Kinematika nuqta kinematikasi - Mexanika - Referatlar

Kinematika nuqta kinematikasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

247 KB

Ko'chirib olish

Kinematika nuqta kinematikasi R e j a : 1 . K i n e m a t i k a g a k i r i s h . 2 . K i n e m a t i k a f a n i . 3 . K l a s s i k m e x a n i k a d a v a q t v a f a z o t u s h u n c h a s i . 4 . M e x a n i k h a r a k a t n i n i s b i y l i g i . 5 . S a n o q s i s t e m a s i . N u q t a k i n e m a t i k a s i . N u q t a t r a y e k t o r i y a s i . 6 . N u q t a h a r a k a t i n i b e r i l i s h u s u l l a r i .

N a z a r i y m e x a n i k a n i n g k i n e m a t i k b o ` l i m i d a q a t t i q j i s m l a r n i n g h a r a k a t i g e o m e t r i k n u q t a i n a z a r i d a n t e k s h i r i l a d i , y a ’ n i k i n e m a t i k a d a j i s m l a r n i n g m a s s a s i v a u l a r g a q o ` y i l g a n k u c h l a r x i s o b g a o l i n m a y d i . K i n e m a t i k a n i n g t e o r e m a v a f o r m u l a l a r i t e x n i k a d a t u r l i m a s h i n a v a m e x a n i z m l a r q i s m l a r n i n g h a r a k a t i o ` r g a n i s h d a n a z a r i y b a z a s i f a t i d a q o ` l l a n i l a d i . K i n e m a t i k a d a j i s m n i n g h a r a k a t i b o s h q a j i s m b i l a n b o g ` l a n g a n s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t a n t e k s h i r i l a d i . A y n a n b i r v a q t d a j i s m t u r l i s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t a n t u r l i c h a h a r a k a t b o ` l i s h i m u m k i n . M a s a l a n , p a r o x o d p o l u b a s i d a g i j i s m p a r o x o d b i l a n b o g ` l a n g a n s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t a n h a r a k a t s i z b o ` l s a , q i r g ` o k b i l a n b o g ` l a n g a n s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t a n p a r o x o d b i l a n b i r g a l i k d a h a r a k a t l a n a d i . T a b i a t d a a b s o l y u t h a r a k a t s i z j i s m b o ` l m a g a n i t u f a i l i , a b s o l y u t q o ` z g ` a l m a s s a n o q s i s t e m a s i h a m m a v j u d b o ` l m a y d i . T e x n i k a m a s a l a l a r i n i y e c h i s h d a , o d a t d a y e r b i l a n q o ` z g ` a l m a s b o g ` l a n g a n s a n o q s i s t e m a s i o l i n a d i . Y e r g a n i s b a t a n q o ` z g ` a l m a s b o ` l g a n s a n o q s i s t e m a s i " q o ` z g ` a l m a s " s a n o q " s i s t e m a s i d e y i l a d i . Q o ` z g ` a l m a s s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t a n j i s m v a z i y a t v a q t o ` t i s h i b i l a n o ` z g a r m a s a , j i s m o l i n g a n s i s t e m a g a n i s b a t a n t i n c h h o l a t d a d e y i l a d i . A g a r m a z k u r s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t a n v a q t o ` t i s h i b i l a n j i s m n i n g v a z i y a t i o ` z g a r s a , j i s m s h u s i s t e m a g a n i s b a t a n h a r a k a t d a b o ` l a d i . T a n l a s h g a n s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t a n h a r o n d a j i s m n i n g v a z i y a t i n i a n i q l a s h m u m k i n b o ` l s a , u n i n g h a r a k a t i k i n e m a t i k b e r i l g a n d e b h i s o b l a n a d i . K i n e m a t i k a d a u c h r a y d i g a n b a r c h a c h i z i q l i o ` l c h o v l a r n i ( h a r a k a t d a g i n u q t a n i n g k o o r d i n a t a l a r i , o ` t g a n y o ` l i n i n g u z u n l i g i v a x o k a z o l a r ) t e x n i k v a X a l q a r o S I b i r l i k l a r s i s t e m a s i d a , m e t r d a o l i n a d i . M e x a n i k a d a v a q t a b s o l y u t d e b h i s o b l a n a d i , y a ’ n i u n i b a r c h a s a n o q s i s t e m a l a r i u c h u n b i r x i l d a o ` t a d i d e b q a r a l a d i . V a q t n i o d a t d a t b i l a n b e l g i l a n a d i v a u h a r a k a t n i n g a r g u m e n t i h i s o b l a n a d i . V a q t o ` l c h o v i

u c h u n M K G S S s i s t e m a s i d a s o a t y o k i m i n u t , S I s i s t e m a s i d a s e k u n d ( s ) q a b u l q i l i n g a n . K o ` c h i s h v a h a r a k a t t u s h u n c h a l a r i m e x a n i k a n i n g a s o s i y t u s h u n c h a l a r i d i r . B i r o q s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t d a n n u q t a n i n g m a ’ l u m v a q t t i c h i d a f a z o d a b i r h o l a t d a n b o s h q a h o l a t g a i x t i y o r i y r a v i s h d a o ` t i s h i k o ` c h i s h d e y i l a d i . N u q t a n i n g b o s h l a n g ` i c h h o l a t d a n o x i r g i h o l a t g a v a q t g a b o g ` l i q h o l d a a n i q b i r u s u l d a o ` t i s h i n i h a r a k a t d e b a y t a m i z . F a z o d a h a r a k a t l a n a y o t g a n n u q t a n i n g b i r o r s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t a n h o l a t i b i l a n v a q t o r a s i d a g i b o g ` l a n i s h n i i f o d a l o v c h i t e n g l a m a n u q t a n i n g h a r a k a t q o n u n i a n i q l a y d i . K i n e m a t i k a n i n g a s o s i y m a s a l a s i n u q t a n i n g ( y o k i j i s m n i n g ) h a r a k a t q o n u n l a r i n i o ` r g a n i s h d a n i b o r a t . I x t i y o r i y v a q t i c h i d a f a z o d a n u q t a n i n g h o l a t i n i b i r o r s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t a n a n i q l a s h m u m k i n b o ` l s a , u h o l d a n u q t a n i n g h a r a k a t q o n u n i m a ’ l u m b o ` l a d i . A g a r n u q t a n i n g b i r o r s a n o q s i s t e m a s i g a n i s b a t a n h a r a k a t q o n u n i b e r i l g a n b o ` l s a , n u q t a h a r a k a t n i n g k i n e m a t i k h a r a k t e r i s t i k a l a r i : t r o y e k t o r i y a , t e z l i k v a t e z l a n i s h l a r n i a n i q l a s h m u m k i n b o ` l a d i . Q a t t i q j i s m h a r a k a t i n i k u z a t a r e k a n m i z , k o ` p i n c h a u n i n g n u q t a l a r i t u r l i c h a h a r a k a t q i l i s h i n i k o ` r a m i z . S h u n i n g u c h u n j i s m h a r a k a t i n i o ` r g a n i s h d a u n i n g n u q t a l a r i h a r a k a t i n i o ` r g a n i s h g a t o ` g ` r i k e l a d i . D a s t l a b n u q t a k i n e m a t i k a s i n i o ` r g a n i b , u n d a n q a t t i q j i s m k i n e m a t i k a s i n i o ` r g a n i s h g a o ` t i l a d i . D e m a k , k i n e m a t i k a i k k i q i s m g a b o ` l i n a d i . 1 . N u q t a k i n e m a t i k a s i . 2 . A b s o l y u t q a t t i q j i s m k i n e m a t i k a s i n i . N u q t a k i n e m a t i k a s i . N u q t a h a r a k a t i n i n g b e r i l i s h u s u l l a r i . N u q t a n i n g f a z o d a q o l d i r g a n i z i g a y o k i c h i z g a n c h i z i g ` i g a n u q t a n i n g t r a y e k t o r i y a s i d e y i l a d i .

A g a r v a q t n i n g h a r b i r m o m e n t i d a g i n u q t a n i n g f a z o d a g i h o l a t i n i b i r o r k o o r d i n a t a l a r s i s t e m a s i g a n i s b a t a n a n i q l a s h m u m k i n b o ` l s a , n u q t a h a r a k a t i b e r i l g a n d e y i l a d i . D e m a k , n u q t a n i n g h a r a k a t i n i b i l i s h u c h u n u n i n g h a r b i r v a q t d a g i h o l a t i n i a n i q l a s h k i f o y a . N u q t a n i n g h a r a k a t i q u y i d a g i u c h u s u l b i l a n b e r i l g a n b o ` l a d i : t a b i i y , k o o r d i n a t a l a r v a v e k t o r . N u q t a h a r a k a t i n i t a b i i y u s u l d a b e r i l i s h . N u q t a h a r a k a t i n i b u u s u l d a b e r i s h u c h u n u n i n g t r a y e k t o r i y a s i o l d i n d a n b e r i l g a n b o ` l i s h i k e r a k . N u q t a n i n g t r a y e k t o r i y a s i b e r i l g a n b o ` l s i n ( 9 3 - r a s m ) . M n u q t a n i n g b i r o r v a q t d a g i h o l a t i n i a n i q l a y m i z . B u n i n g u c h u n t r a y e k t o r i y a u s t i d a q o ` z g ` a l m a s 0 n u q t a n i h i s o b l a s h b o s h i d e b o l a m i z . M n u q t a n i n g 0 n u q t a g a n i s b a t a n h o l a t i S y o y b i l a n a n i q l a n a d i . 9 3 - r a s mMO S   M n u q t a h a r a k a t l a n g a n d a v a q t o ` t i s h i b i l a n S k o o r d i n a t a o ` z g a r a d i . S = f ( t ) ( 1 ) ( 1 ) t e n g l a m a M n u q t a n i n g t r a y e k t o r i y a b o ` y l a b h a r a k a t l a n i s h q o n u n i y o k i h a r a k a t t e n g l a m a s i d e y i l a d i . A g a r b u y o y b i l a n t v a q t o r a s i d a g i ( I , I ) m u n o s a b a t b e r i l g a n b o ` l s a n u q t a n i n g i s t a l g a n v a q t d a g i v a z i y a t i n i f a z o d a a n i q l a s h m u m k i n . N u q t a n i n g h a r a k a t i n i t a b i i y u s u l d a b e r i s h i u c h u n u n i n g t r a y e k t o r i y a s i , k o r d i n a t a l a r b o s h i 0 n u q t a ( 1 ) - t e n g l a m a v a h a r a k a t y o ` n a l i s h i b e r i l g a n b o ` l i s h i k e r a k . N u q t a h a r a k a t i n i n g k o o r d i n a t a l a r u s u l i d a b e r i l i s h i . M n u q t a n i n g O X Y Z s i s t e m a g a n i s b a t a n h o l a t i u n i n g u c h t a X , Y , Z d e k a r t k o o r d i n a t a l a r s i s t e m a s i b o ` y i c h a a n i q l a n a d i ( 9 4 - r a s m ) .

9 4 - r a s m M n u q t a h a r a k a t l a n g a n d a v a q t o ` t i s h i b i l a n u n i n g k o o r d i n a t a l a r i o ` z g a r a d i . D e m a k , h a r a k a t q i l a y o t g a n n u q t a k o o r d i n a t a l a r i v a q t n i n g f u n k t s i y a s i d i r . X = f ( t ) ; Y = f ( t ) ; ( 2 ) Z = f ( t ) ; ( 2 ) - f o r m u l a n u q t a h a r a k a t i n i n g d e k a r t k o o r d i n a t a l a r i d a g i t e n g l a m a s i y o k i n u q t a t r a y e k t o r i y a s i n i n g p a r a m e t r i k t e n g l a m a l a r i d e y i l a d i . N u q t a n i n g h a r a k a t t e n g l a m a s i d a n t v a q t n i c h i q a r i b t a s h l a s a k n u q t a n i n g t r a y e k t o r i y a t e n g l a m a s i n i h o s i l q i l a m i z . A g a r n u q t a b i r t e k i s l i k d a m i s o l u c h u n O X Y t e k i s l i g i d a h a r a k a t l a n s a ( 2 ) - t e n g l a m a l a r q u y i d a g i k o ` r i n i s h n i o l a d i . X = f ( t ) Y = f ( t ) ( 3 ) A g a r n u q t a t o ` g ` r i c h i z i q l i h a r a k a t d a b o ` l s a m a s a l a n f a q a t O X o ` q i b o ` y l a b h a r a k a t l a n s a ( 2 ) t e n g l a m a n i q u y i d a g i c h a y o z a m i z . X = f ( t ) ( 4 ) ( 4 ) f o r m u l a n u q t a n i n g t o ` g ` r i c h i z i q l i h a r k a t t e n g l a m a s i b o ` l a d i . N u q t a h a r a k a t i n i v e k t o r u s u l i d a b e r i l i s h i . N u q t a n i n g f a z o d a g i h o l a t i n i r r a d i u s - v e k t o r i b i l a n a n i q l a s h m u m k i n . ( 9 5 - r a s m . ) N u q t a f a z o d a h a r a k a t l a n g a n d a r a d i u s - v e k t o r n i n g m o d u l i v a y o ` n a l i s h i o ` z g a r a d i :

9 5 - r a s m .)(t r r ( 5 ) ( 5 ) - t e n g l a m a g a n u q t a h a r a k a t i n i n g v e k t o r k o ` r i n i s h d a g i t e n g l a m a s i d e y i l a d i . N u q t a h a r a k a t i v e k t o r u s u l d a b e r i l g a n d a u n i n g t e z l i g i n i a n i q l a s h . B i z g a n u q t a h a r a k a t i n i v e k t o r k o ` r i n i s h d a g i t e n g l a m a s i b e r i l g a n b o ` l s i n : )(t r r ( 6 ) N u q t a n i n g t e z l i g i n i t o p i s h k e r a k . N u q t a n i n g t v a q t d a g i h o l a t i r r a d i u s v e k t o r i b i l a n t , v a q t d a g i h o l a t i r r a d i u s - v e k t o r i b i l a n a n i q l a n s i n ( 9 6 - r a s m ) . 9 6 - r a s m t r r r r r r r t t t урт             1 1 1 B u n u q t a n i n g  t v a q t i c h i d a g i o ` r t a c h a t e z l i g i b o ` l a d i . O ` r t a c h a t e z l i k r b o ` y l a b y o ` n a l a d i . O ` r t a c h a t e z l i k n i n g  t > 0 d a g i l i m i t i g a n u q t a n i n g b e r i l g a n m o m e n t d a g i t e z l i g i d e y i l a d i .

dt dr dt dr t r t урт t            ; lim lim 0 0 ( 7 ) B u n d a  - M n u q t a n i n g t v a q t d a g i t e z l i g i . N u q t a n i n g t e z l i g i v e k t o r k a t t a l i k . T e z l i k b i r l i g i u c h u n соат км сек м сек см , , D e m a k , n u q t a h a r a k a t t e n g l a m a s i v e k t o r u s u l d a b e r i l g a n b o ` l s a u n i n g t e z l i g i r a d i u s - v e k t o r i d a n v a q t b o ` y i c h a o l i n g a n b i r i n c h i t a r t i b l i h o s i l a g a t e n g b o ` l a d i . T e z l i k n i n g y o ` n a l i s h i n i a n i q l a y m i z .  t  0 g a i n t i l g a n d a M I n u q t a M g a i n t i l a d i . N a t i j a d a M M I k e s u v c h i M n u q t a d a t r a y e k t o r i y a g a o ` t k a z i l g a n u r i n m a g a a y l a n a d i . N u q t a n i n g t e z l i g i s h u n u q t a d a n t r a y e k t o r i y a g a o ` t k a z i l g a n u r i n m a b o ` y i c h a n u q t a h a r a k a t q i l a y o t g a n t o m o n g a q a r a b y o ` n a l a d i . N u q t a h a r a k a t i k o o r d i n a t a l a r u s u l i d a b e r i l g a n d a u n i n g t e z l i g i n i a n i q l a s h . N u q t a h a r a k a t i n i n g d e k a r t k o o r d i n a t a l a r d a g i t e n g l a m a l a r i b e r i l g a n b o ` l s i n : X = f ( t ) , Y = f ( t ) , ( 8 ) Z = f ( t ) . N u q t a t e z l i g i n i n g m o d u l i v a y o ` n a l i s h i n i a n i q l a y m i z . M n u q t a t o ` g ` r i b u r c h a k l i O x y z k o o r d i n a t a s i s t e m a s i g a n i s b a t a n h a r a k a t q i l s i n ( 9 7 - r a s m ) . M n u q t a n i n g r r a d i u s - v e k t o r i n i k o o r d i n a t a o ` q l a r i b o ` y i c h a y o ` n a l g a n t a s h q i l e t u v c h i l a r i o r q a l i q u y i d a g i c h a y o z a m i z . kZ j Y iX r    ( 9 ) b u n d a kj i , , k o o r d i n a t a o ` q l a r i b o ` y i c h a y o ` n a l g a n b i r l i k v e k t o r l a r .

9 7 - r a s m ( 9 ) f o r m u l a n i ( 7 ) f o r m u l a g a q o ` y i b v a q t b o ` y i c h a h o s i l a o l a m i z .  k dt dZ j dt dY i dt dX kZ jY iX dt d        ( 1 0 ) ( 1 0 ) - f o r m u l a d a g i b i r l i k v e k t o r l a r o l d i d a g i k o e f f i s i e n t l a r n u q t a t e z l i g i n i n g m o s r a v i s h d a X , Y , Z o ` q l a r i d a g i p r o y e k s i y a s i b o ` l a d i : z dt dz y dt dy x dt dx z y x             , , ( 1 1 ) B u n d a     , , , z y x n i n g X , Y , Z o ` q l a r i d a g i p r o y e k s i y a l a r i . N u q t a t e z l i g i n i n g q o ` z g ` a l m a s k o o r d i n a t a o ` q l a r i d a g i p r o y e k s i y a l a r i u n i n g t e g i s h l i k o o r d i n a t a l a r i d a n v a q t b o ` y i c h a o l i n g a n b i r i n c h i t a r t i b l i h o s i l a g a t e n g . ( 1 1 ) f o r m u l a d a n f o y d a l a n i b , n u q t a t e z l i g i n i n g m o d u l i v a y o ` n a l i s h i n i a n i q l a y m i z . 2 2 2 2 2 2 z y x z y x           ( 1 2 ) ;cos;cos;cos          zy x  ( 1 3 ) B u n d a  ,  ,  - V v e k t o r i b i l a n X , Y , Z o ` q l a r i o r a s i d a g i b u r c h a k n i i f o d a l a y d i . ( 9 8 - r a s m ) 9 8 - r a s m

N u q t a h a r a k a t i t a b i i y u s u l d a b e r i l g a n d a u n i n g t e z l i g i n i a n i q l a s h . N u q t a t r a y e k t o r i y a s i s h u t r a y e k t o r i y a b o ` y l a b h a r a k a t q o n u n i b e r i l g a n b o ` l s i n . S = f ( t ) N u q t a t e z l i g i n i a n i q l a y m i z . N u q t a t v a q t d a M g a k e l i b u n i n g h o l a t i S y o y i b i l a n t 1 , v a q t d a e s a M 1 g a k e l i b u n i n g h o l a t i S 1 y o y i b i l a n a n i q l a n s i n ( 9 9 - r a s m ) . 9 9 - r a s mt S S S S t t t MO S MO S урт             1 1 1 1   b u n d a урт  - t v a q t i c h s i d a g i o ` r t a c h a t e z l i k n i n g m o d u l i . M n u q t a n i n g t v a q t d a g i t e z l i g i n i n g m o d u l i n i a n i q l a y m i z . dt dS dt dS t S t урт t            ; lim lim 0 0 ( 1 4 ) N u q t a h a r a k a t i t a b i i y u s u l d a b e r i l g a n b o ` l s a ( 1 4 ) f o r m u l a b i l a n n u q t a t e z l i g i n i n g m o d u l i t o p i l a d i . T e z l i k m o d u l i h o l a t i n i a n i q l o v c h i S y o y d a n v a q t b o ` y i c h a o l i n g a n b i r i n c h i t a r t i b l i h o s i l a g a t e n g b o ` l a d i . A g a r 0 dt dS b o ` l s a V t e z l i k v e k t o r i S y o y k o o r d i n a t a o r t i b b o r a y o t g a n t o m o n g a y o ` n a l g a n b o ` l a d i . A g a r 0 dt dS b o ` l s a S y o y k a m a y a d i g a n t o m o n g a y o ` n a l a d i ( 1 0 0 - r a s m ) .

1 0 0 - r a s m N u q t a h a r a k a t i v e k t o r u s u l i d a b e r i l g a n d a u n i n g t e z l a n i s h i n i a n i q l a s h . N u q t a t e z l i g i n i n g m o d u l i v a y o ` n a l i s h i j i x a t i d a n o ` z g a r i s h i n i h a r a k t e r l a s h u c h u n t e z l a n i s h d e g a n t u s h u n c h a k i r i t i l a d i . N u q t a e g r i c h i z i q l i t r a y e k t o r i y a b o ` y l a b h a r a k a t l a n i b , t v a q t d a M n u q t a d a t 1 , v a q t d a e s a M 1 , n u q t a d a b o ` l s i n ( 1 0 1 - r a s m ) . v a 1 , M v a M 1 n u q t a l a r n i n g t e z l i k l a r i ,  t v a q t i c h i d a n u q t a t e z l i g i  o r t t i r m a o l a d i .  t = t 1 - t  = 1 -  1 =  +  1 0 1 - r a s m  n i n g  t g a n i s b a t i  t v a q t i c h i d a g i n u q t a n i n g o ` r t a c h a t e z l a n i s h i d e y i l a d i . t W урт     o ` r t a c h a t e z l a n i s h n i n g  t  0 i n t i l g a n d a g i l i m i t i g a n u q t a n i n g b e r i l g a n t v a q t d a g i y o k i h a q i q i y t e z l a n i s h i d e y i l a d i . dt d t W W t урт t          0 0 lim lim dt d W   2 2 dt r d W  ( 1 5 ) D e m a k , n u q t a n i n g t e z l a n i s h i n u q t a t e z l i g i d a n v a q t b o ` y i c h a o l i n g a n b i r i n c h i t a r t i b l i h o s i l a g a y o k i r a d i u s - v e k t o r i d a n v a q t b o ` y i c h a o l i n g a n i k k i n c h i t a r t i b l i h o s i l a g a t e n g . O ` r t a c h a t e z l a n i s h

t r a y e k t o r i y a s i n i n g b o t i q t o m o n i g a q a r a b y o ` n a l g a n l i g i u c h u n n u q t a t e z l a n i s h i W h a m t r a y e k t o r i y a n i n g b o t i q t o m o n i g a q a r a b y o ` n a l g a n b o ` l a d i . N u q t a t e z l a n i s h i n i n g b i r l i g i m / s e k 2 b i l a n o ` l c h a n a d i . N u q t a h a r a k a t i k o o r d i n a t a l a r u s u l i d a b e r i l g a n d a u n i n g t e z l a n i s h i n i a n i q l a s h . N u q t a k o o r d i n a t a l a r i v a q t n i f u n k t s i y a s i s h a k l i d a b e r i l g a n b o ` l s i n ( 1 0 2 - r a s m ) . 1 0 2 - r a s m X = f 1 ( t ) ; Y = f 2 ( t ) ; Z = f 3 ( t ) N u q t a t e z l i g i n i n g m o d u l i v a y o ` n a l i s h i t o p i l s i n . N u q t a t e z l i g i n i k o o r d i n a t a o ` q l a r i b o ` y i c h a y o ` n a l g a n t a s h q i l e t u v c h i l a r i o r q a l i q u y i d a g i c h a y o z a m i z .k j i Z Y X        ( 1 6 ) B u n d a  X ,  Y ,  Z -  t e z l i k n i n g p r o y e k s i y a l a r i . k,j,i q o ` z g ` a l m a s k o o r d i n a t a o ` q l a r i b o ` y i c h a y o ` n a l g a n b i r l i k v e k t o r l a r ( 1 7 ) f o r m u l a n i ( 1 5 ) f o r m u l a g a q o ` y i b v a q t b o ` y i c h a h o s i l a o l a m i z . k dt d j dt d i dt d W Z Y X       ( 1 7 ) ( 1 7 ) - f o r m u l a d a g i b i r l i k v e k t o r l a r i o l d i d a g i k o e f f i s i y e n t l a r n u q t a t e z l a n i s h i n i n g p r o y e k s i y a s i n i i f o l a y d i . dt d W dt d W dt d W Z Z Y Y X X       ; ; ( 1 8 ) y o k i x dt x d dt dx dt d dt d W X X        2 2 

y dt y d WY    2 2 z dt z d WZ   2 2( 1 8 ) b u n d a W x , W y , W z - W t e z l a n i s h n i n g p r o y e k s i y a s i ( 1 8 ) y o k i ( 1 7 ) f o r m u l a l a r b i l a n n u q t a t e z l a s h i n i n g q o ` z g ` a l m a s X , Y , Z o ` q l a r i d a g i p r o y e k s i y a s i n i a n i q l a y m i z . N u q t a t e z l a s h i n i n g p r o y e k s i y a s i n i t e z l i k p r o y e k s i y a l a r i d a n v a q t b o ` y i c h a o l i n g a n b i r i n c h i t a r t i b l i y o k i n u q t a n i n g t e g i s h l i k o o r d i n a t a l a r i d a n v a q t b o ` y i c h a o l i n g a n i k k i n c h i t a r t i b l i h o s i l a g a t e n g . N u q t a t e z l a n i s h i n i n g m o d u l i v a y o ` n a l i s h i q u y i d a g i f o r m u l a b i l a n t o p i l a d i . 2 2 2 Z Y X W W W W    ( 1 9 ) b u n d a  ,  ,  , - W b i l a n X , Y , Z o ` q l a r i o r a s i d a g i b u r c h a k l a r ( 1 0 3 - r a s m ) . 1 0 3 - r a s m ; cos; cos; cos 1 1 1 W W W W W W Z Y X       ( 2 0 ) N a t i j a : N u q t a h a r a k a t i k o o r d i n a t a l a r u s u l i d a b e r i l g a n b o ` l s a ( 1 9 ) f o r m u l a b i l a n n u q t a t e z l a n i s h i n i m o d u l i h a m d a ( 2 0 ) f o r m u l a b i l a n t e z l a n i s h i n i n g y o ` n a l i s h i t o p i l a d i .

Adabiyotlar: 1. P. Shoxaydarova, Sh. Shoziyotov, Sh. Zoirov «Nazariy mexanika» darslik. Toshkent 1991 yil. 2. T.R. Rashidov, Sh. Shoziyotov, K.B.Muminov «Nazariy mexanika asoslari» darslik. Toshkent 1990 y. 3. S. M. Targ «Kratkiy kurs teoreticheskoy mexanik i » «Visshaya shkola» 2002 g. 4 . I. V. Meshcherskiy. Nazariy mexanikadan masalalar to`plami. O`quv qo`llanmasi Toshkent. 1989 y. 5. “Sbornik zadaniy dlya kursov i x rabot po teoreticheskoy mexanike ” pod redaktsiey A. A. Yablonskogo, «Visshaya shkola», 1985 g.

O'xshashlar

Moddiy nuqta kinematikasi

KINEMATIKA

Qattiq jismlar kinematikasi

Nuqta dinamikasining ikkinchi asosiy masalasi

Nuqta harakati tabiiy usulda berilganda uning tezlanishini aniqlash