Turizmda transport xizmatini ko‘rsatishni tashkil etish fanining mazmuni va uning va vazifalari - Iqtisodiyot - Referatlar

Turizmda transport xizmatini ko‘rsatishni tashkil etish fanining mazmuni va uning va vazifalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

329 KB

Ko'chirib olish

Turizmda transport xizmatini ko‘rsatishni tashkil etish fanining mazmuni va uning va vazifalari Reja: 1. O‘zbekiston milliy iqtisodiyotida turizm tarmog‘ining o‘rni . 2. Transportda xizmat ko‘rsatishning iqtisodiyotdagi o’ rni . 3. Turistlarga transportda xizmat ko‘rsatishning mazmuni . 4. Kursning maqsadi va vazifalari.

O‘zbekiston milliy iqtisodiyotida turizm tarmog‘ining o‘rni Respublika milliy iqtisodiyotida turizm tarmog‘ining o‘rni va ahamiyati xalqaro turizm sohasidagi O‘zbekistonning raqobatdagi ustunliklari, xalqaro aloqalarning rivojlanishida mazkur tarmoqning ahamiyati hamda iqtisodiy o‘sishga qay darajada imkoniyat yaratishi bilan belgilanadi. O‘zbekiston turistlar e’tiborini o‘ziga tortadigan mamlakat. U turistlarga go‘zal shaharlar va xushmanzara joylarni, turli-tuman landshaftlarni taklif qiladi, qadimgi va boy tarixga ega obidalarni namoyon qiladi. Shuning uchun O‘zbekistonga qiziqish butun dunyoda kuchli. Bugun respublikamiz hududida turli davrlarga taalluqli 4 mingdan ziyod me’morchilik va san’at yodgorliklari mavjud bo‘lib, ularning ko‘pchiligi YUNESKOning Butunjahon madaniy merosi ro‘yxatiga kiritilgan. Ayni paytda faoliyat ko‘rsatayotgan 865 ta turistik tashkilotning ish samaradorligi, xizmat ko‘rsatish sifati ham oshib bormoqda. o‘tgan yili sayohatchilar soni 2011 yildagiga nisbatan 17,5 foizga, xorijiy turistlarga xizmat ko‘rsatishdan tushgan daromadlar miqdori 15 foizga o‘sgani ham shu yo‘nalishda olib borilayotgan izchil islohotlarning amaldagi samarasidir. Demak, turizm, o‘z navbatida, aholi bandligi ta’minlash va mintaqalar iqtisodiyotini rivojlantirishda muhim sohaga aylanib borayapti, desak mubolag‘a bo‘lmaydi 1 . Turizm sohasidagi qonun hujjatlarini yanada takomillashtirish, jumladan, «Turizm to‘g‘risida», «Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida», «Litsenziyalanadigan faoliyat turlari to‘g‘risida»gi qonunlarga, Soliq va Bojxona kodekslariga turistik bozorda yuz berayotgan yangilanishlarni hisobga olgan holda o‘zgartish hamda qo‘shimchalar kiritish lozim. Eng muhimi, havola normalarni imkon qadar kamaytirishga jiddiy e’tibor qaratish kerak. Zero, bugungi kunda turizm sohasida tizimlashtirishga muhtoj bo‘lgan 30 dan ortiq normativ-huquqiy hujjatlar amalda qo‘llaniladi.

Transportda xizmat ko‘rsatishning iqtisodiyotdagi o‘rni O‘zbekistonda turizmning rivojlanishiga Mustaqillikka erishilgandan so‘ng tashkil etilgan «O‘zbekiston Havo Yo’llari» milliy aviakompaniyasining ham hissasi qo‘shilmoqda. Hozirga kunda milliy aviakompaniyamiz tasarrufida 11 ta aeroport mavjud bo‘lib, ulardan beshtasi — Toshkent, Samarqand, Buxoro, Urganch va Termiz aeroportlari xalqaro maqomga ega. Toshkent aeroporti 2001 yilda qayta ta’mirdan chiqarilgan bo‘lib, unda soatiga 1000 yo’lovchiga xizmat ko‘rsatish imkoniyati paydo bo‘ldi. Har yili Toshkent aeroporti xizmatlaridan 2 million kishi foydalanadi. Toshkentdan dunyoning aksariyat yirik shaharlariga, jumladan, Amritsar, Amsterdam, Andijon, Antaliya, Anqara, Ar-Riyod, Afina, Ashxabod, Baku, Bangkok, Baxreyn, Belgrad, Birmingem, Bishkek, Bodrum, Buxoro, Ganoye, Dakka, Dehli, Doxa, Dushanbe, Yekaterinburg, Yerevan, Jidda, Zarafshon, Irkutsk, Islomobod, Istambul, Karachi, Kiyev, Krasnodar, Krasnoyarsk, Kuala — Lumpur, London, Minsk, Moskva, Navoiy, Namangan, Nijnekamensk, Nijniy Novgorod, Novosibirsk, Nukus, Nyu- York, Olma-Ota, Omsk, Osaka, Parij, Pekin, Perm, Saygon, Samara, Samarqand, Sankt-Peterburg, Seul, Simferopol, Riga, Rim, Rostov, Tbilisi, Tel-Aviv, Termiz, Texron, Tokio, Tyumen, Urganch, Urumchi, Ufa, Farqona, Frankfurt, Xabarovsk, Chelyabinsk, Chulpon-ota, Sharja, Qarag‘anda, Qarshi, Qozon shaharlariga samolyotlarda yetib borish mumkin. Toshkent aeroportida yo’lovchilar qulayligi uchun keng va qulay mebellar bilan jihozlangan kutish maydonlari, kuni bo‘yi ishlovchi pasport, bojxona, chegara nazorati xizmatlari, ma’lumotxona, yuklarni konveyerda tashish xizmatlari, xalqaro telefon, chiptalarni sotib olish va bandlash kassalari, Duty—free do‘konlari, restoranlar, barlar, tamaddixonalar, valyuta ayirboshlash punktlari, o‘ta nufuzli mehmonlarga xizmat ko‘rsatish VIP maydoni, qulayligi oshirilgan SIR maydoni kabilar tashkil etilgan. Toshkent aeroportida «O‘zbekiston Havo yo’llari», «British Mediterreniyen Eyrueys», «Aziana Eyrlaynz, INK», «Avializing», «Eron Eyr», «Lyuftganza», «Turk Havo Yo’llari», «Tbilaviamsheni», «Uralskiye Avialinii», «Strimlayn», «Eyr Kazaxstan», «Avialinii Ukrainu», «Tochikiston», «Armyanskiye avialinii»,

«Belavia», «Pulkovo», «Permskiye avialinii», «Kavminvoduavia», «Tatarstan», Kompaniya -TSS (Aviation) Limited, «Aeroflot — Rossiyskiye avialinii», «Aeroflot — Don», «Sibir», «Krasnoyarskiye avialinii», «Samara», «Transaero», «Domodedovskiye avialinii», «Rusaero», «Imeyr», «Tapo-Avia» kabi aviakompaniyalarga xizmat ko‘rsatiladi. Fransiya, Isroil, Skandinaviya mamlakatlari, Angliya, Janubiy Koreya o‘zlarining yuk samolyotlari uchun tranzit aeroport sifatida Toshkent aeroportidan foydalanishadi. Toshkent aeroportida dunyoda ishlab chiqarilayotgan barcha samolyot turlarini qabul qilish mumkin. Samarqand aeroporti soatiga 400 yo’lovchiga xizmat ko‘rsata oladi. Samarqanddan Toshkent, Moskva, Sankt-Peterburg, Simferopol, Qozon shaharlariga, shuningdek, Yaponiya va Yevropa mamlakatlariga yetib borish mumkin. Aeroportda VIP — va CIP — maydonlari, kutish maydonlari, ona va bola xonasi, tibbiyot punkti, aviakassalar, pochta xizmati xonasi, xalqaro va shaharlaro telefon xizmati, barlar, restoran, valyuta ayirboshlash shohobchasi bor, yangi «Duty—free» do‘koni ochilishi ustida ish olib borilmoqda. 2004 yilda Samarqand aeroporti MDH mamlakatlaridagi yiliga 100 mingtagacha yo’lovchiga xizmat ko‘rsatuvchi aeroportlari orasidagi «Yilning eng yaxshi aeroporti» konkursida g‘olib bo‘lgan. Yangi Buxoro aeroporti 1997 yilda ishga tushirilib, xalqaro maqomga 1999 yilda erishgan, soatiga 150 yo‘lovchiga xizmat ko‘rsatadi. Unda keng kutish maydoni, bufetlar, dukonlar, medpunkt, yuklarni saqlash xonasi, milliy an’analarda bezatilgan VIP— va CIP— maydonlari mavjud. Buxoro aeroportidan Toshkent, Moskva, Sankt-Peterburg shaharlariga, shuning MDH mamlakatlari va boshqa davlatlarga uchish mumkin. Yangi Urganch aeroporti soatiga 300 yo’lovchiga xizmat ko‘rsatadi. Unda kutish maydoni, tibbiyot punkti, barlar, kafe, valyuta ayirboshlash shohobchasi, suvenirlar do‘koni mavjud, aeroportdan Toshkent, Moskva shaharlariga va dunyoning boshqa mamlakatlariga uchib borish mumkin.

O‘zbekiston turizmining rivojlanishiga «O‘zbekiston temir yo’llari» davlat hissadorlik temiryo’l kompaniyasi ham o‘zining hissasini qo‘shmoqda. Bu tashkilot 1994 yilning 7 noyabrida tashkil etilgan bo‘lib, O‘zbekiston hududi bo‘ylab 4000 kilometrga yaqin uzunlikdagi temir yo’llarga ega. Tashkilot tomonidan Toshkent-Samarqand orasida shinam tezyurar poyezd qatnashining tashkil etilishi turistlar uchun katta qulayliklar yaratib berdi. Tashkilot tomonidan Samarqanddan Surxondaryo viloyatiga o‘tuvchi temir yo’l tizimi takomillashtirilmoqdaki, bu ham O‘zbekiston turizmining rivojlanishiga o‘z hissasini qo‘shishi shubhasizdir. Shuningdek, mustaqil O‘zbekiston asosiy tarmog‘i bo‘lib hisoblangan xalqaro Traseka loyihasi asosida Toshkentdan Farg‘ona vodiysi orqali qo‘shni mamlakatlarga chikib ketuvchi temir yo‘lning qurilishi ham O‘zbekistonga keluvchi xalqaro turistlik oqimini orttirishi mumkin. Toshkentdan Toshkent— Samarqand, Toshkent— Moskva, Toshkent — Qo‘ng‘irot, Toshkent— Shovot, Toshkent— Saratov, Toshkent— Termiz, Toshkent— Ufa, Toshkent— Harkov, Toshkent— Andijon, Toshkent— Buxoro, Toshkent— Kitob yo‘nalishlarida qatnovchi poyezdlar jo‘natiladi va qabul qilinadi, shuningdek, O‘zbekiston hududida Andijon - Buxoro, Qo‘ng‘irot - Beynov, Dushanbe -Astraxan, Ko‘lob— Astraxan, Leninobod— Saratov, Dushanbe — Konibodom, Konibodom — Qo‘rgontepa poyezdlari ham harakatlanadi. Ayni paytda yurtimizda transport kommunikatsiya tizimini rivojlantirish masalasiga respublikamizni jadal taraqqiy toptirishning asosiy sharti va mezoni sifatida katta ahamiyat berilmoqda. So‘nggi yillarda barpo etilgan, umumiy uzunligi 633 kilometrni tashkil qiladigan Navoiy – Nukus, 233 kilometrlik Toshguzar – Boysun – Qumqo‘rg‘on temir yo‘l magistrallari, Qamchiq dovoni orqali o‘tadigan tezkor avtomobil yo‘lining bu boradagi o‘rni va ahamiyati qanchalik beqiyos ekanini hammamiz yaxshi anglaymiz. Bu yo‘llar mamlakatimizning barcha hududlarini yagona transport tarmog‘iga ishonchli tarzda birlashtirib, mintaqamizda mavjud bo‘lgn

boy mineral – xomashyo va tabiiy resurslarni o‘zlashtirish uchun keng imkoniyatlar yaratdi va turizm infrotuzilmasini rivojlantirishda muhim omil bo‘lib xizmat qiladi. Turistlarga transportda xizmat ko‘rsatishning mazmuni Transport tizimlarining barcha turlari yagona maqsadni — tashish xizmatlarini ko‘rsatishda sayohatchilarning ehtiyojlarini to‘laqonli qondirishni ko‘zlaydi. Turistlarga transport xizmatlarini ko‘rsatish turistlarni va ularning yuklarini bir joydan ikkinchi joyga mumkin qadar tez va qulay sharoitlarda tashish uchun mo‘ljallangan xizmatlar majmui deb ta’riflanadi. Transport xizmatlari ko‘rsatish qonun hujjatlari bilan mustahkamlangan huquqiy bazaga asoslanadi. Ushbu hujjatlar: 1) turli xalqaro transport tashkilotlari tomonidan; 2) mamlakatlarning milliy qonunchiligi doirasida; 3) yuk va yo‘lovchi tashuvchilarning ichki qoidalari tarzida ishlab chiqilgan. Xalqaro turizmni amalga oshirishda transport xizmatlari ko‘rsatishning turli jihatlariga alohida diqqat-e’tibor berish lozim. Sayohatlar sohasida xalqaro hamkorlik chegaralarining kengayishi bojxona, chegara va sanitariya nazoratini amalga oshirish normalari va qoidalarini muttasil takomillashtirib borishni taqozo etadi. Fan va texnika taraqqiyotining odamlarni yer yuzining istalgan nuqtasiga tez eltib qo‘yishga qodir transport vositalari (ovozdan tez uchar samolyotlar, tezyurar poyezdlar, avtomobillar, muzyorar va suvosti transport i va b.) paydo bo‘lishiga, shuningdek transport xizmatlari ko‘rsatish sohasiga yangi texnologiyalar joriy etilishiga olib keldi. Bu chiptalarni bronlashning global tizimlarida va chiptalar sotishning noan’anaviy usullarida, yuk va yo‘lovchi tashuvchilarning charter dasturlari vujudga kelishi va rivojlanishida, turli axborot tizilari ishlab chiqilishida, yo‘lovchi tashishning texnik va texnologik rejimlarini nazorat qilish elektron qurilmalaridan foydalanilishida, ularning xavfsizligi oshirilishida o‘z ifodasini topmoqda.

Muayyan transport tuzilmalari o‘rtasida hamda har bir transport turi doirasida yo‘lovchi tashuvchilar o‘rtasidagi raqobat kurashi yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatishning takomillashuvi jarayoniga kuchli turtki berdi. Servis sifati va darajasining oshishi harakatlanadigan tarkibning hozirgi texnik jihozlanishida, yo‘lovchilarga qulay va shinam shart-sharoitlar yaratilishida, transport vositalari bortida yo‘lovchilarning dam olishi tashkil etilishida, yo‘lovchilarni ovqatlantirish sifatining oshishida, transport kompaniyalarining doimiy mijozlari uchun rag‘batlantirish dasturlari ishlab chiqilishida namoyon bo‘lmoqda. Yo‘lovchi tashuvchilar transportda bolalar va nogironlarga, shuningdek boshqa toifa yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha maxsus tadbirlarni amalga oshirmoqdalarki, bu yo‘lovchilarning ehtiyojlarini to‘laqonli qondirish uchun imkoniyat yaratmoqda. Turli transport tizimlari o‘rtasida yaqin hamkorlik transport xizmatlari ko‘rsatish sohasidagi muhim yo‘nalishlardan biridir. Bu multimodal vokzallar tashkil etish, qatnov jadvallarini muvofiqlashtirish, transport xizmatlarini uyg‘unlashtirish va yo‘lovchilarga kompleks xizmatlar ko‘rsatish imkonini beradi. Yo‘lovchilarning xavfsizligini ta’minlash transport xizmatlari ko‘rsatishning eng muhim masalasi bo‘lib, u harakatlanadigan tarkibdan foydalanish qoidalariga rioya qilishni, transport vositalarining harakatini ta’minlovchi turli xizmatlar professional tarzda va uyushqoqlik bilan ishlashini, yo‘lovchilar ham xulq-atvor qoidalariga rioya qilishini, ekologik toza transport turlaridan foydalanishni nazarda tutadi. Turistlarning uyushgan guruhlarini tashish marshrutlar ishlab chiqish, chiptalarni buyurtma qilish, transportda joylashtirish, tur dasturlarini amalga oshirish bilan bog‘liq ayrim o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lganligi uchun turistik firmalar transport kompaniyalari bilan yaqin aloqalar o‘rnatishiga to‘g‘ri keladi.

Kursning maqsadi va vazifalari « Turistlarga transport xizmat ko‘rsatishni tashkil qilish» fanining asosiy maqsadi ichki va xalqaro turizmda transport xizmatlarini amalga oshirishda turistlarning ehtiyojlarini to‘la qondirishdan iborat bo‘lgan masalalarni talabalarga o‘rgatish. Ushbu maqsadni amalga oshirishda quyidagi vazifalar qo‘yiladi:  Turistlarga havo transportida xizmat ko‘rsatish  Aviachipta – aviatashish to‘g‘risidagi shartnomani tasdiqlovchi hujjat  Aviachiptalarni bronlashtirish zamonaviy tizimlari  Havo laynerlarida ko‘rsatiladigan xizmatlarning asosiy turlari  «O‘zbekiston havo yo‘llari» MAKda yo‘lovchilar tashish  Harakatlanadigan tarkib tasnifi hamda turistik avtobuslarga qo’yiladigan talablar  Turistlarga suv transportida xizmat ko‘rsatish  Turistlarni hayvonlarda tashish  Sayohatlarda xavfsizlikning umumiy masalalari  Buyuk ipak yo‘lidagi transport vositalari

So‘nggi yillarda turizm industriyasi aksariyat mamlakatlarda muhim o‘rinlardan birini egallamoqda. Turizm industriyasi ishlab chiqaradigan turistik mahsulot, xizmatlar va tovarlarning tarkibi ancha katta va rang-barang kompleksini o‘z ichiga oladi. Bu mahsulotlardan kishilar sayohat qilishda, shuningdek turizm doirasida dam olish, hordiq chiqarish, davolanish, o‘z bilim va kasbiy darajasini oshirishda foydalanishlari mumkin. Bunda turistik mahsulotning tarkibiy qismiga kiruvchi transport xizmatlari uning sifatiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Yo‘lovchilarni, shu jumladan turistlarni tashish har xil transport turlarida, chunonchi: havo, yer usti, suv transportida amalga oshiriladi. Turistik tashuvlar uchun transport turlarining ommaviyligi yoki talab etilish darajasi mamlakatning jo‘g‘rofiy o‘rni va iqlim sharoitlariga, iqtisodiy rivojlanish darajasiga, milliy an’analariga, odamlarning ijtimoiy holati va turmush darajasiga hamda boshqa omillarga bog‘liq bo‘ladi. Har bir transpor t turining ustun jihatlari va kamchiliklari mavjud bo‘lib, ular tarixiy rivojlanish, texnik, iqtisodiy va ekologik ko‘rsatkichlar bilan belgilanadi. O‘zbekistondagi turizm sohasining 2006–2014-yillar davomidagi rivojlanish dinamikasini O‘zbekiston Davlat statistika qo‘mitasining statistik ma’lumotlari ko‘rsatmoqda (1.1-jadval va 1.1-rasm). 1.1-jadval

O‘zbekistondagi turizm sohasining 200 6 – 201 4- yillar davomidagi rivojlanish dinamikasi № Ko‘rsatkichla r nomi 2006 y . 2007 y . 2008 y . 2009 y . 2010 y . 2011 y . 2012 y. 2013 y. 201 4 y. 1 . Ko‘rsatilgan xizmatlar hajmi – (mlr. so‘m, nominal narxlarda) 58,0 78,2 69,9 120,2 153,8 186,8 222,4 253,4 293 , 9 ( real narxlarda) 47,1 64,6 57,3 102,0 129,8 160,8 193,7 222,3 261,0 2 . Xorijiy fuqarolarga xizmat ko‘rsatish (ming kishi) 559 , 4 903 , 1 933 , 3 1294 , 4 1055 , 4 1 472 , 2 1 946 , 6 2028, 6 1938, 0 3 Ulardan xorijiy turistlar (ming kishi) 53,0 80,2 122,3 149 , 6 129 , 6 155 , 5 181 , 8 154,8 155,9 4 O‘zbekiston Respublikas i fuqarolari ( i chki turizm) (ming kishi) 135,3 223,8 277,9 191,4 134,5 151 , 9 200 , 6 216,9 191,6 5 . O‘zbekiston fuqarolarning chet elga chiqishlari (ming kishi) 47 , 8 1 08 , 5 1 67 , 4 252 , 0 230 , 1 222 , 9 258 , 6 359,2 357,8 6 Xizmatlar eksporti (ming AQSH dollarida) 19740 , 7 29287 , 2 37465 , 4 39347 , 6 50483 , 5 572075 , 9 60925 , 4 58049 ,2 58337 ,2

1.1-rasm. O‘zbekistondagi turizm sohasining 2006 – 201 4 -yillar davomidagi rivojlanish dinamikasi 1 Jadval va rasmlar ma’lumotlari bo‘yicha O‘zbekistondagi turizm sohasi muntazam ravishda o‘sish sur’atlarini ko‘rsatmoqda. O‘zbekiston fuqarolarning chet elga chiqishlari 2014-yilda 2006-yilga nisbatan 7,5 marta ko’payganligini yuqoridagi jadvaldan ko‘rishimiz mumkin. 1 O‘zbekiston Davlat statistika qo‘mitasining statistik ma’lumotlari

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Tuxli е v I.S., G.H. Qudratov, Parda е v M.Q. Turizmni r е jalashtirish. Toshk е nt – «Iqtisod - moliya» 2010. 2. Tuxliyev I.S., A.B.Bektemirov, Z.I.Usmanova. Turizmda strategik marketing Samarqand 2010 y. 3. Kamilova F.K. – «Xalqaro turizm bozori» // O‘quv qo‘llanma, Toshk е nt. TDIU- 2001

O'xshashlar

Turizmda marketing xizmatini tashkil etish

Transport xizmatini tashkil etish (turizm)

Mеhnatni tashkil etish va bоshqarish fanining prеdmеti va vazifalari

Mehmonxonalarda ovqatlantirish xizmatini tashkil etish

Turizmda reklama faoliyatini tashkil etish