Мустакиллигимиз абадий булсин - Manaviyat asoslari - Referatlar

Мустакиллигимиз абадий булсин

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

106 KB

Ko'chirib olish

Мустақиллигимиз абадий бўлсин! Режа: 1. Халқ руҳининг изҳори 2. Миллатнинг юраги тез ура бошлаганда... 3. Қон тўкмай эришилган ғалаба 4. “ўзбекистон энди қарам бўлмайди” 5. “ўзбекистон энди қарам бўлмайди” 6. Биринчилар 7. Жасоратли қадамлар 8. Яна фарзандларимиз масаласи 9. Оналар эъзози 10. Шаҳарлашаётган мамлакат 11. Нотинч дунё

Ҳар йили мустақиллик байрамимиз тантаналари ўз шиори, ғоясига эга бўлмоқда. Шиорлар халқимиз қалбига сингиб бормоқда. Эътибор берсангиз, ҳар шиорда теран мазмун, маъно бор: 2010 йил – “Бу муқаддас Ватанда азиздир инсон!” 2011 йил – “Буюк ва муқаддассан, мустақил Ватан!” 2012 йил – “Тақдиримсан, бахтимсан, эркин ва обод Ватан!” 2013 йил – “Қадр-қимматим, таянчим ва ифтихоримсан, мустақил Ўзбекистон!” Бу шиорларни ўқиган, айтган, эшитган киши халқимизнинг “Чин юракдан сўз айтсанг, борар тўғри юракка”, деган иборасини эслайди. Улар қўшиқларга айланиб бораётгани буни тасдиқлаб турибди. Бу йил байрам тантаналарига “ҚАДР-ҚИММАТИМ, ТАЯНЧИМ ВА ИФТИХОРИМСАН, МУСТАҚИЛ ЎЗБЕКИСТОН!” деган ғоя кўтаринки руҳ бераётир. Бу сўзларда миннатдор халқимизнинг Озод, Обод, Фаровон Ватанига садоқат изҳори бор. Шиорнинг марказида Мустақил Ўзбекистон. Тўрт сўз уни тўрт томондан қутлаётир. Қадр – одамнинг одамлар ўртасида, халқнинг халқлар ўртасида топган ҳурмати, ўрни, обрў-эътиборини, нуфузини билдиради. Қиммат сўзи қўшилганда қадрнинг даражаси жуда баланд эканлиги таъкидланади. Бу сўзлар мустақил Ўзбекистон га қараб айтилаяпти. Одам қачон хор, бахтсиз бўлади? Агарда эл назаридан қолса ёки қадр- қиммати ерга урилса, поймол қилинса. Шўро даврида халқимиз очарчиликларни ҳам кўрди. Зоғора нон, кунжара еди. Ўлмади, синмади. Лекин беқадрликдан юраклари эзилиб яшади. “Қорнимга эмас, қадримга йиғлайман”, деб юборди. Қадр-қиммат байрамларимизнинг номларига ҳам сингиб кетган. 9 май – “Хотира ва қадрлаш куни” бунга мисол. Бу, “қадр-қиммат” тушунчаси мустақил Ўзбекистон маънавиятининг мезонларидан бирига айланганидан далолат эмасми?

Таянчим! Таянч – бирор нарсани тик, барқарор кўтариб турадиган пойдевор, устун, восита. Одам ўрнидан туриши, олдинга қараб юриши учун ерга, Ватанига таянади. Таянчи йўқ одам саҳрода шамол юмалатиб кетаётган хас-хашакка ўхшайди. Оёғини босадиган таянчи бўлмаса, у қандай тўхтасин? Қандай турсин? Қандай юрсин? Шиорда бу сўз ҳам Ватан (мустақил Ўзбекистон)га бағишланган. Яъни, “Мустақил Ўзбекистон! Сен менинг қаддимни тик, барқарор тутиб турган пойдеворимсан. Менга куч-қудрат бераётган, қўллаб-қувватлаётган, таянч кучим – ўзингсан!”, дейилмоқда. Одам ўз қалбида шон-шарафни ҳис қилганда, уни фахрлантирган сабабга қараб, тўлқинланиб, “ ифтихоримсан” дейди. Ватан ифтихори эса – энг олий ифтихор. Ифтихор изҳорини лоқайд кимсалар, “Менга бари бир”, дейдиган космополит, “дунё фуқаролари” айта олмайди. Уни фақат Ватанига содиқ инсонлар юксак дахлдорлик туйғуси билан айта оладилар. Шунинг учун ҳам давлатимиз 1998 йилдан бошлаб жаҳон чемпионатлари, олимпиадаларда Ватан обрўсини, шону шуҳратини улуғлаган энг яхши фарзандларимизга “Ўзбекистон ифтихори” фахрий унвонини бериб келмоқда. Ватан – Она. У мустақил бўлса ҳам, бўлмаса ҳам севилади, эъзозланади. Лекин мунгли, ғамгин Ватанга қараб: “Қадр-қимматим, таянчим, ифтихоримсан”, дейишга тил айланмайди. Бугун халқимиз бу тўрт сўзни бор овоз билан, кўкси тўлиб, баралла айтмоқда. Мамлакатнинг истаган нуқтасида туриб, тўрт томонингизга қаранг. Бу сўзлар бежиз айтилмаганини кўрасиз. МИЛЛАТНИНГ ЮРАГИ ТЕЗ УРА БОШЛАГАНДА...

Қарорда мустақиллик арафасида халқимиз дуч келган турли синов ва қийинчиликлар алоҳида эслатиб ўтилган. Бизни олдинда ҳам қаттиқ синовлар кутар, ғанимлар кўп ва улар ҳамлага тайёр турар эди. Озодлигимиз учун ҳаёт-мамот кураши кетаётган ўша пайтда ўзимизнинг айрим амалдорлар бунга қарши чиқишди. Ўз она Ватанининг озодлигига тўсиқлар қўйишди. Ғирром қилиқлар қилишди. Сотқинликлари кейинчалик фош бўлди. Ўзингдан чиққан балога, қайга борасан даъвога? Мустақил бўлганимиздан кейин ҳам ўзимиздан чиққан сотқинлар шўро қуллигидан қутилган Ватанимизни бошқаларга пулламоқчи бўлишди. Бу хиёнатлар халқимизни Ватан ҳимоясига, Президент Ислом Каримов атрофига янада жипсроқ бирлаштирди. Биз улар билан курашга тайёр келдик. Бизни бу ғалабаларга Президентимиз тайёрлади. Шу ўринда бир хорижлик олим, бир давлат ва сиёсат арбоби ва бир ёзувчининг шу ҳақда айтган фикрларини келтирмасак, адолатдан бўлмас. 1. Наманган воқеалари ҳақида собиқ СССРнинг машҳур мафкурачиларидан бири, кейинчалик Халқаро “Демократия” фонди раҳбари Александр Лукьянов шундай дейди: “Ўшанда Ўзбекистонда диний экстремизм ўзининг биринчи сигналини берган эди. Лекин бунга халқаро жамоатчилик ҳам, Россия ҳам лоқайд қарашди. Мабодо тарих ғилдираги ўша оломон кўрсатган йўл билан кетса, Ўзбекистон бошига қандай кўргуликлар тушарди? Бунинг даҳшатини тасаввур қилиб бўлмайди...” 2. Хорижлик халқаро эксперт Зураб Тодуа: “Шу пайтгача Шахснинг тарихдаги роли етарли баҳоланмай келди. Ваҳоланки, тарихнинг қалтис бурилиш палласида у ёки бу шахс бўлмаса, тараққиёт бутунлай бошқа томонга қараб кетиши мумкин. Ўзбекистон ўз мисолида тинч, эволюцион йўл билан мустақилликка эришиб, ривожланиш мумкинлигини исботлади”.

3. Чингиз Айтматов ўша йилларни шундай эслайди: “Тақдир тарихнинг энг қийин палласида ўзига хос сиёсий селекцияни амалга оширди. Тарих саҳнасига энг керакли ШАХСни олиб чиқди. Ислом Каримов нафақат Ўзбекистон, балки Туркистон заминида ўзининг энг иродали, қатъиятли раҳбар эканлигини намойиш қилди. Бу – тарихда шахснинг қандай ҳал қилувчи роль ўйнаши мумкинлигини кўрсатди. Тарих Ислом Каримовнинг замонавий цивилизациямизнинг энг улкан фигураларидан бири эканлигини кўрсатди”. ҚОН ТЎКМАЙ ЭРИШИЛГАН ҒАЛАБА Ер юзида кўпгина халқлар миллий мустақилликка ватанпарвар фарзандларининг тўкилган қони, узилган жонлари эвазига эришган. АҚШнинг мустақиллик учун курашида (1775-1783 йиллар) 150 мингга яқин, Мадагаскарда (1947 йил) 90 минг тинч аҳоли ўлган, Жазоирда (1954-1962 йиллар) 1,5 миллион аҳоли қурбон бўлиб, 3 миллион киши концлагерларга ташланган ва ҳ.к. “Озодлик дарахти вақти-вақти билан ватанпарварлар ва босқинчиларнинг қони билан суғориб турилиши керак. Бу – унинг табиий ўғитидир”, – деган эди АҚШ президентларидан бири Томас Жефферсон. У, “Ватан озодлиги учун тўкилган қон – муқаддас. Жон бериб, қон тўкиб, Ватанни озод қилиш – буюк жасорат”, демоқчи. Доим шундай бўлган. Лекин бунда душманга қарши курашаётган ватанпарварларнинг ҳам, қанча-қанча бегуноҳ инсонларнинг ҳам қони тўкилади-ку. Наҳотки озодликка қонсиз эришиб бўлмаса? Машҳур хитойлик донишманд Сун Цзи “Юзта жангда ғалаба қилиш эмас, балки душманни қон тўкмай енгиш – ҳақиқий сиёсий санъатдир”, деган эди. Бу билан у, “Қўлингиздан келса, ҳеч кимнинг қонини тўкмай, болаларни етим қолдирмай ватанни озод қилинг. Бироқ бунинг учун барча жабру

жафони зиммангизга олишингиз керак. Яъни, сизда тирик қолган юз минглаб жон баҳосига тенг салоҳият, сиёсий маҳорат ва жасорат мужассам бўлмоғи керак”, демоқчи. Инсоният тарихи ҳинд халқини тинч йўл билан мустақилликка олиб чиққан раҳнамоси, “Миллат отаси” Маҳатма Гандини яхши билади. Ўзбекистонда ҳам шундай бўлди. Юз минглаб ўзбекистонликларнинг жони, қони, мулки асраб қолинди. Бу – миллий озодлик учун курашнинг халқ учун энг беозор, бироқ, Йўлбошчиси учун энг оғир йўли бўлди. Мана бу ҳужжатдан ўша кунларнинг овози келаётир: “Бизга тинчлик ва осойишталик керак. Биз ҳар бир оиланинг тинч- тотув яшаши тарафдоримиз ва шунга интилаётган, шуни таъминлайдиган сиёсатни қўллаб-қувватлаймиз. Азиз юртдошлар! Яна бир бор сизларга мурожаат қиламан. Шундай оғир синовдан ўтаётган бир пайтда халқимиз сабр-тоқат ва бардош билан, вазмин бўлиб, тинчликни сақлаш мақсадида жипслашиши керак. Бир ёқадан бош чиқариб ҳаракат қилиш керак. Тинчликни бузаётган, ўз манфаатини кўзлаётган ҳар хил шахсларга, муттаҳамларга қулоқ солмасдан, халқимиз ўзи танлаган йўлдан қолмаслиги керак. Юртимиз, халқимиз тарихда жуда кўп синовлардан юзи ёруғ бўлиб чиққан. Ишонаманки, бу оғир синовлардан ҳам эсон-омон ўтамиз”. Ўзбекистон Совет Социалистик Республикасининг Президенти Ислом Каримовнинг республика аҳолисига мурожаати. 1991 йил 20 август.

“ЎЗБЕКИСТОН ЭНДИ ҚАРАМ БЎЛМАЙДИ” Мустақиллик – буюк ҳуқуқ. Ундан фойдаланмаган, уни мустаҳкамлашга ҳаракат қилмаган халқ мустақилликка муносиб эмас. Ўзбекистонда истиқлолнинг биринчи кунларидан ана шу тарихий имконият ишга туширилди. Етти эмас, етмиш марта ўйлаб, ўлчаб, етти хил (баъзи ҳолларда 12 вариантдаги) ечимнинг энг мақбул, энг тўғриси белгилаб олинди (Каримов И.А. Ўзбекистон мустақилликка эришиш остонасида. “Демократия – қонунга ва шахсга ҳурмат демакдир”. “- Рабочая трибуна” газетаси мухбири саволларига жавоблар. –Т.: “Ўзбекистон”, 2011. – 440 б. 353-бет.). Бугунги ютуқларимиз тарихи ўша йиллардаги энг тўғри қарорлардан бошланган. “Ўзбек модели” йигирма икки йил давомида даврнинг барча синовларидан ўтиб, ўзини оқлади. Унинг ғалабасидан бугун ҳар бир хонадон баҳраманд. Айтинг: дунёдаги энг кам фоизли кредитларга берилаётган намунавий уй-жойлар; “Афросиёб” поезди; спортда эришаётган ғалабаларимиз; одамларимиз умрининг 6 йилга узайгани; минг-минглаб мактаб, лицей- коллежлар, тиббиёт муассасалари; равон темир йўллар ва автомагистраллар; энг замонавий саноат корхоналари; фермерлар; дунёдаги энг кучли тенгдошлари билан турли соҳаларда беллашиб, ғолиб чиқаётган ёшларимиз... Рўйхатни биздан ҳам яхши давом эттира оласиз, тўғрими? Ахир, буларнинг барчаси “Ўзбек модели”нинг маҳсули эмасми? Буни хорижликлар ҳам билиб қолишди. Шунинг учун жаҳоннинг кўзга кўринган арбоблари, тиббиёт, таълим-тарбия, тадбиркорлик соҳаси раҳбарлари, олимлари Тошкентга, халқаро конференцияларга келиб, иш ўрганиб кетишаётир. Бу – уларнинг фойдасига. Энг муҳими, “Ўзбек модели” яратаётган “Ўзбек мўъжизаси”ни очиқ кўзлар кўрди. Ишонди. Тан олди.

Шунинг учун бўлса керак, атоқли сиёсатшунос Збигнев Бжезинский ўзининг машҳур “Буюк шахмат тахтаси” китобида Ўзбекистоннинг келажаги буюклигини унинг Амир Темур асос солган, пойтахти Самарқанд бўлган буюк салтанатнинг тўғридан-тўғри ворислари эканлиги, раҳбарияти ҳамда кўп сонли меҳнатсевар халқи билан боғлайди. У Ўзбекистон халқининг ғоявий ҳамжиҳатлиги дуч келаётган муаммоларнинг самарали ҳал қилинишига омил бўлаётганини, мамлакатнинг мустақиллик йилларида эришаётган ютуқларини эътироф этар экан, Ўзбекистон энди ҳеч қачон, бирорта давлатга қарам бўлмаслигини таъкидлайди. ( Бжезинский З. Великая шахматная доска. Перевод О. Ю. Уральской. М.: Междунар. отношения, 1998. С-158.) Қарор тарғибот-ташвиқот ишларида “Ислоҳот – ислоҳот учун эмас, аввало инсон учун” деган олижаноб даъват халқимизни сафарбар этгани, эришган барча ютуқларимизнинг ҳаётбахш манбаи бўлиб келаётганига алоҳида эътибор беришни тавсия этади. Дарҳақиқат, ҳар бир инсон – бебаҳо бойлик. Оллоҳ инсонни жами хилқатлардан азиз ва мукаррам қилиб яратди. Инсонгача ва у яралгандан кейин нима пайдо бўлган бўлса, барчаси инсон учун. Инсонга фидо. Инсонга восита. Шундай экан, ер юзида инсондан улуғ нима бўлиши мумкин?! Мустақиллик Сталиндан қолган “Давлат – машина, одам – унинг битта винтчаси”, деган тескари мантиққа қурилган қоидани бекор қилди. Халқ давлатга эмас, давлат халққа хизмат қилиши қатъий белгилаб қўйилди. Чунки халқ – давлатнинг асосий манбаи. Бу – адолатнинг биринчи тантанаси эди. Ана шу адолатдан келиб чиқиб “Ислоҳот – ислоҳот учун эмас, аввало инсон учун” деган даъват янгради. Миллионлаб миннатдор одамларнинг ҳаёти, фаровон рўзғори, замонавий автомобиллари, корхоналари шундан сўзламоқда. Ижтимоий ҳимояланган миннатдор оилалар, мулкдорлар, фермерлар, ўғил-қизларимиз, фуқароларимиз ҳар бир туман, шаҳар, маҳалла, қишлоқларда ислоҳотлардан баҳраманд.

БИРИНЧИЛАР Қарорда мустақиллик арафасида ва дастлабки йилларида мамлакатимиз кескин ижтимоий муаммолар гирдобида қолиб кетган таҳликали йиллар эсланган. Ўша қалтис пайтда вазиятни ижобий томонга буриш учун қилинган амалий ишлар моҳиятини теран акс эттириш тавсия этилган. Бу бежиз эмас. Хотира бизни ўтмишни унутишдан асрайди. Огоҳлантиради. Ибрат, оқибат дарсини ўтайди. Янада бирлаштиради. Буни “Мустақиллик арафасида ёхуд шўроларнинг сўнгги талвасаси” ҳужжатли фильми яққол тасдиқлайди. Дарҳақиқат, ўша йиллар воқеаларининг тасвири, уларни кўрган одамларнинг гувоҳликлари ҳозир олиб қолинмаса, кейин уларни тиклаш қийин бўлади. Бу келажак авлодларга мустақиллик осмондан тушмаганини, қандай оғир машаққат ва қаттиқ меҳнат, изтироблар эвазига келганини ҳужжатли, бадиий воситалар билан тушунтириш, кўрсатиш учун жуда зарур. Бундай ҳал қилувчи, лекин қалтис вазиятлар ривожланган давлатларнинг биринчи Президентлари тажрибасида учраган. Биринчиларга доим қийин бўлган. Буни оддий одам тасаввур қилиши қийин. АҚШнинг биринчи Президенти Жорж Вашингтон фаолияти ҳам бунга яққол мисол бўлади. Ўша пайтда АҚШнинг ҳурматли инсонларидан бири Жорж Вашингтон мамлакат ғарбидаги ерларни ўзлаштириш учун халққа берилишини талаб қилади. Бу талаб Англия қироли Георг III ни ғазаблантиради. Марказ (метрополия) ерни халққа беришни тақиқлайди. Халқ Вашингтон раҳбарлигида Марказ (метрополия)нинг буйруқларига итоат қилмайди. Халққа ер бера бошлайди. Қирол Георг III Америка халқини жазолаш учун

ҳарбий кучларни юборади. Шундан сўнг, 1775 йили Англиянинг Шимолий Америкадаги колониялари Конгресси Англияга қарши озодлик курашини бошлашга қарор қилади. Ўзларига раҳбар этиб Жорж Вашингтонни сайлашади. У америка халқини Англия мустамлакалигидан озод қилди. АҚШ Конституциясининг яратилишига раҳбарлик қилди. У АҚШнинг биринчи Президенти сифатида мамлакатни обод қилиб, йўллар қуриб, халқаро савдони йўлга қўйди. У “Қачонки аҳолини саводли, ҳунарли, бир сўз билан айтганда, маърифатли қилсаккина ривожланиш бўлади”, деган ғояни давлат сиёсатининг етакчи йўналиши сифатида амалга оширди. Миннатдор америка халқи уни “Миллат отаси” деб атади. Ўзбекистонда бу муаммоларни ечиш икки карра қийин кечди. Бу ўткир, қиррали тоғ устидан йўл топиб юришга ўхшарди. Чунки янги, мустақил давлат қуриш керак эди. Кичик бир хато ҳам кейинчалик тузатиб бўлмас оқибатларга олиб келиши мумкин эди. Шу сабабли бир қўл билан янги давлат қуриб, иккинчи қўл билан тинчликни, тартиб-интизомни ҳимоя қилишга тўғри келди. ЖАСОРАТЛИ ҚАДАМЛАР СССР – одамлардан тортиб олинган ер, мол-мулк ҳисобига қурилган талончи давлат эди. Унга Ўзбекистоннинг халқи эмас, пахтаси керак эди. Собиқ иттифоқда: “Ўзбек деганда – пахта, пахта деганда – ўзбек тушунилади”, деган ибора машҳур эди. Ўзбекистон улкан бир пахта цехига айлантирилган, лой томли, лойсувоқ уйларимизнинг остонасигача пахта, пахта, яна пахта эди. Шўролар 74 йил давомида халққа бор-йўғи 300 минг гектар ерни зўрға берган. Мустақиллик шўроларнинг бу жиноятига чек қўйди. Адолатни тиклади. Давлат раҳбари Ислом Каримов 2,5 миллион аҳолига 700 минг гектар суғориладиган ер бериш тўғрисида қарор қабул қилди. Бу

Ўзбекистонда совет давлатининг оч биқинига туширилган муштлардан бири бўлди. Айни вақтда бу – халқимизнинг 74 йиллик дардларига берилган биринчи дармон бўлди. Миллионлаб уйсиз аҳоли – уйли, миллионлаб ерсиз одамлар – ерли бўлди. Ўша кескин, ижтимоий муаммолар гирдоби кенгаяётган таҳликали пайтда шундай қилинмаганида нима бўларди? Фарғоналик меҳнат фахрийси Омонжон ота Ҳошимов гувоҳлик беради:“Ёшлар, невараларим, “Мустақилликдан олдин ҳаёт қанақа эди?”, деб сўраб қолишади. Шунда мен бир гап билан жавоб бераман: “ Биз эски тузумдан тешик тоғора билан чиқдик”. Бу нима дегани, деб сўрашади. Шунда ўзимнинг ҳаётимдан айтаман. Ҳозир манов гапни айтсам, ёшлар ишонмайди-да: 6 миллион тонна пахта етказиб берган ўзбек керакли пайтда отасига кафанликка 10 метр сурп топа олмасди. Брежнев деганлари, “Оқ олтинни олтин қўллар яратади”, деб қўйганига гўё хурсанд бўлиб юраверардик. Ўша кунлар дилим ачишиб мана бунақа шеърлар тўқиб ўзимга ўзим ўқиб юрардим: Олтин қўлдан косов қолди, қозони йўқ бир ўчоқ, Эгасига аранг тегди, қириб олинган пўчоқ” . Дон ўзингники бўлмаса – қўлда нонинг омонат. Бировнинг қўлига қарамсан. Шўролар яратиб қўйган кўп тузоқлардан бири – халқларни нондан қисиш эди. Мустақилликнинг биринчи йилларида мамлакатимизда очарчиликка бир неча кун қолган кунлар бўлди. Президент Ислом Каримовнинг халқаро сиёсий обрўси, матонати, метин иродаси, қабул қилган энг оқилона қарорлари очарчиликнинг олдини олди. Дунёнинг турли мамлакатларидан дон етказиб келтирилди. Ўзбекистон биринчи вазифалар қаторида дон мустақиллигига эришди. Биз Марказга нафақат сиёсий, балки иқтисодий, авваламбор, озиқ- овқат, саноат маҳсулотларида ҳам қарам эдик. Ўзбекистонга сут, мева, сабзавотлар (!) консерваланиб, четдан келтирилар эди.

Бугун озиқ-овқат масаласида кўзимиз ҳам, кўнглимиз ҳам тўқ. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг 98 фоизини ўзимизнинг деҳқон ва фермер хўжаликлари етказиб бераётир. Мана буни ғалаба демайдиларми?! Шўро даврида миллий маънавиятимиз “мистика”, "қолоқлик", “маданиятсизлик кўрсаткичи", "эскилик сарқити" дея камситилди. Бу ҳам камлик қилди. Кейинги авлодларга ўтиб қолмасин, деб мактаб дарсликларидан сиқиб чиқарилди. Мақсад – ота - боболарнинг миллий маънавий фазилатлари болаларига бошқа тилдаги сўздек тушунарсиз, бегона бўлишига эришиш эди. Бу борада анча натижаларга эришдилар ҳам. Буни ҳурматли ёзувчимиз Иброҳим Раҳимнинг шўро давридаги кузатувларидан бири ҳам тасдиқлайди: “ ... Кўпгина ёшларимиз “Инсоф”нималигини билиш у ёқда турсин, бу сўзнинг ўзиниҳам эшитмагандек, тушунмайдилар” (1990 йил). Бугун маънавият ва маърифат иши давлат сиёсатининг устувор йўналиши этиб белгиланган. Аждодларимизнинг табаррук номлари ва хотиралари, миллий маънавиятимиз тўла тикланди. 1991 йил 14 июнда, ҳали совет мафкураси ҳукмрон бўлиб турган бир пайтда юртимизда “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида” қонун қабул қилинди. Бу ўз вақтида қабул қилинган ниҳоятда оқилона ҳужжатлардан бири бўлди, зеро, одамлар миллий анъаналаримиз, миллий либосларимиз, ҳатто миллий ҳунармандчилигимизнинг тақиқланишларидан безиб кетган эди. Қўқонлик 97 ёшли тўқувчи Паттихон ая ўша қора кунлар ҳақида шундай гувоҳлик беради: “Шўролар тинчгина уйида ишлаб ўтирган ҳунармандларга кун бермасди. 1948 йилнинг ёз кунларидан бирида ичкари уйимизда бўз тўқиб ўтирган эдим. Бирдан ҳовлида шовқин кўтарилди. Бир пайт ичкарига тўртта комсомол бостириб кирди. “Санми, эскилик сарқитини уйида сақлаётган”, деб сўкишди. Тўқувчилик дўконимни синдириб, ҳовлига олиб

чиқиб, ёқиб юборишди. Дастгоҳимдан биргина мана бу тош хотира бўлиб қолган”. Президент Ислом Каримов 1990 йилнинг 20 январида Тошкент шаҳар фаоллари йиғилишида сўзлаган нутқида таълим тизими “қолдиқ” принципи асосида ишлашини кескин танқид қилиб: “Қолдиқ” принципи, айниқса зарарли эканини таъкидламоқчиман. Чунки бу принцип ҳар бир халқ учун энг қиммат нарсага – келажакка болта уради” , дея таъкидлаган эди. Кўпчилик Кадрлар тайёрлаш миллий дастурини 1997 йилда ишлаб чиқилиб, амалга оширилди, деб юради. Аслида бу ғоя ундан 7 йил илгари кўтарилган эди. Давлат раҳбари Ислом Каримов 1990 йил 4 августда “Бизга кадрлар тайёрлашнинг махсус миллий дастури керак” , деган масалани ўртага ташлайди. Бугун, 2013 йил. Эндиликда Миллий дастуримиздан нафақат биз, балки дунё баҳраманд – ўрганиб, фойдаланиб, миннатдор бўлмоқда. ЯНА ФАРЗАНДЛАРИМИЗ МАСАЛАСИ Озод ва обод Ватан ёшлари қандай бўлишлари керак? Бу саволга Президентимизнинг халқимизда машҳур бўлиб кетган “Фарзандларимиз биздан кўра кучли, билимли, доно ва албатта бахтли бўлишлари шарт!” деган даъвати жавоб. Ўз вақтида бу марра жуда-жуда баланд қўйилган эди. Бугун унинг натижалари ҳар биримизни қувонтирмоқда. Собиқ совет мактаби амалда ёшларни мустақил ҳаётга тайёрламас эди. Далил: 100 нафар мактаб битирувчисидан 90 нафари мактабни тугатиб, ҳунарсиз, бекорчи бўлиб кўчада қоларди. “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури” бунга чек қўйди. Бугун улар сентябрь ойида ё биринчи маошини, ёки биринчи стипендияларини оладилар. Яна бир мисол. 1991 йилда ўсмирларимиз Мексикани харитадан зўрға топарди. 2011 йилда ўсмирларимиз Мексикани ҳайратга солиб қайтишди. 15

ёшли болаларга “Ўзбекистон мустақиллигининг 20 йиллиги” кўкрак нишони, ўзимизда ишлаб чиқарилган “Спарк” енгил автомобили совға қилинди. Команда аъзоси, сирдарёлик 15 ёшли Бобур Давлатовга ҳам “Спарк” совға қилишди. У ғалати бола экан. Калитни олгач, “ва-у-у” деб жазавага тушмади, ўзини кўз-кўз ҳам қилмади. Камтарин, ўзбекона бир одоб билан: “Мен Президентимизнинг оддий қишлоқ болаларига яратиб берган шароит ва ғамхўрликлари туфайли шу кунга етдим. Жуда бахтлиман. Бугун отам Баҳодир Давлатовнинг туғилган кунлари. Машинамни у кишига совға қиламан”, деди. Бу гапларни ким айтаётир? Бобурми? Ёки “ҳам маънан, ҳам жисмонан баркамол авлод”нинг ёнимизда турган бир вакилими? Бизнингча, комил инсон ғояси 15 ёшли Бобурнинг тилидан сўзлади. Уларга миллионлаб ўсмирларимиз ҳавас билан қарашди. Ўзларига “Мен-чи?”, деб савол беришди. Бу ҳавас эртага 17 эмас, 170, 1700 ғолибни жаҳон шоҳсупаларига кўтаради. Бунга ишонамиз. Эртага қуёш чиқишига ишонгандек. ОНАЛАР ЭЪЗОЗИ Агарда бир киши умрингизни 6 йилга узайтириб берса, уни нима деб дуо қилардингиз? Бутун бошли халқнинг умри шунчага узайса-чи? Ўтган йилларда ўзбекистонликларнинг ўртача умри 67 ёшдан 73 ёшга узайди. Аёллар – мунис оналаримизнинг умри 75 ёшдан ошди. Оналари ҳаёт юртдошларимизга ҳавасимиз келади. Нуроталик кекса юртдошимиз, нафақадаги врачнинг хотирлашича, Ўзбекистон бир пайтлар оналар ва болалар ўлимининг сони жиҳатидан собиқ иттифоқда доимий иккинчи-учинчи ўринларда турган. Бу ҳақда гапириш, ёзиш мумкин бўлмаган. Марказдан жойларга (жумладан, Нуротага) бурчагига “махфий” деган тамға босилган циркулярлар келиб турган.

Мустақиллик бу мудҳиш геноцидни тўхтатди. Юз минглаб она- болаларимизни ажал чангалидан сақлаб қолди. Бугунги кунга келиб, Ўзбекистонда оналар ўлими 2 баравардан кўпроқ, болалар ўлими эса 3 бараварга камайди. Бугун дунё она ва бола саломатлигини сақлашда бизнинг тажрибамизни ўрганаётир. Бу ҳақда Тошкентда бўлиб ўтган халқаро конференция иштирокчиларининг фикрларидан фойдаланилса, тарғибот самарадорлиги янада ошади. Аёл зотини эъзозлашда Ўзбекистон собитқадам. Бу – Ўзбекистон халқининг ярмидан кўпи алоҳида ҳурмат-эътибор топаётир, дегани. Бундан ҳар бир хонадон чароғон бўлаётир. Бу чароғонликдан халқимизнинг иккинчи ярми ҳам албатта баҳраманд. ШАҲАРЛАШАЁТГАН МАМЛАКАТ Мамлакатимиз, шаҳар ва қишлоқларимиз қиёфаси янгиланиб, чирой очиб, обод ва гўзал бўлиб бораётир. Халқимизнинг асосий қисми қишлоқда яшайди. Улар учун муносиб турмуш шароитини яратиш, ижтимоий инфратузилма тармоқларини барпо этиш бўйича махсус давлат дастурлари халқимиз фаровонлигининг амалий намойиши бўлмоқда. Советлар оламга “шаҳар билан қишлоқ тафовутини йўқотамиз!” деб жар солишди. Лекин 74 йилда биз сўнгги 4 йилда қилган ишни ҳам қила олмади (Аслида буни истармиди?). Айрим давлатларда бу муаммо ҳали кун тартибига ҳам қўйилган эмас, газеталарининг “Пойтахтда – ХХI аср, 100 км юрсанг – XVIII аср”, деб ёзаётгани одамнинг раҳмини келтиради. Халқимиз ҳар ҳафта, ҳар ойда бир янги манзаранинг гувоҳи бўлаётир. Ҳар бир туманда янги, замонавий маҳаллалар қад кўтармоқда. Бу бири биридан гўзал, ярқираб турган шинам биноларни кўрганлар – маҳлиё. “Ўзбекистонда уйлар пухта ва мукаммал лойиҳалар асосида қурилмоқда, – дейди Нидерландиянинг “Laurey Architecture & Environment”

компанияси директори, архитектор Роланд Лаурей . – Уларда уй эгаларининг эркин ва бахтли яшаши учун барча қулайликлар яратилган. Бу ерда ободонлаштириш ишлари, жумладан, турли дарахт кўчатларини экиш яхши одатга айлангани ғоят қувончли. Бухородаги Пойи Калон мажмуасидаги обидалар шу қадар мустаҳкам қурилган эканки, орадан неча юз йиллар ўтса-да, кучли зилзилаларга ҳам бардош бериб турибди. Бу – Ўзбекистонда меъморчилик азалдан юксак даражада тараққий этганидан далолат. Президент Ислом Каримов ташаббуси билан қишлоқларингизда комплекс равишда барпо этилаётган ушбу массивлар ва уй-жойлар ҳам кўп асрлар халқингизга хизмат қилишига ишонаман.” Нимагаки эришган бўлсак, уларнинг негизида одамларимизнинг сиёсий, ҳуқуқий, маданий савияси ва ижтимоий фаоллиги мужассам бўлди. Шунинг учун ҳам Қарорда халқимизнинг “барча ютуқларимизнинг ижодкори ва бунёдкори” эканлиги чуқур ҳурмат билан тилга олинган. Яъни, халқимизнинг онгу тафаккури, дунёқараши, ишга, ҳаётга муносабати бутунлай ўзгариб, дахлдорлик туйғуси, ўз кучи ва имкониятларига ишончи мустаҳкамланиб бораётгани таъкидланган. Мана шу эмасми, юксалаётган маънавиятнинг бунёдкорлик кучи- қудрати? Аввал одамларнинг онги, қалбига эзгу ниятлар жо қилинди. Ўз навбатида, бу қутлуғ ниятлар миллионлаб кўз, тил, қўлларни бунёдкорлик ишларига сафарбар қилди. НОТИНЧ ДУНЁ “Мамлакатнинг тинч ўтган бир куни қанча тураркан?”, деб ўйлаб кўрганмисиз? Бунинг баҳосини битта рақамда чиқарса ҳам бўлади, албатта. Лекин биз учун энг муҳими – юртимиздаги тинчлик. Миллатлар орасидаги, динлар орасидаги дўстлик, ҳамфикрлик, ҳамкорлик, меҳр-оқибат. Бу

бошқаларнинг ҳавасини келтирмоқда. Бугун Ўзбекистонда яшаётган 130 дан ортиқ миллат ва элат вакилларидан мана бундай сўзларни эшитаяпмиз. Жумладан, тошкентлик Виктор Пак: “Ўзбеклар корейс халқига ўз бағридан жой берган. Корейслар 1937 йилда келиб, шу юртни Ватаним деб яшаяпти. Ўзбекистон ҳаётининг барча соҳаларида фаол иштирок этаяпти. Масалан, мен фақат Ўзбекистонда ўзимни инсон, шахс сифатида ҳис қиламан, тўкис ҳаёт кечиряпман. Яқинда Жанубий Кореяга борган эдим. Бир ҳафта зўрға турдим. Ўзбекистонимни соғиндим. Тез қайтиб келдим. Баъзан мендан: “Сиз Ўзбекистонни Ватаним деб ҳисоблайсизми?”, деб сўраб қолишади. Мен: “Менинг Ватаним юрагимда, юрагим эса Ўзбекистонники”, – деб жавоб бераман”, дейди соф ўзбек тилида. Бу неъматларнинг қадрига етиб, улуғ аждодимиз Заҳириддин Муҳаммад Бобур айтганидек, “ Бир неъматга – бир шукр, бир шукрга – бир неъмат” , деб яшамоқ керак. Доим огоҳ, сергак, маънавий уйғоқ, фидойиларга айланмоғимиз шарт. Қарор бизни ана шунга даъват қилаётир. Мустақиллик бизлар учун кўзларимизнинг қорачиғи. Кўз қорачиғи қандай асралса, мустақилигимизни ҳам шундай асрашга даъват этмоқда. Мустақил Ўзбекистон ташқи олам билан муносабатларини ўзаро тенглик, ўзаро ҳурмат асосида, очиқ ва ошкора олиб бормоқда: у ўз мустақиллигини ҳаёт-мамот масаласи деб билади. Ҳамкорларига, тузган келишув, шартномаларига содиқ. Бизга тинчлик, фақат тинчлик керак. Чунки қиладиган ишимиз жуда кўп. Биз мураккаб, таҳликали замонда яшаяпмиз. Тўрт томонимизда нотинчлик. Агар ташқарида бир ўт чиқса, унинг тутуни ичкарига киради. Глобаллашади. Афғонистон – ана шундай дардли муаммолар маконига айланиб турибди. Президентимиз яқин-узоқ, катта-кичик давлатлар раҳбарлари билан бунинг олдини олиш ташвишида қайғурмоқда. Катта- кичик, узоқ-яқин давлатлар раҳбарларига, жаҳон жамоатчилигига: “Бу офат кириб келгач, жонимиз эвазига, миллиардлаб маблағлар эвазига

тўхтатмайлик, тинч йўл – сиёсий йўл билан олдини олайлик, бунинг учун ҳозир вақт ҳам, имконият ҳам бор”, деб даъват қилмоқда. Билмаганлар бу – фақат Ўзбекистоннинг тинчлиги учун қилинмоқда, дейишмоқда. Билганлар – Президент Ислом Каримов Афғонистондан чиқиб Марказий Осиёга, ундан чиқиб бутун дунёга тарқалиб кетиши мумкин бўлган балонинг йўлини тўсмоқда, дейишмоқда. Барча давлат раҳбарлари дахлдорлик кўрсатиб, бу имкониятдан фойдаланиб қолишлари керак. Акс ҳолда, Президент Ислом Каримов огоҳлантирган, лекин лоқайд қаралгани учун минглаб одамларнинг ёстиғини қуритган, қуритаётган терроризмдек янги бир балога дуч келишлари мумкин. Ҳозир “Менинг уйим четда”, дейдиган замон эмас. Ҳамма бир-бирига қўшни. Эртага кеч бўлиши мумкин. Ўзбекистон жаҳонни огоҳ этмоқда. Мустақиллик – ўзбек халқининг тарихий ғалабасидир. Шу сабабли, бугун барча юртдошларимиз аввало ўзимизнинг, ундан кейин жаҳоннинг юзлаб машҳур арбобларига, олим, эксперту мутахассисларига қўшилиб: м атонати, сиёсий маҳорати, метин иродаси билан халқимизнинг бурнини қонатмай мустақилликка олиб чиққан; юртимизни неча бор қонли фожиалардан асраб қолган; халқини ўзгалардан ва ўзимиздан чиққан, “ўзгалардан” ҳимоя қилган; Соҳибқирон Амир Темур салтанатидан кейин ҳамма унутган Ўзбекистонни 20 йилда дунёга машҳур қилган; Ўзбекистоннинг барча болаларини “Менинг фарзандларим!” деб, ўз ҳаётини уларнинг бахтига бағишлаган; жаҳоннинг энг ривожланган давлатлари қаторига кираётган янги Ўзбекистоннинг асосчиси; элим деб, юртим деб ёниб яшаётган, бутун халқимизни шу улуғ мақсад йўлида руҳлантириб келаётган Президентимиз Ислом Каримовга байрам муносабати билан ўзининг чуқур эҳтиромларини яна бир бор ҳис қилиши табиийдир. Юртбошимиз ҳар йили Мустақиллик байрамига бағишланган бош тантаналарда иштирок этиб, халқимизга ўзининг самимий табрикларини изҳор этар экан, ушбу ҳаяжонли лаҳзаларда: “Мустақиллигимиз абадий бўлсин!” дея чин юракдан тилак билдиради. Бу эзгу тилак нафақат

давлатимиз раҳбарининг, балки асрий орзулари рўёбга чиққан ўттиз миллионли халқимизнинг ҳам шукронага тўла тилагига айланган, десак, айни ҳақиқатдир. Бу тилак эртага туғиладиган, мана шу табаррук юртни муқаддас Ватан билиб, уни янада обод қиладиган, гуллаб-яшнатадиган келгуси наслларнинг ҳам мангу тилаги бўлиб қолажак. Мустақиллигимиз абадий бўлсин!

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати: 1. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. –Т.: “Ўзбекистон”. 2008. 2. Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. 1-жилд. -Т.: “Ўзбекистон”, 1996. 3. Каримов И.А. Биздан озод ва обод Ватан қолсин. 2 -жилд . – Т.: “ Ўзбекистон ” , 1996. 4. Каримов И.А. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. 3-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 1996. 5. Каримов И.А. Бунёдкорлик йўлидан. 4-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 1996. 6. Каримов И.А. Янгича фикрлаш ва ишлаш – давр талаби. 5 -жилд . – Т.: Ўзбекистон, 1997. 7. Каримов И.А. Хавфсизлик ва барқарор тараққиёт йўлидан. 6 -жил д. –Т.: “Ўзбекистон”, 1998. 8. Каримов И.А. Биз келажагимизни ўз қўлимиз билан қурамиз. 7-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 1999. 9. Каримов И.А. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт – пировард мақсадимиз. 8-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 2000. 10. Каримов И.А. Ватан равнақи учун ҳар биримиз масъулмиз. 9-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 2001. 11. Каримов И.А. Хавфсизлик ва тинчлик учун курашмоқ керак. 10-жилд. –Т.: “Ўзбекистон”, 2002.

O'xshashlar

Маънавият ва унинг кишилик жамиятида тутган урни

Шахс маънавияти ва уни шакллантириш омиллари

Ҳиндистон динлари - ведизм, брахманлик, ҳиндуийлик, жайнизм ва сикхийлик

Ҳиндистон динлари - ведизм, брахманлик, ҳиндуийлик, жайнизм ва сикхийлик

Даосизм