Ободлик кунгилдан бошланади - Manaviyat asoslari - Referatlar

Ободлик кунгилдан бошланади

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

53.5 KB

Ko'chirib olish

Ободлик кўнгилдан бошланади Мустақил, суверен Ўзбекистон давлатининг ўтган қисқа 22 йилликда, аввало, эл-юртимизнинг хоҳиш-иродаси, машаққатли ва бунёдкорона саъй- ҳаркатлари эвазига жаҳон харитасида янги – ўз кучи ва салоҳиятига таянган ҳолда, бугун тараққиёт йўлидан барқарор суръатлар билан ривожланиб бораётгани, ҳеч шубҳасиз, халқимизнинг тарихий ғалабасидир. Мамлакатимизда демократик давлат, фуқаролик жамиятини барпо этиш, иқтисодиётимизни бозор муносабатларига ўтказиш ва ривожланган давлатлар қаторидан муносиб жой олиш йўлида эришган марраларимиз жаҳон аҳлини ҳақли равишда ҳайратда қолдирмоқда. Эътиборли томони, ушбу ривожланиш жараёни дабдурустдан эмас, балки тизимли равишда Юртбошимиз чиқишларида олдимизга қўйилаётган стратегик мақсад ва вазифаларнинг амалга оширилиши натижасида намоён бўлмоқда. Президент Ислом Каримов Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ва Сенатининг 2010 йил 12 ноябрдаги қўшма мажлисидаги “Мамлакатимизда демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси”да демократик бозор ислоҳотлари ва иқтисодиётни либераллаштиришни янада чуқурлаштириш бўйича галдаги вазифаларга тўхталиб ўтди. Зеро, Ўзбекистон Республикасида амалга оширилаётган туб ижтимоий- сиёсий, иқтисодий ислоҳотлар кучли демократик ҳуқуқий давлат ва фуқаролик жамиятини қуришга қаратилган. Шу сабабли ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиётига ўтишнинг “ўзбек модели”ни босқичма- босқич амалга ошириш ҳуқуқий давлат ва фуқаролик жамиятини шакллантиришнинг мустаҳкам асоси бўлиб хизмат қилмоқда. Мамлакатимизда барқарор ва самарали иқтисодиётни шакллантириш борасида амалга оширилаётган ислоҳотлар ҳозирги кунда ўзининг ижобий натижаларини бермоқда. Иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш жараёнида ва давлат инвестициявий дастурлари ҳамда хорижий

инвестицияларни жалб этиш ҳисобига иқтисодиётимизда чуқур таркибий ўзгаришларни амалга ошириш, аҳоли даромадлари ўсишини таъминлаш, бандлик, самарали ташқи савдо ва инвестиция жараёнларини кучайтириш, қишлоқ хўжалигини ислоҳ қилиш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик соҳасини барқарор ривожлантириш, банк-молия тизими фаолиятини мустаҳкамлашда, иқтисодиёт ҳудудий таркибининг такомиллашуви (ҳудудлар иқтисодиётининг мутаносиб ривожланиши), ҳудудларда сифатли уй-жой қурилишини банклар томонидан қўллаб-қувватлашиши, самарали кредит тизими, инсоний капиталнинг такомиллашуви, жумладан, ёшларнинг малакасини ошириш, уларни янги инновацион лойиҳаларга жалб этиш, ишчилар малакасини оширишда, янги авлод кадрларини тайёрлашда аҳамиятли ютуқлар қўлга киритилди. Халқаро амалиёт тасдиқлашича, иқтисодиётнинг ички талабини рағбатлантириш ялпи ички талабнинг ошишига, бу, ўз навбатида, иқтисодиётнинг импорт ўрнини босадиган маҳсулотларни кўпайтириш имкониятларини яратади. Ички талабни рағбатлантириш ишлаб чиқаришнинг ички интеграцион ривожига шарт-шароит яратиб, ЯИМнинг ўсишига олиб келади. Бу факт, айниқса, жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози шароитида жуда муҳим ўрин тутади. Бинобарин, бу вақтда экспортнинг хом-ашёга йўналтирилиши ҳамда жаҳон бозорининг турли даражадаги хавф-хатарлари ва инжиқликларига ҳаддан зиёд боғлиқлиги валюта тушумларининг пасайишига, молиявий барқарорликнинг ёмонлашуви ва алоҳида мамлакатлар иқтисодиётининг нобарқарорлашувига сабаб бўладиган жиддий омилга айланади. Шундай шароитда мамлакатимизда жаҳон молиявий-иқтисодий инқирозининг салбий оқибатларини бартараф этиш бўйича қабул қилинган “Инқирозга қарши чора-тадбирлар дастури” ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг энг устувор йўналиши бўлиб қолди. Ҳозирги кунда Ўзбекистоннинг халқаро иқтисодий майдондаги нуфузи ва мавқеи мунтазам ошиб бормоқда. Мамлакатимизда турли мулкчилик

шаклларини ривожлантириш ва инвестицион муҳитни тартибга солувчи механизмларнинг ишлаб чиқилиши хорижий инвесторлар учун қулай инвестицион муҳит яратилишига олиб келди. Бунда мамлакатимиз Президенти Ислом Каримов томонидан ижтимоий-иқтисодий ривожланиш стратегиясининг пухта ишлаб чиқилганлиги, иқтисодий ислоҳотларнинг мақсади ва вазифалари, уларни амалга ошириш йўлларининг аниқ ҳамда тўғри кўрсатиб берилганлиги ютуқ ва марраларнинг салмоқли бўлишига имкон яратди. Иқтисодиётнинг ёқилғи-энергетика, машинасозлик, металлургия, кимё саноати, қишлоқ хўжалиги ва бошқа стратегик тармоқлари ривожланиши учун давлат томонидан фаол қўллаб-қувватлаш сиёсатининг олиб борилиши натижасида мамлакатимизда энергетика ва дон мустақиллиги каби муҳим вазифалар ҳал қилинди. Машинасозликнинг жадал суръатлар билан ривожланиши маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмининг янги товар номенклатураси (автомобиллар, радиоэлектроника, электротехника маҳсулотлари ва бошқалар) бўйича ўсишига шароит яратди. Мамлакатимиз тараққиётининг ҳозирги босқичида иқтисодиётни эркинлаштириш, бозор ислоҳотларини чуқурлаштириш асосида мулкдорлар синфини шакллантириш, аҳолининг умумий бандлигини ошириш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни янада ривожлантириш олдимизда турган энг долзарб муаммолардан биридир. Президент Ислом Каримов таъкидлаганидек: “Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик биз учун ўткир бўлиб турган аҳоли бандлиги ва унинг даромадларини ошириш муаммоларини ҳал этишда ўзига хос локомотив, мамлакатимизда энг йирик меҳнат бозори, мулкдорларнинг ўрта синфини шакллантиришнинг асосий омили, миллионлаб одамлар учун даромад ва фаровонлик манбаи ҳисобланади” 1 . Шу сабабли кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни қўллаб- қувватлашни рағбатлантириш мамлакатимизни ижтимоий-иқтисодий 1 “Инсон манфаатлари устунлигини таъминлаш – барча ислоҳот ва ўзгаришларимизнинг бош мақсадидир” Ўзбекистон Республикаси Президенти И.Каримовнинг 2007 йилда республикани ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш якунлари, иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштиришнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги маърузаси // Туркистон. 2008, 9 февраль, №11.

ривожлантиришнинг асосий устувор йўналишларидан бири деб белгиланган. Яқин истиқболда кичик бизнес мамлакатимизда иқтисодиётни узлуксиз ривожлантиришнинг энг муҳим омили, тараққиёт йўлидан олға етаклайдиган ижтимоий ҳаракатлантирувчи куч бўлиб қолади. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш, қўллаб-қувватлашдаги давлатнинг оқилона иқтисодий сиёсати туфайли мамлакатимизда қулай макроиқтисодий муҳит яратилди. Жумладан, хусусий мулк ва тадбиркорлик ҳуқуқини ҳимоя қилиш борасидаги қонунчилик мустаҳкамланди. Бунда бизнесни рўйхатга олиш, айрим фаолият турлари бўйича лицензия ва рухсатномаларни бериш жараёнлари соддалаштирилди, давлатнинг бизнес фаолиятига аралашуви чекланди, тадбиркорлик субъектлари топширадиган ҳисоботларнинг барча шакллари ва муддатлари кескин қисқартирилди, солиқ ставкалари унификация қилинди, талаб юқори бўлган моддий-техник ресурслардан кенг фойдаланишга имкон берадиган барқарор бозор механизми шаклланди. Ҳозирги куннинг энг муҳим вазифаси – мамлакатимизда ижтимоий ҳаётнинг барча соҳаларида юз бераётган ислоҳотларни янги поғонага кўтаришдан иборат. Ижтимоий-иқтисодий соҳада демократик бозор ислоҳотлари ва иқтисодиётни либераллаштиришни янада чуқурлаштириш яқин истиқболга мўлжалланган бир қатор муҳим вазифаларни ўз ичига олади, уларни аҳоли истеъмол талабини ошириш, ижтимоий соҳа ва хизматлар секторини ривожлантириш, инфратузилмавий, транспорт ва коммуникацион объектларни ишга солиш бўйича лойиҳаларни жадал амалга ошириш, иш ҳақини мунтазам ошириб бориш ҳисобига бажарилиши белгилаб қўйилган. Президентимиз Ислом Каримов таъкидлаганидек, “айни пайтда биз ўз вақтида танлаб олган иқтисодий тараққиёт моделининг нақадар тўғри эканини ва амалда ўзини тўла оқлаганини ҳаётнинг ўзи яна ва яна тасдиқлаб бермоқда” 2 . Жаҳонда умумэътироф этилган ривожланишнинг “ўзбек модели” ҳамда қабул қилинган “Мамлакатимизда демократик ислоҳотларни янада 2 Каримов И.А. Барча режа ва дастурларимиз Ватанимиз тараққиётини юксалтириш, халқимиз фаровонлигини оширишга хизмат қлади. -Т.: “Ўзбекистон”, 2011. 4-б.

чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси”нинг устувор йўналишларини изчил амалга ошириш натижасида, жаҳон иқтисодиётида юз бераётган инқирозли ҳолатларга қарамай, 2012 йилда мамлакат иқтисодиётини ўстиришнинг юқори суръатлари барқарорлиги ва макроиқтисодий мувозанат таъминланди. Шу билан бирга, Президент Ислом Каримов таъкидлаганидек, кейинги йилларда ижтимоий соҳани янада ривожлантириш, мамлакатимиз аҳолисининг даромадлари ва турмуш даражасини муттасил ошириб бориш доимий эътибор марказида бўлди. Истиқлолнинг дастлабки йиллариданоқ мамлакатимизда оила манфаатларини ҳимоялаш, уни иқтисодий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш ҳуқуқий, маънавий-ахлоқий асосларини умуминсоний ва миллий қадриятлар муштараклигида янада бойитиш, чуқур билимли, касб малакаси шаклланган маънавий ва жисмоний соғлом авлодни вояга етказиш борасида кенг қамровли ишлар бошлаб юборилди. Хусусан, Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг алоҳида бобида оиланинг ижтимоий мақоми аниқ белгиланди. Оила, Фуқаролик, Уй-жой кодекслари ва бошқа қонун ҳужжатларида оилавий муносабатларнинг азалий қадриятлари ўз ифодасини топди. Жамиятимизнинг асосий бўғини бўлган оила институтини янада мустаҳкамлаш ва ривожлантириш, бугунги кунда ёш оилаларни моддий ва маънавий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш бўйича амалга оширилаётган ишларни янги босқичга кўтариш, бу борада маҳалланинг роли ва аҳамиятини кучайтириш, хотин-қизлар, опа-сингилларимиз учун янада кенг имкониятлар яратиш, жисмонан соғлом, маънавий етук ва баркамол авлодни тарбиялаш каби ўз олдимизга қўйган бошқа муҳим мақсадлар барчамизга яхши маълум. Бу ўринда гап айнан шулар ҳисобидан пировард натижада оила фаровонлигини ва шу асосда бутун халқимиз фаровонлигини янада ошириш ҳақида бормоқда 3 . Зеро, ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиётини 3 3 “2012 йил Ватанимиз тараққиётини янги босқичга кўтарадиган йил бўлади” Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг 2011 йилнинг асосий якунлари ва 2012 йилда Ўзбекистонни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги маърузаси. // “Халқ сўзи” газетаси. 2012 йил, 20 январь.

ривожлантиришнинг “ўзбек модели”да ҳам ҳар бир инсонга муносиб турмуш тарзини яратиш иқтисодиётнинг ижтимоий вазифаси даражасига кўтарилади. Бугунги кунда оилавий тадбиркорликка бандликни таъминлаш, аҳоли фаровонлигини юксалтиришнинг энг муҳим омилларидан бири сифатида қаралмоқда. Оилавий бизнеснинг ўзига хослиги шундаки, у кўп асрлик оилавий анъаналар, қадриятлар билан уйғун ривожланади. Мисол учун, Англиядаги оилавий бизнес корхоналарининг тўртдан бир қисми қарийб тўртта авлоддан бери ўтиб келар экан. Швецияда меҳнат билан банд аҳолининг 61 фоизи оилавий тадбиркорлик соҳасида ишлаётгани ҳам унинг нечоғли катта аҳамиятга эга эканлигидан далолатдир. Президентимиз томонидан устувор йўналишлардан бири сифатида кўтарилган инсон омили масаласи ижтимоий фазилатлар, қадриятлар тизими ҳамдир. Ислоҳотлар даврида инсон омилига хос янгиликларга интилиш, уни ўзлаштириш, ижтимоий-сиёсий фаоллик, ижодкорлик, меъёр ва билимлар, меҳнат ва ижтимоий малакалар, стратегик мўлжалларни кўзлаб яшаши ва ишлаши катта аҳамият касб этади. Инсон бор экан, у доимо эзгуликка, обод турмушга интилади. Давлатимиз раҳбари таъкидлаганидек, “Обод ҳаёт деган тушунча азал- азалдан халқимизнинг онгу тафаккурида авваламбор фаровонлик, тўкинчилик, мўл-кўлчилик, қут-барака, бозорларда арзончилик маъносини ўзида мужассам этиб келади”. 2013 йилда иш ҳақи, пенсия ва нафақа тўловларини 23 фоизга ошириш, 1 млн.га яқин янги иш ўринларини яратиш, кичик бизнесни ривожлантириш учун 300 млрд. сўмдан ортиқ банк кредит ресурсларини ажратиш режалаштирилди. Жумладан, иш билан таъминлаш доирасида 2012-2013 ўқув йилида 500 минг нафар касб-ҳунар коллежлари битирувчилари корхона ва ташкилотларда амалиёт ўташ, уч томонлама (коллеж битирувчиси, иш берувчи ва коллеж ўртасида) шартнома тузиш ва бўш иш жойларида квоталанган ўринларни ажратиш орқали иш билан таъминланиши белгиланди. Бундан ташқари, 2013–2014 ўқув йилида 530 минг нафардан ортиқ 1-синф ўқувчиларига, 7 минг нафарга яқин

“Меҳрибонлик” уйлари тарбияланувчиларига ва 180 минг нафардан ортиқ мактаб-интернат ўқувчиларига, жами 700 минг нафардан ортиқ ўқувчига бепул дарсликлар тарқатилади. Маҳалла институти ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолияти янада такомиллаштирилиб, уларнинг ҳуқуқ ва ваколатларини кенгайтириш, жойларда иқтисодий ва ижтимоий ривожлантириш билан боғлиқ масалаларни ҳал этишдаги ўрни ва аҳамиятини кучайтириш, ночор ва ёш оилаларга ижтимоий кўмак ҳамда ёрдам кўрсатиш, маҳаллалар ва яшаш жойларни ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишлари амалга оширилиб, ташқи қиёфаси яхшиланади. 2013-2017 йилларда “Замонавий маҳалла” ягона архитектура лойиҳаси асосида: – маҳаллалардаги аҳоли хонадонлари, кўп қаватли уйларнинг ташқи кўриниши маҳалланинг жойлашишига қараб бир хил кўринишга олиб келинади; – маҳаллаларнинг ички кўчалари, пиёдалар йўлакчалари, йўл четидаги ариқ-зовурлар ва йўл тўсиқлари капитал таъмирланади. Моддий-техник базасини яхшилаш мақсадида 500 та маҳалла фуқаролар йиғини биноси реконструкция қилинади ва 53 та янги маҳалла гузари қурилиб, улар компьютер техникаси билан таъминланади. Хусусан, Тошкент шаҳри мисолида ҳар бир туманда “Маҳалла марказлари” қуриб фойдаланишга топширилиши режалаштирилмоқда. Унда маҳалла фуқаролар йиғини ва барча ижтимоий соҳа ташкилотлари ҳамкорлигида оилаларнинг барқарорлигини таъминлаш, ёшлар, айниқса, аёллар жиноятчилигини олдини олиш ишлари кўзланган. Эътиборли томони, жорий “Обод турмуш йили” давлат дастурида аҳолига маиший-техника воситалари ва хўжалик жиҳозларини сотиб олиш учун тижорат банклари томонидан бериладиган истеъмол кредитлари ҳажмини 1,3 баробарга ошириш, ипотека кредитлари ҳисобидан мамлакатимиз ҳудудларида 105 та кўп қаватли уйлар қуриш

режалаштирилган. Шунингдек, ҳар бир туманда аёллар учун гўзаллик салонлари ташкил этилаётганлиги диққатга сазовор . 2013 йилда кам таъминланган ва эҳтиёжманд оилаларнинг 189 минг нафар қизларига спорт билан шуғулланиши учун спорт кийимлари бериш ва ҳар бир туманда 50 тадан кам таъминланган оилаларнинг тўйларини ўтказиш белгиланган.

O'xshashlar

Бозор иктисоди ва маънавият. Тадбиркорнинг бош маънавий фазилати

Ватан туйгуси. Табиат ва инсон Маънавий ва моддий ҳаёт уйғунлиги

Мустакиллик – бу хукук

Христианлик

Маънавият ва миллий менталитет