Призервлар ва балиқ икраси - Oziq-ovqat texnologiyasi - Referatlar

Призервлар ва балиқ икраси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

48 KB

Ko'chirib olish

Призервлар ва балиқ икраси Режа 1. Призервлар 2. Балиқ икраси 3. Ласос балиқлари ва бошқа балиқлар икралари

Призервлар деб бутун балиқ ёки бўлакланган балиқларни туз ёки зираворлар аралаштирилган туз билан консервалаб, антисептик қўшилиб, стерилизация қилинмасдан герметик бекитилган маҳсулотларга айтилади. Призервларни қадоқлаш учун асосан металл идишлари, баъзан эса шиша ёки полиэтилен банкалари ишлатилади. Антисептик сифатида эса сирка кислотаси ёки безной кислотасининг натрийли тузидан фойдаланилади. Призервларнинг ассортименти ҳам хилма-хилдир. Призервлар юқори тўйимликка эга бўлган, туз миқдори юқори бўлган ўткир ҳидли ва ўзига хос таъмга эга бўлган маҳсулотлар ҳисобланади. Бугунги кунда ишлаб чиқарилаётган призервларни қуйидаги гуруҳларга гуруҳлаш мумкин. Банкаларга махсус тузланган сельд. Бу маҳсулот янги серёғ сельд балиқлардан балиқ овланадиган жойларда тайёрланади. Савдога қуйидаги номларда чиқарилади: атлантика, тинчокеани, озов-қораденгиз, касбий сельдлари ва бошқалар. Тузлаш учун асосан яхши ювилган, юқори сифатли сельд балиқлари ишлатилади. Бунда балиқ туз, қанд, бензой кислотасининг натрийли тузи аралашмаси билан тузланади,сўнгра 5 литр ёки 10 литр ҳажмдаги банкаларга зич, бел қисмини юқорига қилиб жойланиб, герметик ёпилади ва совуқхоналарда етилтириш учун маълум муддат сақлаб турилади. Банкада тузланган сайра. Сайра ҳам сельд сингари тайёрланади. Унда туз билан биргаликда ҳар хил зираворлар ҳам ишлатилади. Тилимланган балиқлардан тайёрланган презервлар. Бу тур призервлар тайёрлашда совутилган ва музлатилган балиқларнинг ҳамма турларидан фойдаланилади. Банкаларга жойлашдан олдин балиқлар лаҳм қилиб бўлакланади. Сўнгра банкаларга лаҳмлар жойланиб, устига табиий туз эритмаси, майонезлар, маринадлар, томатли қуймалар қуйилади. Кейин эса банка герметик бекитилиб, сақлаш учун жўнатилади.

Кимёвий кўрсаткичлари бўйича балиқ гўшти лаҳмидан тайёрланган презервлар қуйидаги талабларга жавоб бериши керак: 1) туз миқдори – 5-8 %; 2) гўштнинг нордонлиги (сирка кислотасига ҳисоблаганда) – 0,5-2,0 %; 3) бензой кислотасининг натрийли тузининг миқдори 1 кг маҳсулотда 1 г дан 2 г гача; 4) соус ёки қийманинг миқдори – 10-25 %. Шунингдек, майда балиқларни тилимламасдан, улардан балиқларни бутун ҳолида ҳам ишлатиб презервлар тайёрланади. Балиқ икраси Икра – бу урғочи балиқларнинг уруғи ҳисобланади. Икранинг ҳар бир доначаси қобиқдан, протоплазма (ярим суюқ масса) ва ядродан ташкил топади. Осетра балиқларининг икра доналари қобиғи уч қаватдан ташкил топган бўлиб, уларнинг ташқи қавати энг зич ҳисобланади. Ласос балиқларининг икра доначалари эса бир қаватдан ташкил топган бўлади. Протоплазма асосан оқсил, ёғ ва пигмент моддаларидан ташкил топган клейсимон қуюқ массадан иборат бўлади. Пигмент моддалари икрага маълум бир ранг беради. Осетра балиқларининг икраси қора рангда бўлади. Бу ранг оқсил табиатли пигментлар борлиги билан изоҳланади. Ласос балиқларининг икраси эса ёғда эрувчи пигментларнинг борлиги билан изоҳланади ва унинг ранги сариқ-пуштидан то ғиштсимон-қизил ранггача бўлади. Яро (кўзчаси) эса икра доначаларининг сиртида жойлашган бўлади ва ранги билан протоплазмадан фарқ қилади. Шунингдек, икра доначалари бир-биридан ўлчамлари билан ҳам фарқ қилиб, у балиқнинг тури ва икра доналарининг етишганлик даражасига боғлиқ бўлади. Катта донадор, яхши етилган, зич қобиққа эга бўлган икралар энг қимматли ҳисобланади. Осетра балиқларидан белуга балиқларининг икраси энг катта, севрюга балиқлариники эса энг кичик бўлади. Икранинг таркибида тўлиқ қийматли оқсил, ёғ, витаминлар ва минерал

моддалар бўлганлиги учун энг қимматли озиқ-овқат маҳсулотларида бири ҳисобланади. Осетра балиқларининг икраси инсон нерв фаолияти учун зарур бўладиган лецитин (1-2%) моддасига бойлиги учун айниқса қимматлидир. Оқсил ҳамма балиқ икраларида нисбатан ўзгармасроқ бўлиб 21-30% ни ташкил этади. Ёғ миқдори осетр балиқлари икрасида 13-18% ни, ласос балиқлари икрасида эса 9-17% ни ташкил этади. Икраларда минерал моддалар миқдори-1,2-1,9%. Шунингдек, икралар таркибида А, D, E ва В гуруҳига кирувчи витаминлар ҳам бўлади. Сув миқдори икраларда 53 % дан 66 % гачани ташкил этади. Озуқавий қиймати бўйича икра кўпгина озиқ-овқат маҳсулотлардан, ҳатто балиқ гўштидан ҳам устун туради. Бунинг асосий сабаби икра таркибида кўп миқдорда тўлиқ қийматли оқсил, кўпгина витаминлар ва таъм берувчи моддаларнинг мавжудлигидир. Икра ёғлари таркибида юқори даражада тўйинмаган ёғ кислоталари бор. Бу тўйинмаган ёғ кислоталари эса икранинг тезда оксидланиб бузилишига сабаб бўлади. Осетра балиқ икраси. Ишлаб чиқариш усулига қараб осетра балиқлари икраси донадор, донадор пастеризация қилинган, паюс ва пардали икраларга бўлинади. Донадор икра бутун икра доналаридан иборат бўлади. Бундай икра олиш учун янги икра доналари тоза сову қ сувда ювилади, сўнгра қ уру қ майда туз билан антисептиклар қ ўшиб тузланади. Тузда кўпи билан 3-4 да қ и қ а уш-лаб турилади. Кейин намакопни ажратиш учун аралашма ғ алвирга ташлана- ди. Тузлаш жараёнлари тў ғ ри ўтказилганда икра доналари қ уру қ , бир-бири-дан тезда ажралувчан бўлади. Улар тунука банкаларга герметик қ адо қ ланади. Ласос балиқлари ва бошқа балиқлар икралари Ласос балиқлари икраси. Узоқ шарқ ласосларидан (кета, горбуша, нерка, чавича) фақат донадор икра олинади. Ласос балиқлари икрасини олишда ўтказиладиган жараёнлар ҳам осетра балиқлари икрасини

тайёрлашдаги жараёнлардан деярлик фарқ қилмайди. Ласос балиқлари икрасида осетра балиқлари икрасига нисбатан оқсил кўп бўлсада, таъм кўрсаткичлари бўйича осетр балиқлари икрасига тенглаша олмайди. Бошқа балиқлар икраси. Осетра ва ласос балиқларидан ташқари икралар сазан, қизил кўз, оқча, чўртанбалиқ, треска, сельд, кефаль, минтай каби балиқлардан ҳам олинади. Бу икралар ўтказма, пардали, тузлаб- қоқланган, тансиқ ва музлатилган каби турларга бўлинади. Ўтказма икра олиш учун пардали икра ювилади ва сим ғалвирдан уриб ўтказилади. Кейин эса қуруқ туз (98,7%) ва селитра (1,3 %)дан ташкил топган аралашма билан тузланиб, 1-2 ой мобайнида етилтирилади. Сўнгра етилтирилган икра стол устига тўкилиб, обдон аралаштирилади. Тайёр ҳолдаги икра ичига тузнинг тўйинган эритмаси билан намланган бўз мато тўшалган бочкаларга (100 л гача ҳажми) жойланади. Уларни осетра балиқ икраси сингари тунука банкаларга ҳам қадоқлаш мумкин. Ўтказма икра навларга бўлинмайди. Бир идишда жойланган икралар бир тур балиқдан олинган ва бир хил рангли бўлиши керак. Консистенцияси мулойим, бир хил бўлиши керак. Таъми ва ҳиди меъёрида, бегона таъмларсиз ва ҳидларсиз бўлиши керак. Туз миқдори банкаларга қадоқланган бўлса 6-8 %, бочкаларга жойланганларида эса 10-14 % ни ташкил этади. Қум аралашмаларининг миқдори эса 0,1 % дан ортиқ бўлмаслиги керак. Пардали икра қизил кўз(вобла), тарань (тарам) ва ола буғи (судак) балиқларининг яхши етилмаган пардали икраларидан олинади. Пардали икралар майда туз сепиб тузланади ва селитра ва лавр барги қўшилади.

O'xshashlar

Балиқ ва балиқ маҳсулотлари

Балиқ кулинарияси ва полуфабрикатлари

Балиқ консервалари

Балиқ маҳсулотлари

Овланадиган балиқ оилаларининг тавсифи