга мувофиқ йўналиши жиҳатдан тўғрилигини аниқлаш демакдир. Бунда асосан қўйдагиларни эътиборга олиш мақсадга мувофиқдир: 1. Ўқитувчининг шу кунги дарсга илмий-методик жиҳатдан тайёрланганлик ҳолати;

www.arxiv.uz 2. Ўз мутахассислигига оид фан бўйича энг янги илмий- назарий ахборотлар билан қуролланганлиги; 3. Дарс жараёнида илмий қоида ва таърифларнинг тўғри баён этилиши ҳамда илмий атамаларнинг увчилар онгига сингдириб борилиши; 4. Дарслик материалларининг қўшимча адабиёт материаллари билан бойитилиши; 5. Ўқувчи ва ўқитувчи бажараётган лаборатория, амалий ҳамда мустақил ишларнинг илмий-назарий жиҳатдан мақсадга мувофиқлиги; 6. Ўқувилар мавзуни илмий жиҳатдан тўғри, қисқа ва мукаммал баён этишини ўқитувчи томонидан назорат қилиниши; 7. Дарс давомида янги мавзуни баён этишини ўқитувчи томонидан назорат қилиниши, таълимни тарбия билан боғлаб олиб борилиши; 8. Ўқитувчи ва ўқувчиларнинг нутқ маданияти. Методик таҳлил. Ўкитувчининг дарс жараёнида қўлланган усул ва методларининг мақсадга мувофиқ эканлиги иаълимнинг турига ва унинг ўзига хос хусусиятларига қараб белгиланади. Ўқув материалини баён қилиш ва тушунтириш жараёнида қўлланилган усулларинг шу материалга мослиги ёки мос эмаслигини методик таҳлил давомида аниқланади. Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки,ўқитувчи дарсда қўллаган усулларининг самарадорлигини.ранг-баранглиги,намнавийлиги унинг ўтган янги мавзу материалини ўқувчиларнинг қай даражада ўзлаштирганлиги билан белгиланади. Шу боисдан ҳар бир кузатувчи (ўқитувчи, директор, илмий булим мудири, методист ёки назоратчи) дарс таҳлилининг бу турига алоҳида эътибор билан қараши керак. Дарс методларини таҳлил қилишда қўйидагиларни ҳисобга олиш мақсадга мувофиқдир. 1. Дарс жараёнида ўқитувчи ва ўқувчилар фаолиятининг ташкилий шаклларига кўра: а) ҳикоя усули б) оғзаки баён усули в) суҳбат усули. 2.Ўқувчиларнинг ўзлаштиришига кўра: а) ўқитувчининг сўзлаш усули б) кўргазмали қуроллардан файдаланиш усули в) дарслик,контурли карта, диаграмма ёки жадваллар билан ишлаш усули г) лаборатория асбоблари билан ишлаш усули

www.arxiv.uz д) техника воситаларидан ( информатика электрон ҳисоблаш техникаси, кинофильм, диафильм,радио, телевизор кабилар) фойдаланиш усули е) синф доскасидан, география, тарих ёки зоологияга тегишли бўлган турли карталардан фойдаланиш усули кабилардир. Дидактик таҳлил. Бу ўқитувчининг ўз дарсини таълим тамойилларига амал қилган ҳолда олиб борганлиги, таълим турлари самарадорлиги ва уни белгиловчи қонун ва қоидаларнинг, атама номларининг дарсда қанчалик тўғри ҳамда мукаммал баён этилганлигини таҳлил қилиш демакдир. Дарсни дидактик таҳлил қилишда қўйидагиларга эътибор бериш ўринли бўлади. 1. Дарсни ўқитувчи томониданянги педагогик технология асосида олиб борилганлиги. 2. Ўқитувчи баёнинг ғоявий жихатдан таълим-тарбия талабларига мос бўлганлиги. 3. Ўқитувчи фикрининг синф ўқувчилари жамоасига тўла тушунарли булиши ва бу баённинг изчил равишда ўқувчи онгига етиб бориши. 4. Барча ўқувчиларнинг ўқитувчи бераётган мавзуни енгил равишда ўзлаштиришлари. 5. Ўқитувчи баёнида ривожлантирувчи ва муаммоли таълимнинг мавжудлиги. 6. Ўқитувчи фикрининг изчиллиги. 7. Дарс жараёнида кўргазмали қуроллардан,тарқатма материаллар,техника воситаларидан фойдаланишнинг қанчалик мақсадга мувофиқлиги. 8. Экскурсия, тажриба, лаборатория ва амалий ишларда мақсадга эришилганлиги. 9. Дарслик билан ишлашнинг тўғрилиги. 10. Мисолларнинг таълим-тарбия бирлиги асосида йўналиши. 11. Дарснинг маълум бир тизимда олиб борилиши кабилар. Умумий педагогик таҳлил. Бу дарсдаги ҳамма жиҳатларнинг қисқа ва ўзаро боғлиқлиги таҳлилидир. Бунда қуйидагиларни ҳисобга олиш ўринли бўлади. - Ўқув ёки синф хонасининг дарс ўтишга тайёргарлик ҳолати (дарс жихозлари); - Ўқув кабинети ёки синф ҳонасининг санитария-гигиена ҳолати; - Ўқитувчининг дарс мавзуси бўйича таълимий, тарбиявий ва ривожлантирувчи таълим бобидаги мақсади. - Ўқитувчининг мазкур дарсга илмий методик ва умумий педагогик жихатдан қанчалик тайёрланганлик даражаси.

www.arxiv.uz - Ўқитувчининг дарс ташкил этиши ва дарс этабларидан тўғри фойдаланганлиги; - Ўқитувчининг ўқувчиларга таълим-тарбия беришида пелагогик жихатдан намуналилик шахс даражасига кўтарила олганлиги. - Ўқувчилар билимига қўйиладиган баҳонинг адолатли ва изоҳли бўлиши. - Ўқувчиларнинг дарсдаги фаоллиги, интизоми, мустақил фикр юритиш ҳамда мазкур фан асосларининг ўзлаштириб олганлик даражаси. - Ўқувчиларнинг ўқитувчи дарсига муносабати ва ҳурмат билан қараши. - Ўқитувчи дарсдаги раҳбарлик роли ва иш услуби, таълимни тарбияга боғлаши. - Дарс жараёнида ўлкашунослик материалларидан фойдаланиши. - Дарсда ўқувчининг ўзлаштириш сифати; - Ўқитувчининг дарсда асосий мақсадга эриша олганлиги. - Ўқитувчининг илмий, методик ва умумпедагогик жихатдан ёрдамга мухтожлиги кабилар. Дарсни психологик-педагогик жихатдан таҳлил қилиш. 1. Дарснинг аниқ мақсад ва вазифаларига боғлиқ равишда тузилишига психологик баҳо бериш. 2. Дарснинг мазмунига психологик жихатдан бахо бериш. 3. Дарсда ўқувчилар билим фаолиятини намоён бўлиши ва уни бошқариш. - диққатни ташкил этиш. - идрокни ташкил этиш ва унинг ҳусусияти. - ҳотирани фаоллаштириш ва унинг ривожлантирилиши. - ўқувчиларнинг фикрлаш фаолиятини кучайтириш. - дарсда ўқувчиларнинг ҳотира тасаввури, репродуктив ва ижодий ҳаёли фаоллашдими? - Ўқитувчи ўқувчиларнинг ўзига ҳос ҳусусиятларини ҳисобга олишни қандай амалга оширди? 4. Дарсларнинг ўқувчи шахсининг умумий ривожланишига таъсири. 5. Дарсда ўқитувчи шахси ва фаолиятининг тарбиявий таъсири. 6. Дарснинг натижалари.

www.arxiv.uz Адабиётлар 1. Р.Ахлиддинов ва бошқалар. «Ўзбекитонда таълимни бошқариш: муаммолар, изланишлар, ечимлар». «Таълим тараққиёти» 2000 йил 3- сон. 2. М.Мирқосимов. «Мактабни бошқаришнинг назарий ва педагогик асослари». Т. «Ўқитувчи». 1995 йил. 3. Р.Ахлиддинов, Ф Носирова, М.Ражабова «Мактаб бошқарувида ички назорат». Тошкент «Шарқ». 1996 йил. 4. «Таълим тараққиёти». Тошкент «Шарқ». 1999 йил. 1-сон. 5. «Таълим тараққиёти». Тошкент «Шарқ». 2001 йил. 3-4 сонлар. 6. М.Мирқосимов «Мактаб ички бошқарув тизимида назорат ва уни амалга оширишнинг педагогик йўналишлари». Тошкент 1998 йил. 7. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Ички назорат тизимида ижрони текшириш

Илмий ахборотларни тахлил килиш

Мактаб ички бошқаруви тизимида ахборотлар тўплаш ва уни педагогик таҳлил қилиш

Жисмоний машқларни педагогик кузатиш ва назорат тестлари

Математика дарсларини ташкил этиш ва диагностик тахлил килиш