Cho`zilish va siqilishda statik noaniq masalalar - Materialshunoslik - Referatlar

Cho`zilish va siqilishda statik noaniq masalalar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2271 KB

Ko'chirib olish

Cho`zilish va siqilishda statik noaniq masalalar Reja: 1. Statik aniqmas sistema. 2. Statik aniqmas sistemalarni hisoblash. 3. Statik aniqmas masalalarni yechishning rejasi 4. Brusning cho`zilish va siqilishdagi mustahkamligini aniqlash.

Tayanch so`zlar va iboralar: statik aniqmas sistema, statik aniqmas masala, ortiqcha nomalum, xavfli yuklanishlar usuli, ruxsat etilgan kuchlanishlar usuli, chegaraviy holatlar usuli. Sterjenlarda hosil bo`ladigan zo`riqish kuchlarining soni yoki sistemada hosil bo`ladigan noma'lum reaksiya kuchlarining soni statitikaning muvozanat tenglamalari sonidan ortiq bo`lgan sistema statik aniqmas sistema deb ataladi. Bunday sistemalarning sterjenlaridagi noma'lum zo`riqish kuchlarini yolg`iz statitikaning muvozanat tenglamalari yordamida aniqlab bo`lmaydi. Shuning uchun bunday masalalarga statik aniqmas masalalar deyiladi. Statik aniqmas masalalarni yechish uchun statikaning muvozanat tenglamalari tuziladi, so`ngra «ortiqcha» nama'lumlarning soni ya'ni noma'lum zo`riqish kuchlari statitikaning shu masalaga tegishli muvozanat tenglamalaridan qancha ortiqligi topiladi. Shundan keyin sistema deformasiyasining shartidan foydalanib qo`shimcha tenglamalar soni topiladi, qo`shimcha tenglamalarning soni albatta ortiqcha noma'lumlar soniga to`g`ri kelishi kerak. Masalaning statik aniqmaslik darajasi «ortiqcha» noma'lumlar soni bilan belgilanadi. Sterjenning deformasiyasi uning o`lchamiga va materialning elastik xossalariga bog`liq bo`lganligidan unda hosil bo`ladigan zo`riqish kuchlari ana shu faktlarga albatta bog`liqdir. Misol tariqasida 6,1 –rasm, a da ko`rsatilgan sistemani tekshiramiz. Materialning qarshiligini kesish usulidan foydalanib, uning uchta sterjenida N 1 ,N 2 , va N 3 elastik kuchlar noma'lum ekanini bilib olamiz (6,1-rasm b). Bu sistema tekislikdagi parallel kuchlar sistemasi bo`lgani uchun faqat ikkita muvozanat tenglamasi yozish mumkin: ∑X= N 1 +N 2 +N 3 - Р =0; ( 1) M A =-N 2 a+ N 3 2a+P 2 a = 0 ; (2) Bu ikki tenglamadan uchta noma'lumni topish mumkin bo`lmaganligidan, bitta qo`shimcha tenglama tuzish kerak bo`ladi. Bu qo`shimcha tenglama sistemaning

elementlarida hosil bo`ladigan deformasiyalarning munosabatidan deformatsiyadan keyingi vaziyati. (6,1 –rasm,a) da punktir chiziqlar bilan ko`rsatilgan. 6,1 –rasm. Biz tekshirayotgan xol sistemaga kuch ta'siridan, AV brus absolyut bikr bo`lganidan vaziyatlari AS A,S, trapetsiyani tashkil etadi, trapetsiyaning asoslari ikki chekka sterjenning absalyut chizilishidan iborat bo`lib, o`rtadagi sterjenning absalyut cho`zilishi trapesianing o`rta chizig`idir, binobarin, uzayishlari orasidagi bog`lanishlarni tuzamiz: = 2 1 1 1 SS BB    = 2 2 1     (3) bu absolyut cho`zilishlarni Guk qonuni yordamida tegishli noma'lum zo`riqish kuchlari bilan ifodalaymiz:  1 =   1 ;  2 =   2 ;  3 =   3 . (4) (4) tenglamalarni (3) ga qo`yib quyidagi qo`shimcha tenglamani chiqamiz.  2 1 2 2 1     ; ( 5 ) endi yuqoridagi uch no'malumli algebralik tenglamani yechib quyidagi natijani olamiz:

   12 7 1;    12 4 2 ;    12 1 3 . Misoldan ko`rinib turibdiki, statik noaniq sistemaning bitta elementini tayyorlashda quyilgan noaniqlik shu sistemaning barcha elementlarida zo`riqish kuchlarini hosil qiladi. Cho`zilish va siqilishda brus mustaxkamligini tekshirish va uning zarur o`lchamlarini aniqlash. Oldin bo`ylama kuch ta'sirida brusda kuchlanish va deformasiyalarning taqsimlanishi masalasi ko`rib chiqiladi. Lekin berilgan nagruzka ostida sterjen (ostida) uzoq muddat ishlashi (ishonchli) ko`ndalang kesim o`lchamlari qanday bo`lishi kerakligi masalasi xal qilinmaydi. Bu esa materiallar qarshiligining bosh masalalaridan biridir. Ommaviy qurilish ketayotgan bir sharoitda konstruktsiya puxtaligini to`la ta'minlash bilan birga qurilish materiallarini tejamli sarflash masalasi ko`tariladi. Sterjen o`lchamlari berilgan xollarda sterjenning yuk ko`tarishi layoqatini, ya'ni sterjen hech qanday o`zgarishlarga uchramasdan uzoq muddat ishlash uchun xavfli bo`lmagan kuchni topish masalani yechish uchun maxsus hisoblashlarni bajarish zarur. Bunday masalalarni yechishning uch xil usuli bor. 1. Xavfli nagruzkalar usuli. 2. Ruxsat etilgan kuchlanishlar usuli 3 . Chegaraviy holat bo`yicha hisoblash. 1. Xavfli nagruzkalar usuli . Bu usulda mustahkamlik sharti siaftida inshootga ta'sir qiladigan eng katta nagruzka ruxsat etilgan qiymat ( Р ) dan oshib ketmasligi kerakligi talabi qo`yiladi. Ruxsat etilgan nagruzka xavfli nagruzkaning mustahkamlikning extiyot koeffisiyenti deb ataladigan biror koeffitsiyent (n>1) ga bo`lingan qiymatiga teng: Р мах         (6)

bunday markaziy cho`zilish yoki siqilishda xavfli kuch quyidagi tenglamadan topiladi. Р х    ок (7) Mo`rt materiallar uchun oquvchanlik chegarasi o`rniga mustahkamlik chegarasini olish mumkin: Р х м  F (8) Ruxsat etilgan kuchlanishlar usuli Bu usulda sterjenda paydo bo`ladigan eng katta kuchlanish ruxsat etilgan qiymatdn ortib ketmasligi talab etiladi. Ruxsat etilgan normal kuchlanish (  ) bilan belgilanadi. Masalan cho`zilishda mustahkamlik sharti quyidagi ko`rinishga ega:       netto мах F (9) Haqiqiy kuchlanishni ruxsat etilgan qiymatga teng deb taxlil qilsak,quyidagiga ega bo`lamiz:     nettoF ; Ruxsat etilgan kuchlanish xavfli kuchlanish x  ni mustahkamlikning extiyot koeffisiyenti n ga bo`lingan qiymatiga teng:   n x   ; (10) 3. Chegaraviy holatlar usuli . Turli omillarning ta'sirini to`la hisobga olish uchun qurilish konstruksiyalari ancha ilg`or bo`lgan chegaraviy holatlar usuli bilan hisoblanmoqda. Konstruktsiyaning belgilangan ekspluatatsion talablarga javob bera olmaydigan holati chegaraviy holat deb ataladi. Chegaraviy holat bo`yicha hisoblash usulida konstruksiyani qurish va foydalanish jarayonida chegaraviy holat paydo bo`lishiga yo`l qo`ymaslik nazarda tutiladi. Qurilish normalari va qoidalari (QNvaQ) da chegaraviy holatlar ikki guruxga bo`linadi. Birinchi guruxga yuk ko`tarish qobiliyatining yo`qolishi (yemirilishi tufayli) yoki foydalanishga yaroqsizligi kiradi.

Ikkinchi guruxga normal foydalanishga (cheksiz muddatda) yaroqsizligi (yo`l qo`yib bo`lmaydigan ko`chishlar, tebranishlar va darzlar tufayli) kiradi. Mustahkamlikni tekshirish hisobiy kuchlanish formulasi bo`yicha bajariladi.R F his     R-materialning hisobiy qashiligi. R ; k RN  R N -materialning normativ qarshiligi k-materialning normativ qarshiligidan chetga og`ishlarni hisobga oluvchi xavfsizlik koeffitsiyenti.

Adabiyotlar: 1. M.T O'rozboyev «Materiallar qarshiligi kursi» Toshkent, «O'qituvchi» 1979 yil. 2. K.M Mansurov «Materiallar qarshiligi kursi» Toshkent, «O'qituvchi» 1983 yil. 3. A.V Darkov, G.S Shpirov «Soprotivleniye materialov» Moskva«Vo'sshaya shkola» 1993 g. 4. N.M Belyayev va boshqalar, «Materiallar qarshiligidan masalalar to'plami» Toshkent, «O'qituvchi» 1993 yil. 5. N.M Belyayev i dr. «Sbornik zadach po soprotivlenin materialov» M, «Nauka» 1992 g.

O'xshashlar

Cho`zilish va siqilish

Cho`zilish va siqilishda elastiklik modullari turlicha bo`lgan balkalarning egilishi

Egilishda statik noaniq balkalar

Cho`zilish va siqilishdagi potentsial energiya

Sof egilish. Normal va o'rnima kuchlanish. Eilishda potensial energiya