Флотацион реагентларнинг классификацияси - Konchilik ishi - Referatlar

Флотацион реагентларнинг классификацияси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

81.5 KB

Ko'chirib olish

Флотацион реагентларнинг классификацияси Режа: 1. Т ў пловчилар (уларни коллекторлар ҳ ам дейилади). 2. Депрсесорлар. 3. Активаторлар (фаоллаштиргичлар). 4. К ў пик ҳ осил қ илувчилар. 5. Му ҳ итнинг регуляторлари.

Т ў пловчилар Т ў пловчилар - К: С (К - минерал заррача юзаси; С - сув) чегарасида ма ҳ камланиб, минерал заррачаларнинг х ў лланмаслик қ обилиятини оширувчи моддалар. Т ў пловчилар аполяр ва гетерополяр т ў пловчиларга б ў линади. Аполяр т ў пловчилар углеводородлардан иборат б ў либ, улар сувда деярли эримайди, ионларга диссоциланмайди, минералларнинг юзаси билан кимёвий таъсирланмайди. Уларнинг адсорбцияси физикавий. Табиий гидрофоб минераллардан олтингугурт, графит, тальк, молибденит ва х.к.ларни флотациясида ишлатилади. Бундай т ў пловчиларга керосин, нефть ва турли хил нефть ма ҳ сулотлари киради. Агар т ў пловчининг молекуласида (ОН, СООН, СОН, NН 2 , SН) каби поляр группалар б ў лса, бундай т ў пловчилар гетерополяр т ў пловчилар дейилади. Сульфидли минералларнинг флотациясида т ў пловчи сифатида ксантогенатлар ва аэрофлотлардан фойдаланилади. Ксантогенатлар ксантоген кислотанинг тузлари б ў либ, унинг умумий формуласи: R - O -С- S - Me S бу ерда: Me - одатда калий ёки натрий, R - углеводород радикали-гомологик қ атордаги радикаллардан бири. (СН 3 -метил, С 2 Н 5 -этил, С 3 Н 7 -пропил, С 4 Н 9 -бутил ва ҳ .к.) Ксантогенатнинг номи радикал ва металнинг номидан ҳ осил қ илинади. Аэрофлотлар - тиофосфор кислотанинг хосилалари. Улар қ атти қ ва сую қ ҳ олда буладилар. Сую қ ларидан крезил аэрофлоти, қ атти қ ларидан содали аэрофлот кенг тар қ алган.

Аминлар ва уларнинг тузлари Аминлар-силикатли минералларнинг флотациясида ишлатилади. Бирламчи (RNH 2 ), иккиламчи (R 2 NH) ва ў лчамли (R 3 N) аминлар мавжуд. Бу турдаги т ў пловчиларнинг к ў п ишлатиладигани С 12 Н 25 NH 2 - лаурил амин ва унинг хлорли тузи С 12 Н 25 NH 4 С l - хлорли лаурил аммоний. Т ў пловчилар анионли ва катионли т ў пловчиларга б ў линади. Агар гидрофобловчи ион анион б ў лса, анионли т ў пловчи, катион б ў лса, катионли т ў пловчи дейилади. Депрессорлар Депрессорлар минерал заррача-сув чегарасида таъсир қ илади. Депрессорларни б ў танадан к ў пикка ў тиши керак б ў лмаган минерал заррачаларнинг флотацион қ обилиятини сусайтириш ма қ садида ишлатилади. Амалда депрессорлар сифатида иш қ ор, цианидлар, рух купораси, натрий сульфид, натрий силикати, органик коллоидлар ва ҳ .к. лар ишлатилади. Иш қ орларнинг депрессияловчи таъсири металларнинг қ ийин эрувчи гидрат оксидларини ҳ осил қ илиши билан бо ғ ли қ . Иш қ орлар темир ва никель сульфидларини депрессиялайди. Цианидларнинг - депрессияловчи таъсири унинг т ў пловчини эритишидадир. Цианидлар рух, темир ва никель сульфидларини депрессиялайди. Флотация амалиётида Nа СN, K СN, Са(СN) 2 ва бироз ми қ дорда ишкор са қ ловчи техник ма ҳ сулот-цианкотишма ишлатилади. Цианидлар сувда яхши эрийди. Улар сувли эритмаларда кучли захар ҳ исобланган водород цианид ажратиб гидролизланади. Nа СN + O H - = Nа OH + H СN Шунинг учун цианидлар гидролизга учрамаслиги учун иш қ орий му ҳ итда қў лланилади. Рух кулороси (рух сульфати) ZnSO 4 7H 2 O сфалерит (ZnS)ни депрессиялашда ишлатилади. Рух купороси нейтрал ва иш қ орий мухитда

Zn(ОН) 2 ч ў кмани, сода иштирокида Zn СO 3 ч ў кмасини хосил қ илади, ва бу ч ў кмалар сфалерит юзасига ёпишиб уни депрессиялайди. Натрий сульфиди Nа 2 S - молибденит (МоS 2 )дан таш қ ари хамма сульфидларни депрессиялайди, сувда натрий сульфид кучли асос ва кучсиз кислотанинг тузи сифатида гидролизга учрайди ва кучли иш қ орий мухитни ҳ осил қ илади. Натрий сульфиди к ў про қ қў шилганда б ў тана эркин ҳ олдаги сульфид S - ва гидросульфид HS - ионлари ҳ осил б ў лади ва улар ксантогенат ионларини минерал сульфидлашган юзаси билан ў заро таъсирини т ў хтатади. Активаторлар (фаоллаштиргич) Активаторлар минералларнинг флотацион қ обилиятини яхшилаш ма қ садида ишлатилади. Улар т ў пловчининг минерал юзасида ма ҳ камлашишига ёрдам беради. Ундан таш қ ари активаторлар минерал депрессияланган б ў лса, уларнинг флотацион қ обилиятини қ айта тиклаш максадида, ҳ амда минералларнинг табиий флотацияланиш қ обилияти кам б ў лганда ишлатилади. Активаторларнинг таъсири шундан иборатки, улар минерал юзасида т ў пловчи осон ютадиган /адсорбциялайдиган/ пленкани хосил қ илади ёки минерал заррача юзасидан депрессорни четлаштиради. Флотация жараёнида активатор сифатида мис купораси СиSO, сульфат кислота, эрувчи сульфидлар (к ў пинча) ва ҳ аво кислороди қў лланади. Мис купороси - нисбатан к ў про қ тар қ алган активаторлардан. Сфалеритни активлаштиришда ишлатилади. Сульфат кислотаси- пирит ва пирротинни активлашда ишлатилади. Активлаштириш минерал заррача юзасида ҳ осил б ў лган темир гидрооксидини эритиб юборишдан иборат. Натрий сульфиди - рангли металлар оксидли минералларини сульфидлаштиришда ишлатилади.

аво кислороди сульфидли минералларнинг юзасини оксидлаш натижасида ва б ў танадаги эркин сульфид ионларини оксидлаш натижасида активлаштиради. Сульфидли минераллар юзасини қ атти қ оксидланиб кетиши ҳ ам зарарли, чунки бунда т ў пловчи к ў про қ сарфланиб кетади. Тпловчи, диспрессор ва активаторларнинг функциясини яхши тушуниш учун мисол келтирамиз. Галенит РВS, сфалерит ZnS ва пирит FeS 2 ли рудаларни флотациялашда аввал галенит флотацияланади, сфалерит ва пиритнинг флотацияланиш қ обилияти депрессор қў шиб (охак, цианид ёки рух купораси) й ўқ отиб турилади. Šў р ғ ошинли флотациядан кейин сфалеритнинг флотацион қ обилияти активатор - мис купороси қў шиб тикланади, пирит эса куп ми қ дорда охак қў шиб депрессияланади. С ў нгра пиритнинг флотацион қ обилияти тикланади (масалан, сульфат кислотаси қ ушиб) ва уни пиритли концентратга флотацияланади. К ў пик хосил қ илувчилар Етарли даражада муста ҳ кам учмайдиган к ў пик ҳ осил қ иладиган сирт- актив моддалар к ў пик ҳ осил қ илувчилар дейилади. Сирт-актив моддалар сую қ лик - ҳ аво чегарасида адсорбцияланувчи ва шу чегарада сирт таранглигини камайтирувчи гетероеген моддалардир. К ў пик ҳ осил қ илувчи моддалар минерал заррачаларни б ў тана орасига к ў тариб бера оладиган к ў п ми қ дордаги майда пуфакчаларни ҳ осил қ ила олиши керак. К ў пик ҳ осил қ илувчининг молекулалари сую қ лик ҳ аво чегарасида шундай жойлашадиларки, уларнинг поляр қ исмлари сув тарафга, полярмас қ исмлари эса ҳ аво фазасига й ў налган б ў лади. Амалда к ў пик ҳ осил қ илувчилар сифатида қ уйидаги моддалар ишлатилади. Крезил кислотаси кокс саноатида олинади. Учта ароматик спирт: фенол С 6 Н 5 ОН, крезол С 6 Н 5 СН 2 ОН ва ксиленол С 6 Н 5 (СН 2 ) 2 ОН ларнинг аралашмасидан иборат. Бироз б ў лсада т ў пловчи хусусиятига эга ва захарли.

О ғ ир пиридин - кокс саноатида олинади. Актив қ исми б ў либ хинолин С 9 Н 7 N ҳ исобланади. К ў пик ҳ осил қ илувчи ИМ - 68 6 - 8 углерод атомига эга учта спиртнинг аралашмасидан иборат. ИМ-68 таркибига гексил спирти-С 6 Н 13 ОН, гептил спирти-С 7 Н 15 ОН ва октил спирти-С 8 Н 17 ОН киради. Бу к ў пик ҳ осил қ илувчи захарли эмас ва т ў пловчи хусусиятини намоён қ илмайди. Му ҳ итнинг регуляторлари Му ҳ итнинг регуляторлари минералларнинг флотацияси кетаётган му ҳ итнинг иш қ орийлигини ў згартиришга ишлатилади. Му ҳ итнинг иш қ орий ёки кислотали хоссалари рН к ў рсатгич ёки водород ёки гидрооксил ионлари концентрацияси билан характерланади. Водород к ў рсаткич рН деб водород ионлари концентрациянинг манфий логарифмига айтилалди: рН = - Lg [Н + ] Кислотали му ҳ итда водород ионларининг концентрацияси гидрооксил ионларининг концентрациясидан катта, иш қ орий му ҳ итда эса, бунинг тескариси, гидрооксил ионларининг концентрацияси водород ионларининг концентрациясидан катта. Кислотали му ҳ итда рН < 7, иш қ орий му ҳ итда рН > 7, нейтрал му ҳ итда эса рН = 7. Флотациянинг натижалари б ў танадаги водород ионларнинг концентрациясига бо ғ ли қ б ў лади. Шунинг учун ва қ ти-ва қ ти билан сую қ фазанинг рН и текшириб турилади ва берилган иш қ орийликни реагентлар қў шиб ушлаб турилади. Нордон му ҳ ит ҳ осил қ илиш учун сульфат кислотаси, иш қ орий му ҳ ит ҳ осил қ илиш учун о ҳ ак ёки сода солинади. Флотация жараёнига таъсир қ илувчи омиллар Флотация - универсал ва ю қ ори технологик к ў рсаткичларга эришиш мумкин б ў лган жараён ҳ исобланиб, унинг боришига к ў п сонли омиллар

таъсир қ илиши мумкин. Уларга: дастлабки ма ҳ сулотнинг минерал таркиби ва йириклиги, б ў тананинг зичлиги, харорат, реагент таркиби, сувнинг таркиби, флотация ва қ ти, б ў тананинг машинадаги аэрацияланиш даражаси ва ҳ .к. Бойитилаётган руданинг минерал таркибига қў лланадиган реагентларни танлаш, уларнинг сарфи, ва рудадаги компонентларни ажралиш кетма- кетлиги танланади. Рудани минерал - петрографик ў рганиш асосида флотациядан олдин ҳ амма минерал компонентларнинг таркиби, ў симталарнинг ў заро тузилиши, бегона аралашмаларининг оксидланиш даражаси ва ҳ ар қ айси компонентнинг масса улуши белгиланади. Бунинг асосида реагентлар танланади, янчиш ва флотация схемалари белгиланади. Турли хил рудалар турлича флотацияланади. Сульфидли минералларни носульфид минераллардан флотация усули билан осон ажратиш мумкин. Сульфидли рудаларнинг оксидланиши ва танлаб эритилиши натижасида ҳ осил б ў лган оксидли рудаларнинг флотацион қ обилияти суст б ў лади ва улар аввал сульфидланмасдан туриб флотацияланмайди. Флотацияда дастлабки ма ҳ сулотнинг йириклиги шундай б ў лиши керакки, қ имматбахо компонент заррачалари ў зига ёпишган пуч тог жинслари минераллардан т ў ли қ озод б ў лган ва флотацияланувчи заррачаларнинг ў лчами ҳ аво пуфакчаларининг к ў тарилиши кучига мос келиши керак. Одатда флотацияни заррачаларнинг ў лчами 0,02-0,5 мм орасида олиб борилади. Флотацияланувчи минерал заррачаларнинг максимал ў лчами уларнинг гидрофоблигига ва шаклига бо ғ ли қ . Рудани флотациядан олдин янчганда шунга эришиш керакки, дастлабки б ў тана таркибида флотацияланиши мумкин б ў лмаган йирик заррачалар ҳ ам, шунингдек, ажралишни кескин к ў пайтирувчи ва реагентлар сарфини оширувчи, ў лчами 0,02 мм дан кичик б ў лган шламлар б ў лмасин. Б ў тананинг қ атти қ заррачаларининг масса улуши 15-40% гача б ў лиши мумкин. Флотациянинг баъзи операцияларида сую қ ро қ б ў тана ишлатиш ма қ садга мувофи қ б ў лса, айрим операциялар учун эса б ў тана қ уюлтирилади.

Б ў тананинг зичлиги катта б ў лганда унинг пуфакчалар билан т ў йиниш даражаси пасаяди, йирик минерал заррачаларнинг флотацияланиши ёмонлашади, концентратнинг сифати пасаяди. Ю қ ори сифатли концентрат олиниши талаб қ илинганда флотация сую қ ро қ б ў танада олиб борилади. Хароратнинг ортиши к ў п холларда флотация жараёнига ижобий таъсир этади. Бунда бир қ атор реагентларнинг (айни қ са, ё ғ кислоталари ва совунлар) эрувчанлиги ортиб, уларнинг сарфи камаяди. Шу билан бир ва қ тда т ў пловчи сифатида ксантогенатлар ишлатилганда бундай хол кузатилмайди ва бунда б ў танани фа қ ат қ иш кунларидагина иситиш ма қ садга мувофи қ . Флотацияда реагентлар таркиби ишлатилаётган реагентларнинг тури, уларнинг сарфи, жараёнга берилиш тартиби реагентларнинг б ў тана билан таъсирлашув ва қ ти билан белгиланади. Реагент тартиби берилган руданинг флотацион қ обилиятини, минерал заррачаларни йириклиги, сувнинг таркиби ва ҳ .к.ларни ў рганиш борасида олиб борилган тажрибалар асосида танланади. Одатда реагентлар қ уйидаги кетма-кетликда қў шилади: му ҳ итнинг регуляторлари, депрессорлар (активаторлар), т ў пловчи ва к ў пик ҳ осил қ илувчилар. Му ҳ ит регуляторлари тегирмонга ёки чанларга берилади. Т ў пловчилар эса контакт чанлар ёки т ўғ ридан-т ўғ ри флотомашиналарга берилади. Тупловчи одатда бира-т ў ла эмас, балки оз-оздан қў шилади. К ў пик ҳ осил қ илувчилар флотацион камерага берилади. Сувнинг таркиби - флотация жараёнига таъсир қ илади, чунки сув зининг таркибида ҳ ар хил ионлар, эриган газлар ва бош қ а қў шимчаларни са қ лайдики, улар му ҳ итнинг pH ини ў згартириб, к ў пик ҳ осил б ў лишини ёмонлаштиради ва реагентлар сарфини оширади. Бутанадаги ионлар керак б ў лмаган ҳ олда минералларга активлигини оширувчи ёки сундирувчи сифатида таъсир қ илиши мумкин. Флотация вакти-флотацияланувчи компонентнинг концентратга ажралиш даражаси ва концентратнинг сифатини белгилайди. Олиб борилган

тажрибалар шуни к ў рсатадики, флотация ва қ тининг маълум бир чегараси (оптимум) б ў либ, флотация ва қ тининг оптимумдан ошиши и қ тисодий жи ҳ атдан ма қ садга мувофи қ эмас, чунки қ имматба ҳ о компонентнинг концентратга ажралишининг сезиларсиз даражада ортиши флотация ва қ тининг анча узайиши, концентрат сифатининг ёмонлашиши ва флотацион машина ишлаб чи қ ариш унумдорлигининг камайиши ҳ исобига содир б ў лади. Б ў тананинг аэрацияланиш даражаси флотация ва қ ти ва бойитишнинг технологик к ў рсаткичларига таъсир қ илади. Б ў тананинг аэрацияланиш даражаси ортиши билан флотация ва қ ти камаяди. Биро қ , б ў танани ҳ аво билан хаддан таш қ ари т ў йинтириш уларни қў шилишини к ў пайтиради. Нисбатан йирик пуфакчалар катта тезликда қ ал қ иб чи қ иб, улардан минерал заррачаларнинг ажралиш э ҳ тимолини оширади. Бутанада минерал заррачаларни к ў тариш учун нисбатан йирик заррачалар ( d = 1mm) нинг ҳ ам, ва минерал заррача юзасини активлаштирувчи майда пуфакчаларнинг ҳ ам б ў лиши керак. Флотациянинг самарали кетишига флотацион машинанинг ишлаш шароити ҳ ам таъсир қ илади. Машинага тушаётган б ў тананинг хажми ва ундаги қ атти қ заррачаларнинг масса улуши (зичлиги) доимий б ў лиши керак. Флотацион машинани хаддан таш қ ари юклаш метални концентратга ажралишини камайтиради, чунки флотация ва қ ти камаяди. Машинага етарли ми қ дорда ма ҳ сулот солинмаса, бунинг аксича, флотация ва қ ти ортади ва купикли ма ҳ сулотга пуч то жинслари ў тиб кетиб, концентрат сифати ёмонлашади. Флотация схемалари Фойдали қ азилмаларни флотациялаш жараёнида турли - туман технологик схемалар қў лланилади. Флотацион схемани танлаш бойитилаётган ма ҳ сулотнинг флотацион хоссасига, концентратнинг сифатига қў йилаётган талабга ва бир қ атор техник-и қ тисодий омилларга бо ғ ли қ .

К ў п холларда битта флотация операцияси натижасида охирги концентрат ва танлаб юбориладиган чи қ инди олишга эришибшд а майди. Шунинг учун, флотация схемалари бир нечта флотация операцияларидан ташкил топади: асосий флотация, тозалаш флотацияси ва контроль флотация. Асосий флотация - флотацион бойитишнинг биринчи операцияси ҳ исобланиб, қ имматба ҳ о компонентни пуч то ғ жинсларидан ажратиш ма қ садида ў тказилади. Натижада хомаки концентрат ва чи қ инди олинади. Тозалаш флотацияси- ў зидан олдинги операцияларда олинган хомаки концентратнинг сифатини яхшилиш ма қ садида ў тказиладиган флотация операцияси. Контроль флотация - ў зидан олдинги операцияда олингин чи қ инди таркибидаги қ имматбахо компонентни яна бир бор ажратиб олиш ма қ садида ў тказиладиган операция. Флотацион схемалар-флотация бос қ ичи ва циклларининг сони билан бир- биридан фар қ қ илади. Флотация бос қ ичи-деб, ма ҳ сулотни маълум йирикликкача янчиб, кейин флотациялаш операциясини ў з ичига олган технологик схеманинг бир қ исмига айтилади. Фойдали минералнинг хоссаси ва ундаги минерал заррачаларнинг ў лчамига қ араб бир ёки к ў п бос қ ичли флотацион схемалар ишлатилади. Флотация цикли деб, қ айтадин флотацияланмайдиган бир ёки бир нечта тайёр махсулотлар олинадиган флотация операцияларининг гурухи (группа)га айтилади. Š имматба ҳ о компонентларнинг ажралиш кетма-кетлигига қ араб, полиметал рудаларни бойитишда коллектив, селектив ва коллектив-селектив флотация схемалари мавжуд б ў лади.

Агар охирги концентратга бира-т ў ла бир нечта минерал (масалан, мис ва никель сульфидлари, мис-никелли) концентратга ажралса, бундай флотация коллектив флотация дейилади. Агар рудадан қ имматба ҳ о компонентлар кетма-кет ажратиб олинса, бундай флотация селектив флотация дейилади. Коллектив-селектив флотацияда ҳ амма қ имматба ҳ о компонентлар аввал коллектив концентратга ажралади, кейин эса ундан ало ҳ ида минераллар флотацияланади.

Адабиётлар : 1. Е.Е.Серго. Дробление, измельчение и грохочение полезных ископаемых. Москва., Недра. 1986. 2. В.П.Егоров. Обогащение полезных ископаемых.Москва.Недра.1986. 3. В.В.Звереевич., В.А.Перов. Основы обогащения полезных ископаемых. Москва. Недра. 1972. 4. Т.Г.Фоменко. Гравитационные процессы обогащения полезных ископаемых. Москва. Недра. 1968. 5. В.А.Глембоцкий и др. Флотация. Москва. Госгортехиздат. 1961. 6. В.И. Кармазин, В.В. Кармазин. Магнитные методы обогащения. Москва. Недра. 1984.

O'xshashlar

Очиш усуллари ва уларнинг классификацияси

Очиқ усулда қазиб олиш тизими ва уларнинг классификацияси

Шлюзларда бойитиш

Шлюзларда бойитиш

Нефт берувчанликни оширишнинг янги усуллари хусусида умумий маълумот