Sifat menejmenti tizimini tekshirish - Metrologiya - Referatlar

Sifat menejmenti tizimini tekshirish

Yuklangan vaqt:

15.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

109.5 KB

Ko'chirib olish

Sifat menejmenti tizimini tekshirish Reja: 1. Audit va audit turlari. 2. Audit. ISO 19011 xalqaro standarti. 3. Sifat tizimini ichki, tashqi, uchinchi tomon auditlari, audit turlari.

Audit va audit turlari. O`zDst ISO 19011 Ekologik menedjment tizimi va sifat menedjment tizimi auditi. Auditni o’tkazish, audit o’tkazishni tashkil qilish, hujjatlar tahlili, joyda audit o’tkazishga tayyorgarlik, joydagi auditni o’tkazish. Audit o’tkazish Umumiy qoidalar Mazkur bo’lim audit dasturining qismi sifatida auditlarni rejalashtirish va o’tkazish bo’yicha ko’rsatmalarni o’z ichiga oladi. 2-rasmda audit o’tkazishning namunaviy blok-sxemasi ko’rsatilgan. Mazkur bo’lim qoidalarining tarqalish darajasi qo’llanilish sohasiga, ma’lum auditning murakkabligiga va audit bo’yicha xulosalarning ishlatilish extimolligiga bog’liq. Auditni boshlash - audit guruhining rahbarini tayinlash - maqsadlar, sohalar va mezonlarni aniqlash - auditni bajarib bo’lish-bo’lmasligini aniqlash - audit bo’yicha guruhni aniqlash - tekshiriladigan tashkilot bilan birlamchi aloqani bog’lash Hujjatlar analizini o’tkazish YOzuvlarni ham qo’shgan holda menedjment tizimi tegishli hujjatlarning analizi va ularning audit mezonlariga nisbatan bir xilligini aniqlash. Joydagi auditni o’tkazishga tayyorgarlik - audit rejasini tayyorlash - audit guruhida vazifalarni taqsimlash - ishchi hujjatlarni tayyorlash. Joydagi audit - dastlabki yig’ilshni o’tkazish - audit vaqtida ma’lumot almashish - birga yuruvchi va kuzatuvchi shaxslarning roli va javobgarligi - ma’lumot to’plash va tekshirish - audit kuzatuvlarini olish - audit natijalari bo’yicha hujjatlar tayyorlash - yig’ilishni o’tkazish. Audit bo’yicha hisobotni tayyorlash, tasdiqlash va tarqatish - audit bo’yicha hisobotlarni tayyorlash- audit bo’yicha hisobotni tasdiqlash va tarqatish Audit o’tkazishni tashkil qilish. Audit bo’yicha guruh rahbarini tayinlash Audit dasturini boshqarishga javobgarlar aniq audit bo’yicha guruh rahbarini tayinlashlari kerak. Birgalikdagi audit o’tkazilgan holda audit boshlangunga qadar tekshiruvchi tashkilotlar o’rtasida har bir tashkilotning javobgarligiga oid, shu

jumladan, audit uchun belgilangan guruh rahbarining vakolatlariga oid bitimga erishish muhimdir. Auditning maqsadlarini, qo’llanilish sohasini va mezonlarini aniqlash. Har bir audit hujjatlashtirilgan maqsadlarga, qo’llanilish sohasiga va audit dasturining maqsadlari doirasidagi mezonlarga asoslanishi kerak. Auditning maqsadi auditda nima qilinishi kerakligini belgilaydi va quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin: a) tekshiriladigan tashkilot yoki uning bo’limlarining menejment tizimining audit mezonlariga muvofiqlik darajasini aniqlashni; b) menejment tizimining qonunchilik talablariga, me’yoriy talablarga va bitim talablariga muvofiqligini ta’minlash imkoniyatlarini baholashni; c)menejment tizimining aniq maqsadlarga erishish uchun samaradorligini baholashni; d)menejment tizimini potensial yaxshilash sohalarini aniqlashni. Audit sohasi auditning chuqurligi va chegaralarini, audit qilinadigan tashkilotning joylashgan joyini, tarkibiy bo’limlarini, faoliyat va jarayonlarini hamda audit muddatlarini yoritadi. Audit mezonlari u bo’yicha muvofiqligi aniqlanadigan taqqoslash uchun baza sifatida ishlatiladi va qo’llaniladigan siyosatni, jarayonlarni, standartlarni, qonunlar va me’yorilarni, reglamentlarni, menejment tizimiga bo’lgan talablarni, bitim talablarini yoki sanoat sektorlari yoki ishbilarmonlik faoliyatining qoidalar majmuini o’z ichiga olishi mumkin. Audit maqsadlari audit buyurtmachisi va audit bo’yicha guruh rahbari tomonidan audit dasturi tadbirlariga muvofiq aniqlanishi kerak. Audit maqsadlardagi, sohasidagi yoki mezonlaridagi harqanday o’zgarishlar o’sha tomonlar tomonidan muvofiqlashtirilishi kerak. Agar kompleks audit o’tkazilayotgan bo’lsa, auditning maqsadlari, sohasi va mezonlari kompleks audit mazmuniga javob berishini audit bo’yicha guruh rahbarining ta’minlashi juda muhimdir.

Audit o’tkazish imkoniyatlarini aniqlash Audit o’tkazish imkoniyati quyidagi omillarning mavjudligini hisobga olgan holda aniqlanishi kerak: - auditni rejalashtirish uchun kerakli ma’lumotlarning mavjudligi va etarliligi: - tekshiriladigan tashkilot bilan bir xil hamkorlik; - vaqt va zarur resurslarning mavjudligi. Audit o’tkazish mumkin bo’lmagan holda buyurtmachiga tekshiriladigan tashkilot bilan maslahatlashish asosida alternativ taklifni berish kerak. Audit bo’yicha guruhni shakllantirish Audit o’tkazish mumkinligi e’tirof etilgandan so’ng, audit maqsadla-riga erishish uchun, zarur layoqatlilikni hisobga olgan holda, audit bo’yicha guruhni tuzish zarur. Agar auditni bitta auditor amalga oshirsa, u audit bo’yicha guruh rahbariga yuklanadigan barcha vazifalarni bajarishi kerak. 7-bo’lim zarur layoqatlilikni aniqlash bo’yicha ko’rsatmalarni o’z ichiga oladi va auditorlarni baholash jarayonini bayon qiladi. Audit bo’yicha guruhning soni va tarkibini aniqlashda quyidagilarni hisobga olish zarur; a) auditning maqsadlari, sohasi, mezonlari, taxminiy muddatini; b) auditning kompleks yoki birgalikda ekanini; s) audit bo’yicha guruhning audit maqsadlariga etishish uchun zarur bo’lgan umumiy layoqatliligini; d) qo’llanilishi mumkin bo’lgan qonunchilik talablari, me’yoriy talablar, bitim talablari va akkreditlash/sertifikatlashtirish bo’yicha organlarning talablarini; e) audit bo’yicha guruhning tekshirish faoliyatidan va ishdagi ziddiyatlardan mustaqilligini ta’minlash zaruratini; f) audit bo’yicha guruh a’zolarining tekshiriladigan tashkilot bilan samarali hamkorligining va birgalikda ishlashlarining imkoniyatlarini; g) auditning tili va tashkilotning o’ziga xos ijtimoiy va madaniy qadriyatlarini tushunish – bu masalalar auditorlarning shaxsiy tajribasini hisobga olgan holda yoki texnikaviy ekspertlar yordamida hal qilinishi mumkinligini.

Audit bo’yicha guruh umumiy layoqatliligini ta’minlash jarayoni quyidagi bosqichlarni o’z ichiga olishi kerak: - audit maqsadlari uchun zarur bo’lgan bilim va ko’nikmalarni aniqlash; - audit bo’yicha guruh a’zolarini shunday tanlash kerakki, toki audit bo’yicha guruhda barcha zarur bilim va tajriba bo’lsin. - Agar audit bo’yicha guruhdagi auditorlar barcha zarur bilim va tajribaga etarli darajada ega bo’lmasalar, unda guruhga texnikaviy ekspertlar kiritilishi mumkin. Texnikaivy ekspertlar auditorlarning rahbarligi ostida ishlashlari kerak. Audit bo’yicha guruhga stajerlarni kiritish mumkin, ammo ular auditorlarning rahbarligisiz yoki metodik yordamisiz audit bilan shug’ullanmasliklari kerak. Buyurtmachi ham, tekshiriladigan tashkilot ham asoslangan hollarda 4bo’limda bayon qilingan audit qoidalarini hisobga olib audit bo’yicha guruh a’zolarini almashtirishni talab qilish huquqiga egadir. Bunday asosga ishdagi ziddiyat (masalan, audit bo’yicha guruh a’zosi ilgari tekshirilayotgan tashkilotda ishlagan bo’lishi yoki tekshiriladigan tashkilotga konsalting bo’yicha xizmat ko’rsatgan bo’lishi) va boshida ko’rsatgan nomaqbul hulqi misol bo’lishi mumkin. Bunday asos audit buyurtmachisi bilan tekshiriladigan tashkilot o’rtasidagi muammoni hal qilishi lozim bo’lgan audit bo’yicha guruh rahbariga va audit bo’yicha dasturni boshqarish bo’yicha javobgar shaxsga audit bo’yicha guruh a’zolarini almashtirish bo’yicha biror qaror qabul qilingunga qadar etkazilishi kerak. Tekshiriladigan tashkilot bilan dastlabki aloqani o’rnatish Audit o’tkazish uchun tekshiriladigan tashkilot bilan dastlabki aloqa rasmiy yoki norasmiy xarakterda bo’lishi mumkin va u audit dasturini boshqarishga javobgar shaxs yoki audit bo’yicha guruh rahbari tomonidan bajarilishi kerak. Dastlabki aloqaning maqsadi quyidagilardan iborat: a) tekshiriladigan tashkilot vakili bilan ma’lumot almashish yo’llarini aniqlash; b) audit o’tkazish uchun vakolatlarni tasdiqlash;

s) auditning taklif qilinayotgan rejasi va audit bo’yicha guruh tarkibi to’g’risida ma’lumotlarni berish; d) yozuvlarni ham qo’shgan holda tegishli hujjatlarni ko’rishga ruxsat uchun so’rov berish; e) joy-joylardagi ishlar xavfsizligini ta’minlashning zarur qoidalarini aniqlash; f) auditga tayyorgarlik ishlarini aniqlash; g) audit bo’yicha guruh uchun kuzatuvchilar va hamrox bo’luvchilarning ishtirokini kelishib olish. Hujjatlar analizi Joy-joydagi auditni boshlashdan oldin audit mezonlariga tizimning muvofiqligini aniqlash maqsadida tekshiriladigan tashkilot hujjatlarini analiz qilish kerak. Hujjatlar majmuasi menejment tizimi bo’yicha tegishli hujjatlarni va yozuvlarni hamda avvalgi audit bo’yicha hisobotlarni o’z ichiga olishi mumkin. Analiz tashkilotning hajmini, faoliyat turini va murakkabligini hamda audit o’tkazishning maqsadi va sohasini hisobga olishi kerak. Ba’zi hollarda bu analiz agar audit o’tkazishning samaradorligiga zarar etkazmasa, joydagi audit o’tkazish boshlangunga qadar to’xtatib turilishi mumkin. Boshqa vaqtda kerakli ma’lumot olish uchun audit o’tkaziladigan joyga oldinroq borib kelish mumkin. Agar hujjatlar to’plash nomuvofiq deb topilsa, unda audit bo’yicha guruh rahbari audit buyurtmachisini va tekshiriladigan tashkilotni xabardor qilishi kerak. Hujjatlar to’plamidagi muammo hal qilinmaguncha auditni davom ettirish yoki to’xtatish bo’yicha qaror qabul qilish kerak. Joydagi auditni o’tkazishga tayyorgarlik Audit rejasini tayyorlash. Audit bo’yicha guruh rahbari audit o’tkazishga doir audit buyurtmachisi, audit bo’yicha guruh va tekshiriladigan tashkilot bilan bitimga erishish uchun asos bo’ladigan audit rejasini tayyorlashi kerak. Reja audit grafigini tuzish va auditni o’tkazishga yordam berishi kerak.

Audit rejasidagi bayon qilishning batafsillik darajasi audit o’tkazish sohasini va murakkabligini aks ettirish kerak. Ayrim joylari, masalan, dastlabki va keyingi auditlar uchun hamda ichki va tashqi auditlar uchun farq qilishi mumkin. Audit rejasi etarli darajada o’zgarishlar, masalan, auditni joyda amalga oshirish mobaynida zarur bo’lishi mumkin bo’lgan audit o’tkazish sohasiga o’zgarishlar qilishiga imkon beradigan bo’lishi kerak. Audit. ISO 19011 xalqaro standarti. a) audit maqsadlarini; b) audit mezonlari va havola qilinadigan hujjatlarni; s) tekshiriladigan tashkil etilgan va faoliyat ko’rsatuvchi bo’limlarni va jarayonlarni o’z ichiga olgan holda audit sohasini; d) audit o’tkazish kuni va joyini; e) tekshiriladigan tashkilot rahbariyati va audit bo’yicha guruh bilan kengashlarni ham kiritgan holda joydagi audit o’tkazishning taxminiy vaqtini va davomiyligini; f) audit bo’yicha guruh a’zolarining va hamroh bo’luvchi shaxslarning vazifalarini va javobgarligini; g) kerakli resurslarni auditning jiddiy sohalari bo’yicha taqsimlashni; Audit bo’yicha reja zarur hollarda yana quyidagilarni o’z ichiga olishi kerak: h) auditda ishtirok etish uchun tekshiriladigan tashkilot vakilini aniqlashni; i) auditlarning ona tilidan yoki tekshiriladigan tashkilotdagi tildan farq qiladigan joyda audit bo’yicha ishchi tilni va hisobot tilini aniqlashni; j) audit bo’yicha hisobot mazmunini; k) moddiy-texnikaviy ta’minotni (harakat vositalari, joydagi asbob- uskunalar va h.k.); l) mahfiylikka oid hamma narsani; m) audit natijalari bo’yicha har qanday harakatlarni.

Reja audit buyurtmachisi tomonidan analiz qilinishi va qabul qilinishi va joydagi audit boshlanishidan oldin tekshiriladigan tashkilotga taqdim etilishi kerak. Tekshiriladigan tashkilot tomonidan qilinadigan har qanday e’tirozlar audit bo’yicha guruh rahbari, tekshiriladigan tashkilot va audit buyurtmachisi o’rtasida hal qilinishi kerak. Audit bo’yicha qayta ko’rib chiqilgan har qanday reja audit davom ettirilishidan avval barcha audit bilan qiziquvchi tomonlar bilan kelishilgan bo’lishi kerak. Audit buyicha guruh a’zolari o’rtasida ishlarni taqsimlash. Audit bo’yicha guruh rahbari guruh a’zolari bilan maslahatlashib ularning ma’lum jarayonlar, bo’limlar, joylar, soxalar yoki faoliyat tur-lari audit uchun vazifalarni taqsimlab chiqishi kerak. Bunday taqsimlash auditorlar mustaqilligiga va layoqatliligiga, resurslardan oqilona foydalanishga hamda auditorlar, stajerlar va texnikaviy ekaspertlarning turli vazifasi va javobgarligiga bo’lgan extiyojlarni hisobga olishi kerak. Audit maqsadlariga erishish uchun audit olib borilayotgan vaqt mobaynida vazifalar taqsimlanishida o’zgarishlar qilinishi mumkin. Ishchi hujjatlarni tayyorlash. Audit bo’yicha guruh a’zolari vazifalarining taqsimlanishiga oid ma’lumotni o’rganib chiqishlari va ishchi hujjatlarni audit vaqtida havolalar va yozuvlar sifatida foydalanish uchun tayyorlashlari kerak. Bunday ishchi hujjatlar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin: -tanlama tekshirishlarning nazorat varaqlari va rejalari; -guvohnomalarni tasdiqlovchi, audit xulosalari va kengashlar bayonnomalari kabi ma’lumotlarni qayd qilish uchun formalar. Nazorat varaqalarini va formalarini ishlatish audit vaqtida to’plangan ma’lumotlar natijasida o’zgarishi mumkin bo’lgan audit vaqtidagi tekshirish hajmini cheklashi kerak emas. Ishchi hujjatlar, ularni qo’llash natijasi bo’lgan qilinadigan yozuvlar ham juda bo’lmaganda audit tugagunga qadar saqla-nishi kerak. Audit tugagandan so’nggi hujjatlarni saqlash 6.7-bo’limda bayon qilingan maxfiy yoki xususiy ma’lumotlari bo’lgan hujjatlar audit bo’yicha guruh a’zolari tomonidan tegishli holda saqlanishi kerak.

Sifat tizimini ichki, tashqi, uchinchi tomon auditlari, audit turlari. Dastlabki kengash tekshiriladigan tashkilot rahbariyati bilan birga yoki qaysi joyda bu mumkin bo’lsa tekshiriladigan bo’limlar yoki jarayonlar uchun javobgarlar bilan birga o’tkazilishi kerak. Dastlabki kengashning maqsadi quyidagilardan iborat: a) audit rejasini tasdiqlash; b) auditning qanday bajarilishi to’g’risida qisqa ma’lumot berish; s ma’lumotlar almashish yo’llarini tasdiqlash; d) tekshiriladigan tashkilot uchun savol berish imkoniyatlarini yaratish; Asosiy yordam – Dastlabki kengash. Ko’p hollarda, masalan, kichik korxonalar ichki auditining dastlabki kengashida audit boshlanayotganligi e’lon qilinadi va audit harakteri tushuntiriladi. Audit bilan bog’liq boshqa hollarda dastlabki kengash rasmiy bo’lib, unda ishtirok etuvchilar ro’yxatidan o’tishlari kerak. Audit bo’yicha guruh rahbari kengash raisi vazifasini bajarish kerak. Kengashda quyidagi ishlarni bajarish kerak: a) auditdagi vazifalarni ko’rsatgan holda audit qatnashchilarini tanishtirish; b) auditning maqsadi, sohasi, mezonlarini tasdiqlash; s) audit o’tkazish va boshqa audit bilan bog’liq kelishuvlarning, masalan, yakuniy kengash, audit bo’yicha guruhning va tekshiriladigan tashkilot rahbariyatining harqanday oraliq kengashlari va harqanday kelgusi o’zgarishlar grafiklarini tasdiqlash; d) auditda ishlatiladigan dasturlar va tadbirlar bilan tanishtirish, shu jumladan tekshiriladigan tashkilotni auditning guvohliklari oson olinadigan ma’lumotlar tanlamalariga asoslanishi va audit vaqtida noaniqlik elementi bo’lishi to’g’risida ogoxlantirish;

e) audit bo’yicha guruh bilan tekshiriladigan tashkilot o’rtasida rasmiy aloqa yo’llarini tasdiqlash; f) audit vaqtida ishlatiladigan tilni tasdiqlash; g) tekshiriladigan tashkilotni auditni o’tkazish vaqtida auditning borishi to’g’risida xabardor qilib turilishini tasdiqlash; h) audit bo’yicha guruh uchun zarur bo’lgan barcha resurs va vositalar etkazib berilishini tasdiqlash; i) maxfiylik bilan bog’liq bo’lgan barcha narsalarni tasdiklash j) favqulotda xolatlar uchun ishlar va tadbirlar xavfsizligini ta’minlashni va audit bo’yicha guruh uchun xavfsizlikni ta’minlashni tasdiqlash; k) barcha hamrox bo’luvchi kishilarning ishtiroki, roli va shaxsini tasdiqlash; l) nomuvofiqlik klassifikatsiyasini ham kiritgan holda hisobotlar tuzish usullari bilan tanishtirish; m) audit to’xtatilishi mumkin bo’lgan shartlar to’g’risida ma’lumot berish; n) auditning o’tkazilishi yoki uning natijaviy xulosalari bo’yicha shikoyat arizalarini ko’rib chiqish tizimi to’g’risida ma’lumotlar berish Audit o’tkazish vaqtida ma’lumotlar bilan almashish Auditning qo’llanilish sohasi va murakkabligiga bog’liq ravishda auditorlar guruhining ichida ham, tekshiriladigan tashkilot bilan ham rasmiy ma’lumot almashish zarurati paydo bo’lishi mumkin. Audit bo’yicha guruhda vaqti-vaqti bilan ma’lumot almashish o’tkazilishi, audit borishining baholanishi va zarur bo’lganda, audit bo’yicha guruh a’zolari o’rtasida vazifalar qayta taqsimlanishi kerak. Audit vaqtida audit bo’yicha guruh rahbari tekshiriladigan tashkilot va audit buyurtmachisi bilan auditning borishi va u bilan bog’liq barcha masalalarda vaqtivaqti bilan etarli darajada ma’lumot almashishi ke-rak. Audit vaqtida bevosita va jiddiy xatar extimolligiga oid (masalan, xavfsizlik, ekologiya yoki sifat bilan bog’liq xatar) olingan dalil tek-shirilayotgan tashkilotga, kerak bo’lganda audit

buyurtmachisiga kechiktir-masdan etkazilishi kerak. Audit sohasidan chetga chiquvchi barcha masalalar belgilanishi va audit bo’yicha guruh rahbariga, keyinchalik tekshiriladigan tashkilotga va audit buyurtmachisiga etkazish extimoli borligi uchun aytish kerak. Audit dalili audit maqsadi bajarilaolmasligini ko’rsatsa, unda audit bo’yicha guruh rahbari tekshiriladigan tashkilot va buyurtmachiga tadbirlar belgilanishi uchun bajarilmaslik sabablari to’g’risida habar berishi kerak. Bunday tadbirlar o’z ichiga auditni qayta tasdiqlash yoki audit rejasini o’zgartirishni, audit maqsadlarini yoki sohasini o’zgartirishni yoki auditni to’xtatishni o’z ichiga olishi mumkin. Auditni amalga oshirish mobaynida sezilarli bo’lishi mumkin bo’lgan audit sohasidagi o’zgarishlarga bo’lgan har qanday ehtiyojlar audit buyurtmachisi va tekshiriladigan tashkilot tomonidan etarli darajada analiz qilinishi va tasdiqlanishi kerak. Hamroxlik qiluvchi shaxslarning va kuzatuvchilarning vazifasi va javobgarligi: Hamrohlik qiluvchi shaxslar va kuzatuvchilar audit bo’yicha guruhni kuzatib borishlari mumkin, ammo ular auditning tarkibiga kirmaydilar. Ular auditga ta’sir ko’rsatmasliklari yoki audit o’tkazish vaqtida aralashmasliklari kerak. Hamrox bo’luvchilar tekshiriladigan tashkilotdan tayinlangan joyda ular audit bo’yicha guruhga yordam ko’rsatishlari va audit bo’yicha guruh rahbarining iltimosiga binoan harakat qilishlari kerak. Ularning vazifalariga quyidagilar kiradi: a) uchrashuvlarni ta’minlash va suxbatlar uchun vaqt belgilash; b) ma’lum joylar yoki tashkilotlarga borishni ta’minlash; s) xavfsizlik bo’yicha qoidalar va tadbirlarning bo’lishini va ular-ning audit bo’yicha guruh a’zolari tomonidan rioya qilinishini ta’minlash; d audit o’tkazish vaqtida tekshiriladigan tashkilot nomidan guvohlik beruvchi shaxslarning vazifalarini bajarish; e) tushuntirishlar berish va ma’lumotlar yig’ish vaqtida yordam ko’rsatish.

Ma’lumotlar yig’ish va ularning ishonchliligini tasdiqlash Audit vaqtida audit maqsadlariga, sohasiga va mezonlariga doir, shu jumladan, bo’limlar o’rtasidagi o’zaro munosabat, faoliyat va jarayonlarga doir ma’lumotlar zarur tanlamalar yo’li bilan to’planishi va ishonchliligining tasdiqlanishi kerak. Faqat ishonchliligi tasdiqlanishi mumkin bo’lgan ma’lumotlar audit dalili bo’lishi mumkin. Audit dalillari yozib qo’yilishi kerak. Audit dalillari yaroqli ma’lumotlar tanlanmalariga asoslanadi. SHuning uchun audit o’tkazishda noaniqlik elementi mavjud bo’ladi va audit vaqtida qilinadigan xulosalar bu noaniqlikni hisobga olishi kerak. Amaliy yordam – Ma’lumot manbaalari Tanlab olingan ma’lumot manbaalari auditning sohasi va murakkabligiga bog’liq ravishda o’zgarishi mumkin va quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin: a) ishchilar va boshqa shaxslardan ma’lumotlar so’rovlarini; b) ishlab chiqarish faoliyatini, korxonaning atrof-muhitini va ish sharoitini kuzatishlarni; s) siyosat, maqsadlar, rejalar, tadbirlar, standartlar, ko’rsatmalar, litsenziyalar, ruxsatnomalar, tafsilotli ro’yxatlar, chizmalar, bitimlar va buyurtmalar kabi hujjatlarni; d) tekshirish qaydnomalari, kengashlar qaydnomalari, auditlar yuzasidan hisobotlar, monitoring dasturi va o’lchashlarning natijalarini kuzatish bo’yicha yozuvlar kabi yozma ma’lumotlarni; e) yakuniy ma’lumotlar, analiz natijalari va farmoishlarning bajarilishini; f) tekshiriladigan tashkilotlarni tanlab o’rganish dasturlari va tanlamalarni boshqarish tadbirlari va o’lchashlar jarayonlari bo’yicha ma’lumotlarni; g) iste’molchilardan keladigan qarshi aloqa, tashqaridan olinadigan boshqa tegishli ma’lumot va etkazib beruvchilarning baholari kabi hisobot manba’larini; h) kompyuterlashtirilgan ma’lumotlar manbai va veb-saytlarn

-ma’lumot to’plashdan boshlab audit natijalari bo’yicha xulosalar qilingunga qadar bo’lgan jarayonlarning blok-sxemasi berilgan Ma’lumotni to’plash usullari quyidagilarni o’z ichiga oladi: - so’rovlarni; - faoliyatni kuzatishlarni; - hujjatlar analizini. Amaliy yordam – So’rab-surishtirishlarni o’tkazish So’rab-surishtirish ma’lumot yig’ishning muhim vositalaridan biridir va u holat va so’rab surishtirilayotgan kishini hisobga olgan holda bajarilishi kerak. Bunda auditor quyidagilarni e’tiborga olishi kerak: a) so’rab-surishtirishlar tegishli darajalarda va bo’limlarda audit soxasi doirasida ish qilayotgan yoki vazifalarni bajarayotgan shaxslar bilan bajarilishi kerak; b) ishchilarni so’rab-surishtirish oddiy ish kunida, ish joyida amalga oshiriladi; s) so’rab-surishtiriladigan shaxs unga psixologik tayyorlangan bo’lishi va so’rov xayrixoxlik bilan olib borilishi kerak; d) so’rov va qilinadigan yozuvlar sababini tushuntirish kerak; e) so’rashni o’z ishi haqida gapirib berishni iltimos qilishdan boshlash mumkin; f) yordamchi savollar bermaslik kerak; g) so’rovlar natijalari so’ralayotgan shaxs bilan birga umumlashtirilishi va analiz qilinishi kerak; h) so’ralayotgan shaxsga hamkorlik uchun minnatdorchilik bildirish Audit xulosalarining shakllanishi. Audit xulosalarini olish uchun audit dalillari audit mezonlari bilan taqqoslanishi kerak. Audit xulosalari audit mezonlariga muvofiqligini yoki nomuvofiqligini ko’rsatishi mumkin. Audit maqsadlari bilan taqqoslanganda audit xulosalari ishni yaxshilash uchun imkoniyatlarni ko’rsatishi mumkin. Audit bo’yicha guruh, zarur bo’lganda auditning nomuvofiq bosqichlaridagi xulosalarni analiz qilish uchun yig’ilishi kerak.

Audit mezonlariga muvofiqliklar audit o’tkazilgan joy, bo’limlar yoki jarayonlarni ko’rsatgan holda umumlashtirilishi kerak. Agar audit rejasida ko’rsatilgan bo’lsa, muvofiqlik to’g’risidagi ayrim xulosalar va ularni tasdiqlovchi dalillar ham yozilishi kerak. Nomuvofiqlik va ularni tasdiqlovchi audit dalillari ham yozilishi kerak. Nomuvofiqliklar katta-kichikligiga qarab ajratilishi kerak. Ular tekshiriladigan tashkilot tomonidan audit dalillari ob’ektiv va nomuvofiqlik tushunarli ekaniga ishonch hosil qilish uchun analiz qilinishi kerak. Audit dalillari bo’yicha fikrlar bilan audit xulosalari o’rtasidagi tushunmovchiliklarni yo’qotilishi, xal qilinmagan muammolar esa hujjatlar bilan rasmiylashtirilishi kerak. Audit natijalari bo’yicha yakun tayyorlash. Audit bo’yicha guruh yakuniy kengashgacha quyidagi tadbirlarni amalga oshirishi kerak: a) audit xulosalarini va audit vaqtida yig’ilgan boshqa tegishli ma’lumotlarning audit maqsadlariga muvofiqligini ko’rib chiqish; b) audit jarayoniga xos bo’lgan noaniqlik elementini hisobga olgan xolda audit natijalari bo’yicha yakuniy xulosalarni kelishish; s agar audit maqsadlarida ko’zda tutilgan bo’lsa tavsiyanomalar tayyorlash; d) agar audit rejasida bo’lsa, audit natijalari bo’yicha harakatlarni muxokama qilish. Amaliy yordam – Audit bo’yicha yakuniy xulosalar . Audit buyicha yakuniy xulosalar quyidagi masalalarni o’z ichiga olishi mumkin: a) menejment tizimining audit mezonlariga muvofiqlik darajasi; b) menejment tizimining joriy qilinish samaradorligi, qo’llab quvvatlanishi va yaxshilanishi; s) menejment tizimining doimiy yaroqliligini, uning aynan birxilligini, samaradorligini va yaxshilanishini ta’minlash uchun rahbariyat tomonidan qilinadigan analiz jarayonining imkoniyatlari; Agar audit maqsadlarida ko’rsatilgan bo’lsa, audit natijalari bo’yicha yakuniy xulosalar yaxshilashga, biznesdagi o’zaro munosabatlarga (tadbirkorlik faoliyatiga), sertifikatlashtirishga yoki audit bo’yicha kelgusi faoliyatga nisbatan tavsiyalarni o’z ichiga olishi mumkin.

Adabiyotlar : 1. Mirziyoev SH.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bagishlangan Oliy Majlis palatalarining kushma majlisidagi nutki. -T.: "O’zbekiston" NMIU, 2016.- 2. Mirziyoev SH.M. Konun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash - yurt tarakkiyoti va xalk farovonligining garovi. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi kabul kilinganining 24 yilligiga bagishlangan tantanali marosimdagi maruza 2016 yil 7 dekabr. T: "O’zbekiston" NMIu. 2016-486. 3. Mirziev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalkimiz bilan birga kuramiz. - T.: "O’zbekiston"NMIU, 2017. - 488 6. buyicha 4. Ismatullaev P.R., Matyakubova P.M. Turaev SH.A. Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish. Dasrlik. T.: Lesson-Press, 2015.423 5. Ismatullaev P.R., Axmedov B.M., Matyakubova P.M., Xamrokulov F.X. Turaev SH . A . Sertifikatlashtirish asoslari va sifat menejmenti . Darslik. Toshkent, Sano-standart, 2014. - 330 6. 6. Abduvaliev A.A. i metrologii i upravleniya kachestvom Izdatelstvo TGTU, 2002. - 287 s. dr. Osnovы standartizatsii, sertifikatsii produksii. Uchebnoe posobie. - Tashkent: 7. Axmedov B.M., Ismatullaev P.R., Turaev SH.A. Sertifikatlashtirish va sifatni boshkarish asoslari, o’kuv kullanma. O’zR O MTV; TDTU. – Toshkent 2007. -233 6. 8. Axmedov B.M., Ismatullaev P.R. Turobjonov S.M., YUsupov E.D. Typaev SH . A . Osnov ы sistem ы menedjmenta kachestva . Izd-vo iptd Uzbekistan. - Tashkent, 2009. -208 s.

O'xshashlar

Sifat menejmenti tizimini hujjatlashtirish

Sifat menejmenti tizimini sertifikatlashtirish

Sifat menejmenti tizimini joriy etish

Sifat menejmenti tizimini sertifikatlashtirish 2

Sifat menejmenti tizimini sertifikatlashtirish bosqichlari