Yaponiyaning moliya tizimi. - Iqtisodiyot - Referatlar

Yaponiyaning moliya tizimi.

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

64.5 KB

Ko'chirib olish

Yaponiyaning moliya tizimi. Reja: 1. Yaponiya moliya tizimi va uning iktisodiy mazmuni. 2. Yaponiyaning davlat budjeti daromadlari va xarajatlari tizimi. 3. Yaponiyaning maxsus fondlari.

4. Yaponiya moliya tizimi va uning iktisodiy mazmuni. Yaponiya konstitutsion monarxiya davlati bulib,uni imperator boshkaradi.Yaponlar uz yurtlarini "Nixon" ,ya’ni " kuyosh yurti" deb ataydilar .Yaponiya xududi maydoni 372,2 ming kv.km bulib,bu kursatkich Uzbekistonda 474,4 ming kv.km.dir.Axoli soni 123 million bulib, Uzbekiston bilan takkoslasak 24,5 millionni tashkil etadi. Yaponiyaning yalpi ichki maxsuloti 1990 yilda 2990 mlrd. amerik dollarini tashkil etib,sanoat ishlab chikarish xajmi buyicha fakat AKShdan ortda koldi. Yaponiya kurilishiningbeton va oyna bilan boglik kismini rivojlantirdi.Eksportni xam kuchaytirdi. Chet elga kuplab ilgor tajriba urganuvchi guruxlar junatildi va xorijda kuplab ilmiy tatkikot markazlarini ochdi. Yaponiyadagi iktisodiy mujizaning bosh omili uning xalki bulib ,mexnatsevarlik,kat’iyat,ishbilarmonlik,intizom tufayli shuyutuklarga erishildi. Yana bir muxim omil bu xarbiy xarajatlarning kamligidir. Bu yalpi ichki maxsulotning 1% iga tugri keladi.Xozirgi kunda Yaponiyada chet el kapitaliga keng yul ochilgan . Yaponiyaning chet eldagi investitsiyalari 190 mlrd.dollar bulsa uzlaridagi chet el kuyilmalari esa 13 mlrd.dollarni tashkil etadi. Iktisodiyotnig rivojlanishida kora va rangli metallurgiya,neftni kayta ishlash,ximiya,kemasozlik,mashinasozlik,elektrotexnika, sintetikaning roi kattadir.Yana bir muxim narsa shuki ,bu yerdagi katta korxonalar:Toyota,Nissan,Soni,Mitsubisilarga,urta korxonalar ba’zi maxsulatlarni yetkazib beradi va ularning maxsulotlari jaxon standartlariga tenglasha oladi . Yaponiyada moliya tizimi kuyidagilardan iborat:1)davlt budjeti tizimi . 2)davlatkrediti va maxalliy xokimiyat organlarining kreditlari , federal va federalga a’zo kreditlar .3)budjetdan tashkari fondlar . 4)davlatkoorporsiyasi moliyasidan iboratdir.

Davlat budjet tizimi 2 zvenodan :davlat budjeti va maxalliy budjetdan iborat.Davlat budjeti orkali yalpi ichki maxsulot taksimlanadi. Yaponiya moliyasida 2 ta asosiy vazifa :taksimlash va nazorat yetakchi urin tutadi. Taksimlashda yaratilgan milliy daromadlar soglikni saklash ,maorif,fan va madaniyat va boshkalarga taksimlanadi. Nazorat esa joriy va keyingi nazoratga bulinib ,taksimlangan mablaglarni tugri va uz vaktida ishlatilishi nazorat kilinadi. Moliya yukori organlarga buysunadi. Yaponiya iktisodiyoti kuchli rivojlanganligi uchun xalkaro iktisodiy munosabatlarda yetakchi urin tutadi.Jaxonga chet el kapitali kiritish buyicha 2 chi urinda turadi. Eksport saloxiyati buyicha AKSH va Germaniyadan keyinda turadi.Yaponiyada YAIMning 10-13% chet elga realizatsiya kilinadi. Ayrim soxalar: Soatsozlik ,kassa apparatlari,magnitafon ishlab chikarish deyarli eksport uchun ishlaydi.Eksport xajmi oxirgi 50 yil ichida 70 barobarga usdi.Aloxida maxsulot buyicha jaxon eksportining1/8 kismi Yapon kompaniyalariga tugri keladi . Import tarkibi xalkaro ixtisoslashgan sanoat, xujalik,mineral maxsulotlardan tashkil topgan . Yapon eksportining 29 % i importning 22%i AKSH bozorida sotiladi. Yaponiya Osiyo davlatlarining asosiy sherigi bulib,Indoneziyaning 29% importini va 39% eksportini ,Malayziyaning 26% importi va 26% eksportini ,Singapurning 21% importini va 17% eksportini , Janubiy Koreyaning 26% importini,Xitoyning 15-16% eksportini va importini tashkil etadi. Yaponiyaning 1981-95 yillarda savdo oborodi 6 baorbarga usib, uning koldigi 130 mlrd.dollarni tashkil etdi. Yaponiya 1980 yillardan beri jaxonda fan texnika olamida xamkorlik kilib kelmokda .

Xalkaro faoliyatni olib borishda asosiy rolni 9 ta universal savdo kompaniyalari: Mitsubisi, Mitsui, Itotyu, Maribeni, sumitomo, Nissaivai, Kanimatsu-gose, Nitimenlar asosiy urin tutadi.Ularning vazifasi eksport va import operatsiyalarini utkazishdir. Yaponiyada budjet yili bu tasdiklangan budjetning amal kilish davridir.Budjet yili 1 apreldan boshlanib ,keyingi yilning 31 martida tugaydi. Davlat xarajatlari mamlakat iktisodiyotining usishida asosiy urin tutadi. Ilmiy tadkikot va tajriba konetruktorlik izlanishlariga ,ijtimoiy va iktisodiy infrastrukturaga, kishlok xujaligini kullab kuvvatlashga , bandlikni ta’minlashga, eksportni ragbatlantirishga va boshkalarga davlat tomonidan kuplab xarajatlar kilinadi.Sanoatga xam davlatt subsidiyalari ,imtiyozli kreditlar bilan yordam berib boriladi . Kishlok xujaligiga davlat subsidiyalari 2 xilda: maxsulotlar narxini ushlab turishga va ishlab chikarish maxsulotlari va kishlok xujalik texnikasi sotib olishga ajratiladi. Budjetning iktisodiyotga aralashuvi 1990 yillarga kelib 25-30 % ga yetdi. 2. Yaponiyaning davlat budjeti daromadlari va xarajatlari tizimi. Yaponiya moliya tizimi kuyidagi moliyaviy munosabatlar buginlarini uz ichiga oladi : 1)davlat budjet tizimi 2)davlat krediti 3)budjetdan tashkari maxsus fondlar 4)mulkiy va shaxsiy sugurta fondlari 5)mulkchilik shakli xar xil bulgan korxonalar moliyasi Yaponiya budjeti milliy daromadni va YAIMni kayta taksimlashning asosiy kurolidir. Bu budjet okali YAIMning 20% i kayta ishlanadi. Budjet-ishlab chikarish kuchlarini ratsional joylashtirish talablarini butun Yaponiyada iktisodiyot va madaniyatni rivojlantirishni xisobga olib moliyalashni

tarmoklaraor va territorial kayta taksimlashni amalga oshiradi. Davlat budjeti 2 zvenodan : davlat budjeti va maxalliy budjetlardan tashkil topgan . Davlat krediti budjet kamomadini koplashda muxim xisoblanadi. Bu kreditda davlat karz oluvchi,axoli karz beruvchi bulib ishtirok etadi. Davlatning moliyaviy resurslarini uzlashtirishning asosiy shakli davlat zayomi obligatsiyalarini chikarishdir. Bunda davlat axoli , bank, sugurta va sanoat kompaniyalarining bush mablaglarini jalb etadi. Budjetdan tashkari maxsus fondlar zimmasiga iktisodiy va ijtimoiy muammolarni xal kilish yuklatiladi.Ular maksadli xarakterga ega bulib, mustakil xisoblanadi. Bu fondlar belgilangan maksadli yigimlar ,xujalik yurituvchi subyektlar xar-xil daromadlaridan ajratmalari, budjet mablaglari , bank kreditlaridan tashkil topdi. Sugurtalash jamiyat va shaxsiy manfaatlarni ximoyalanishi kafolatlangan bulishi uchun u davlvat boshkaruvi va nazoratida buladi.Mulkiy va shaxsiy sugurta fondlari 3 ta asosiy manbaalar xisobidan :sugurtalanganlarning sugurta badallari , tadbirkorlarning sugurta badallari va davlat subsidiyalaridan tashkil topadi. Xar xil korporatsiyalar va korxonalarning moliyaviy boshkaruvi -ishlab chikarish xajmi va maxalliy realizatsiyaning prognozi , ilmiy texnikaviy tarakkiyot rivojlanishi prognozi, ishlab chikarish uslublarini tatbik kilish va moliyaviy mablaglar bilan ta’minlash prognozini uz ichiga oladigan moliyaviy rejalar ishlab chikishni uz ichiga oladigan moliyaviy rejalar ishlab chikishni uz ichiga oladi .Bular 1 yildan 5 yilgacha muddatlarga ishlab chikiladi.Bu korxonalar moliyaviy faoliyati tegishli bulimlar tomonidan muvofiklashtirib turiladi. Yaponiya budjeti solik daromadlari mikdorining ustunligi bilan xarakterlanadi. Markaziy budjet daromadlarida ular 80-90% gacha buladi . Yaponiya budjetiga asosn kuyidagi yirik daromadlar : axoli daromad soliklari , korporsiyalar va korxonalarning foyda soligi , aksiz soliklar, kushilgan

kiymat soligi , markaziy boshkaruv tomonidan chikarilgan davlat zayomlari daromadlari va boshkalar . Markaziy budjetlarga muxim fiskal va iktisodiy axamiyatga ega bulgan soliklar , ya’ni daromad soligi, bojxona tulovlari , korporativ soliklar va boshkalar tushadi. Bu soliklar asosiy davlat soliklar deb xam ataladi. Maxalliy budjetlar daromadlari asosan mulk soliklaridan :ya’ni yer soligi , xovli soligi, ov soligi va bohshkalardan tashkil topadi. Yaponiya solik sistemasi tugri soliklar , ya’ni daromad va mulk soligi, egri soliklar ya’ni tovar va xizmatlar soliklarini uz ichiga oladi .Yaponiyada tugri soliklar asosiy urinda turadi. Yaponiyada soliklar asosan moliyaviy yil davomida olingan daromadlardan olinadi. Davlat budjeti daromadlari davlat zayomlari, budjetdan tashkari fondlar va maksdli fondlardan olinuvchi tushumlardan , ma’lum mikdorda munitsional mulkchiliklardan , uylar renshosidan ,suv bilan ta’minlash daromadlaridan , kommunal xujaliklardan xam yigiladi. Davlat budjeti xarajatlari kuyidagi gruppalarga : xarbiy, iktisodiy siyosatga aralashuv , davlat boshkaruv apparatlarini saklash, rivojlanayotgan davlatlarga subsidiyalar va kreditlar berishlarga bulinadi.Davlat byu.djetidagi asosiy xarajatlar militarizmga sarflar, iktisodiyotga va ijtimoiy xayotga aralashuv xisoblanadi.Xarbiy xarajatlar davlat budjeti xarajatlarining 15-30 % ini tashkil etadi.Tugri xarbiy xarajatlar kurollar ishlab chikarishga egri xarbiy xarajatlar xarbiy karzlarni tulashga ishlatiladi . Davlat xarajatlariga yunaltiriladigan mablaglar asosan iktisodiy rivojlanishga sarflanadi Bundan tashkari ilmiy tadkikotlar , xamkorlik xarajatlari va boshka ichki davlat xarajatlari xam ushbu mablaglardan kilinadi.

- Yaponiyada budjet loyixasin tuzish buyicha ishlar yangi budjet yili boshlanishiga kadar boshlanadi. U moliya vazirligi tomonidan ishlab chikiladi . Budjet loyixasiga kuyidagi maksadlar : - iktisodiyotni kutarishda aktiv katnashish, resurslar kelishuvini ta’minlash mablaglar xarajatida tenglik va ustivorlikni ta’minlash Budjet kamomadini koplash uchun manbaalar yaratish kabilar maksad kilib kuyiladi. Yaponiyada budjet kalendariga amal kilinadi, bu budjet jarayoni xarakatinning vaktlar buyicha taksimlanishi rejasi xisoblanadi. 3.Yaponiyaning maxsus fondlari. Yaponiya moliya tizimida maxsus fondlar muxim urin tutadi. Bu fondlarga asosan : turli avtonom va biriktirilgan budjetlar , budjetdan tashkari fondlar , maxsus smetalar va xisob rakamlari kiradi. Ularga asosan ijtimoiy va iktisodiy vazifalar yuklatiladi. Ijtimoiy sugurta fondi sugurta kilinganlarga pensiyalar va nafakalar berish , kredit fondi kreditlar berishga ishlatiladi.Soliklardan tushgan tushumlar maxsus xisob rakamida yigilib , shu yerdan kerakli maksadlarga yunaltiriladi. Maxsus fondlar ishlatilishi , maksadi, urniga kura davlat va maxalliy fondlarga bulinadi. Davlat maxalliy fondlari markaziy xukumat ixtiyorida bulib, investitsion , valyuta, ijtimoiy sugurta fondlariga bulinadi. Maxalliy boshkaruvda zayom fondlari xam buladi. Ishlatilishiga kura maxalliy fondlar :iktisodiy, ilmiy tekshirish , kredit , ijtimoiy, shaxsiy va mulkiy sugurta , xarbiy-siyosiy, mamlakatlararo fondlarga bulinadi.Iktisodiy fondlar -xujalik faoliyatini boshkarishga muljallangan buladi .Bundan korxonalar krezis davrida foydalaniladi.Ilmiy tekshirish fondi -ilmiy tadkikotlarga sarflanadi. Eksport-import fondi xam mavjud bulib , bu kapitalni eksport kilishga ishlatiladi. Yaponiyada maxsus eksport-import kilishga ishlatiladi. Yaponiyada

maxsus eksport-import banklari xam mavjud.Ijtimoiy fondlar axoliga xizmat kursatishga sarflanadi.Xalkaro valyuta fondi orkali ishlab chikarishni kengaytirish uchun uzok muddatli kreditlar beriladi. Iktisodiyotning ustuvor yunalishlarini mablag bilan ta’minlash uchun budjetdan tashkari fondlar xam mavjud. Mablaglarni markazlashtirilishi Yaponiya budjetida muxim iktisodiy va siyosiy axamiyatga ega, chunki mobilizatsiya kilinadigan daromadlar davlat tomonidan rejalashtiriladigan tadbirlarni xayotga joriy kilishda muximdir. Mablaglarning markazlashtirilishi resurslarning erkin xarakatlantirish , ma’lum xududlarga yunaltirish imkonini beradi . Yaponiyada davlat budjetiga katta mikdordagi pul mablaglari tuplanishi davlatda samarali moliyaviy siyosatning malga oshirilishiga keng imkoniyatlar yaratib beradi .Bu davlatga kerakli soxalarga tegishli mablaglarni uz vaktida ajratish imkonini beradi xamda davlatning mablaglar bilan boshkarish imkoniyatini kengaytiradi . Tayanch iboralari: moliya, moliya tizimi, budjet, budjet tizimi, davlat krediti, budjetdan tashkari fondlar, davlat koorporatsiyalari moliyasi, maxsus fondlar.

Adabiyotlar: 1. Акромов Э.А. Корхоналарнинг молиявий холати тахлили: Т.М.И. учун/ - Т.: Молия, 2003. - 223 с. 2. Драбозина Л.А. “Финансў” учебник. М. “Финансў и статистика” 2001 3. Ковалева А.М., “Финансў” - М.: издат “Финансў и статистика”, 2000. 4. Л.Н.Павлова Финансў предприятий. Учебник для вузов - - М.: издат “Финансў” ЮНИТИ, 1999. 5. П.Н.Шуляк “Финансў предприятий” - Учебник -М.: издательский дом “Дашков и Ко”, 2000. 6. Савицкая Г.В. Анализ производственно-финансовой деятельности сельскохозяйственнўх предприятий : учеб./ - М.: ИНФРА-М, 2003. - 366 с. 7. Сергеев И. В. Оперативное финансовое планирование на предприятии/ - М.: Фин и стат., 2002. - 288 с. 8. Финансў и кредит: Учеб. пособие/ Под ред. проф. А. М. Ковалевой. - М.: Финансў и статистика, 2003. - 512 с. 9. Финансў: Учеб./ Под ред. проф. чл.-корр. РЕАН Л.А. Дробозиной. - М.: ЮНИТИ, 2003. - 523 с. 10. Шуляк П.Н. Финансў предприятия: Учебник - М.: Дашков и К*, 2000. - 752 с.

O'xshashlar

Moliya va moliya tizimi.

Germaniya moliya tizimi.

Davlatning moliya tizimi.

Fransiyaning moliya tizimi

Moliya va bank tizimi