Товар омборлари, уларни тузилиши ва планировкаси - Iqtisodiyot - Referatlar

Товар омборлари, уларни тузилиши ва планировкаси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

119.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Режа: 1. Омборларни мақсади, вазифалари, уларни тавсифи. 2. Омборларни тузилишига қўйиладиган технологик ва умумтехник талаблар. 3. Омбор хоналарини турлари ва уларни планировкаси. 4. Омбор майдонларига ва омбор ҳажмига бўлган эҳтиёжларни аниқлаш.

www.arxiv.uz Омборларни мақсади, вазифалари, уларни тавсифи. Улгуржи базаларнинг асосий бўлинмаларидан бўлиб омборлар ҳисобланади. Улар товар захираларини мужассамлантириш ва сақлаш, савдо товар ассортиментини комплектлаш вазифаларини бажаради ва улгуржи савдо ташкилотларини асосий комплекс иншоатларини ташкил этади. Кўп омборлар қуйидаги асосий вазифаларни бажаради: - таъминловчилардан товарларни олиш ва уларни сифатини назорат қилиш; - товар захираларини тўплаш, уларни сақлаш шароитларини таъминлаш; - товарларни саралаш ва сотишга тайёрлаш; - улгуржи харидорларни буюртмаларини комплектлаш; - чакана савдо тармоқларини товар билан таъминлаш. Улгуржи омборларига келтирилган товарларни сифатини назорат қилиш йўли билан чакана савдо тармоқларига сифатсиз маҳсулотларни кириб келишига тўсқинлик қилади. Омборларда товар захираларини сақлашни таъминлаш мақсадида товарларни ҳар хил физикавий - кимиёвий хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда зарур бўлган сақлаш шароитлари яратилади. Омборларни асосий вазифаларидан бири бўлиб, кўплаб товар таъминловчилардан омборларга тор ассортиментда келтирилган товарларни сортларга ажратиш ҳисобланади. Улгуржи база омборлари ишлаб чиқариш ассортиментини савдо ассортиментига айлантириш жараёнида чакана савдо ташкилотларини буюртмалари асосида товар келтиришни максимал даражада қондиришга интилишади. Улгуржи омборлар зиммасига товарларни сотишга тайёрлаш ва чакана савдо тармоқларини товар билан таъминлаш киради.

www.arxiv.uz Омборлар бажариладиган вазифаларни характерига кўра сараловчи- тақсимловчи, транзитли-ўтказиб юборувчи, мавсумий сақловчи, олдиндан келтирувчи ва жамғарувчига бўлинади. Сараловчи-тақсимловчи омборларда одатдаги (текуший) товар захиралирини тўплаш мақсад қилиб қўйилади. Бу омборларда товарлар узоқ муддат сақланмаганлиги туфайли уларнинг асосий вазифаларига товарларни сон ва сифат бўйича қабул қилиш, уларни саралаш ва беришга тайёрлаш ва чакана савдо тармоғига жўнатиш киради. Буларга истеъмол районларида жойлашган улгуржи савдо базалари, ҳамда чакана савдо ташкилотларининг омборлари киради. Бу омборларда чакана савдо ташкилотлари учун қулай ассортиментдаги товар оқимлари шаклланади ва савдо тармоқларига жўнатилади. Транзитли - ўтказиб юборувчи омборлар темир-йўл станцияларида, сув бўйлари пристанларида жойлашиб, юкларни бир жойдан иккинчи жойга ўтказиб юбориш мақсадида қабул қилади. Бу омборлар юкларни қабул қилишни, қисқа муддатли сақлашни ва жўнатишни амалга оширади. Мавсумий сақлаш омборларига картошка ва сабзавотлар омборхоналари ва мавсумий товарларга ишлов бериш ва сақлаш омборлари киради. Муддатдан олдин келтирувчи омборларда узоқ вақт мобайнида сақланадиган товарлар жойлаштирилади. Бундай омборлар йилнинг айрим даврларида етказиш қийин бўлган районларда ташкил этилади. Тўплаб борувчи омборлар саноат корхоналаридан кичик партияда товарларни қабул қилиб, катта партияларда истеъмол қилувчи районларга жўнатишади. Ассортимент фазилатига қараб омборлар универсал ва ихтисослашган бўлади. Универсал омборларда озиқ-овқат ёки ноозиқ-овқат товарларининг кенг ассортименти мужассамланади. Бундан ташқари, бу гурухга озиқ-овқат ва ноозиқ-овкат товарларни асосий гуруҳларини сақлашга мўлжалланган

www.arxiv.uz омборларни киритиш мумкин. Бундай омборлар матлубот жамиятларининг омбор тармоғини асосий қисмини ташкил этадилар. Ихтисослашган омборлар бир товар ёки бир неча бир бирига мос келган товар гуруҳларини сақлашга хизмат қиладилар. Омборлар ўрнатилган сақлаш режимларига кўра умумтовар ва махсусларга бўлинади. Умумтовар омборлари савдодаги омборларни асосий тури ҳисобланиб, уларда махсус режимни талаб қилмайдиган озиқ-овқат товарлари сақланади. Махсус омборларга сабзавот сақловчи омборлар, совуткичлар ва бошқалар киради. Омборларни синфланишини бошқа фазилатларига омборхоналарни баландлилиги ва қаватлилиги, технологик жараёнларини механизациялаш даражаси, ташқи транспорт алоқалари таъсир кўрсатади. Бу фазилатларига кўра омборлар бир қаватли - баландлиги 6, 12, 16 ва 30 м ва кўп қаватлига бўлинади. Аммо технологик жараённинг рационал ташкил этилишида бир қаватли омборлар афзалроқ деб ҳисобланади. Омборлардаги технологик жараёнларни комплекс механизациялашган ва автоматлаштирилган даражасига қараб ва бундан ташқари кичик механизация воситалари қўлланиладиган омборларга бўлинади. Ташқи транспорт алоқаларини ҳисобга олган ҳолда омборлар сув бўйларидаги тўхташ жойлари, темир йўлларига туташган жойларига эга бўлиши мумкин. Шундай жойларга эга бўлмаган омборларни (неприрельсовўй) темир йўлга туташмаган омборлар дейилади. Омборлар тузилишига қараб очиқ, ярим ёпиқ ва ёпиқларга бўлинади. Очиқ омборлар ер майдонлари ва устунларга ўрнатилган майдонлар ёки лентасимон фундаментлар сифатида жойлаштирилади. Бу омборлар қурилиш материаллари, ёқилғи, контейнердаги товарларни сақлаш учун мўлжалланган.

www.arxiv.uz Ярим ёпиқ омборларни фақат тепаси ёпиқ бўлади ва булардан қурилиш материаллари ва бошқа ёмғиргарчиликдан сақлаш ҳолатларида қўлланилади. Ёпиқ омборлар бир ёки кўп қаватли, иситиладиган ва иситилмайдиган бўлади. Иситиладиган омборларда иситиш жиҳози ва ҳаво айлантирувчи мосламалар бўлади. Уларда маълум намгарчиликни ва керакли температурани талаб этадиган маҳсулотлар сақланади. Иситилмайдиган омборларда 0 0 С паст бўлган холатда ўз хусусиятини ўзгартирмайдиган товарлар сақланади. Вақтинча сақловчи омборлар ҳам бўлади. Улар божхона ташкилотлари рухсатномаси билан таъминланган бўлиши шарт. Рухсатномани Ўзбекистон Республикаси Давлат Божхона қўмитаси томонидан берилади. Вақтинча сақловчи омборлар очиқ ва ёпиқ турларга бўлинади. Очиқ турдаги омборлардан хоҳлаган шахс фойдаланиши мумкин, ёпиқ турдаги омборларда эса фақат аниқ шахсларни товарлари сақланади. Вақтинча сақловчи омборлар мосламаларининг назорати божхона томонидан таъминланиши ва сақланаётган товар ва транспорт воситаларини учинчи шахслар киришидан ҳимоя қилиниши керак. Бу омборларда товарлар ва транспорт воситалари икки ойдан ортиқ сақланиши ман этилади, фақат айрим ҳолатларда Божхона Кодексида кўрсатилганча ўзгариши мумкин. Омборларни тузилишига қўйиладиган технологик ва умумтехник талаблар. Омбор иншоатларини қурилиши асосан темир бетон йиғилувчи элементлардан амалга оширилади. Энг қулай ва арзон омбор мосламалари бу бир қаватли омборлар бўлиб ҳисобланади. Омбор иншоатининг асосий конструктив элементлари: фундамент, деворлар, устунлар, қаватлар орасидаги томлар, поллар, том, рампалар, ойна

www.arxiv.uz ва эшиклар. Омбор фундаменти мустаҳкам ва узоқ муддатга чидайдиган материаллардан қурилади. Унинг конструкцияси маълум оғирликни кўтариши керак. Фундаментларни қурилишига темир бетон блоклар қўлланилади. Омбор деворлари ғиштдан, темир бетон блоклар ва панеллардан бўлади. Улар жуда ҳам чидамли ва зарур бўлган харорат режимини ва ҳаво намлигини ушлаб туришга қодир бўлиши керак. Омбор иншоатининг асосий элементи бўлиб, кўтариб турувчи устунлар ҳисобланади, улар ғиштдан, темир бетондан ва темирдан бўлиши мумкин. Кўп қаватли омбор иморатларидан қаватлар орасидаги томлари учун катта оғирликларни кўтариш қобилиятига эга бўлган темир бетон панеллар қўлланилади. Омбор хоналарини поллари ҳам оғир юкларни кўтарадиган, юқори даражада чидамли бўлиши керак. Полларни ёпиш учун бетон ва асфальтдан фойдаланилади. Омбор иморатларини томлари ҳаво ёғингарчиликларидан ишончли даражада сақлайдиган ўта чидамли материаллардан бўлиши шарт. Омбор иморатларини конструктив ва ҳажмий планировкали ечимларини тавсиф қилиш учун қуйидаги кўрсаткичлардан фойдаланилади: қадам (шаг), оралиқ (пролёт), ва баландлик. қадам - кўндаланг қўйилган устунлар, яъни деворлар орасидаги масофа. Оралиқ - узунасига қўйилган конструкциялар орасидаги масофа. қават баландлиги - шип билан пол ўртасидаги масофа. Бир қаватли омбор иморатларида бу кўрсаткичлар қуйидагиларни ташкил этади: устунлар қадами - 6 ва 12 м; оралиқ узунлиги - 12, 18 ва 24 м; омбор хоналарини баландлиги - 6 м.дан кам бўлмаслиги керак. Ортиш - тушириш ишларини амалга ошириш қулай бўлиши учун омбор бўйлаб рампалар қурилади, улар 2,5 дан 6 метргача бўлган платформа сифатида бўлади. Уларнинг баландлиги юклар келтириладиган ва жўнатиладиган транспорт воситалари турларига боғлиқ. Рампаларни

www.arxiv.uz тепасига ёғингарчиликлардан юкларни сақлаш учун мосламалар (козўрек)қилинади. Омбор хоналарини эшиклари ҳар хил размерда бўлади. Уларни эни ва баландлиги юкларни омбор ичида ждан жойга кўчириш учун қўлланадиган транспорт восита турларига боғлиқ. Омбор хоналарини табиий ёритиш учун ойналар хизмат қилади. Бир қаватли омборларда уларни стеллажлардан баландроқда жойлаштирилади. Омборларда товарлар билан мураккаб комплекс савдо технологик жараёнлар бажарилади, уларни натижали амалга ошириши учун омборларни тузилиши бир қанча технологик талабларга жавоб бериши керак. Энг асосий технологик талаблардан бири омбор хоналарини майдони ва ҳажмининг технологик операцияларни характерига ва ҳажмига мослиги. Омбор майдонларини ҳажмини катта-кичиклигига, омбор хоналарини тузилишига товар заҳиралирини ва товарооборотни тузилиши ва ҳажми таъсир кўрсатади. Омборларни тузилишига қўйиладиган иккинчи асосий талаб бу омбор иморатларини параметрлари ва шаклларини бажариладиган операцияларни рационал технологик талабларига мослиги. Кўп омборларни турлари учун бу талабга асосан энг қулайи иморатни тўғри бурчак шакли ҳисобланади, чунки бунда келиш йўлларини ва ортиш-тушириш рампаларини рационал жойлаштириш имконини беради ва омбор ичидаги товар оқимларини маълум даражада тўқнашиб қолишдан асрайди. Йирик омборларни иморатлари П-шаклида жойлашиши мумкин. Бу ҳолатда иморатларни параллел жойлашган қаторлари орасида дебаркадер (платформа) қурилади ва темир йўл шохобча йўллари ётқизилади. Омбор иморатлари бажариладиган операцияни рационал талабларига жавоб бериши учун бу омбор мос бўлган аниқ эни ва узунликка эга бўлиши керак. Энг оптимал мослиги 1:2; 1:2,5; 1:3; 1:5 ҳисобланади. Технологик жараёнлар оқимини ташкил этиш шароитларининг тузилиши омбор ичидаги пойдеворларни иложи борича камайтиришни кўзда

www.arxiv.uz тутади. Бу талабни ҳисобга олган ҳолда омбор иморатларида асосий пойдеворларининг сони жуда кам бўлиши керак ва зарур бўлганда қўшимча харажатларсиз омборнинг планировкасини қайта ўзгартириш мумкинлигини назарда тутиш керак. Омборларни тузилиши уларни ишлатиш қоидаларига қўйиладиган техника хавфсизлиги ва меҳнатни муҳофаза қилиш, шунингдек ёнғинга қарши хавфсизликни талабларига жавоб бериши керак. Бу талабларнинг бажарилиши учун омборлар вентиляция мосламалари билан таъминланади ва марказлашган иситиш системаси ўтказилади. Сув таъминоти ҳам ичиладиган сувга, ҳам ёнғинга қарши ва бошқа эҳтиёжларга зарур бўлган сувга талабни қондириши керак. Омборларни ёритилиши белгиланган нормаларга мос бўлиши керак. Омбор майдонларининг планировкасига қўйиладиган махсус талаблар чиқиш, келтириш ва ўтиб бориш йўлларини зарур бўлган сонини таъминлаб бериши керак. Омборларни айрим иморатлари ва иншоатлари орасида уларни ёнғинга чидамлилигига қараб зарур бўлган масофани ўрнатиш керак. Бу талабларни барчаси умумтовар омборларни тузилишига қўйиладиган умумий талаблардир. Махсус омборларни тузилиши физикавий-кимёвий хусусиятга эга бўлган товарларни қабул қилиш, сақлаш ва бериш технологик жараёнини рационал ташкил этишга йўналган бўлиши керак. Масалан, совуткич омборларини қурилишида ҳар хил изоляцион материаллардан фойдаланилади. Бундай омборлар фақат сунъий ёритишга эга ва зарур бўлган совуткич мосламалар билан таъминланади. Замонавий омбор совуткичларида яхлатилган маҳсулотларни эритиш ва нуқсони бўлган маҳсулотларни сақлаш махсус хоналари ажратилади. Керосин сақловчиларни қурилишида уларни ва бошқа омбор хоналарини ўртасида максимал масофа бўлиши назарда тутилади. Уларни тузилиши ёнғинга қарши қўйиладиган талабларга жавоб бериши шарт.

www.arxiv.uz Картошка,сабзавот ва меваларни сақлаш учун мосламалар товарларни сақлашни гидротермик режимини таъминлаб бериши керак. Омбор хоналарининг турлари ва уларнинг планировкаси. Умумтовар омборларни барча хоналари қуйидаги гуруҳларга бўлинади: асосий ишлаб чиқариш мақсадига кўра, ёрдамчи, қўшимча техник ва административ-маиший. Асосий ишлаб чиқариш мақсадига кўра бўлинадиган хоналарга товарларни сақлаш, товарларни қабул қилиш ва бериш, қабул қилиб олиш, ўраш ва товарларни қадоқлаш хоналари киради. Ёрдамчи хоналар идишларни, кўп оборотли контейнерларни сақлашга мўлжалланган. Бунга яна идишларни таъмирловчи хоналари киради. Қ ўшимча-техник хоналар бу машина бўлимлари, вентиляция камералари, иситиш, хўжалик моллари ва инвентарларни сақлаш, таъмирлаш хоналари ва бошқалар ҳисобланади. Административ-маиший хоналар административ - контора хизматлари, дам олиш ва овқатланиш жойлари, қизил бурчаклар, гардероб, товар намуналари зали, душ, санитари узеллари учун мўлжалланган бўлади. Товар намуналари зали бевосита ҳисоблаш маркази ёки маълумотларни механизациялашган усулда ишлов бериш бюроси хоналари билан боғланган бўлиши керак. Товарларни қабул қилиш, сақлаш ва бериш технологик операцияларини бажариш учун мос бўлган зоналар ажратилади. Умумтовар омборларда қуйидаги асосий зоналар ажратилади: транспорт воситаларидан товарларни тушириш; товарларни қадоқлаш; харидорларни буюртмаларига асосан товарларни ажратиш ва комплектлаш; автомобиль транспортига ортиш. Омборларни барча юқорида кўрсатилган зоналари бир-бири билан зарур бўлган ўтиш ва юриш жойлари билан боғлиқ бўлиши керак.

www.arxiv.uz Транспорт воситаларини бўшатиш зоналари товарларни сони ва сифати бўйича қабул қилиш ва у ерда жойлашган товаровед-бракерларни иш жойлари жойлашган зоналарига туташган бўлиши керак. Омбор майдонининг асосий қисми товарларни сақлаш зоналарига ажратилади. Улар товар эгаллайдиган майдон ва ўтиш майдонларидан иборат. Сақлаш зоналарига товарларни қадоқлаш ва упаковка қилиш, улгуржи харидорларни буюртмаларини комплектлаш зоналарига туташган бўлиши керак, ўз йўлида буюртмаларни комплектлаш зоналари товарларни жўнатиш жойлари билан ёнма-ён жойлаштирилиши керак. Омборлар хоналарини ички планировкасини бундай принципи омбор технологик жараёнининг оқимлилиги ва узлуксизлигини таъминлашга ёрдам беради Товарлар намуналари залини планировкасига махсус талаблар қўйилади. Асосий ишлаб - чиқариш жараёни учун зарур бўлган жиҳоз ва мебелларни жойлаштириш имкониятига эга бўлишда ва улгуржи харидорларга хизмат кўрсатиш вақтида тижоратчи - товароведлар учун қулайликлар яратишда функционал зоналари ажратилган бўлиши керак. Бундан ташқари барча товарлар намуналарига бемалол ўтиш имконияти яратилиши зарур. Одатла товарлар намуналари залида ишчи зоналар, экспозиция зоналари ҳамда кутиш ва дам олиш, маълумотлар ва ўтиш зоналари ажратилади. Ишчи зоналар товаровед-тижоратчиларни иш жойларини жойлаштириш учун хизмат қилади. Улар идора столлари ва ишчи креслолар, ҳисоблаш техникалари ва шахсий компьютер, қўзғалувчан картотека, харидорлар учун стуллар ва ҳужжатларни сақловчи мебеллар билан жиҳозланади. Экспозиция зоналари яна алоҳида кичикроқ зоналарга бўлинади, девор олдидаги ва орол шаклидаги товарларни кўрсатиш полкалари, горкалари,

www.arxiv.uz консоллари, штангалари билан таъминланади. Кичикроқ зоналар товарларни айрим ассортимент гуруҳларини намойиш этиш учун ажратилади. Дам олиш ва кутиш зонаси харидорларни альбомлар, каталоглар ва товарлар рўйхати билан мустақил ишлаш ва товарларни танлаб бўлгандан кейин дам олиш учун мўлжалланади. Бу зона асосий товарларни экспозиция қилувчи ва товаровед - реализаторни иш жойидан ажралгани маъқул. Дам олиш ва кузатиш зоналарини асосий жиҳози бўлиб,журнал столлари, креслолар ва банкеткалар, гулдонлар ҳисобланади. Худди шу ерда ҳар хил реклама материаллари (варақалар, проспектлар, каталоглар) ва сотиладиган товарлар ҳақида бошқа маълумотлар, норматив-техник ҳужжатлари (стандартлар ва ҳоказолар) бўлиши мумкин. Шундай қилиб кутиш ва дам олиш зоналари маълумот зоналари ёнида мужассамланиши мумкин. Ўтиш зоналари товар намуналари залида юриш ва улгуржи омборни бошқа хоналарига ўтиш учун хизмат қилади. Асосий ўтиш жойлари энига 2 м.дан кам бўлмаслиги ва бошқалари 1 м.дан кам бўлмаслиги керак. Товарлар намуналари залида иш вазифаларини бажарувчи зоналарни ташкил этиш, уларни ажралганлиги мебель ва савдо жихозларини танлаш ва жойлаштирилиши кафолат вазифаларни мақсадга мувофиқлигига, балки интерьерни қабул қилинишига ижобий таъсир кўрсатиши керак. Омбор майдонларига ва омбор ҳажмига бўлган эҳтиёжларни аниқлаш. Янги қурилишларни ёки ишлаётган омборларни реконструкция қилиш саволларига ечимларни топишда, омбор майдонларига ва ҳажмига бўлган эҳтиёж аниқланади. У қуйидаги формулага асосан ҳисобланади: S n қ NQ,

www.arxiv.uz Бунда S n - омбор майдони (ҳажми)га бўлган эҳтиёж; N - сиғими 1 млн сўм товар захирасига тўғри келадиган нормативи; G - омборда сақланиши мумкин бўлган товар захираси. Маълум қурилиш ҳажмига бўлган эҳтиёж ҳар хил усуллар билан аниқланиши мумкин. Омбор майдонини (умумтовар майдонлари учун) товар захираларини шартли икки ўқли вагон сонида ва куб метрда,ҳамда (совутгич ва сабзавот- хўл мевалар омборлари учун) шартли тонналарда белгиланадиган кўрсаткичларида хисобланиши мумкин. Бу ҳолатда аввал омборда мўлжалланган ҳар бир товар гуруҳи бўйича максимал товар захиралари қуйидаги формула бўйича аниқланади: OK Q max қ ----------, 365 C Бунда Q max - товарларни максимал захираси, шартли вагонларда; O - мос товар гуруҳи бўйича йиллик омбор товар обороти, млн. сўмда; K - товар захираларини шаклланишини нотекислик (неравномерность) коэффициенти, 1,2 - 1,3 га тенг бўлади; С - бир вагон товарнинг ўртача нархи, млн. сўм. Кейин товарлар сақлаш усулини ҳисобга олган ҳолда ҳар бир товар гуруҳини сақлаш майдонлари ҳисобланади. Бунда штабель шаклида таҳланадиган товарларни сақлашда ҳар бир шартли вагонга 25 кв.м. майдон нормаси белгиланган, баландлиги 2,5 м. бўлган стеллажларда сақланадиган ўрамидан очилган товарлар учун эса - 40 кв.м. Омбор хажми шартли вагонларда ёки тагликларда аниқланади. Шартли таглик 1 кум.м (800 х 1200 х 1050 мм.) тенг. 20 тоннали икки ўқли вагон 42 шартли тагликка тенг, шартли контейнер (фойдали хажми 6 куб.метрли универсал контейнер) олтита шартли тагликни сиғдиради. Омбор майдони ва тегишли хажми нормаларига эга бўлгандан сўнг, имбор сиғими эхтиёжини хисоблаб чиқиш мумкин.

www.arxiv.uz Товарларни сақлаш учун майдон эҳтиёжини аниқлашнинг иккинчи усули қуйидаги формула ёрдамида хисоблаб чиқишга асосланган Q K 1 S n қ --------------, K 2 h бунда S n - товарларни сақлаш учун майдонга бўлган эхтиёж, м 2 ; Q - зарур бўлган сақлаш хажми, м 3 ; K 1 - товарларни келтириш нотекислик коэффициенти; К 2 - омбор хоналарини хажмидан фойдаланиш коэффициенти; h - омбор хоналарини баландлиги м.. Мос бўлган товарлар гурухларини зарурий хажми омборлар суммасини 1 куб.м. товарлар нархига бўлиш йўли булган аниқланади. Товарларни сақлаш учун омбор майдони эҳтиёжини аниқлангандан сўнг, товарлдарни сақлаш учун мўлжалланган хонани (намерани) умумий майдони аниқланади. Бунда бевосита стеллажлар ёки штабелларда юк майдони жойлашган тангликлардаги товарлар майдони билан бирга тагликлар орасидаги тирқишлар ва юкларни деворлардан, иситиш асбобларидан узоқлашганлиги хамда асосий қатнов йўллари ва стеллажлар ва штабеллар орасидаги майдонлар ҳисобга олинади. Бунга яна товарларни қабул қилиш, танлаш ва товарларни комплектлаш зонасига ажратилган майдонлар ҳам киритилади. Экспедиция ва административ-маиший хоналар, қадоқлаш цехлари, товарлар намуналари заллари, тангликларни сақлашга, юк коридорлари ва административ-маиший хоналарни бирлаштирувчи коридорлар майдонлари махсус нормативлар асосида аниқланади. Совуткичнинг юк майдонини аниқлашда куб.метрда, ҳақиқий ва шартли тонналарда белгиланган тез бузулувчан маҳсулотлар захиралари кўрсаткичи ҳисобга олинади. Уни қуйидаги формулага асосан хисоблаш мумкин: Q зах.

www.arxiv.uz S сов қ ---------------, Nh бунда S сов. - совуткични юк майдони, м 2 ; Q ЗАХ -тез бузулувчан мос товар гурухи бўйича заҳиралар, хақиқатдаги тонналар; N - шу товар гурухлари бўйича совуткичларни тўлдириш нормалари, т/м 3 ; h - товарларни тахлаш баландлиги, м. Совуткичнинг сақлаш камералар майдонини аниқлаш учун юк майдонини юк майддонининг коэффициентига бўлинади. Коэффициент эса юк майдонини умумий майдонга нисбати билан аниқланади.

www.arxiv.uz Адабиётлар руйхати: 1. Каримов И.А. Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳ этишдир. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ва Сенатининг қўшма мажлисидаги маъруза. – Тошкент. «Ўзбекистон» Нашриёт-МАТБАА Ижодий уйи, 2005 й. 2.Каримов И.А. 2003 йил якунлари ва 2004 йилда иқтисодий ислохотларни чуқурлаштиришнинг асосий йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамаси мажлисидаги маърузаси.-«Ўзбекистон овози» газетаси, 2004 йил 10 февраль, 16 сони. 3.Егоров В.Ф. Организация торговли. Учебник. Москва-Санкт-Петербург: Питер.2004. 4.Л.П.Дашков, В.К.Памбухчиянц. Организация, технология и проектирование торговўх предприятий. Учебник. Москва: ИВЦ Маркетинг, 2001 г 5.Памбухчиянц О.В. Технология розничной торговли. Учебник. Москва: Издательский дом «Дашков и К», 2000. 6.Панкратов Ф. Г., Памбухчиянц В. К. «Коммерция и технология торговли», М. ИВЦ «Маркетинг» 2000. 7.Панкратов Ф.Г и другие. «Организация и технология торговўх процессов» М. Экономика 2000. 8. Маркетинг. Журнал в России и зарубежом. Москва. 2003 9. Дашков Л.П., Памбухчиянц В.К. Коммерция и технология торговли. Учебник. М.: «Дашков и К о », 2006 г. 10. www.ziyonet.uz

www.arxiv.uz

O'xshashlar

Маҳаллий бюджет харажатларининг таркибий тузилиши ва уларни бошқариш

Талаб ва товар таклифи

Товар Маҳсулот

Иқтисодий тизимда товар ва пул

Товар ҳаракати ва сотиш жараёни