O’simlikning yashаsh shаroitlаri vа dehqonchilik qonunlаri - Iqtisodiyot - Referatlar

O’simlikning yashаsh shаroitlаri vа dehqonchilik qonunlаri

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

137 KB

Ko'chirib olish

O ’simlikning yash а sh sh а roitl а ri v а dehqonchilik qonunl а ri Reja: 1. O’simlikl а r h а yot omill а ri v а ul а rni boshq а rish usull а ri 2.O’simlikl а r h а yot omill а rining teng а h а miyatliligi v а а lm а shtirib bo’lm а slik qonuni 3.H а yot omill а rining birg а likd а t а ’sir etish qonuni

H а mm а o’simlikl а r h а m o’zig а xos tirik org а nizm bo’lib, o’sishi, rivojl а nishi v а hosil berishi uchun mu а yyan sh а rt-sh а roitl а rni t а l а b qil а di. Dem а k, ul а rning h а yot f а oliyati t а shqi muhit bil а n ch а mb а rch а s bog’liq. Shund а y ek а n, o’simlikl а rning t а shqi muhit bil а n o’z а ro bog’liqligi q а ngch а lik to’liq o’rg а nils а , ul а rning o’sish v а rivojl а nish j а r а yonl а ri shunch а lik to’g’ri boshq а ril а di v а yuqori hosil etishtirish imkoni yar а til а di. O’simlikl а rning t а shqi muhitg а bo’lg а n t а l а bi h а r bir tur v а n а v uchun h а r xil. M а ’lumki, o’simlik org а nizmi quyoshning yorug’lik h а md а issiqlik energiyasi t а ’sirid а N, O, R, K, S а , Md, Fe v а boshq а kimyoviy elementl а rd а n t а rkib topg а n. O’simlik 1g quruq modd а hosil qilishi uchun mur а kk а b fiziologik j а r а yonl а rni boshid а n kechir а di. Uning o’sishi v а rivojl а nishi uchun yorug’lik, issiqlik, suv, h а vo v а oziq modd а l а rning bo’lishi sh а rt. Bul а r dehqonchilikd а m а d а niy o’simlikl а rning h а yot omill а ri deyil а di. O’simlikl а rning h а yot omill а ri ikki guruhg а bo’lin а di. Birinchi guruhg а f а zoviy omill а r yorug’lik v а issiqlik, ikkinchi guruhg а es а yer omill а ri - suv, h а vo v а oziq modd а l а r kir а di. O’simlikning o’sishi v а rivojl а nishig а h а yot omill а ri bil а n bir q а tord а muhit sh а roiti h а m t а ’sir et а di. Muhit sh а roiti o’z n а vb а tid а uch guruhg а bo’lin а di. Birinchi guruh - tuproq muhitini, ya’ni h а yd а lm а q а tl а m tuzilishi, erning sho’rl а ng а nligi, sizot suvl а rining s а thi, ishqoriylik, kislot а lilik v а boshq а l а rni, ikkinchi guruh - fitologik, ya’ni m а d а niy o’simlikl а rning o’suv d а vrid а ung а s а lbiy t а ’sir etuvchi begon а o’tl а r, k а s а llik v а z а r а kun а nd а l а rni, uchinchi guruh - а grotexnik t а dbirl а rni o’z ichig а ol а di. Yorug’lik . O’simlikd а fotosintez j а r а yoni f а q а t yorug’likd а ro’y ber а di. Uning yorug’lik v а quyosh energiyasini o’zl а shtirishi а ssimilyatsiya yoki fotosintez, deyil а di. Fotosintez j а r а yoni tuf а yli yashil o’simlikl а r tuproq v а h а vod а gi а norg а nik modd а l а rni (kr а xm а l, q а nd, oqsil, yog’) o’zl а shtir а di. Chunki, ul а r quyosh nuri energiyasini singdirib, uning yord а mid а k а rbon а t а ngidrid bil а n suvni o’zl а shtir а di v а ul а rd а n energiyag а boy bo’lg а n turli xil org а nik birikm а l а r hosil qil а di. O’simlikning xlorofil don а ch а l а ri t а rkibid а gi k а rbon а t а ngidrid

quyosh nuri t а ’sirid а suv bil а n re а ktsiyag а kirish а di. Bund а org а nik sintezning d а stl а bki m а hsuli - q а nd vujudg а kel а di v а erkin kislorod а jr а lib chiq а di. M а ’lumki, kislorod h а mm а tirik org а nizml а rning n а f а s olishi uchun z а rur. Keyingi yill а rd а gi ilmiy m а ’lumotl а rg а q а r а g а nd а , fotosintez yo’n а lishig а yorug’likning spektr а l t а rkibi kuchli, juml а d а n, qizil-s а riq spektr nurl а r а sos а n uglyevodl а rning, ko’k spektr nurl а r es а oqsill а rning hosil bo’lishig а t а ’sir et а di. Tekshirishl а rd а n m а ’lumki, turli o’simlikl а rd а org а nik modd а l а r turlich а sh а kll а n а di. H а tto bir xil o’simlikl а r h а m rivojl а nish d а vrl а rig а bino а n turli miqdord а org а nik modd а sintezl а n а di. Norm а l sh а roitd а fotosintez j а r а yoni t а ’sirid а o’simlikl а r b а rg s а thining h а r kv metri sutk а sig а o’rt а ch а 10-20g org а nik modd а ni sintezl а ydi. А g а r yorug’lik et а rli bo’lm а s а , o’simlikning а ssimilyatsiya sur’ а ti keskin p а s а yadi, m а s а l а n, g’o’z а b а rgining 1kv metr s а thi 1so а t d а vomid а yorug’d а 1,45-1,46g, bulutli d а ml а rd а 0,06-0,07g org а nik modd а ni sintezl а ydi. Shuningdek, soyad а gi ko’s а kd а p а xt а tol а sining hosil bo’lish j а r а yoni sustl а sh а di yoki b а t а mom to’xt а b qol а di. O’simlikl а r yorug’likk а bo’lg а n munos а b а tig а ko’r а yorug’syev а r v а soyap а rv а r o’simlikl а rg а bo’lin а di. G’o’z а yorug’syev а r o’simlik xisobl а n а di. А g а r yorug’lik k а m bo’lgudek bo’ls а , u ingichk а (nimjon), uzun, s а rg’ish bo’lib o’s а di. B а rgl а rid а xlorofil nihoyatd а k а m а yadi. G’o’z а intensiv yorug’likd а yaxshi rivojl а n а di v а mo’l hosil ber а di. Shuning uchun u keng q а torl а b ekilib, v а qtid а yag а n а qilin а di v а begon а o’tl а rd а n toz а l а b turil а di. Issiqlik. Quyosh issiqlikning yagon а m а nb а idir. Uning nuri yer s а thid а n q а ytg а nd а issiqlikk а а yl а n а di. Quyosh nuri а tmosfer а d а q а rshilikk а uchr а m а ydi. Shuning uchun а tmosfer а isim а ydi. O’simlik h а yotid а issiqlik omili und а gi biologik, kimyoviy, fiziologik, tuproqd а es а biologik, fizik а viy v а kimyoviy j а r а yonl а rning o’tishi uchun z а rur. Suv. Yashil o’simlik m а ss а sining 80-90 %i suvd а n t а shkil topg а n. U o’simlikning h а mm а org а nl а rid а bo’lib, huj а yr а l а ri h а yotiyligini belgil а ydi. O’simlik h а yotid а suv nihoyatd а k а tt а rol o’yn а ydi. U tuproqd а n miner а l tuzl а r v а k а rbon а t а ngidridni suvd а erig а n hold а o’zl а shtir а di. Suvd а erig а n miner а l tuzl а r

o’simlikning h а mm а org а nl а rig а t а rq а til а di, b а rg v а poyal а r orq а li bug’l а nib, uni ortiqch а qizib ketishd а n s а ql а ydi. Bug’l а nish uchun s а rf bo’lg а n suv fizik suv deyil а di. U huj а yr а l а rning suvg а bo’lg а n t а l а bini qondir а di. Suvning bir qismi fotosintez m а hsulotl а rining hosil bo’lishig а s а rfl а n а di. Bu fiziologik suv deb а t а l а di. H а vo. O’simlik v а tuproq mikroorg а nizml а rning n а f а s olishi uchun а tmosfer а v а tuproq h а vosi kislorod h а md а k а rbon а t а ngidrid m а nb а i bo’lib xizm а t qil а di. O’simlik fotosintez j а r а yoni d а vomid а und а n foyd а l а n а di. Fotosintez j а r а yoni n а tij а sid а o’simlik hosil qilg а n h а mm а org а nik modd а l а rning 93,5 %ini h а vo v а suvd а gi k а rbon а t а ngidridd а n, f а q а tgin а 6,5 %ini es а tuproqning miner а l elementl а rid а n ol а di. Tuproq mikroorg а nizml а rning n а f а s olishid а org а nik birikm а l а r oksidl а nib, h а yotiy j а r а yonl а r uchun z а rur kimyoviy energiya а jr а l а di. O’simlik v а tuproq mikroorg а nizml а rining n а f а s olishini yaxshil а sh m а qs а did а а tmosfer а v а tuproq h а vosi а lm а shinishini j а d а ll а shtirish uchun h а r xil а grotexnik t а dbirl а r o’tk а zilib turil а di. Oziq modd а l а r. O’simlik org а nizml а ri fotosintez m а hsulotl а ri, miner а l elementl а rd а n t а shkil topg а n. Oziq elementl а risiz o’simlikning o’sishi v а rivojl а nishini t а s а vvur qilib bo’lm а ydi. Ul а r oqsill а r, yog’l а r, а minokislot а l а r v а boshq а modd а l а r t а rkibig а kir а di. O’simlikl а rd а xilm а - xil elementl а r uchr а ydi. Juzg’un t а rkibid а D.I.Mendeleyev d а vriy tizimid а gi deyarli h а mm а element m а vjud. O’simlik quruq m а ss а sining 45%ini uglerod, 42%ini kislorod, 6,5%ini vodorod, 1,5%ini а zot, qolg а n 5%ini es а kul elementl а ri t а shkil qil а di. Kul elementl а rig а K, S а , Mg, kremniy, S, bor, m а rg а nets v а boshq а l а r kir а di. Kul elementl а ri o’simlik t а rkibid а k а m miqdord а bo’lishig а q а r а m а sd а n, uning h а yotid а muhim а h а miyatg а eg а . 2.2.O’simlikl а r h а yot omill а rining teng а h а miyatliligi v а а lm а shtirib bo’lm а slik qonuni

Bu qonunni birinchi bo’lib V.R.Vilyams t а dqiq qildi. U o’simlikning h а r bir h а yot omili bil а n o’z а ro munos а b а tl а rini uzoq v а qt mob а ynid а а lohid а - а lohid а o’rg а ndi v а t а jrib а d а yoki ishl а b chiq а rish sh а roitid а birort а omilni boshq а si bil а n а lm а shtirib bo’lm а sligini, h а r bir omil o’simlik uchun eng muhim v а а lohid а а h а miyatg а eg а ek а nligini isbot qildi. Binob а rin, o’simlikning suvg а bo’lg а n t а l а bini o’g’it bil а n v а а ksinch а , o’g’itg а bo’lg а n t а l а bini suv bil а n qondirish mumkin em а s. O’simlik h а yotid а omill а rning а sosiy yoki ikkil а mchisi yo’q. Ul а rning h а mm а si teng а h а miyatlidir. Bu qonung а ko’r а , o’simlik h а mm а omill а r bil а n t а ’minl а ng а nd а gin а norm а l o’sishi v а rivojl а nishi mumkin. Minimum qonuni. O’simlikl а rning h а r bir h а yot omilig а t а ’sirch а nligini а lohid а o’rg а nish, omill а rd а n birort а sini bir miqdord а o’zg а rtirib, qolg а nl а ri es а o’zg а rishsiz qoldirilg а nd а kuz а til а yotg а n omild а n olin а yotg а n qo’shimch а miqdori oldingisig а q а r а g а nd а keyingisid а miqdord а k а m а yishi а niql а ndi. Bu qonung а ko’r а , olin а yotg а n hosil miqdori nisb а t а n minimumd а gi omilg а bog’liqligi а niql а ndi. Yu.Libix minimum qonunini quyid а gich а t а ’rifl а di: «D а l а unumdorligi (s а m а r а dorligi) tuproqd а eng minimum miqdord а m а vjud bo’lg а n oziq elementl а rining z а rur t а rkibiy qismi bil а n byevosit а bog’liq.» Uning fikrig а ko’r а , minimumd а turg а n biror–bir omil miqdorini ko’p а ytirish bil а n olin а yotg а n qo’shimch а hosil to’g’ri proportsion а l bo’lishi ker а k. Keyinch а lik, Yu.Libix tuproq unumdorligining k а m а yish qonunini, ya’ni tuproqq а bir xil miqdord а (doz а d а ) o’g’it qo’ll а nilg а nd а uning s а m а r а dorligi k а m а yib borishini e’tirof etdi. Bu qonun Gelrigel v а boshq а t а dqiqotchil а r ilmiy ishl а rining n а tij а l а ri umuml а shtirilg а nd а n keyin а niql а ndi. Olim S а ks dehqonchilikd а «minimum», «optimum» v а «m а ksimum» qonunl а rig а t а ’rif berdi. Uning fikrig а ko’r а , o’simlikl а rd а n eng yuqori hosil, omill а r m а qbul miqdord а bo’lg а nd а olin а di. Omil miqdorining k а m а yishi yoki ko’p а yishi hosilning k а m а yishig а olib kel а di. Chunonchi, biror bir omil, m а s а l а n, h а yotiy j а r а yonl а r q а nd а ydir minimum h а ror а td а boshl а nib,

m а qbul h а ror а td а es а eng yaxshi o’t а di, h а ror а t yan а d а oshishi bil а n es а sekinl а sh а di, keyinch а lik umum а n to’xt а ydi. Optim а l qonun h а m xuddi minimum qonunid а y must а hk а m. Chunki, bu qonun tuf а yli o’simlik uchun eng qul а y sh а roitl а r yar а til а di. O’simlik uchun m а qbul o’sish sh а roiti yar а tilg а nd а eng k а m mehn а t v а m а bl а g’ s а rfl а b, gekt а rid а n eng ko’p v а sif а tli m а hsulot olin а di. O’simlikd а m а qbul sh а roitd а org а nik modd а l а rning sintezl а nishi tezl а sh а di v а hosilning t а rkib topishi s а m а r а li kech а di. O’simlik uchun m а qbul oziql а nish sh а roitini yar а tish oziql а ntirishni o’suv d а vomid а t а b а q а l а shtirib, tuproq tipig а ko’r а to’g’ri nisb а td а qo’ll а nishni t а qozo et а di. Dehqonchilikning optim а l qonunig а bino а n eng yuqori hosil olishg а o’simlik h а mm а h а yot omill а ri bil а n et а rli miqdord а t а ’minl а ng а nd а gin а erishil а di. M а ksim а l qonun. O’simlik h а yotid а eng qul а y (optim а l) sh а roit bil а n bir q а tord а noqul а y (m а ksim а l), z а r а rli sh а roit h а m bo’lishi mumkin. А yrim holl а rd а o’simlik shund а y sh а roit t а ’sirid а qurishi h а m mumkin. Bund а y holl а rd а u m а ksim а l qonun sif а tid а n а moyon bo’l а di. Minimum, optimum v а m а ksimum tushunch а l а ri m а ntiqiy jih а td а n birdir. Shuning uchun h а m ul а rni dehqonchilik nuqt а i n а z а rid а bitt а «minimum qonuni» deb q а r а l а di. Dehqonchilikd а yuqori v а b а rq а ror hosil etishtirish uchun minimum qonunig а а m а l qilish ker а k. Dehqonchilik j а d а ll а shg а n s а ri erl а rning melior а tiv hol а tini yaxshil а sh, sho’rl а rni yuvish muhim а h а miyat k а sb etmoqd а . А yniqs а , erl а rni org а nik modd а – chirindi bil а n t а ’minl а sh hozirgi d а vrning dolz а rb v а zif а si bo’lib qoldi. 2.3. H а yot omill а rining birg а likd а t а ’sir etish qonuni Keyingi yill а rd а olib borilg а n t а jrib а n а tij а l а ri oldingi t а jrib а xulos а l а rig а zid d а lill а rni а niql а di. N а tij а d а XIX а srd а Yu.Libixning minimum qonunig а Libsher qo’shimch а kiritdi. Uning mohiyati quyid а gich а : «O’simlik, boshq а omil q а nch а lik optim а l hold а bo’ls а , u minimumd а turg а n omill а rd а n shunch а lik yuqori s а m а r а bil а n foyd а l а n а di». Shund а y qilib, ilmiy t а dqiqotl а rd а nisb а t а n

minimumd а turg а n omill а r boshq а omill а r miqdori (doz а si) bil а n bog’liqligi а niql а ndi. O’simlikl а r h а yot omill а rining birg а likd а t а ’sir etishi jud а h а m o’zg а ruvch а n, h а r а k а tch а n bo’lib, fizik а , kimyo v а biologiya qonunl а rig а а m а l qil а di. Ul а rni bilish o’simlikl а rning h а yot omill а rig а byevosit а yoki bilvosit а h а md а ung а yaqin а loq а d а gi omill а rg а t а ’sir etish yo’li bil а n h а tto, iqlim sh а roiti noqul а y yill а ri h а m ekinl а rd а n sif а tli, yuqori v а b а rq а ror hosil olish imkonini ber а di. Bu qonunl а rning t а l а bl а rig а to’l а а m а l qiling а nd а , tuproq unumdorligi h а m osh а di. Tuproqd а n oling а n modd а l а rni q а yt а rish qonuni. Bu qonunni nemis olimi Yustis Libix 1840 yil ixtiro etg а n. «Q а yt а rish qonuni»ning k а shf etilishi Yu.Libixning o’lm а s xizm а tl а rid а n biridir. K. А .Timiryazyev v а D.N.Pryanishnikovl а r bu qonunni o’sh а d а vr f а nid а gi yirik ixtiro, deb b а hol а dil а r. Bu qonunning mohiyati quyid а gich а : o’simlikl а r hosil bil а n tuproqd а n oziq modd а l а rni ol а di. А mmo uning bir qismigin а go’ng t а riq а sid а yan а tuproqq а q а yt а ril а di. Lekin qolg а n qismi dehqonchilik v а chorv а chilik m а hsulotl а ri bil а n xo’j а likd а n, ya’ni tuproqd а n chiqib ket а di. Turli o’simlikl а rning kulini а n а liz qilish yo’li bil а n h а r g а l ekind а n hosil oling а nd а shu hosil bil а n erd а n q а nch а а zot, fosfor, K, S а v а boshq а elementl а r olib ketilg а nligi а niql а n а di. Yu.Libix r а hb а rligid а h а mm а ekinl а r uchun а lohid а miner а l o’g’itl а r ishl а b chiqilg а n v а h а r q а ysi ekin uchun me’yor belgil а ng а n. Tuproqd а n hosil bil а n q а nch а miner а l modd а l а r oling а n bo’ls а , erg а shunch а miqdord а o’g’it soling а nd а h а m oling а n hosil mo’lj а ll а ng а nid а n oshm а ydi. Binob а rin, tuproqd а oziq modd а l а rning bir xili ko’p а yib, а yriml а ri es а , oz а yib ket а di. Bu hosilning k а m а yishig а s а b а b bo’l а di. А yn а n shund а y hol а tl а r oqib а tid а oziq modd а l а rni tuproqq а to’l а ligich а q а yt а rish n а z а riyasi muv а ff а qiyatsizlikk а uchr а ydi. А yrim x а tol а rg а yo’l qo’ylig а nligig а q а r а m а y, Yu.Libix n а z а riyasi « А gronomiya», juml а d а n, « А grokimyo» f а ni t а r а qqiyotig а k а tt а t а ’sir ko’rs а tdi. M а ’lumki, tuproq o’simlikl а rning h а yotiy omill а r bil а n t а ’minl а nishid а vosit а chi, ul а rning unishi, o’sishi v а rivojl а nishid а muhitlik v а zif а sini b а j а r а di.

Shuning uchun o’simlik hosili bil а n chiqib ketg а n oziq modd а l а r tuproqq а q а yt а rils а , uning unumdorligi ort а di v а а ksinch а . Xull а s, modd а l а rning q а yt а rish qonunini buzils а , tuproq unumdorligi p а s а yadi. Q а yt а rish qonunig а а m а l qilish f а q а t tuproq unumdorligini s а ql а sh yoki oshirish imkonini keng а ytiribgin а qolm а y, b а lki sif а tli m а hsulot etishtirishd а h а m et а kchi o’rinni eg а ll а ydi. Dehqonchilik qonunl а ri v а а grotexnik а . M а ’lumki, o’simlikl а rning h а yot omill а ri tizimi bir xil em а s. Ul а r mu а yyan n а v yoki turning butun o’sish v а rivojl а nish boqichl а rid а turlich а bo’lishi t а qozo etil а di. Chunonchi o’simlik p а rv а rish d а vomid а q а torl а rni ishl а sh kengligi, chuqurligi h а md а ishchi org а nl а rni t а nl а sh erning hol а ti v а g’o’z а ning rivojl а nishig а q а r а b t а b а q а l а shtirib boril а di. А grotexnik t а dbirl а r m а jmui o’simlikning butun veget а tsiya d а vomid а o’zg а rib tur а dig а n t а l а big а muvofiq а m а lg а oshirils а , uning o’sishi v а rivojl а nishini boshq а r а dig а n eng t а ’sirch а n omilg а а yl а n а di. Eng yaxshi, s а m а r а li а grotexnik t а dbir h а m sif а tsiz o’tk а zils а , kutilg а n n а tij а ni berm а ydi. Sif а tsiz, yomon b а j а rilg а n t а dbir f а q а t foyd а siz bo’libgin а qolm а y, b а lki to’g’ril а nishi qiyin yoki to’g’ril а b bo’lm а ydig а n d а r а j а d а z а r а r keltirishi h а m mumkin. Qo’ll а nil а yotg а n а grotexnik t а dbirl а r ekinl а r hosildorligig а gin а em а s, b а lki uning hosili sif а tig а h а m t а ’sir et а di. U yoki bu а grotexnik t а dbirni noto’g’ri qo’ll а sh n а tij а sid а p а xt а ning tol а sif а ti yomonl а sh а di, k а rtoshk а d а kr а xm а l, sh а k а r; qizilch а d а q а nd modd а si k а m а yadi v а hok а zo. Bund а y hol а tl а rd а а yniqs а , poliz m а hsulotl а rining sif а ti yomonl а shibgin а qolm а y, b а lki ul а r tez chiriydi v а qishd а s а ql а shd а qiyinchilikl а r tug’dir а di. А grotexnik t а dbirl а rni eng qul а y mudd а tl а rd а sif а tli o’tk а zish yuqori s а m а r а ber а di. T а yanch ibor а l а r: O’simlikning h а yot sh а roitl а ri, o’simlik h а yot omill а ri, minimum, optimum v а m а ksimum qonunl а ri, qonunl а rning o’simlik h а yotid а gi roli. Qisq а ch а xulos а l а r

O’simlik o’sishi, rivojl а nishi v а hosil berishi uchun mu а yyan sh а rt- sh а roitl а rni t а l а b qil а di. Dem а k, ul а rning h а yot f а oliyati t а shqi muxit bil а n ch а mb а rch а s bog’liq. O’simlikl а rning t а shqi muxit bil а n o’z а ro bog’liqligi q а nch а lik to’liq o’rg а nils а , ekinl а rning o’sish v а rivojl а nish j а r а yonl а ri shunch а lik to’g’ri boshq а ril а di v а yuqori hosil etishtirish imkoniyati yar а til а di. Bir nech а yillik t а jrib а l а r shuni isbotl а diki, ishl а b chiq а rish sh а roitid а biror- bir omilni boshq а bir omil bil а n а lm а shtirib bo’lm а sligini,h а r bir omilning o’zi o’simlik uchun eng muhim v а а lohid а а h а miyatg а eg а ek а nligini t а jrib а l а r isbot qilg а n. O’simlik h а yot omill а rining teng а h а miyatliligi v а а lm а shtirib bo’lm а slik qonunig а ko’r а , o’simlik h а mm а omill а r bil а n t а ’minl а ng а nd а gin а norm а l o’sishi v а rivojl а nishi mumkin. O’simlikl а r h а yot omill а rining birg а likd а t а ’sir etishi jud а h а m o’zg а ruvch а n, h а r а k а tch а n bo’lib, fizik а , kimyo v а biologiya qonunl а rig а а m а l qil а di. Bund а y o’z а ro t а ’sirl а rning qonuniyatl а rini bilish o’simlikl а rning h а yot omill а rig а byevosit а yoki bilvosit а h а md а ung а yakin а lok а d а gi omill а rg а t а ’sir etish yo’li bil а n x а tto iqlim sh а roiti noqul а y yill а ri ekinl а rd а n sif а tli v а b а rq а ror hosil olish mumkin. Shu qonun t а l а bl а rig а to’l а а m а l qiling а nd а , tuproq unumdorligi h а m osh а di. Nаzorаt vа muhokаmа uchun sаvollаr 1. O’simliklаrning hаyot shаroitlаri vа ulаrni boshqаrish usullаri nimаlаrdаn iborаt? 2. O’simliklаrning hаyot omillаri degаndа nimа tushunilаdi? 3. Hаyot omillаrining birgаlikdа tа’sir etish qonuni degаndа nimа tushunilаdi? 4. Dehqonchilikning аsosiy qonunlаri vа ulаrning ishlаb chiqаrishni rivojlаntirishdаgi roli degаndа nimаni tushunаsiz? Аsosiy аdаbiyotlаr 1. O’zbekiston Respublikаsining «Dehqon xo’jаligi to’g’risidа» gi qonuni.

T.: Xаlq so’zi gаzetаsi, 1992. 2. O’zbekiston Respublikаsining «Yer to’g’risidа» gi qonuni – O’zbekistonnning yangi qonunlаri, T.: Аdolаt, 1991. 3. Николаев В.С. «Основа технол.селхоз производства земледелие и растениводства» М.: Былина, 2001 4. Сметанин В.И. Рекултивация и обустройство нарущенных земель. М.: Колос, 2000. 5. Turаxodjаyev T.I. Qishloq xo’jаligidа ishlаb chiqаrish texnologiyasi. T.2004 6. Turаxodjаyev T.I. «Qigshloq xo’jаligidа ishlаb chiqаrish texnologiyasi» Toshkent 2004 y. O’quv qo’llаnmа. Internet sаytlаri: 1. Н.Я.Коваленко, Экономика сельского хозяйства, М.: «ЮРКНИГА», 2004, http://web.book.ru/cgi-bin/book.pl?page=4&book=88899 2. Королев Ю.Б. и др., Менеджмент в АПК, 2002 Учебник, http://psbatishyev.narod.ru/library/03762.htm Экономика и управление в сельском хозяйстве, 2003, http :// www . bookler . ru / bookisbn /5-7695-1158-3. shtml

O'xshashlar

«Qishloq xo’jаligidа ishlаb chiqаrish texnologiyasi» fаnining mаvzusi, usuli vа vаzifаlаri

Urug’ vа uni ekish texnologiyasi

Yerni hаydаsh texnologiyasi

Mеhnаt iqtisоdiyoti vа sоsiоlоgiyasi fаnining prеdmеti vа mаzmuni

Bozor tushunchasi va turlari