1. Asosiy mulohazalar - Mexanika - Referatlar

1. Asosiy mulohazalar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

548 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Asosiy mulohazalar 2. Sterjenlarning markaziy cho`zilish yoki siqilishga qarshilik ko`rsatishi 3. Materiallarning mexanik xossalarini tajriba yordamida tekshirish 4. Joiz kuchlanishlar. 5. Cho`zilgan yoki siqilgan sterjenlarning mustahkamlik sharti

www.arxiv.uz Agar tekshirilayotgan sterjenlarning ko`ndalang kesimlarida oltita ichki kuch faktorlaridan faqatgina bitta bo`ylama kuch Nz ta`sir ko`rsatib, qolganlari esa nolga teng bo`lsa, u holda cho`zilish yoki siqilish deformatsiyasi sodir bo`ladi. Biz bu bobda faqatgina markaziy cho`zilish yoki siqilish deformatsiyasini o`rganish bilan chegaralanamiz. Misollar: vagonlarni o`zaro bog`lovchi moslamalar, yuk ko`tarish kranlaridagi po`lat arqonlar, tasmali uzatmalarda tasmalar va shu kabilar cho`zilishga, g`ishtlar yoki toshlardan terilgan devorlar, temir-beton ustunlar va shu kabilar esa siqilishga qarshilik ko`rsatadi. Tekshirilayotgan sterjenni ixtiyoriy m—n tekislik bilan fikran kesib, uni ikkita A va B qismlarga ajratamiz (2.9-shakl). Bu qismlardan birini, masalan yuqoridagisini tashlab yuborib, uning qoldirilgan qismga ko`rsatgan ta`sirini Nz ichki kuch bilan almashtiramiz. Ajratilgan qism uchun statikaning muvozanat tenglamasini tuzamiz: Agar normal kuchlanishni ko`ndalang kesim yuza bo`yicha tekis taqsimlangan, deb faraz qilsak, u holda (2.5)a ifoda ko`rinishga keladi. Bundan ekanligi kelib chiqadi. Muvozanatning boshqa tenglamalari esa ayniyatga aylanadi. Markaziy cho`zilish (siqilish)ga doir masalalarga geometrik nuqtai nazardan yondashish uchun sterjen deformatsiyalarining geometrik xossalarini tekshirish zarur. Agar uzunligi va ko`ndalang kesim yuzasi A bo`lgan sterjenga F kuchlar ta`sir etsa, u holda sterjen uzayib (2.10-shakl, a) yoki aksincha, qisqarib (2.10- shakl, b) 1 uzunlikka erishadi. Odatda, sterjen uzunligining bunday o`zgarishiga bo`ylama deformatsiya deyiladi.

www.arxiv.uz Sterjen dastlabki uzunligi  ning miqdorga o`zgarishi absolyut uzayish yoki absolyut qisqarish deyiladi. Masalaning geometrik tomoni tajribaga asoslangan Y. Bernulli gipotezasiga tayanadi: sterjenning deformatsiyagacha bo`lgan tekis va sterjen o`qiga tik bo`lgan kesimlari deformatsiyadan keyin ham tekis va sterjen o`qiga tikligicha qoladi. Bu ta`rifdan esa sterjen absolyut uzayishining dastlabki uzunligiga nisbati o`zgarmas miqdor ekanligi kelib chiqadi: Bu yerda ε — o`lchamsiz miqdor bo`lib, nisbiy bo`ylama deformatsiya deyiladi. Sterjen uzunligining o`zgarishi natijasida uning ko`ndalang kesim o`lchamlari ham o`zgaradi: cho`zilishda ko`ndalang kesim o`lchamlari kamayadi, siqilishda esa oshadi. Bularga ko`ndalang deformatsiyalar deyiladi. Agar cho`zilish (siqilish) paytida ko`ndalang kesimning o`lchami ∆b = b—b1 yoki ∆b = b1— b qiymatga o`zgarsa, u holda nisbiy ko`ndalang deformatsiya quyidagicha bo`ladi: Elastiklik chegarasida nisbiy ko`ndalang deformatsiyaning nisbiy bo`ylama deformatsiyaga to`g`ri mutanosib bog`lanishdaligi va ishoralari esa qarama- qarshi ekanligi tajribalarda tasdiqlangan: Bu yerda µ — ko`ndalang deformatsiya koeffitsienti yoki Puasson koeffitsienti deb atalib, materiallarning elastiklik xossalarini tavsiflaydi. Barcha materiallar uchun Puasson koeffitsientining o`zgarish chegarasi µ = 0 ¼ 0,5 ekanligi tajribalardan isbotlangan. Ba`zi materiallar uchun µ ning qiymatlari 2.1-jadvalda keltirilgan.

www.arxiv.uz III. Masalaning fizik tomoni Qo`yilgan masalaga fizik tomondan yondashish maqsadida tajribalardan olingan quyidagi asosiy natijalardan foydalanamiz: a) sterjenning ko`ndalang kesimdagi normal kuchlanish mazkur sterjen materialining elastiklik chegarasidagi kuchlanishiga yetmaguncha u elastic deformatsiyalanadi; b) elastiklik chegarasida sterjen ko`ndalang kesimidagi normal kuchlanishning nisbiy bo`ylama deformatsiyaga nisbati o`zgarmas bo`lib, turli xil materiallar uchun turlichadir: Demak, cho`zilgan (siqilgan) sterjenlarda normal kuchlanish nisbiy bo`ylama deformatsiyaga to`g`ri mutanosib (mutanosib) bog`lanishda ekan; bu ta`rifga Guk qonuni deyiladi. Bu yerda E – birinchi tur elastiklik moduli yoki Yung moduli deb atalib, kuchlanish o`lchov birligida ifodalanadi va materiallarning elastiklik xossasini tavsiflaydi. Aniqrog`i uning qiymati qancha katta bo`lsa, material shuncha elastik deb hisoblanadi. 2.1-jadvalda ba`zi materiallar uchun E ning qiymati keltirilgan. Agar elastiklik moduli E ning qiymati hamma yo`nalishlarda bir xil bo`lsa, u holda material izotrop deyiladi; izotrop materiallarga po`lat, cho`yan, quyma metallar va shu kabilar misol bo`ladi. Aksincha, elastiklik moduli E ning qiymati hamma yo`nalishlarda turlicha bo`lsa, u holda material anizotrop deyiladi; yog`ochlar anizotrop material hisoblanadi. (2.13) ni nazarda tutib, oxirgi formulani quyidagicha yozamiz: Endi markaziy cho`zilish (siqilish)ga oid masalalarni statik, geometrik va fizik nuqtayi nazardan tahlil qilish natijasida kelib chiqadigan xulosalar bilan tanishamiz. Yuqoridagi formulalarni sterjenning absolyut deformatsiyasi ∆l ga nisbatan yechib, quyidagiga ega bo`lamiz:

www.arxiv.uz bu yerda EA – sterjenning cho`zilish va yoki siqilishdagi bikrligi. (2.16) formuladan quyidagi xulosalarga kelish mumkin: 1) bir xil o`lchamli sterjenlarning absolyut deformatsiyalari ta`sir etuvchi kuchga to`g`ri mutanosib bog`lanishda bo`ladi (2.11-shakl, a): 2) kesim yuzalari o`zaro teng bo`lgan sterjenlarning bir xil kuchdan hosil bo`lgan absolyut deformatsiyalari ularning uzunliklariga to`g`ri mutanosibdir (2.11-shakl, b): 3) uzunliklari o`zaro teng bo`lgan sterjenlarning bir xil kuchdan hosil bo`lgan deformatsiyalari bo`lakcha ko`ndalang kesim yuzasiga teskari mutanosibdir (2.11- shakl, d): Bir nechta bo`lak (pog`ona)lardan tashkil topgan sterjenlarning to`la uzayishi yoki qisqarishi har bir bo`lakcha deformatsiyasining algebraik yig`indisidan iborat bo`ladi: Bu yerda A va E lar o`zgarmas miqdorlar hisoblanadi. Konstruksiya yoki konstruksiya elementlarining mustahkamligi, bikrligi va ustuvorligiga oid turli xil masalalarni yechayotganda ularni yasash uchun ishlatiladigan materiallarning mexanik xossalarini bilish juda muhimdir. Materiallarning mexanik xossalari deyilganda ularning elastiklik (E, µ), mustahkamlik (σ mut , σ e , σ o.ch . , σ m ),

www.arxiv.uz plastiklik (δ q , Ψ) va energetik (u, a) tavsifnomalari tushuniladi. Materiallarning mexanik xossalari tajribalar o`tkazish usuli bilan aniqlanadi. Buning uchun materiallardan maxsus namunalar tayyorlanib, ular sinov mashinalarida cho`zilish va siqilishga sinaladi. 2.12-shaklda gidravlik usulda ishlaydigan sinov mashinasining prinsipial sxemasi keltirilgan; suyuqlik silindr 1 ga ma`lum bosim ostida haydalgach, porshen 2 ni yuqoriga ko`tarib, namuna 3 ni cho`zadi. Cho`zuvchi kuchning qiymatini manometr 4 bilan o`lchanadigan bosim bo`yicha aniqlash mumkin. Ko`pgina zamonaviy sinov mashinalarida namunaga ta`sir etuvchi kuch F va shu kuch tufayli vujudga kelgan absolyut deformatsiya ∆l orasidagi bog`lanish grafigini tajriba davomida chizib boruvchi avtomatik yozuv qurilmasi o`rnatilgan. Odatda, F=f(∆l) bog`lanishdagi grafikka namunalarning cho`zilish yoki siqilish diagrammalari deyilib, u materiallarning mexanik xossalarini batafsil aniqlashga imkon beradi. Materiallarni cho`zilishga sinash. Materiallarni cho`zilishga sinash uchun ulardan silindrik va tekis shakldagi maxsus namunalar tayyorlanadi (2.13-shakl, a, b). Odatda, o`rta qismining uzunligi va diametri orasidagi munosabatlarga qarab silindrik namunalar uzun (l 10 = 10d ) va qisqa (10=5d ) qilib yasaladi. Sinov mashinasining pastki va yuqori qisqichlariga namuna mahkam o`rnatilib, keyin cho`ziladi (2.14-shakl). 2.15-shaklda kam uglerodli (St3) po`lat materialidan tayyorlangan namunaning cho`zuvchi kuch ostida «o`zini qanday tutish»ni ko`rsatuvchi birlamchi cho`zilish diagrammasi keltirilgan. Ma`lumki, materiallar qarshiligida ko`pchilik konstruksiya elementlari normal kuchlanishlar bo`yicha hisoblanadi. Shuning uchun birlamchi cho`zilish diagrammasini εοσ koordinata tekisligida ifodalash zarur: cho`zilish diagrammasidagi abssissa o`qidagi hamma qiymatlarni mos ravishda l0 marta, ordinata qiymatlarini esa A0 marta kamaytirish yo`li bilan osongina shartli kuchlanish diagrammasiga o`tish mumkin (2.16-shakl).

www.arxiv.uz Shuni qayd etib o`tish kerakki, shartli kuchlanish diagrammasi garchi ko`rinishi jihatidan birlamchi diagrammaga o`xshasa-da, lekin u faqat namunaning emas, balki materialning mexanik xossasini tavsiflaydi. Endi diagrammalardagi tavsifli nuqta va zonalarni qayd etib, namunaning deformatsiyalanish jarayonini tahlil qilamiz. Cho`zilish diagrammasini taxminan to`rtta zonaga ajratish mumkin. Diagrammaning OB qismiga elastik zonasi deyiladi; bu zonada kuch (kuchlanish) bilan absolyut (nisbiy) deformatsiya orasida to`g`ri mutanosib bog`lanish bo`lib, material Guk qonuniga to`la bo`ysunadi. Kuchlanish diagrammasidagi nuqtaning holati mutanosiblik chegarasi deyiladi va quyidagicha aniqlanadi: Bu yerda F mut — mutanosiblik chegarasiga mos kelgan kuch. Mutanosiblik chegarasi deb, shunday eng katta kuchlanishga aytiladiki, ungacha material Guk qonuniga to`la bo`ysunadi. OA to`g`ri uchastkaning abssissa o`qiga og`ish burchagining tangenisi elastiklik moduliga teng bo`ladi. A nuqtadan boshlab diagramma egrilana boshlaganligi sababli Guk qonuni buziladi. Diagrammaning egri chiziqli uchastkasida yotuvchi B nuqtaning holati elastiklik chegarasi σe ga mos keladi. Elastik chegarasi deb, namuna yuksizlantirilganda qoldiq deformatsiya hosil qilmasdan uning materiali chidash beradigan eng katta kuchlanishga aytiladi va quyidagicha aniqlanadi: bu yerda, Fe – elastiklik chegarasiga mos keluvchi maksimal kuch. Agar kuchlanishlarning qiymati σe dan oshib ketmasa, u holda namunada faqat elastik deformatsiya hosil bo`ladi; aksincha, oshib ketsa, namunada ham elastik,

www.arxiv.uz ham qoldiq deformatsiyalar paydo bo`ladi. Diagrammaning CD qismiga oquvchanlik zonasi deb ataladi. Ñ nuqtadan boshlab, diagrammalar yo`nalishini o`zgartiradi, ya`ni deyarli o`zgarmas kuchda ham sezilarli darajada deformatsiyaning oshishi sodir bo`ladi — material go`yoki «oqadi». Bu holatga to`g`ri kelgan kuchlanish oquvchanlik chegarasi deb ataladi va uning qiymati quyidagicha topiladi: Bu yerda F o.ch. – oquvchanlik chegarasidagi kuch. Diagrammaning gorizontal uchastkasi oquvchanlik maydonchasi deb ataladi. Oquvchanlik zonasida namunaning yaltiroq sirti xiralashib, uning o`qi bilan 45° burchak tashkil etuvchi darz chiziqlar — Lyuders-Chernov chiziqlari hosil bo`ladi. Shuni ham ta`kidlab o`tish kerakki, ba`zi maxsus po`latlar, mis va bronza kabi materiallarning cho`zilish diagrammasida oqish chegarasi aniq ko`rinmaydi. Shu bois, bunday materiallar uchun oqish chegarasi shartli ravishda kuchlanishning 0,2 protsent qoldiq deformatsiya beradigan miqdori σ 0,2 ga teng qilib olinadi. Diagrammalarning navbatdagi holati namunaga ta`sir etuvchi kuch (kuchlanish) va absolyut (nisbiy) deformatsiyalarning o`sishi bilan tavsiflanadi. Cho`zilish diagrammasining DM qismi mustahkamlanish zonasi deb ataladi; M nuqtaning holati materialning mustahkamlik chegarasi yoki vaqtli qarshiligi M ga mos keladi. Namuna chidash bera olmaydigan eng katta kuchning uning dastlabki kesimyuzasiga bo`lgan nisbati mustahkamlik chegarasi deb ataladi va quyidagicha aniqlanadi: Bu yerda Fm – mustahkamlik chegarasiga mos keluvchi maksimal kuch. Kuchlanish σm ga yetganda namunaning ko`ndalang kesim yuzasi qisqarib, «bo`yin» hosil bo`ladi. «Bo`yin» boshlanishi bilanoq diagrammada ko`rsatilgandek, kuch va kuchlanish tobora kamaya boshlaydi. Namuna Å nuqtaga tegishli kuchlanishda uziladi. Bu yerda F e — namunaning yemirilish paytidagi kuch. Diagrammaning ME qismiga «mahalliy» oquvchanlik zonasi deyiladi. Yuqorida bayon qilingan cho`zilish diagrammasining tavsifli nuqtalariga tegishli σmut, σo.ch va σm kuchlanishlar materialning mustahkamlik tavsiflari deyiladi. Materialning plastiklik tavsiflari esa quyidagilardan iborat: a) nisbiy qoldiq uzayish

www.arxiv.uz bu yerda l 0 — namunaning tajribadan oldingi uzunligi; l q — namunaning uzilgandan keyingi uzunligi; b) kesim yuzaning nisbiy qoldiq ingichkalanishi: bu yerda A 0 — namunaning tajribadan oldingi ko`ndalang kesim yuzasi; A b – namuna uzilgandan keyingi «bo`yin»ning ko`ndalang kesim yuzasi. Materiallarni siqilishga sinash. Turli xil materiallar siqilish deformatsiyasiga turlicha qarshilik ko`rsatadi. Metall materiallarni siqilishga sinashdan avval ulardan uzunligi diametric bilan l = ( 1÷3) d0 munosabatda bo`lgan silindrik namunalar tayyorlanadi; mo`rt va anizotropik materiallarni sinash uchun esa kub yoki silindrik shaklida tayyorlangan maxsus namunalar ishlatiladi. Tashqi ta`sir kuchi natijasida materiallarning buzilmasdan qoldiq deformatsiya olish layoqatiga plastiklik deyiladi. Materiallarni shtamplash, cho`zish, egish va shu kabi bir qancha texnologik jarayonlarni bajarishda ularning plastiklik xossalaridan foydalaniladi. Odatda, materiallarning plastikligi foizlarda ifodalanuvchi nisbiy uzayish δ q va kesim yuzalarining nisbiy ingichkalanishi ψ bilan o`lchanadi. Alyuminiy, latun, kam uglerodli po`latlar kabi materiallar yuqori plastiklik xossalarini o`zida namoyon qiladi. Yuklanishning dastlabki davrida plastic materiallarning siqilish diagrammasi (2.17-shakl) cho`zilish diagrammasi kabi Guk qonuniga bo`ysunuvchi to`g`ri chiziqdan iborat bo`ladi; namuna esa yassilana borib, bochkasimon shaklni egallay boshlaydi. Siquvchi kuch oqish chegarasi F o.ch ga yetganda diagramma egrilanib, keskin yuqoriga ko`tariladi. Oquvchanlik chegarasiga mos keluvchi kuchlanish ko`rinishda yoziladi. Siqilishda «oqish maydoncha»si cho`zilishdagi kabi aniq bilinmaydi; siqilishdagi oquvchanlik chegarasi cho`zilishdagi oquvchanlik chegarasiga mos kelishi tajribadan tasdiqlangan. Namuna siqilganda buzilish belgilari sodir bo`lmasdan, u go`yoki «kulcha»lana boshlaydi, ya`ni uning ko`ndalang kesim o`lchamlari kattalashib, mustahkamligi orta boradi. Shuning uchun ham plastik materiallarning mustahkamlik chegarasini aniqlab bo`lmaydi. Siqilishdagi mustahkamlik chegarasi shartli ravishda cho`zilishdagi mustahkamlik chegarasiga teng deb olinadi. Tashqi ta`sir kuchi natijasida materiallarning sezilarli darajada

www.arxiv.uz qoldiq deformatsiya hosil qilmasdan buzilish qobiliyatiga mo`rtlik deyiladi. Cho`yan, yuqori uglerodli asbobsozlik po`latlari, g`isht, beton va shu kabilar mo`rt materiallar hisoblanib, ularda δ q va ψ larning miqdorlari yetarli darajada kichik bo`ladi. Mo`rt materiallar cho`zilishdan ko`ra siqilishga yaxshiroq ishlaydi. Ular siqilish jarayonida asos tekisligiga taxminan 45° qiyalikda yemirila boshlaydi (2.18-shakl). Mo`rt materiallar uchun mustahkamlik chegarasi ko`rinishda bo`ladi. Bu yerda F M — mustahkamlik chegarasiga to`g`ri kelgan yemiruvchi (chegaraviy) kuch; A 0 – namuna ko`ndalang kesimining deformatsiyagacha bo`lgan yuzasi. Ko`pgina materiallar, xususan yog`ochlar siqilganda anizotropik xossalarni o`zlarida namoyon qiladi. Boshqacha aytganda, tolalari bo`ylab va tolalariga tik yo`nalgan siquvchi kuchlarga ular turlicha bardosh beradi. 2.19-shaklda yog`och (qayin) namunaning siqilish diagrammasi keltirilgan. Yog`ochlarning mustahkamlik chegarasi quyidagi munosabatlardan topiladi: a) siquvchi kuch tolalar bo`ylab yo`nalganda: b) siquvchi kuch tolalarga tik yo`nalganda: bu yerda F ′ M va F ′′ M – namunani siquvchi (emiruvchi) kuchlar; A 0 — namunaning deformatsiyagacha bo`lgan yuzasi. 2.2-jadvalda ba`zi mashinasozlik materiallarining asosiy mexanik tavsiflari keltirilgan.

www.arxiv.uz Tajribalardan olingan cho`zilish yoki siqilish diagrammalaridan foydalanib, materiallarning quyidagi energetik tavsifnomalarini aniqlash mumkin: a) deformatsiyaning potensial energiyasi Izoh: Oxirgi formulalar tarkibidagi kuch va kuchlanishlarning kvadratlari deformatsiyaning potensial energiyasi hamma vaqt musbat ekanligini ko`rsatadi. b) solishtirma potensial energiya Tajribalar yordamida materiallarning mexanik xossalari aniqlangandan keyin, shunday kuchlanishlarni topish mumkinki, bu kuchlanishlar ta`sirida mazkur materiallardan tayyorlangan konstruksiya elementlari uzoq muddat davomida o`zining mustahkamligini yo`qotmasdan xavf-xatarsiz ishlaydi. Odatda, bunday kuchlanishlarga mos ravishda materiallarning joiz (ruxsat etilgan) normal (σ adm )* va urinma (τ adm ) kuchlanishlari deb ataladi. Ba`zi adabiyotlarda σadm ni oddiy cho`zilish (siqilish)ga, τadm ni esa siljish (kesilish)ga joiz kuchlanishlar deb ham yuritiladi. Ma`lumki, konstruksiya elementlari ishlash jarayonida qoldiq deformatsiyalarni hosil qilmasligi kerak. Buning uchun esa joiz kuchlanishning qiymati mutanosiblik yoki elastiklik chegaralaridan oshib ketmasligi shart. Shu sababli joiz normal kuchlanish xavfli kuchlanish σh ning ma`lum qismini tashkil qiladi: bu yerda, n — qiymati birdan kichik bo`lgan miqdor bo`lib, mustahkamlikning ehtiyot koeffitsienti deb yuritiladi.

www.arxiv.uz Mustahkamlikning ehtiyot koeffitsienti konstruksiya yoki uning qismlarini tayyorlash uchun ishlatiladigan materiallarning plastikligi, mo`rtligi va kuchlar quyilishining tavsiflari kabi bir qancha faktlarga bog`liqdir. Bundan tashqari mustahkamlikning ehtiyot koeffitsienti fan-texnika rivojlanish darajasiga ham bog`liq ekanligini alohida ta`kidlab o`tish muhimdir. Chunki, fan- texnika rivojlangan sari yangi, sifatli materiallarni tayyorlashga, detallarga ishlov berish texnologiyasini takomillashtirishga, hisoblash jarayonlarida esa barcha real sharoitlarni e`tiborga olishga erishiladi; bu o`z navbatida mustahkamlikning ehtiyot koeffitsientini kamaytirishga yoki joiz kuchlanishni oshirishga imkon beradi. Shuning uchun ham joiz kuchlanishlar oldindan yuqori tashkilotlar tomonidan qat`iy belgilanadi, unga amal qilish esa barcha muhandis- texnik xodimlar uchun majburiy hisoblanadi. Amaliy hisoblashlarda statik kuchlar ta`siridagi plastik materiallar uchun xavfli kuchlanishning qiymati oquvchanlik chegarasi ga teng qilib olinadi: bu yerda n o`ch – 1,4 ÷1,6 ga teng bo`lib, oquvchanlik chegarasidagi mustahkamlikning ehtiyot koeffitsienti deyiladi. Statik kuchlar ta`siridagi mo`rt materiallar uchun esa xavfli kuchlanish o`rniga mustahkamlik chegarasi σ m olinadi: bu yerda nm= 2,5 ÷ 3,0 ga teng bo`lib, mustahkamlik chegarasidagi mustahkamlikning ehtiyot koeffitsienti deyiladi. Yog`och materiallari uchun esa mustahkamlikning ehtiyot koeffitsienti 3 dan 8 gacha oraliqda tanlanadi. Ko`p ishlatiladigan metallar uchun joiz normal kuchlanishning qiymatlari 2.3- jadvalda keltirilgan.

www.arxiv.uz Agar sterjenning ko`ndalang kesimlarida hosil bo`lgan maksimal normal kuchlanishning qiymati uning materiali uchun joiz normal kuchlanishdan oshib ketmasa, u holda sterjen mustahkam deb hisoblanadi. Cho`zilish yoki siqilishda sterjenlarning mustahkamlik sharti ko`rinishda yoziladi. Bu formula asosida quyidagi uch xil masala hal qilinadi: 1) mustahkamlikka tekshirish. Bu quyidagi formula yordamida bajariladi: Agar sterjenga ta`sir etuvchi cho`zuvchi (siquvchi) kuchlar va uning ko`ndalang kesim o`lchamlari ma`lum bo`lsa, u holda ko`ndalang kesimdagi maksimal normal kuchlanishni aniqlab, uni joiz kuchlanish bilan solishtirib ko`rish mumkin; ular orasidagi farq amalda 5 foizdan oshmasligi kerak. 2) mustahkam kesim yuza tanlash. Agar sterjenga ta`sir etuvchi kuchlar va uning materiali ma`lum bo`lsa, u holda sterjen ko`ndalang kesimining xavfsiz o`lchamlari ifodadan tanlanadi. 3) eng katta kuchni aniqlash. Agar sterjenning kesim yuza o`lchamlari va uning materiali ma`lum bo`lsa, u holda sterjen ko`tara oladigan maksimal kuch quyidagicha aniqlanadi:

O'xshashlar

Dinamika dinamikaning asosiy tushunchalari

Nuqta dinamikasining ikkinchi asosiy masalasi

Gruntlar haqida asosiy ma`lumotlar

Gruntlar haqida asosiy ma`lumotlar

Tekis shakllarning asosiy geometrik tavsiflari