Материалларни таг деталларга қирқиш ва деталларга ишлов бериш жараёнларини лойихалаш - Materialshunoslik - Referatlar

Материалларни таг деталларга қирқиш ва деталларга ишлов бериш жараёнларини лойихалаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

60.5 KB

Ko'chirib olish

Материалларни таг деталларга қирқиш ва деталларга ишлов бериш жа- раёнларини лойихалаш Режа : 1. Материалларни пойабзални таг деталларига қирқиш. 2. Таг деталларига дастлабки ишлов беришни лойихалаш.

Таянч ва сўз ва иборалар Таг деталларини қирқиш жараёни, наъмуна, майдонни ўлчаш, рекламация, қирқишга топшириқ, қирқиш партияси, заҳира, гранитол, ПВГ-18 прессия де талларни жамлаш, сифатни назорат қилиш, текислаш, шилиш, фрезалаш. Материалларни пойабзални таг деталларига қирқиш Бу жараён одатда қуйидаги операциялардан иборат; 1. Материални таъминловчидан қабул қилиб олиш ва сифатини текшириш. 2. Чармларни майдонини ўлчаш. 3. Қирқишга топшириқ тузиш. 4. Қирқиш учун чармларни партияларини танлаш ва қирқиш. 5. Қирқувчини иш жойида пойабзални таг деталларини санаб жойлаш. 6. Қирқилган деталларни сифатини текшириш. 7. Таг деталларига ишлов бериш ва сифатини текшириш. 1. Материалларни қабул қилиб олиш. Материалларни қабул қилишда уларни сифати, майдони, нави ва қалинлиги накладной билан солиштириб чиқилади. Чармни орқа томонида ювилмайдиган бўёқ билан аниқ қилиб майдон, нав, категория, завод маркаси ва чиқарилган йили қўйилган бўлиши керак. Накладнойга ёзилган маълумотлар билан ҳақиқийси орасида фарқи чиқса, акт тузилади ва таъминловчига рекламатция юборилади. Бунда ҳар бир партиядаги чармлардан намуна олинади (стандарт нуқтадан) ва Гостандарт талабларга мос келадиган кўрсатгичларни аниқланади. Йўл қўйиб бўлмайдиган четланишлар бўлса таъминловчига рекламация юборилади.

Чармни майдонини ўлчаш Чармни майдонини таъминловчи ЭМИК-1, ПММ, ПМ-3 машиналари ўлчайди. Пойабзал фабрикаси эса текшириб кўради. Баъзи чармларда четланиш 2 фоизгача бўлиши мумкин. Қирқишга топшириқ тузиш. Қирқишга топшириқ ҳар бир ишчига алоҳида тузилади. Бунда ҳар хил турдаги ва турли размердаги деталларни комбинациялари қўлланади. Бундан мақсад материални майдони ва қалинлиги бўйича фойдаланиш фоизини ошириш. Қирқувчиларга оптимал топшириқ тузишни дастурлари тузилган. Қирқиш учун чармларни партияларини танлаш Чармни ишлаб чиқариш партияларини танлаб олиш ҳисобланган топшириққа мос равишда майдон ва қалинлигини ҳисобга олган ҳолда бажарилади. Бунда қуйидаги қоидага эътибор бериш лозим. Партияни бир жинслилик белгисига қараб танланади: битта турдаги (иложи борича битта заводники), битта категориядаги, битта навдаги ва вазифасига кўра. Бунинг сабаби, ишчи битта турдаги материални қирқишга мослашиб қолади: ишчида маълум билимлар ва малака ҳосил бўладики, оқибатда маҳсулдорлик ошади, материалдан фойдаланиш яхшиланади. Қирқишга юборилаётган чармни сони захирага боғлиқ. Чарм ўрнини босувчи материаллар ҳам бир жинслилик белгисига қараб танланади; гранитолларни қалинлиги ва вазифаси бир ҳил бўлсин, резина ва картонлар ҳам бир хил қалинликда, бир хил вазифага мўлжалланган, бир хил размерда, нави ва ранги ҳам бир хил. Гранитолни саккиз қатламдан иборат қилиб тахлам қирқилади, узунлиги 5

метрдан кам бўлмаслиги керак; картон икки - уч қатлам қилиб, резинани икки қатлам қилиб қирқилади. Тахламни қисқичлар ёрдамида махкамланган олинади. Махсулдорликни ошириш учун қуйидаги умумий қоидага амал қилиш керак, битта ишчида кескичлар сони иложи борича кам бўлиши керак, шундай қилинса асбобни алмаштиришга камроқ вақт сарф бўлади. Материаллар қирқишдан олдин пресс текшириб кўрилади ва мойланади, ётиқ билан траверсани орасидаги масофани кескич ёстиққ кўпи билан 1 мм га кирадиган қилиб созланади. Ёстиқда 3-4 мм дан кўп чуқурчалар бўлмаслиги лозим. Одатда ўлчамлари 1600х400х250 мм бўлган махсус картондан, ёғочдан ва поливинилхлориддан қилинган ёстиқлар ишлатилади. Қирқиш учун кўпинча ПВГ-18-0 пресси ишлатилади. Ишчи йўли 70 мм ва кесиш кучи 18 тоннагача бўлган бу прессда ишчи қўлини химиялайдиган автоматик қурилмаси бор. Шунингдек 12 квт қувватли, тарелкасимон ургичли "Текстима 13007" пресси, 10 квт қувватли консоль-бурилувчи ургичли 06005/р3 пресси ишлатилади. Битта детални қирқишга 1 секунд вақт кетади. Қўшимча операциялар билан биргаликда 1 жуфт детални қирқишга 5 секунд сарф бўлади. Қирқувчини иш жойини ташкил қилиш принципи имкон қадар ортиқча харакат қилмаслик. Энг кўп ишлатиладиган кескичлар яқинроққа жойлаштирилади. Майда деталларни қирқадиган кескичларни ишчини ўнг томонидаги шкафга жойлаштирилади. Орқадаги столга ярим сменага етадиган чармлар қўйилади. Иш жойига

чармни ва кескичларни узатишни механизациялаштирилиш тавсия қилинади. Иш жойини ёритилганлиги камида 300 люкс бўлиши керак. Пойабзални остки деталларини қирқишда турли профиль ва маркадаги пўлат листлардан тайёрланадиган енгиллаштирилган кескичлар ишлатилади. Жумладан, У7-У7А маркали 105х5 мм ли пўлат листдан кескич ясалди ва ПВГ-38, ПВГ-18-0, НПЕ прессларда картон, метал ва поливинилхлорид ёстиқларда деталларни қирқилганда сифати яхши бўлади. Кесгичлар синмади, кесгични массаси эса 35% га камайтирилган эди. Кесгичларни гидравлик станокда совуқлайин букиш усулида тайёрлаш мумкин. Шундай қилиб кўрилганда фақатгина метални тежаш ҳисобигагина юқори иқтисодий самара олиш мумкин. Деталларни жамлаш Деталларни жамлаб, қирқиш картасига уларни сони кўрсатилади. Сифатни назорат қилиш Деталларни эгилгандаги бикрлигини аниқлаш учун меёрлар белгиланган. Масалан, винт усулида тайёрланадиган пойабзални таглигини чувулгандаги бикрлиги - 430дан 1400 кг гача, рант усулидаги пойабзални таглигиники 270дан 450 кг гача. Ҳозирги пайтгача қаттиқ чармларни остки деталларга қирқишни деталларни жуфтланмай чиқиш принципида бажариларди, яъни эркин қирқиш бўларди. Бу дегани қирқувчи таг деталларни чармни хусусиятларидан келиб чиқиб, режадаги тури ва сонини ҳисобга олмай қирқаверарди. Бу чармлар фойдаланишда энг рационал усулдек туюлади. Бироқ буни бир қатор сезиларли камчиликлари бор: материалдан фойдаланиш меёри чармни стандарт нуқтадан

аниқланадиган категориясига боғлиқ ҳолда қалинлик зоналари бўйича ҳисобланади. Бу ниҳоятда шартли. Бундан ташқари қирқишга топшириқ билан бир пайтда қирқувчи топшириққа мос кесгичларни ҳам олади. Бундай ҳолларда агар қалинроқ деталларни қирқиш меёрлари бўлмаса, кесгичлар берилмайди, натижада чармни хусусияти жавоб берган тақдирда ҳам қирқувчи қалинроқ детални қирқа олмайди. Эркин қирқишни яна бир камчилиги - чармдан фойдаланишни яхшилаш мақсадида талаб қилинганидан кўп деталл қирқилади, натижада заҳира кўпайиб, айланма маблағлар музлайди. Ҳозирги пайтда эркин қирқиш ўрнига комплекс топшириқ амалда кенг қўлланилмоқда ва у қуйидагиларни таъминлайди: 1) деталларни қатъий эхтиёжига мос ва фақат тўла жамланган (таглик, патак ва ҳоказо) қилиб қирқиш. Чармни фойдаланиш фоизини уни туширадиган филик, кичкина орқаликлар бундан мустасно. 2) чармни барча қисмларидан рационалроқ фойдаланиш. Бунинг учун комплекс топшириқ таркибига киритиладики, уларнинг қалинлиги чармни қалинлигига мос келсин. 3) қирқувчиларни чармни қирқиладиган тепографик участкалари (чепрак, этак, гардон) бўйича қатъий иқтисослаштириш. Бунинг учун комплекс топшириқни бир эмас бир нечта ишчига тузиш керак. Комплекс топшириқни бажариш учун чепрак билан бирга жамланмадаги патак ва бошқа деталларни қирқиш учун гардон ҳам танланади. Мана шу шартларни барчаси қуйидаги ташкилий тадбирлар билан бажарилади: одатда растовка ассортиментидаги деталларни 200 та тўла жамламаси ташкил топган комплекс топшириқдан иборат. Қирқувчи (иккита тўртта) бажаради. Бунинг учун комплекс топшириқ алоҳида қирқувчиларга шахсий топшириқ қилиб бўлиб берилади. Шахсий топшириқда нечта ва қандай деталлар фасони ассортименти бўйича қандай чармларда қирқилиши ҳамда комплекс топшириқни рақами кўрсатилади. Шахсий топшириқлар барчаси биргаликда комплекс

топшириқни, комплекс топшириқларни жамланмаси эса деталлар кунлик эхтиёжини ташкил қилади. Аммо бу тизимда ҳам камчиликлар мавжуд. Таъминловчилардан келаётган ўзгариб турадиган турли категория ва навдаги чармлардан тўлалигича фойдаланиш учун ҳар сафар янгитдан комплекс топшириқлар тузиш керак бўлади. Қирқиб бўлинган барча деталлар расовка ассортименти бўйича 200 жуфтдан қилиб жамланиб, боғланади ва тикув цехларига юборилади. Деталларни унификациялаш ва қирқиш комбинацияларини тузишга ассортиментни мавжудлиги ҳисобига марказлаштирилган қирқиш фабрикасида этак, гардон ва чепраклардан фойдаланишда 2-2.4 % тежамкорликка эришилади. Топшириқни тўғри тузиш натижасида чармни қалинлиги 3.9 мм дан қалин қисмларидан вазифага мувофиқ фойдаланиш деярли 2 марта ошди. Механизациялаш сатхи 94%. Ишлаб чиқариш майдонини бир комплект деталларга сарфи 0.044м.кв. Бу эса бошқа фабрикаларни кўрсатгичидан 3-4 марта кичик. Илғор фабрикаларни кўрсаткичлари бўйича қирқишни махсуслаштирилган оқимларида жихозлардан фойдаланиш фоизи 0,37-0,45 дан 0,74-0,86 гача. Иш вақтидан фойдаланиш коэффиценти 0,3-0,64 дан 0,78- 0,97 гача ўсади. 7. Таг деталларига ишлов бериш технологик жараёни. Навбатдаги йиғув операцияларига тайёрланиш учун ва деталларни ишлатиш хусусиятларини яхшилаш учун уларга ишлов берилади. 1. Қалинлиги бўйича текислаш операцияси ДН, НДВ ва 05095/Р1 машиналарида бажарилади. Уларнинг махсулдорлиги мос равишда соатига 1100, 1250, 1100қ3750 жуфт деталлар. Бу машиналар бир-биридан унчалик фарқ қилмайди. АСП-5 қуйидаги

операцияларни бажаради: қалинлиги бўйича текислаш, юзини ва орқа томонини силлиқлаш, чангдан тозалаш. Машинани махсулдорлиги сменада 1000 жуфт детални шилиш жойига узатиш қўлда бажарилади. (Бир пачкада 10 жуфт) АСП-6 агрегати иккилаш, қирғоқларни шилиш ва чарм тагликларни титиш учун ишлатилади. Махсулдорлиги - сменада 5000 жуфт 2. Размерни тамғалаш НИВ машинасида бажарилади. Махсулдорлиги соатига 1250 жуфт детал. Битта лабли рантли патакка ишлов бериш технологик жараёнида тўқимачилик тасмасини ФГИ-0, ПРС-1М ва ПРС-1 прессларида ёпиштирилади. Махсулдорлик соатига 100-125 жуфт патак. Адабиётларда тасмани ёпиштиришни кўплаб вариантлари ёзилган. Уларнинг бирида ўртасида букланган тасмани бир қаватини патакка ёпиштирилади. Елимлаб тортишда тоноворни тасмани иккинчи қаватига ёпиштирилади, бу пайтда тасма тортилиш хисобига тик холатга келади. Баъзи усулларда бирлаштирувчи пойабзалларни таглик ва патаклари, масалан, елимлама усулини тамғалаш ва қалинлигини текислашдан ташқари яна ёпиштириб мустахкамлигини ошириш учун қирғоғини титилади. Таг деталларга дастлабки ишлов бериш Таг деталларга дастлабки ишлов беришни шу деталларга пойабзални ишлов беришга нисбатан бир қанча афзалликлари бор. Деталларга ишлов бериш қуйими "махкамланган тагликларни қирғоғини фрезалаш" операциясини чиқариб ташлаш хисобига камаяди.

Адабиётлар : 1. В.П.Нестеров, О.С.Закарян. Проектирование процесса производства обу- ви., Киев., 1985 йил., 33-41 бетлар. 2. Т.Т.Фомина Новое технологии производства обуви зарубежом., М., 1991 йил. 3. Справочник обувшика. Технология., М., 1989 йил.

O'xshashlar

Материалларни пойабзални устки деталларига бичиш технологик жараёнларини лойиҳалаш

Пойабзал тановорини йиғиш технологик жараёнини лойихалаш

Чукмаларга ишлов бериш

Курсни вазифалари. Илмий техник ривожланиш рационал технологик жараённи асоси. Пойабзал фабрикаларини ишлаб чиқариш таркиби

Пўлатларга термик ишлов бериш