Тадбиркорлик этикаси ва маданияти - Iqtisodiyot - Referatlar

Тадбиркорлик этикаси ва маданияти

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

89 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Режа: 1. Тадбиркорлик белгилари, хуссиятлари ва сифати. 2. Тадбиркорликнинг одоб-ахлоқий меъёрлари. 3. Тадбиркорлик этикаси ва маданияти. 4. Тадбиркорликда нутқ маданияти.

Тадбиркорлик белгилари, хуссиятлари ва сифати Гиннеснинг рекордлар китобида бошқа соҳаларга оид рскордлар орасида дунёдаги энг бой оила Дюмон оиласи тўғрисидаги маълумотни учратишимиз мумкин. Унда, Американинг кимё қироли томонидан асос солинган бу оиланинг назоратидаги мулк 15 млрд. долларни ташкил қилади. Хисоб- китобларга қараганда, Америкалик ишчи млрд. доллар пул топиш учун 3 млн. йил яшаши керак экан. Албатта юқорида келтирилган Дюмонлар оиласининг мол-мулки ўз- ўзидан бўлган эмас, шуларни инобатга олиб, Ўзбекистонда тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчилар ўзида тадбиркор шахсга оид жуда кўп қирраларни ўзларида шакллантиришларини тақозо этади. Албатда тадбиркорлик ишлаб чиқаришнигина эмас, балки олди-сотди, маркетинг, бошқариш, хисоб-китоб, молиялаштириш, кадрлар билан ишлаш кабиларни хам ўз ичига олади. Шунинг учун тадбиркорда улкан фидокорлик, меҳнатсеварлик, чуқур фикрлаш дунёқарашнинг кенглиги, доимо ўзгариб турадиган шароитда ишлаш учун мосланувчан, таваккал қилиб ишлаш, бугунги кун билан эмас, балки узоқни кўзлаб иш қиладиган, етти ўлчаб, бир кесадиган фазилатларга эга тадбиркорлар албатта катта-кичик ишларни қилишга доим сазовор бўлади. Тадбиркорлик ва ишбилармонлик ишларини ривожлантиришда тадбиркорлик сифатлари катта ахамиятга эгадир. Бу сифатларни асосийлари қуйидагилардир: 1. Ташаббускорлик - я ь н и доимо янгиликка интилувчан бў лиш ва фаолият давомида қў ллаш ; 2. Объекгивлик - яъни хар қандай мақсадни тахлил қилаётганда хаққоний бахо 2

бериш. Ўзга фуқароларнинг ўрнига ўзини қўйиб фикр юритиш ва хулоса қилиш. Хар қандай холатда тўғри бахо бериш, холисона фикр юритиш; З. Самимийлик - атрофдагиларга нисбатан ижобий ва д ў стон а муносабатда бўлиш; 4. Сардор лик - дарров ўзига нисбатан ишонч уйғота олиш. Тезда тўғри қарор қабул қилиш ва усталик билан самарали буйруқлар бера олиш; 5. Масъулиятлилик - хар қандай ишни бажаришда жавобгарликни сезиш; 6. Ташкилотчилик - бирор иш ёки харакатни уюштириш қобилиятига эга бўлиш; 7. Таваккалчилик - ўзини оқлайдиган таваккалчиликка доимо тайёр туриш; 8. Қ аттиятлилик - мақсадга эришишда тиришқоқлик қилиш, кийинчиликлардан қўрқмаслик ва иродали бўлиш; 9. Иймонлилик – истеъмолчилар, хамкорлар олдида ишонч уйғота олиш; 10. Илимлилик - хар бир керакли нарсани ўрганиш зарур. Айниқса Ўзбекистон Республика с ининг «Тадбиркорлик тўғрисида» ги ва бошқа к онунлар , хуқуқий асосларни , иқтисодиёт ва бошқарув с оҳаларини , шу н ингд е к шу ғ улланаётган соҳасига та ъ лу қ ли билимлардан хабардор б ў лиши керак. 2. Тадбиркорликда одоб-ахлоқ меъёрлари. Тадбиркор фаолияти фақат рссурслар, дастгох, ускуна, технология, маҳсулотлар, хужжатлар ёки таъминот, ишлаб чиқариш ва сотиш жараёнларига боғлик бўлибгина қолмасдан, у 3

инсонлар, ўзининг қўл остида хизмат қилаёттан мутахассислар ва ишчилар, айникса, чет эллик хамкасблари, ишбилармонлар доирасида умум - ахлокий меъёрларга риоя қилиши билан хам бахоланади. Тадбиркорлик - бу маданият. Айтишларига қараганда, маданиятли одам тадбиркор бўлиши шарт эмас, аммо тадбиркор инсон маданиятли бўлиши керак, чунки у доимо муваффакиятга интилади. Ахлоқ тўғрисида биринчи бўлиб, Аристотель, бу таълимотнинг нихоятда чуқур маъноли эканлигини таъкидлаб, уни «Нимани қилишимиз ва нимадан ўзимизни тийишимизни англашимизга ёрдам беради» - деган эди. Тадбиркорнинг касбга оид меъёрлари тадбиркорнинг ахлоқ қоидалари сифатида белгилаш мумкгн бўлган меъёрлар асосида ётади. Маданиятли тадбиркор - ўз меҳнатининг нафақат ўзи учун, балки бошқалар учун, жамият учун, давлат учун хам фойдалилигига ишонади, бизнесга ишонади, рақобатни зарурлигини тушинади, ўзини шахс сифатида қадрлайди, хар қандай мулк давлат хокимияти, жамоатчиллик харакатлари, ижтимоий тартиб, қонунларни хурмат қилади, ўзига ишонади, бироқ бошқалардаги юксак касб махорати ва билимдонликни хам қадрлайди, янгиликка интилади хамда инсонпарвар бўлади. Саломлашиш айниқса аёл киши билан учрашганда, биринчи эркак киши, ёши катта билан учрашилганда биринчи кичик, ловозими юқори билан учрашганда биринчи лавозими паст салом бериши тавсия этилади. Нотаниш кишилар билан иш юзасидан учрашув вақтида ўзингизни ўзингиз таништиринг ёки учрашувни уюштирган воситачи орқали танишинг. Эркак киши аёл кишига доим биринчи бўлиб ўзини таништиришини ёдда тутинг. Бу келтирилган кўрсатмалар тадбиркорлик фаолияти давомида қўл 4

келиши мумкин. 3. Тадбиркорликда нутқ маданияти. Дунёда икки нарса борки, у хамиша қадрли: Бири оч-ночор одамни тўйдирадиган НОН бўлса, иккинчиси ғамгин одамнинг кўнглини кўтарадиган СЎЗдир. Буларнннг хар иккаласи хам инсоннинг хатти-харакати, феъл атвори туфайли руёбга чиқади. Маданият турларининг хаммаси инсон феъли, хулқ атвори билан чамбарчас боғлиқдир. Инсоннинг феъли, ўзини тутиши эса, энг аввало унинг нутқида намоён бўлади. Шундай экан тадбиркорнинг нутқ маданияти деганда ўз фаолияти давомида нималарга урғу бериши кераклигини кўриб ўтамиз: - ўз соҳасини яхши билиш, равон нутқ хар қандай ишга доир алоқанинг мажбурий шарти хисобланишини ёдда тутиш, сўзларни, уларнинг талаффузини, урғуларни қўлланишига ахамият бериш; - сухбат вақтида, нутқ сўзлашда баланд парвоз, ўзига ишонч рухида ва қатъий охангда гапиришдан қочиш, бунда ўз шахсига ортиқча бахо бериш ва атрофлагиларни менсимаслик сезилиб туради; Тадбиркор, яхши сухандон бўлиши керак, аудитория олдида ишончли ва билимли сўзлай олиш шарт. Сухандонлик бу санъат - бу талант, хар кимга хам берил маслиги мумкин . Шундай бўлсада чиройли cўзлаш усули ва билмларни ўрганиб олиш мумкин. Одатда хар қандай одам аудитория эътиборини ўзига жалб қила олиш мумкин, бунинг учун у ўз фикрини аниқ ва қизиқарли ифодалаши зарур бўлади. Шунинг учун тадбиркор ўз хамкорлари, инвесторлар, мижозлар билан мулоқотга киришаётганда сухбат мавзусидан келиб чиққан холда, ўз фикрларини баён этишни маълум бир тартиб асосида амалга 5

ошириши мақсадга мувофиқ хисобланади. Бунда эса тадбиркор нутқ сўзлашни ўз корхонасида ишлаб чиқарилаётган маҳсулотни бахолаш орқали амалга ошириши мумкин. Юқоридагилар билан бир қаторда тадбиркорлик субъектлари турли хил кўргазмалар, ишбилармонлик учрашувлари, музокараларда иштирок этиши мумкин бўлиб, албатда бундай вазиятда ўз фаолияти юзасидан маъруза қилиши мумкин. Ушбу тадбирларда тадбиркорни маърузаси ижобий кўриниш хосил қилишида қуйидаги маслахатларга эътибор қаратиш мақсадга мувофиқдир.  қандай аудитория олдида нутқ сўзлаш керак?  аудитория сизни нутқингизни нима сабабдан тинглайди?  ушбу аудитория олдида нутқ сўзлашингиз орқали қандай натижа кутилади ?  мавжуд аудиторияга мос келиш учун, материалларни қандай етказиб бериш керак?  аудитория билан сизни ким таништиради?  кутиладиган саволлар, қандай асосий саволлар берилиши мумкин?  Асосий маълумотлар билан бирга, қўшимча ахбаротлар хам мавжуми? Маъруза материаллари янги, иложи борича характерли кизиқ ва аниқ, амалий фактларга бой бўлиши ва оқибатда хамманн хаяжонлантириши керак. Материалларни йиғиб олганингиздан сўнг режа тузишга киришинг. У қисқа кўринишда ифодаланган саволлардан шаклланган бўлиши керак. Б y қоидада асосай ва қўшимча саволларни мохияти чуқур ёритилган холда саволларнн мантиқан бир-бирига боғлиқлиги ва тартибли ёритилишига эътибор беринг. Сўнгра маъруза матни ёки унинг тезисини 6

ёзишга киришинг. Тезисларни қаттиқ қоғозга алоҳида карточкалар холида тайёрланг. Ёзувларни етарли даражада тушунарли ёзинг. Маъруза давомида тингловчиларни ишонтирадиган даражада равон ва ифодали сўзлаш орқали ишончли сўзлашга харакат қилинг. Агар тадбиркорлар юқоридаги маслахатлар асосида ўз нутқларини ташкил этсалар ўз ишларини келгусида янада ривожлантириш имконига эга бўладилар. Шуни хам унутмаслик зарурки тадбиркорлар нафақат ташқи мухит вакиллари билан ўзаро муносабатга киришади, балки ўз корхонасида фаолият кўрсатаётган ишчи, ходимлар билан хам турли даражадаги сухбатлар ўтказади. Бундай сухбатлар рахбар ва бўйсунувчи ўртасидаги сухбат кўринишида ташкил этилмай, имкон қадар мулоқот кўринишини ташкил этса, ишчиходимларни корхона фаолиятига бўлган муносабати янада яхшиланади, бу эса кохонани фаолиятини барқарор бўлишлигини таъминлайди. 7

Фойдалани шга тавсия этиладиган адабиётлар : 1. Ўзбекистон Р еспубликаси К онституцияси Тошкент 1992 йил. 2. Ўзбекистон Республикаси «Т адбиркорлик тў ғ рисида » ги Қ онуни Тошкент 1991 йил. 3. Ўзбекистон Республикаси «Тадбиркорлик фаолияти эркинлигини кафолатлари тў ғ рисида»ги Қонун. Тошкент Адолат 2000 йил. 4. Ўзбекистон Республикаси « Хусусий корхона тў ғ рисида » ги Қ онун 2004 йил. 5. Ўзбекистон Республикасининг «К адрлар тайёрлаш миллий дастури » Тошкент 1997 йил. 6. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг Қарори «Лицензиялашни бекор қилиш хамда истеъмол товарларини олиб келиш ва Ўзбекистон Республикасининг ичик бозорида сотишни такомиллаштириш чора-тадбирлари тў ғ рисида” Хал қ сўзи 21.08.2002 йил. 7. И.А.Каримов “Ўзбекистон ўз исти қ лол ва тараққиёт йўли” Тошкент Ўзбекистон 1997 йил. 8. И.А.Каримов “Ўзбекистон XXI асрга интилмоқда” Тошкент Ўзбекистон 1999 йил. 9. И.А.Каримов “Иқтисодий ислохотларни чу қ урлаштириш йўлида” Тошкент Ўзбекистон 1997 йил. 10. И.А.Каримов “Ўзбекистон XXI аср бўсағасида хавфсизликка тахдид барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари” Тошкент «Ўзбекистон» 1997 йил. 11. И.А.Каримов “Эришган марраларимизни мустахкамлаб ислоҳотлар йўлидан изчил бориш-асосий вазифамиз” Халқ сўзи 10.02.2004 йил. 8

12. И. Каримов «Янгиланиш ва барқарор тараққиёт йўлидан янада изчил харакат қилиш, халқимиз учун фаровон турмуш шароити яратиш – асосий вазифамиз», «Ҳалқ сўзи» 13 феврал 2007 йил. 9

O'xshashlar

Бизнес этикаси ва менежмент

Тадбиркорлик шакллари ва тадбиркорлик фаолияти.

Аудитор касбий этикаси

Бозор тизимида тадбиркорлик фаолияти ва тадбиркорлик капитали

Тадбиркорлик фаолияти . Тадбиркорлик капитали ва унинг харакати