MTMning yer maydonchalari - Maktabgacha va boshlang'ich ta'lim - Referatlar

MTMning yer maydonchalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

348.009765625 KB

Ko'chirib olish

MTMning yer maydonchalari Reja: 1. MTMda tabiat burchagini tashkil etishning o‘ziga xosligi 2. Turli yosh guruxlarda tabiat burchagini tashkil etishning metodikasi. 3. Yer maydonchasining ta’limiy tarbiyaviy ahamiyati. 4. MTMning yer maydonchasining ekinzor va gulzorlari. 5. Maydonchada hayvonlarni saqlash.

MTMda tabiat burchagini tashkil etishning o‘ziga xosligi. Bolalar bog‘chasida bolalarni tabiat bilan tanishtirish u bilan doimo bevosita munosabatda bo‘lishni talab qiladi. Buni ta’minlovchi shartlardan biri bolalar bog‘chasida jonli tabiat burchagini bo‘lishidir. Bolalarni tabiat bilan uzviy, davomli va sistemali tarzda tanishtirish ularda jonli tabiat burchagida yashovchilar haqida chuqur va puxta bilimlarni, mehnat, malaka hamda ko‘nikmalarni hosil qilish, kuzatuvchanlikni o‘stirish uchun sharoit yaratadi. Ana shu malaka va ko‘nikmalar asosida tabiatga extiyotkorona munosabat ham, unga qiziqish ham tarbiyalanadi. Tabiat burchagi bolalarning diqqatini burchakda yashovchi bir necha xayvonlarga, ularning o‘ziga xos belgilariga qaratish va shu bilan bolalarning chuqur, mustahkam bilimga ega bo‘lishlariga imkon yaratadi. Tabiatda bolalar uchratadigan xayvon va o‘simliklarning xilma-xilligi ular hayotidagi umumiy, ahamiyatli hamda qonuniy tomonlarni ajratib ko‘rsatishni qiyinlashtiradi. Cheklangan miqdordagi maxsus tanlangan obyektlar bilan tabiat burchagida tanishtirish bu murakkab hamda muhim vazifani hal etish imkoniyatini beradi. Tabiat burchagida yashovchilarning taloviy yaqinligi ham ahamiyatlidir. Bolalar, masalan, akvariumdagi baliklarni yaxshilab ko‘rish, ularni uzoq muddat davomida kuzatish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.

Jonli tabiat burchagi uchun o‘simlik va xayvonlarni tanlashda bir qator talablarni nazarda tutish lozim. Ular quyidagilardir: - o‘simlik yoki xayvon u yoki bu ekologik guruhga xos bo‘lishi lozim. Bunda bolalarni o‘simlik va xayvonlarning katta guruhi uchun xarakterli bo‘lgan, asosiy, o‘ziga xos belgilari, yashash sharoitlari bilan tanishtirish imkoni yaratiladi; - tabiat burchagida yashovchilarni parvarish qilish, qilinadigan mehnatning sifati, xarakteri, unga sarflanadigan kuch va vaqtiga ko‘ra maktabgacha yoshdagi bolalarning yoshiga mos (tarbiyachining ishtiroki va rahbarligi ostida) bo‘lishi lozim. Shuning uchun «beor» o‘simliklar va ovqatni tanlamaydigan xayvonlar tanlanadi; - tabiat burchagidagi xayvon va o‘simliklar tashqi ko‘rinishidan yorqin, jozibador, maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning hali unchalik barqaror bo‘lmagan diqqatini o‘ziga jalb qila oladigan bo‘lishi kerak; - tabiat burchagida bu turdagi o‘simlik va xayvonlarning bir necha xili mavjud bo‘lishi lozim. Chunki bolalar kuzatish obyektida faqat umumiy belgilarnigina emas, balki o‘ziga xos xususiyatli belgilarni ham ko‘ra olishlari kerak. Bu bolalarning tirik organizmlarning xilma-xilligi hamda takrorlanmasligini bilib olishlariga yordam beradi; - tabiat burchagida o‘simlik va xayvonlar tamoman xavfsiz bo‘lishi, bolalarning sog‘liqlariga hech qanday zarar yetkazmasligi lozim; - o‘simlik va xayvonlarning bolalar muassasasi binosidagi hayot faoliyati, o‘sishi va rivojlanishida binoning doimiy haroratini, karbonat angidrit gazining konsentratsiyasini, quruqligini, shovqin-suronning mavjudligini hisobga olish lozim. Xayvon va o‘simliklarni tabiat burchagiga joylashtirishda, birinchi navbatda, ularning biologik xususiyatlari hamda ehtiyojlariga e’tibor berish lozim. Masalan, ba’zi xona o‘simliklari (chiroqgul, kaktus va boshqalar) quyosh nurini ko‘proq bo‘lishini talab qiladi, shuning uchun ularni eng yorug‘ joyga qo‘yish lozim, ba’zilari esa (masalan, uzambarg gunafshasi) tik tushib turuvchi quyosh nuriga

bardosh bera olmaydi. Shu bilan birga jonli tabiat burchagi ko‘zni quvontirishi, bezashi lozim. Bunda, obyektlarni shunday joylashtirish kerakki, bolalar ularning yoniga bemalol kela otishlari, kuzata olishlari va unda mehnat qila olishlari mumkin bo‘lsin. Tabiat burchagida yashovchilarni doimiy va vaqtincha yashovchilarga ajratish mumkin. Doimiy yashovchilarga xona gullari, qafasdagi qushlar, akvariumdagi baliqlar, katta guruhlarda esa xayvonlar kiradi. Vaqtincha yashovchilaiga qisqa muddatga olib kiriladigan mahalliy o‘lka o‘simligi, xayvonlar, dastlabki bahorgi gullar, kuzda qiyg‘os gullaydigan gulxonadagi dekorativ o‘simliklar, xonadagi manzarali o‘simliklar, hasharotlar va shu kabilar kiradi. Turli yosh guruxlarda tabiat burchagini tashkil etish metodikasi. Kichik yosh guruhining tabiat burchagi. Kichik guruh tabiat burchagi uchun o‘simlik va xayvonlarni tanlashda eng avvalo bolalarning narsalarni idrok etish xususiyatlari shuningdek, ta’limiy masalalar nazarda tutiladi. Kichkintoylar 2—3 xil o‘simlikni bilib olishlari va ularning asosiy qismlarini (bargi, poyasi, guli) farqlay olib, nomlarini aytishlari lozim.

Ikkinchi kichik guruxdagi bolalar o‘simliklarni parvarish qilishga jalb qilinadilar: ular o‘simliklarga suv quyadilar (suvni kattalar tayyorlab beradi, qancha quyish lozimligini ham ular ko‘rsatishadi), nam latta bilan o‘simliklarning barglarini artadilar. Xayvonlarni kuzatar ekanlar, bolalar xayvonlarni tashqi aniq belgilariga: gavda qismlari, harakatlanish xarakteri, chiqaradigan ovozlari va hokazolarga ko‘ra tanib olishni, tanasining asosiy qismlarini farqlashni o‘rganib oladilar. Tarbiyachi bolalarni kuzatishga, savolni anglashga, diqqatni kuzatilayotgan narsaga qaratib, uncha murakkab bo‘lmagan harakatlaridan foydalanishga, kuzatish jarayonida berilgan savollarga javob qaytarishga o‘rgatadi. Kichik yosh guruhning tabiat burchagiga asosiy qismlari (poyasi, bargi) aniq ifodalangan va yorqin, qiyg‘os hamda uzoq gullaydigan o‘simliklar joylashtiriladi. Masalan: xina, azaliya, fuksiya, xitoy atirguli va hokazolar. Aytib o‘tilgan turlardan yil davomida kuzatish uchun 3-4 o‘simlik tanlanadi. Ularning ba’zilari 2 nusxada bo‘lishi lozim. Bular ichidan bolalar bir xil o‘simliklarni topib, ajratib ko‘rsatishni o‘rganadilar. Ilk yoshdagilarning ikkinchi guruh tabiat burchagiga akvarium joylashtiriladi. Akvariumga kichkintoylarning idrok etish xususiyatlaridan kelib chiqib, chiroyli rangdagi, yilning ko‘p qismida faol yashaydigan, ozuqani shoshib-pishib yeydigan

baliqlarni tanlash lozim (masalan, oddiy tilla baliq, tilla yoki kumush rangdagi tovon baliqlar). Kichik yosh guruhlarning tabiat burchagida qushlarni ham saqlash mumkin. Qushning patlari chiroyli, o‘zi xushchaqchaq bo‘lishi, ovqat tanlamasligi, qafasda ham sayrashi maqsadga muvofikdir. Konareyka xuddi shunday qushlardandir. Biroq imkon bo‘lsa, sa’va, snegirni saqlash lozim. Kichik yosh guruh tabiat burchagida sut emizuvchilarni doimo saqlash mumkin emas. O‘rta yosh guruh tabiat burchagi . O‘rta yosh guruxdagi bolalarda narsalarning xususiyat va sifatlarini (shaklining xilma-xilligi, rangi, kattaligi, sathining xarakteri va shu kabilar) ko‘ra olish malakasi hosil qilinadi. Bolalar solishtirib ko‘rishning murakkabroq usullarini egallaydilar, narsalarning farqi va o‘xshashligini aniqlashni, ularni u yoki bu belgilariga ko‘ra umumlashtirishni o‘rganadilar. O‘simlik va xayvonlar haqidagi bilimlar murakkablashadi. Bolalar o‘simliklarning xususiyatlarini aniq farqlashni boshlaydilar, ularning hayotlari uchun zarur bo‘lgan sharoitlari bilan tanishadilar. Shu bilan bolalar ko‘rganda taniydigan hamda nomlarini biladigan o‘simliklar soni ortib boradi. Besh yoshga qadam qo‘ygan bola hayvonlar bilan tanishar ekan, ularning tashqi ko‘rinishi, tuzilishi, harakat qilishi, ovqatlanishining o‘ziga xosiigini va dastlabki bog‘liqlik — harakat qilish xarakteri oyoqlarining tuzilishiga bog‘liq ekanligini bilib oladi. Jonli tabiat burchagida yashovchilarni parvarish qilish jarayonida bolalar unchalik murakkab bo‘lmagan ko‘nikmalarni egallaydilar, bular — o‘simlikni toza saqlash, uni to‘g‘ri sug‘orish, suvdon va oxur (donxo‘rak)larni yuvish, ozuqa berish kabi. Bu yoshdagi bolalar o‘simlik va xayvonlarni kuzatar ekanlar, ularning o‘sishi va rivojlanishidagi o‘zgarishlarni qayd qiladilar. O‘z kuzatishlarini to‘g‘ri gapirib berishni o‘rganadilar. O‘rta yosh guruhdagi bolalarning jonli tabiat haqidagi dunyoqarashlarini kengaytirish maqsadida tabiat burchagining aholisini to‘ldirib, boyitib turish talab qilinadi. Xona o‘simliklari turli shakl va hajmdagi barglarga ega bo‘lishi lozim, chunki bolalar o‘simliklarni ozoda saqlashning o‘zlari uchun yangi bo‘lgan usullarini egallaydilar, egilgan barglarni mo‘yqalam bilan artadilar, gullarga suv purkaydilar. Bunda bolalar parvarish qilish usulini barglarning xarakteriga: kattaligi, miqdori, sathining

xarakteri, pishiqligiga ko‘ra aniqlashni o‘rganadilar. O‘rta yosh guruh jonli tabiat burchagida doimiy yashovchilar sifatida sut emizuvchilarni ham saqlash mumkin. Bu yoshdagi bolalar ularni parvarish qilishning oddiy malakalarini bemalol egallay oladilar. Xatti-harakatiga ko‘ra qiziqarli bo‘lgan dengiz cho‘chqasi va siriya ogrnaxonlarini joylashtirish maqsadga muvofiqdir. Ularni parvarish qilish qiyin emas, ular vaqt va muhitga oson moslashadigan jonivorlardir. Katta yosh guruh tabiat burchagi . Katta yosh guruhida narsalarni kuzatish, solishtirib ko‘rish, ularni turli belgilariga qarab umumlashtirish ko‘nikmalarini shakllantirish davom ettiriladi. Kuzatishlarning asosiy mazmuni o‘simlik va xayvonlarni o‘sishi hamda rivojlanishini, ularning mavsumlarda o‘zgarishlarini aniqlashdan iborat bo‘ladi. Bolalar o‘simlik o‘sishi uchun yorug‘lik, nam, issiqlik, tuprokdan oziqlanishini, turli o‘simlik turli mikdordagi yorug‘lik va namlik talab qilishini bilishlari kerak. Bolalarni o‘simliklar, ularning tashqi tuzilishining xususiyatlari, faqat barglarigina emas, balki poya va gullarining ham xilma-xilligi bilan tanishtirish davom ettiriladi. O‘simliklarni parvarish qilish usuli asosida barg va poyalarni xarakteriga ko‘ra aniqlash, o‘simlikni ozoda saqlash ko‘nikmasi mustahkamlanadi. O‘simliklarni o‘rganishda ularni ko‘paytirishning ba’zi usullari, jumladan, poyasini «qalamcha» qilib ko‘paytirish haqidagi bilimlar ham kiritiladi. Bularning barchasi jonli tabiat burchagini yangi o‘simliklar — xilma-xil poyali, chirmashadigan, yoyilib o‘sadigan yoki tik poyali, piyozli, kartoshka piyozli va shu kabilar bilan to‘ldirib borishni talab qiladi. Tradeskansiyaning 2—3 xil turi, xona uzumi, plyush, chirmashuvchi fakus, aloye, zigokakfus, epifiltyum, siklatnen, primula, amarilis, klavniya kabilar shular qatoriga kiradi. Bu o‘simliklarning shakli va barglari, poyasi, gullari xarakteriga ko‘ra xilmaxil bo‘lib, quyosh nuri va suvga extiyojlari ham turlichadir. Katta guruh bolalarining jonli tabiat burchagi uchun xayvonlarni tanlashda asosiy vazifa xayvonlarning yashash muhit sharoitlariga moslashish xususiyatlari haqidagi boshlang‘ich bilimlarni shakllantirishni ta’minlashdir.

Akvariumda issiqsevar, tirik tutiladigan va ikra tashlaydigan baliqlar guruhi — mechenosets, skalyariy, guppi va shu kabilarni saqlash maqsadga muvofikdir. Katta guruh tabiat burchagida toshbaqaning istalgan turini saqlagan yaxshi. Odatda bu jonivor qishda qisqa muddatli uyquga ketadi. Agar toshbaqa tabiat burchagida bir necha yildan beri yashayotgan bo‘lsa u uxlamasligi mumkin, biroq u bu davrda lanj bo‘lib qoladi, ozuqani istaristamas yeydi. Bunday holatning sababini hamda uning yashash uchun mos sharoitni faqat maktabgacha ta’lim yoshidagi katta bolalar tushunishlari va yaratishlari mumkin. Sutemizuvchilarni tanlash ham juda xilma-xildir. Bu guruh burchagida «dengiz cho‘chqasi»dan tashqari tipratikan, olmaxon ham bo‘lishi kerak. Olmaxon tabiat burchagida yashovchi boshqa sutemizuvchilarga nisbatan mavsumlarda o‘z hayot tarzini ko‘proq o‘zgartiradi. Bu o‘zgarishlar xayvonlarning tabiatdagi hayot sharoitlariga bog‘liqligini maktabgacha ta’lim yoshidagi katta bolalar bilishlari kerak. Maktabgacha tayyorlov guruhining tabiat burchagi . Tayyorlov guruhida bolalarni tabiat bilan tanishtirishning asosiy vazifasi ularda tabiat olamidagi muhim bog‘liqliklar — o‘simliklarning kompleks sharoitlarga (namlik, issiqlik, yoruglik va shu kabilar), xayvonlarning tashqi tuzilishi va hayot tarzi, yashash muhitiga bog‘liqligi haqida elementar bilimlarni shakllantirishdir. Bolalar turli mavsumlarda o‘simlik va xayvonlar hayotida sodir bo‘layotgan doimiy takrorlanuvchi o‘zgarishlar, ularning o‘sish va rivojlanishining asosiy davrlari bilan tanishadilar.

O‘simliklar dunyosi haqidagi bilimlar mazmuniga ularni ko‘paytirishning ba’zi usullari haqidagi bilimlar kiritiladi. Bolalar narsalarning muhim, umumiy belgilarini ularning o‘zgaruvchanligiga ko‘ra bilishlari kerak. Shunga ko‘ra o‘simlik va xayvonlarni tanlashda faqatgina tuzilishining xilma-xilligiga emas, balki muhitning ma’lum sharoitlarga moslashganligiga ham e’tibor beriladi. Bolalar o‘simliklarni sug‘orish (suvning mikdori va sug‘orishning takrorlanishi) o‘simlikning tabiatdagi yashash muhitiga (tropik botqoqliklar va soy, changalzorlar, quruq cho‘l va dashtlar), shuningdek, yil fasllariga bog‘liqligini anglab olishlari uchun jonli tabiat burchagiga, yilning 10 oyi davomida juda nam tuproqda o‘sadigan papirusni, suvni kam talab qiladigan va onda-sonda sug‘oriladigan kaktusni (1-2 turini), namga ehtiyoji katta bo‘lgan pirimula, tradiskantsiyani hamda o‘rtacha sug‘orishni talab qiladigan uzambarg gunafshasini qo‘yish zarur. Qishda ko‘pgina subtropik o‘simliklar sug‘orishni uncha ko‘p talab qilmaydi. Tabiat burchagidagi o‘simliklarning o‘sishi va rivojlanishini tabiiy sharoitdagi o‘sish sharoitlari bilan aloqasi haqida boshqa o‘simliklar ham, ayniqsa liliya va amarillis oilasiga taalluqli bo‘lgan — amarillis, kliviya, krinitm, dratsena, gemanius va shu kabilar dalolat beradi. Mazkur o‘simliklar uchun qishning birinchi davri — tinchlik davri bo‘lib, bu vaqtda sug‘orish deyarli to‘xtatiladi.

Xona o‘simliklarini ko‘paytirish usullari xilma-xildir: yorongul. begoniya-reks, sanseyera va boshqalar novdalaridan, aspidistra, asparagus va shu kabilar butoqchalaridan ko‘paytiriladi. «Tirik tug‘iluvchi» o‘simliklardan — toshyorar, xloroftium, briofillyum bolalarda katta qiziqish uyg‘otadi. Akvariumdagi baliqlar ham (ularning 2-3 turi bo‘lishi kerak) mahalliy suv havzalaridagi issiqsevar baliqlardir. Bu guruhlarning xar biri, garchi unchalik murakkab bo‘lmasada, boqishda alohida sharoit talab qiladi. Maktabgacha tayyorlov guruhining tabiat burchagida tutqunlikda bola ochadigan qushlarni, yozda esa maydonchada tovuq, o‘rdaklarni (mahalliy sharoitga ko‘ra) boqish maqsadga muvofiqdir. Sutemizuvchilardan tabiat burchagida istalgan jonivor, ayniqsa hayot tarzi mavsumga muvofiq o‘zgaradiganlarini (tipratikan, olmaxon), bog‘cha hovlilarida esa katta bolalar quyonlarni parvarishlab boqishlari mumkin. Maktabgacha ta’lim muassasalarining yer maydonchasi. Maktabgacha ta’lim muassasalarining yer maydonchasi bo‘lib, bolalar ko‘p vaqtlarini o‘sha srda o‘tkazadilar. Maydoncha - o‘yinlar, sayrlar, mashg‘ulotlar o‘tkaziladigan butun yil danomida o‘simlik va hayvonlarni kuzatadigan joydir. Maydonchada daraxtlar, butalar, ekinzor, gulxona, mevali daraxtlarning bo‘lishi katta ta’limiy va tarbiyaviy: ahamiyatga ega. Bolalar tarbiyachi bilan birga o‘simliklarni o‘stiradilar, ularni parvarish qiladilar, o‘sishi va rivojlanishn haqida aniq tasavvurlarga ega bo‘ladilar. Bolalarga o‘simliklarni pavarish qilish jarayonida, tuproqqa ishlov berishda zarur buladigan oddiy asboblardan foydalanish ko‘nikmasi hosil bo‘ladi hamda tabiatga unda yashovchilarga nisbatan

ehtiyotkorona munosabatda bo‘lish kabi hislatlar tarbiyalanadi. Maydonchani chiroyli, nafosatli bezatilishi bolalarda badiiy va go‘zallikni his qilish, vatanparvarlik kabi nozik xislatlarni tarbiyalaydi. Bolalarda o‘z o‘lkasini sevishi, o‘z o‘lkasining tabiatini bilishi katta ahamiyatga ega. shu maqsadda maydonchaga ekiladigan daraxtlar o‘simliklar mana shu o‘lka tabiatiga, iqlimga mos bulishi zarur. Ekinzorni tashkil yetishda dastur mazmunidan kelib chiqhan holda bir guruh uchun poliz ekinlari tanlanadi. Kichik guruh uchun urug‘lari xomligicha iste’mol qilish mumkin bo‘lgan: sabzi, rediska tavsiya etiladi. O‘rta guruxda ham xuddi shular yekiladi. Biroq; imkoni boricha,: ikki xil navi ya’ni kizil va ok. rediska ekiladi- Maksad bolalar ularni solshtirib o‘xshash va farkli tomonlarini anglamog‘i lozim Katta guruxda bolalar uchun tavsiya yetilgan barcha sabzavot o‘simliklari ekiladi. Gulzorni tashkil yetishda, maktabgacha ta’lim muassasasining tabiiy sharoitini hisobga olgan holda, erta bahordan to kech kuzgacha gullaydigan o‘simliklar tanlanadi. Masalan: lola, narsiss (chuchmoma), kapalakgul, qo‘qongul kabi gullar tanlanib, ularni markaziga baland buyli, chetlariga past buyli gullar tanlanadi. Yer maydonchasida bahor, yoz oylarida jonli tabiat burchagi tashkil yetiladi. MTMning tabiiy sharoitini hisobga olgan holda, jonli tabiat burchagida quyonlarni. tovuqlarni, o‘rdaklarni boqib parvarish qilish mumkin. Bu bolalar joiivorlarni parvarish qilish, ko‘nikma masalalarini tarbiyalash, ularga nisbatan g‘amgxo‘rlik munosabatlarini chuqurroq tarbiyalashga yordam beradi. Yer maydonchasida har bir yosh guruh uchun o‘yin va jismoniy tarbiya maydonchalari, tabiiy material bilan o‘ynash uchun kum solingan yashiklar kichikroq xovuz bo‘lishi lozim. Jonivorlar quyon va tovuqlar boqish uchun joyi ajratiladi.

Kichik guruh bolalari uchun ekinzor maydoni har bir bolaga 1 kvm hisobidan tashkil qilinadi. O‘rta guruh bolalari uchun norma 1,5 kvm gacha, katta tayyorlov guruh, bolalari uchun 1,5-2 kvm gacha oshiriladi. Ekinzor atrofi past bo‘yli o‘simliklar bilan o‘raladi. Atrofi o‘ralgan ekinzor chiroyli ko‘rinishga ega bo‘lishi bilan birga, guruxlarni bir - biridan tabiiy ajratib turadi. Ekinzor uchun tanlangan urug‘lar yuqori iavli axshi ekish xususiyatiga ega bo‘lishi kerak. Ekilgan urug‘larning asosiy sifat ko‘rsatkichi uning unib chiqishidir. Nihollar paydo bo‘lishini tezlashtirish uchun urug‘lar namlanadi va undiriladi. Gul o‘simliklarining ekishning eng ko‘p tarqalgan shakli klumba, rabatka va gazonlardir. Gulzorni bezashda manzarali o‘simliklarni to‘g‘ri tanlash muhimdir. O‘simliklarning yorug va namga bo‘lgan galabini ye’tiborga olish kerak. O‘simliklarni tanlaganda klumbada erta bahordan to kech kuzgacha gul ochilib turishi nazarda tutilishi lozim. Erta bahorda ochilgan gulga ega bo‘lish uchun kuzda yerga piyozli O‘simliklar - lola, chuchmoma yekiladi yoki iyul oyida kapalakgul, dastagullar zkilib, erta bahorda ular doimiy joylariga ko‘chirib o‘tkaziladi. Gulzorni bezashda chiroyli gullarni butazor va o‘tsimon manzarali O‘simliklardan foydalanish mumkin Ochiq yerda yashash davomiyligiga ko‘ra manzarali o‘simliklar ko‘p yillik, 2 yillik, 1 yilliklarga bo‘linadi. Ko‘p yillik o‘simliklar guruhiga yer ustidagi qismi qishda xalok o‘simliklar kiradi. Uning hayoti tuproq ostidagi organlarida; piyoz, tugunak ildizpoya, ildizida saqlanadi.

Qishlovchi o‘simliklar bahorda tez o‘sadi. Erta bahorda va kuzda gullaydi. Ko‘p yillik o‘simliklarga alohida e’tibor berish lozim Ikki yillik gulli o‘simliklarga ko‘pincha urug sepilgandan so‘ng 2 chi yiliga gullaydigan o‘simliklar kiritiladi. Bu o‘simliklar yozning brinchi yarmida ochiladi. Gulxonada bir vegetativ davrda foydalaniladigan gullarni bir yillik yoki yozgi o‘simliklar deyiladi. Yozgi o‘simliklar ekilgan yili ochiladi, urug beriladi va xalok bo‘ladi. Ularning guli chiroyli bo‘lib, yozning ikkinchi yarmida qiyg‘os bo‘lib ochiladi. Maydoncha bog‘cha bolalari uchun yil mavsumi va fasllarning o‘zgarishini kuzatadigan eng qulay joydir. Tarbiyachi bolalarni maydonchaga olib chiqib, tabiatda bo‘ladigan o‘zgarishlar, uning sabablari, qishlab qoluvchi va uchib ketuvchi qushlar bilan tanishtiradi. Bir so‘z bilan aytganda, bog‘cha maydonchasi bolalarning har tomonlama rivojlanishida jonli va jonsiz tabiat bilan tanishishida, o‘z ona -Vatanini sevishda uni muhofaza qilish. hayvonlarni asrash va ko‘paytirishda ta’lim - tarbiya oladigan ilk maskan hisoblanadi.

Adabiyotlar: 1.Nig‘matov A.N. Ekologiya Asosiy atama va iboralarning izoxli lug‘ati. - T.: «Bioekosan» nashriyoti, 2001. 2.Ziyomuhamedov B. Ekologiya va ma’naviyat. T.: «Mehnat» nashriyoti,1997. 3.To‘xtayev A.S. Ekologiya Pedagogika institutlarining talabalari uchun o‘quv qo‘llanma. T.: «O‘qituvchi» nashriyoti, 2001. 4.Baratov P. Tabiatni muhofaza qilish: O‘qituvchilar uchun fakultativ kurs yuzasidan qo‘llanma. - T.: «O‘qituvchi» nashriyoti, 1991. 5.M. Umarova Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarda atrof-muhitga mas’uliyatli munosabatni shakllantirish. - T.: 2008. 6.SH.Sodiqova, M.A.Rasulxo‘jayeva Tabiat bilan tanishtirish metodikasi- T.: 2013 yil “Fan va texnologiya”

O'xshashlar

MTMning yer maydonchasi (4-Amaliy mashg‘ulot)

Maktabgacha tarbiya muassasalarida tabiat bilan tanishtirish ishlarini rejalashtirish

Jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarining tuzilishi va mazmuni

Bolalarni tabiat bilan tanishtirish metodlari

Bolalarni tabiat bilan tanishtirish metodikasi fanining metodlari