Гурурнинг-ку чегараси йўқ, андишанинг-чи

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

113 KB

Ko'chirib olish

Гурурнинг-ку чегараси йўқ, андишанинг-чи? Режа: 1. Зўр карвон йўлида 2. Сувни лойкалатишдаи ким манфаатдор? 3. Миллатчилик миллатнарварлик эмас

Мустақиллик йўлига кирган, ўз тақдирини ўзи хал этиш масъулиятини зиммасига олган давлат, агар унинг бу нияти фақат коғоздагина коладиган расмиятчилик эмас, чинакам азму карор бўлса, ушбу бебаҳо қадриятни хар нарсадан кечиб асрайди, авайлайди. Зеро, ўзини ҳурмат килишга ўрганган ва бошқалар хам хурмат килишини истаган миллат учун мустақиллик такдири чин маънодаги ҳаёт-мамот масаласи- дир. Бу тушунча ўз мағзида фақат сиёсий, иқтисодий, ҳудудий ҳуқуқларга тўла эгаликнигина эмас, балки, биринчи навбатда, миллий ўзликни англаш ва асраш, миллий ғурурни собит сакдаш, миллий ҳамиятни хлмоя кила олишдек маънавий қадриятларни хам мужассам этади. Шундай экан, миллий ғурурга қилинган ҳар қандай тахдидни мустақилликка қарши амалга оширилган тажовуз сифатида тушуниш ва унта қарши курашиш миллатнинг қар бир вакили учун муқаддас инсоний бурч хисобланади. Зўр карвон йўлида Хохлаймизми-йўқми, бир аччик ҳақикатдан келиб чиқиб дунё ишларига бокишга, шу ҳакиқатни бир зум бўлсин унутмай, мана шу дунёда яшашга мажбурмиз. Бу ҳақиқат шундан иборатки, ўзини ҳар канча дуст қилиб кўрсатишга уринмасин, ўзаро стратегик ҳамкорлик тўғрисидаги ахду паймонларга жимжимадор имзолар чекмасин, бирорта дав лат, айникса, Ер юзи бойликларига кўпрок эгалик килишни, бошқа халқларнинг ўзи билан доимий ҳисоблашишини истовчи йирик давлатлар, имкони туғилди дегунча, кечаги шеригининг кўзига чўп тикишдан хам тоймайди. Бошқача қилиб айтгаида, бирорта давлат Сизу бизга бир бурда нонни еб кетарга ёхуд курук раҳматга бермайди. Ўша бир бурда нон эвазига суверен давлатларни ўзиники қилиб олишга уриниш, ўзининг кош-қовогига караб иш тутишга мажбурлаш ҳозирга кадар амалда бўлган, бундан кейин ҳам бўлаверади. Айни

йўлда ўйлаб топилаётган усул-услубларнинг ранг-баранглиги эса кишининг ақлини шоширади. Айникса, ҳозир - кескин индустриал ривожланиш йўлидан кетаётган дунёда айрим муҳим стратегии аҳамиятга эга бўлган ер ости ва ер усти бой- ликларининг таги кўриниб қолаётган, глобаллашув жараёни бекиёс тезликда кечаётган замонда. Ўзбекистон аталмиш ҳам ўтмиши, ҳам келажаги буюк мамлакатни, унинг халқини ўз етовига солишга бўлган уринишлар бир зум бўлсин тўхтамаётгани, ҳали Шарк, ҳали Ғарб, ҳали Шимол томондан мана шундай хуружлар шамолининг мунтазам эсиб туриши Сизу биздан кўзимизни каттароқ очмокни, бу ҳаракатлар мақсад-моҳиятини ўз вақтида англамоқни ҳамда шундан келиб чиқиб ҳаракат килмокни ҳар качонгидан кўпрок талаб этяпти. Айникса, халқимиз шаънига айтилаётган бўҳтон гаплар, уйдирма ха - бар ва шов-шувлар окимини кўриб кўрмасликка олиш, бояги кучларга менсимаи қараш уларнинг янада ғовлашига, буиинг натижасида эса бошқа мамлакатлардаги содда омманинг юртимиз тўғрисидаги тасаввурлари нотўғри шаклланишига олиб келиши мумкин. Хусусан, Россияда чикадиган расмий ва норасмий ОАВларининг айримлари томонидан таркати- лаётган хабар, мақола, кўрсатув ва радиоэшиттиришлардаги оҳанг кишини камида энсасини котиради. Бу материалларни фалон масалаларни ўрганиш бўйича фалон аналитик марказнинг фалон даражадаги таҳлилчилари томонидан илгари сурилиши гўё уларга ҳақконийлик, илмий- лик бағишлайдигандай. Бирок бу валломатларнинг айтаётган гапи, муносабатидаги позициясини кўриб, «эсизгина шунча китоб, шунча газит» деб юборганингизни билмай коласиз. Аввало, бу «аналитик»лар ўз диёри чегараларини Москва ва Санкт-Петербург билангина тугайди, деб ўйласалар керакки, фикр юритиш тарзида ҳам бу чегара мана-ман деб ошкор бўлиб туради. Яъни улар бу «бепоён мамлакат»нинг марка- зий шаҳарларидан сал четрокдаги аҳволни ҳам, ўн минглаб қишлоклардаги вайронгарчиликларни ҳам ёддан чиқармай мулоҳаза юритганларида эди, балки Ўзбекистон тўгрисида га- пиришга уларда маънавий ҳукук пайдо бўлармиди?

Кишини хайрон колдирадиган яна бир нарса шундан иборатки, улар ўз юртларини аллақачон дунёнинг тараккий этган мамлакат- лари қаторига қўшиб олганлар ва мана шу «баландлик»дан туриб бошқа давлатларга бургутназар киладилар (аслида бу баландлик ишхоналари жойлашган каватнинг баландлигидан ўзга нарса эмас!). Албатта, Россиянинг иқтисодий, сиёсий, ҳарбий кудра- тини дунёда ҳеч бир давлат инкор этмайди. Мамлакат ҳу- дудининг катталиги, ер ости ва ер усти бойликларининг ни- ҳоятда кўплиги, шўро даврида стратегик тайёр маҳсулотлар ишлаб чиқарадиган аксарият йирик саноат корхоналарининг шу давлат ҳудудига жоилаштирилгани унинг имкониятлариии кенгайтириши ҳам бор г a п. Лекин шунча имконият, табиий бойликларга эга бўлган Россия ва у сингари айрим давлатлар-ни бугунги кунда жаҳонда юз бераётган молиявий- иқтисодий кризиснинг ўзиёк жуда кийин аҳволга солиб кўяётгани ҳам кўриниб турган хақиқат. Ҳолбуки, кейинги беш-олти йил давомида бу давлатлар нефть, газ ва бошқа табиий бойлик-лар экспорти эвазига аллақанча маблағ жамғарган, келгуси авлодларнинг ҳам ризки бўлмиш табиий бойликлар сарфидан топилган бу маблағларни келажак учун асрашни мўлжаллаб туришганди. Бирок, бугун маълум бўляптики, бояги кризис- дан қутулиш жараёни бу сармоянинг анча-мунча қисмини совуриб кетар экан. Мазкур ҳолат табиий бойликлари ҳар канча сероб, мўл-кўл бўлмасин, агар улардан окилона фойдаланилмаса, мам лакат иқтисодиёти дунё бозорида харидоргир тайёр маҳсулот ишлаб чикариш ва экспорт қилишга йўналтирилмаса, би- рорта давлат ўзини жиддий бўҳронлардан ихота этолмасли- гини яна бир бор исботламоқда. Ўзбекча қилиб айтадиган бўлсак, жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози кимнинг ким эканини - қайси давлат нима ёки ким ҳисобига, кандай яшаётганини, кандай бошқарилаётганиии ошкор килди-кўйди. Қолаверса, нимагадир бояги «ақли уммон» аиали-тиклар Марказий Осиснинг барча давлатларини сиёсий, иқтисодий, маданий, маънавий жиҳатдан бир хил ҳолатда деб тасаввур килади ва уларнинг ҳамма мулоҳазалари мана

$шу кинғир асосга курилаверади. Ҳолбуки, Ўзбекистоннинг мустақиллик йиллари юкорида саналган соҳаларда эришган муваффакиятларини кўнглида озгина холислик бўлган барча хорижликлар тан олмоқда, ибрат намунаси сифатида эътироф зтмокда. Бу эътироф эса йўк жойдан пайдо бўлмаяпти. Зеро, бутун иқтисодиёти, кундалик тирикчилиги, бошқа халқларга тепарокдан карат иштиёқи табиий бойликлар экспортига боғланиб колган мамлакатлардан фарқ киларок, Ўзбекистон ўз сармоясини келажак авлодлар камолига бағишламокда. Юртимизда йирик саноат ва қишлоқ хўжалик хом ашёси-ни қайта ишлайдиган юзлаб замонавий корхоналар барпо этилаётгани, дунё бозорига олиб чикадиган йўл-транспорт инфратузилмасининг тубдан қайта курилаётгани, энг му-хими - фарзандларимизнинг замонга мос илм ва ҳунарга эга бўлишини таъминлайдиган ўн минглаб мактаб, лицей, коллежларнинг бунёд этилиши - Ўзбекистон ўзининг ҳам моддий, хам маънавии боиликларидан канчалик окилона фойдаланаётганини кўрсатмокда. У ёғини суриштириладиган бўлса, иқтисодиёт, ижтимоий ҳимоя, мудофаа, фан ва маданият, маориф, согликни саклаш, спорт, жумладан, болалар спорти соҳаларида Ўзбекистонда бир неча йил илгари ҳастга муваффакиятли татбик этилган ислоҳотларнинг бизга кандай яшамоқни ўргатмокчи бўлган диёрларда эндигина бошланаётганини, бўлиб хам худди бизнинг юртимиздаги моделлардан нусха олинаётганини ҳеч ким билмаса хам биз биламиз-ку. Қолаверса, Ўзбекистондан фарқли ўларок, бу ислохотлар ўша халқларнинг қанчалик кенг катламини камраб олишини, самарадорлигига канчалик эришилишини хали вақт кўрсатади... Албатта, ўзбеклар бу ёруғ дунёда ҳамманинг ҳам омадини берсин, барча юртлар ҳам гуллаб-яшнасин, ўзидан тинчисин, дейди. Унинг бу ниятларида заррача рис\ юзакичилик бўлса, номи ўзбек бўлмас эди. Лскин нима учун Ўзбекистоннинг тинч, хавфеиз, хотиржам тараккий этиши кимларнингдир уйкусини кочириши керак? Нима учун бу улуғ карвон ор-тидан ҳуришга иштиёқманд кимсалар, онда-сонда бўлса-да, топилиб турибди? Нима учун ўзига эн бўлмаган бировга енг$