Менежер фаолиятини ташкил этиш - Iqtisodiyot - Referatlar

Менежер фаолиятини ташкил этиш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

92 KB

Ko'chirib olish

Менежер фаолиятини ташкил этиш Режа: 1. Менежер меҳнати ва унинг хусусиятлари. 2. Бозорнинг менежерларга бўлган талаби. 3. Аттестация менежерларнинг шахсий ва ишбилармонлик сифатини баҳолаш усули сифатида. 4. Менежер меҳнатини ташкил этиш механизми.

1 Менежер меҳнати ва унинг хусусиятлари. Менежернинг меҳнати, товар ишлаб чиқарувчиларнинг меҳнатини ажралмас қисми, менежментнинг функциялари оператив бажарилиши тўғри ташкил қилинишига боғлиқ бўлади ва ишлаб чиқариш натижасига таъсир кўрсатади. Менежернинг меҳнати ақлий, ижодий характерларни ўзида мужассам этади. Бошқарув меҳнатини ишчилари бевосита моддий таъсир кўрсатмайди, аммо уларнинг меҳнати самарали бўлади. Бошқарув меҳнатини натижаси эгри хисобланади, агар ишлаб чиқариш фаолияти меҳнат коллективининг кўрсаткичлари билан бошқарувчилик меҳнатининг ўзига хос хусусияти ҳам қийин, бир хиллари уни аниқ ўлчовини белгилаш мумкин эмас. Бошқарувчилик меҳнатининг предмети ишлаб чиқаришнинг моддий элементи эмас, балки ахборот, ҳар-хил хужжатлар, бошқарув ечимлари ҳисобланади. Менежер меҳнатида ва техник бажарувчиларнинг улуши - бу меҳнат харажатларини олиш учун ахборотни қайта ишлаш, таъминлаш ва сақлаш асосий ўринни эгаллайди. Битта буюм ишлаб чиқарувчининг тахнологик операциясига бештагача ва ундан кўп операциялар тўғри келади. Бошқарув мақсадга йўналтирилган жараёндек, авваламбор инсонларни бошқаришдир. Инсон ижтимоий-иқтисодий жараёнларга таъсир этувчи асосий компонентдир ва ҳар қандай жамиятда у бир вақтнинг ўзида бошқарувнинг ҳам объект ҳам субъекти бўла олади. Ґар қандай инсон у эгаллаган лавозимидан қатъий назар ваколатли органларда ўз аксини топган жамият томонидан бошқарилади. Ґар қандай даражадаги раҳбар ўзининг ҳохиши бўйича бошқармайди. Тенг хуқуқли жамиятда жамият томонидан назоратдан ҳеч ким эркин эмас, ҳаттоки энг юқори даражали раҳбар ҳам, Президент ҳам жамиятнинг ҳар бир аъзоси бошқарилувчи ҳисобланади, чунки у маълум бир коллективга киради. Шу билан бирга жамиятнинг ҳар бир аъзоси бошқарувчи

бўлиб ҳисобланади. У ишлаб чиқаришнинг ҳақиқий хўжайинига, яъни мулкдорига айланади, шунинг учун у бутун иқтисодий, ижтимоий-сиёсий ва маънавий хаёт билан бошқарувчи сифатида бўлиб чиқади. У ёки бу даражада у коллективнинг ишлари билан бошқаришда қатнашади. Жамиятнинг турли аъзоларининг иштироки бир хил босқичда бўлмайди. Кўпчилик ишга пассив қатнашади, шу билан биргаликда турли жамоа- ташкилот ва комиссия аъзолари бўлиб хисобланади. Профессионал муҳандислар гурухи ҳам бўлиб, ишлаб чиқаришни ташкиллаштирувчи, давлат, хўжалик органлари раҳбарлари хисобланади. Улар махсус бошқарув меҳнати билан шуғулланиб, жамоа фойдали меҳнати турлари бўлиб хисобланади. Менежер меҳнати ўзини харакатларида, операцияларда, яъни инсонлар бошқарув жараёнида бажарганда жипслашади. У ёпиқ циклик формага эгадир. Бошқарув жараёни қўйилган мақсаддан бошланиб, вазифа ва вазифанинг ечилиши билан якунланиб, мақсадга эришиш билан тугайди. Масала ечилгандан кейин, мақсадга эришишда, яна бошқа вазифа қўйилади, янги мақсад ва яна бошқарув жараёни бошланади. Мақсад харакат натижа мақсад - узилмас бошқарув циклининг схематик кўриниши шундай. Лекин бунда бошқарув жараёни назарий жихатдан тўғри бўлади, амалиётда бошқарув кўпгина, бир-биридан фарқланадиган жаранларда намоён бўлши мумкин. Корхоналарда менежер меҳнати кўпгина масалаларни ҳал қилишга қаратилган бўлади: – техник, яъни ускуналардан фойдаланиши, ишлаб чиқариш майдонлари билан боғлиқ, ишлаб чиқаришни ташкиллаштириш ва х.к.; – технологик, яъни лойихалаштириш ва технологик жараёнларни такомиллаштириш билан боғлиқ; – иқтисодий, яъни корхона ички ва ташқи муҳитида иқтисодий муносабатларни такомиллаштиришдир;

– ташкилий, яъни ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил қилишда бошқарув структурасини такомиллаштириш билан боғлиқ; – ижтимоий, яъни ижтимоий муносабатларни такомиллаштириш билан боғлиқ ва х.к. Менежер меҳнати қўйилган мақсадга эришишдаги жамоа аъзоларининг ҳаракатини координация қилишга қаратилган. У корхона ривожида асосий ўрин тутади. Шундай вазиятлар бўлганки, бунда янги тайинланган раҳбар зарар билан ишлаётган корхонани фойда келтирадиган корхонага айлантирган. Бу шундан далолат берадики, бошқарув девони хўжалик фаолиятига бевосита таъсир кўрсатади. Замонавий бошқарув ходимларининг характеристик хусусиятлари - юксак профессионалзм ва ишбилармонлик хусусиятлари, бошқарув билими асослари ва иқтисодий фикр юритишдан хабари бўлиши керак. Юксак маърифатли ва маданиятли, демократик, мохирлик ва халққа хсоб қила олиш, халқнинг эхтиёжини билиши керак. Бундан ташқари мақсадни кўра олиш ижтимоий муаммоларни еча олиш, коллективни ярата олиш ва йўналтириш хусусиятларига эга бўлиши керак. 2. Бозорнинг менежерларга бўлган талаби. Бозор иқтисодиётига кириб боришнинг стратегик курси янги ёндошувчиларни талаб қилади. бу талаблар асосан иқтисодиётда, бошқарувда ва ижтимоий муаммолар ечимида намоён бўлади. Инсоният бўлмаган ёки қатнашмайдиган юқори технология ва механизмлар кераклича таъсирчан бўла олмайди. Менежмент системасида хўжалик механизмининг ислоҳати асосий омил бўлади, бундан ташқари фаолиятчанлик ва таъсирчанлик ислоҳатлари бошқарув кадрлари яъни менежерлар томонидан аниқланади.

Бозор иқтисодига ўтган, ишлаб чиқаришда структурали силжиш, илмий- техник ютуқларни амалда қўллаш, хўжаликнинг ижтимоий аҳамиятининг ўсиши, жамиятнинг демократизациялаштирилувчи, буларнинг ҳамааси менежер ишлаини қийинлаштиради ва бир қатор ислоҳатлар талаб қилади. Хўжалик механизмининг ҳар қандай ислоҳати онгимиздаги эскича фикрлашнинг инкор этилишидан бошланади: Янги вазифаларнинг аниқ тушунилишини талаб қилади. мақсад ва вазифалар белгиланганидан сўнг, буларнинг амалиётда қўлланилиши кўп томонлама бошқарув аппаратига боғлиқ. Кадрлар танланиши шунақа жараёнки, мансабнинг талабларига жавоб берадиган кишиларни қидириш. Айни пайтда бу танлов орқали уларни рационал жойлаштириш муаммоси ҳам ҳал қилинади. Кадрлар жойлаштирилуви, энг юксак ишлаб чиқарувни таъминлаш мақсадида, уларни (кадрларни) мақсадга мувофиқ шаклда бошқарув аппаратида жойлаштирилувига боғлиқ. Кадрлар танлови, бозор шароитида ишлай оладиган кишилар ва уларда коллектив юзага келтириш билан боғлиқ. Бозор иқтисодиёти муносабати менежерлардан, тадбиркорлик ва тез қарор қабул қилишни талаб қилади. мухим бўлгани нафақатгина ислоҳат тамойилларини умумий тушуниш, балки уларни кадрларни ҳар кунги хаётида ишлата олиш, ишнинг тарзини ва услубини ўзгартира олиш. Буларни инобатга олган ҳолда маъсулиятли фаолият кўрсатиш, янги хуқуқлардан фойдаланиш ва сезиларли даражада интизомни мустаҳкамлаш керак. Менежерлар яхши тактиккина бўлиб қолмай, стратег ҳам бўлишлари керак. Улар бозор эхтиёжларини инобатга олишлари, бозорнинг шаклланишида таъсир этиш, талабдаги ўзгаришга эгилувчан шаклда жавоб бериш, у мақсадни аниқ тасаввур қила олиш, эртанги кун муаммоларини ечиш учун бугундан тараддуд кўра олиш, техник ютуқ ва иқтисодий ижтимоий ривождан орқада қолмаслик учун ва самарали хўжалик юритиш

кера. Бунга эришиш учун иқтидорли бошқарув аппаратига эхтиёж сезилади. Бозор шароитларида яхши натижаларга эришиш учун. 3. Аттестация менежерларнинг шахсий ва ишбилармонлик сифатини баҳолаш усули сифатида. Бошқарув мансабига тавсия қилинаётган кишининг ишбилармонлик ва кишилик хусусиятларини баҳолаш, авваламбор шартнома тузилиши керак. Бугунги кунда кадрлар фаолиятчанлигини баҳолашда аттестация усули кенг тарқалган. Ушбу аттестацияни ўтказиш учун раҳбар буйруғи билан раис, секретарь (котиб) ва бошқалардан таркиб топган аттестация комиссияси тузилади. Ушбу комиссия таркибини юқори малакали мутахассислардан, имтихон бўлаётганларнинг бевосита раҳбарларидан, юқори малакали ишчилардан ва жамоа ташкилотлари вакиллари ташкил этади. Атетстация бўлаётган ҳар бир кишига ўзининг раҳбари характеристика тузади, бу тавсифномада ўша кишинниг ижтимоий ва иш фаолияти ўз аксини топади. Атетстация бўлаётган ишчи аввалдан, (бир ҳафта олдиндан) тавсифнома билан танишиши шарт. Комиссия ушбу материалларни кўриб чиқади, аттестация бўлаётган кишини тинглайди ва қарор беради: а) Ўзининг мансаби талабларига жавоб беради; б) Ўзининг мансаби талабларига жавоб беради иш шароити яхшилаганида ва комиссиянинг тавсияларини бажо келтирганида, 1 йилдан сўнг қайта атетстация қилинади; в) Ўз мансаби талабига жавоб бермайди. Комиссия баъзи ишчиларни мартабасини юксалтиришга ва баъзи хизматлари учун тақдирлашга ва бошқа ишга ўтказишга тавсия қилиш мумкин. Менежерларнинг ишбилармонлик ва шахсий хусусиятларини яна ҳам объекитив баҳолаш учун аттестациядан ташқари бошқарув амалиётида уч гурухга бўлинадиган турли хил усуллар қўлланилади:

1 гурух . Ходимнинг ишбилармонлик ва шахсий хусусиятларини баҳолайдиган, сбъектив характерга эга бўлган таъриф берувчи ёки сифат усулларини ўз ичига олади. Уларга «кадрлар хисоб варағи» ва «Автобиографиядаги» бошқарувчи талабига даъвогарлик қилувчи кондидатнинг биографик маълумотларини ўрганиш, раҳбарлардан ўша одам хақида маълумот йиғиш киради. 2 гурух . Ходимнинг ишбилармонлик ва шахсий хусусиятларини етарли даражадаги объективликдан миқдорий баҳосини аниқлаш таъминлайди. Энг кўп тарқалган усул балл бўйича баҳолаш усулидир. Бу усул бўйича ходимнинг ҳар бир бажарган вазифаси ва эришган ютуқларига қараб баллар қўйилиб борилади ва унинг ўртача балли чиқарилиб аниқланади. 3 гурух . Юқоридаги 2та гурухни яъни таъриф берувчи ва миқдорий усулларни ўз ичига олади. Улардан энг кўп тарқалгани тест усули бўлиб, олдиндан тайёрлаб қўйилган масалалар натижаларига қараб баҳо берилади. Ишбилармонлик ўйинлари усули - қўйилган ишлаб чиқариш масаласи ёки низоли вазиятга берилган тўғри жавобга қараб баҳо қўйилад. Раҳбарлар ва мутахассисларнинг ишбилармонлик ва ва шахсий хусусиятларини балл бўйича баҳолаш учун ходим хусусиятларини балл бўйича баҳолаш ёки аттестация ўтказиш билан аниқлаш мумкин. Бунинг учун ходимнинг ишбилармонлик ва шахсий хусусиятларини баҳолаш учун энг камида 2 та қўл остидаги ишчиси, 2 та раҳбари ва 2 та хамкасбини баҳолашларини хисобга олишади. Охирги натижавий баҳони комисия беради. Кадрларни баҳолаш критерияси битта бўлиши керак, яъни конкрет ишлар. Аттестация менежерларнинг ишбилармонлик ва шахсий хусусиятларини баҳлаш усули бўлиши билан бирга уларни қайта тайёрлаш билан чамбарчас боғлиқдир. Менежерни тайёрлаш ва қайта тайёрлаш - бу таълимнинг илми асосланган системаси бўлби маълум соҳада фаолият кўрсатиш учун билим, тажриба ва йўл йўриқ ўргатади. Менежерларни қайта тайёрлаш ва тайёрлашдан асосий мақсад уларнинг назарий билимларини ошириш, фан ва техника соҳасида эришилган

ютуқларини тўла-тўкис қамраб олиш, бошқариш ва ишлаб чиқаришни ташкил этишдан иборат. Бозор иқтисодиёти кадрлар тайёрлаш тизимига янги талаблар қўяди, бу тизимда университет ва институтлар алоҳида ўрин эгаллаши лозим, олий ва ўрта махсус ўқув юртларида янги типдаги, иқтисодиётни яхши билувчи, бошқарувнинг иқтисодий, ижтимоий-психологик усуллари ва техника воситаларини қўллай олувчи менежерлар тайёрланиши лозим. Бошқарувни ислоҳат қилиш шароитида ўқув жараёни мазмуни ва уни ташкил этишга ишлаб чиқариш даражаси ўсиши ва хўжалик юритишнинг бозор ўтилишини хисобга олган холда янгига ёндашув қўлланилади. «Корхоналар тўғрисида» қонунда таъкидлаб ўтилганидек: «Корхона кадрлар касбий маҳорати ва маданий даражаси узлуксиз ўсиб бориши хақида доимо ғамхўрлик қилади, ходимлар малакаси ва ишлаб чиқариш манфаатларини хисобга олган холда улар лавозимини ўзгартириб боради. Бу мақсадда корхона кадрлар тайёрлашни амалга оширади ва бевосита ишлаб чиқаришда ўқув юртларида ходимлар малакасини оширишга имкон яратади, ўқув- услубий базани кенгайтиради, бизнес мактаблари, курслар, марказлар ташкил этади. Корхона ўқув жараёнини иш билан қўшиб олиб бориш учун зарур шароит яратади ва қонунда кўзда тутилган имтиёзлар беради. Ишчилар ўз ҳоҳишларига кўра ўрта махсус ва олий ўқув юртларига, шунингдек стипендия тўлаш шарти билан аспирантурага юборишлари мумкин. Корхона ёшларни меҳнатга тайёрлаш, касбга қизиқишларини шакллантиришда ўқув юртларига ёрдам кўрстади». Мутахассис эгаллаган билимлар тез эскиргани сабабли, уни доимо такомиллаштириб бериш лозим. Агар раҳбар ўз билимини такомиллаштириб бормаса, эски билимларига таяниб қолиши, ишлаб чиқариш бундан зарар кўриши мумкинлигини тажрибада кўриш мумкин. Олинган махсус билимга доимо тўлдирилиб борилиши лозим бўлган асос сифатида қараш керак. Бозор муносабатлари шароитида техник маълумотга эга бўлган ишлаб чиқариш

раҳбарлари айниқса иқтисодиёт, маркетинг, ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва бошқариш масалаларини чуқур ўрганишлари керак. Ўз дунёқарашини кенгайтириш бўйича мустақил ишлаш ҳам катта аҳамиятга эгадир. 4. Менежер меҳнатини ташкил этиш механизми. Менежер меҳнатини ташкил этишда бошқарув аппаратидаги ҳар бир ижрочининг иши чекланган ва нисбатан бир турда бўлишига эришиш талаб қилинади. Бу меҳнат унумдорлиги ортиши, иш сифати яхшиланиши ва ҳар бир ижрочи тажрибаси ортиб боришига имкон яратади. Ихтисослашув мажбуриятлар доирасини шундай белгилаш лозимки, бунда ҳар бир ишловчи масаласи имкони борича тўлиқ ишга солинсин. Меҳнатни кооперация қилиш бошқарув ташкилотлари билан бошқарув аппарати турли бўлинмалари ходимлари ўртасида алоқа ўрнатилишини кўзда тутади. Бошқарув жараёнида, ҳам шу корхонада, ҳам ундан ташқаридаги алоҳида ходимлар, хизмат ва бўлинмалар фаолияти бирлаштирилади. Менежерлар меҳнати тақсимлаш ва кооперация қилиш йўллари таркибий бўлинмалар хақида қоидалар ва бошқарув аппарати ходимлари лавозим қўлланмаси томонидан белгиланган бўлади. «Корхоналар тўғрисида» қонун асосида корхона ва унинг бўлинмаларида ҳар бир раҳбар, мутахассис ва техникавий ижрочи учун лавозим қўлланмалари ишланади. Лавозим қўлланмалари, хуқуқ ва мажбуриятлари якка бошчилик тамойили асосида мансабдор шахсларнинг бўйсунуши, топширилган вазифа учун жавобгарлиги белигланади. Лавозим қўлланмалари ва қоидалар даврий равишда қайта қурилиб, ишлаб чиқариш, меҳнат ва бошқарув жараёнлари такомиллашиб борганлигини хисобга олган ҳолда тузатилиб, тўлдирилиб берилиши керак. Бошқарув аппарати меҳнатини мақбуллаштиришга ягона ёндашувни таъминлаш мақсадида таъриф-малака маълумотномаси ҳам қўлланилиб,

уларда ходимлар бажариши лозим бўлган ишлар хажми мураккаблиги, раҳбарлик лавозими турли бошқарувчилик вазифаларини бажарувчилар учун талаб этиладиган даража ҳамда иш стажи кўрсатилади. Бошқарув иши технологиясида иш вақтининг катта қисми (70%) хужжатлар билан ишлашга сарфланади. Шу сабабли хужжатлар алмашинувини доимо такомиллаштириб бориш лозим. Менежер меҳнатига, шунингдек, корхона ва ташкилотда ахборот оқимлари йўналиши ва хужжатлар айланиш технологияси мақбуллиги ҳам катта таъсир кўрсатади. Бу ерда хужжатлар ўтадиган босқичлар сонини уларни бирлаштириш натижасида қисқартириш катта самара бериб, натижада асосланмаган мувофиқлаштирув бартараф этилади. Агар мувофиқлаштириш муҳим бўлса, хужжатлар ўтиш босқичлари ўрнини алмаштириш ҳам яхши натижа беради. Хужжатлар алмашинувига кетадиган вақтни қисқартириш мақсадида улар ўтиш технологияси белгиланади, ахборот узатилишининг мақбул йўллари белгиланади. Раҳбар фақат бошқаларга топшириш мумкин бўлмаган хужжатларга имзо чекади. Хатлар тайёрлаш билан боғлиқ иш вақтини тежашда махсус намунали матнлар стандарт бланклардан фойдаланиш катта ахамиятга эга. Корхона ва ташкилотлар ўртасида ёзишмаларда келган хужжатни жавоби билан қайтариш кенг қўлланилади. Хужжатларни бир хиллаштириш ва стандартлаш - менежер меҳнатини ташкил этишнинг муҳим йўналишидир. Стандарт бланкларни қўллаш хатолар камайишига ва натижада бошқарув харажатлари қисқаришига олиб келади. Ахборот хажми мунтазам ортиб бораётган шароитда менежер меҳнатини механизациялаш ва автоматлаштириш айниқса муҳимдир. Мутахассислар фикрига кўра бошқарув аппаратида ташкилий ва хисоблаш машинаси, алоқа воситалари ёрдамида 7ғ% ишни механизациялаш мумкин экан. Менежер меҳнатини такомиллаштиришнинг муҳим ёўналиши иш жойини мақбул ташкил этиш ва энг аввало, меҳнат хусусиятларини бўлинмалар ўзаро

алоқасини ишлар муҳимлигини хисобга олган холда жойлаштиришдир. Иш столлари, ускуна, жавон, картотекалар қулай ва қўл етадиган қилиб жойлаштирилиши керак. Иш жойлари жойлаштирилиши ва уларни техника воситалари ҳамда ёрдамчи ускуналар билан жихозлашда узлуксиз ишлашни таъминлаш талабларини хисобга олиниши керак. Тажрибадан маълумки, иш жойини технология, эргономика, психофизиология, эстетика талабларига мувофиқ жойлаштириш меҳнат унумдорлигини ошириш (50% ва ундан кўпга) имконини беради. Бошқарув аппарати меҳнати учун санитар-гигиена меёрлари, температура, намлик, ёруғлик меёрлари, шовқин даражаси, шунингдек меҳнат ва дам олиш тартибларини хисобга олган холда шароит яратиш мухим ахамиятга эга. Меҳнат унумдорлигига - психологик омил, ходимлар ва раҳбар, шунингдек ходимлар ўртасидаги ўзаро муносабатлар ҳам катта таъсир кўрсатади. Уларнинг кайфияти, меҳнат фаоллиги, охир натижада меҳнат натижалари бу омилга боғлиқ бўлади. Бошқарув самарадорлиги асосан раҳбар ўз вазифасини қанчалик муваффақиятли бажариш билан боғлиқ бўлади. Хозирги давр менежери меҳнат ва бошқарувни ташкил этишнинг янги илмий ва техникавий ечимлари, усулларини қўллаши, ишлаб чиқариш имкониятларини иқтисодий равишда кенгайтириши лозим. Менежер ҳам ташкилотчи, тарбиячи, ҳам изланувчи, маъмуриятчи сифатларига эга бўлиши керак. Менежерлар томонидан қабул қилинадиган қарорлар мураккаблиги ва жавобгарлик ортиши бажариладиган ишлар турли - туманлиги улардан вақтни унумли тақсимланиши талаб қилади. ўз фаолиятини режалаштиришни билмайдиган, фақат жорий масалалар билан шуғулланувчи менежерлар фақат бошқарув жараёнида вужудга келувчи у ёки бу вазият натижаларини тахлил қилишгагина улгуруб, келажакда қилиниши лозим бўлган ишларни хал этиш учун вақт тополмай қоладилар.

Менежер фаолияти мақсадини белгилашда аввало ундан юқорироқ бошқарув тизими олдида турган вазифалардан келиб чиқиши лозим, чунки акс холда бутун тизим фаолиятига тўғри келмайдиган (ёки қарама-қарши) иш кўриши мумкин. Раҳбар иши суръатининг тезлиги унинг меҳнат фаолияти тўлақонли дам олиш билан, шунингдек иш куни давомида меҳнат турлари алмашинишини талаб этади, чунки фақат шундай қилинганда меҳнат юқори самарали бўлиши, иш қобилияти тўлиқ тикланиши мумкин. Менежер меҳнатида мақбул иш суръатини ўрнатиш, у амалга оширувчи харакатларнинг доимий тартибини ўрнатиш жуда мухимдир. Менежер иш вақтининг катта қисми хужжатлар билан ишлашга сарфланади. Олинувчи ахборот (хат, фармойиш, хужжат ва х.к.лар) хажми жуда катта. Бундай холда ахборотни «фильтрдан» ўтказиш жуда мухимдир. Раҳбарга фақат у ҳал қилиши мумкин бўлган ахборот берилиши лозим. Бу босқичда раҳбарга ахборотни ижрочилар ўртасида тақсимловчи котиб ёки ёрдамчи (референт) катта ёрдам кўрсатади. У малакали ходим бўлиши, бошқарувнинг барча бўлинмалари ва ташкилотлари фаолияти хусусиятини билиши лозим. Раҳбар ва унга бўйснувчи бошқарув аппарати ўртасида мажбуриятларни мақбул тақсимлаш раҳбар иш авқтини самарали сарфлашда имкон беради. Ижрочиларга мавжуд қонунчилик доирасида иложи борича кўпроқ хужжатга имзо чекиши учун имкон бериши керак. Бу раҳбар вақтини тежаш, ижрочилар ташаббускорлиги ва жавобгарлигини ошириш имконини беради. Менежерлар фаолиятида турли-туман йиғилиш ва мажлислар муҳим ўрин эгаллаб, уларга иш вақтининг 70%и сарф бўлади. Шу сабабли, мажлисларни тўғри ташкил этиш учун қуйидагиларга алоҳида эътибор бериш лозим. 1. Мажлисда кўриладиган масала фақат жамоа томонидан ҳал этиладиган муаммодан иборат бўлиши керак. Бу муаммо битта мажлис давомида ҳал этилиши лозим.

2. Мажлис қатнашчилари мухокама этилаётган муаммо бўйича етарли тажриба ва билимга эга бўлишлари керак. 3. Мажлисда кўриладиган масалалар мавзуси қатнашчиларга улар тайёргарлик кўриш учун вақтга эга бўлишлари учун аввалдан эълон қилиниши лозим. 4. Йиғилиш ўтказиладиган сана, вақт ва жой аввалдан кўрсатилиши лозим, чунки унинг қатнашчилари ўз иш вақтларини режалаштиришлари керак. 5. Йиғилиш раҳбари аввалдан йиғилиш мақсади ва ўтказилиш шаклини белгилаш лозим. Йиғилиш ўтказилиш тартиби, эркин, ишчан мухокама учун шароит яратиш ҳам мухимдир. Раҳбарнинг кўплаб мажбуриятлари ичида ташриф қилувчиларни қабул қилиш ва сухбат ўтказишни алоҳида ажратиб кўрсатиш лозим. қўл ортида ишловчилар ташаббуси билан қабул қилиш учун алоҳида вақт ажратиш мухимдир, чунки «очиқ эшиклар сиёсати» ташқаридан демократик хусусиятга эга бўлсада, иш вақтини нотўғри сарфлашга олиб келади. Сухбат давомида раҳбар саволлар бериш йўли билан ходимлардан улар ниятини аниқ билиб олиши, ўз илтимос ёки таклифларини асослаб беришига интилиши керак. Агар сухбат раҳбар ташаббуси билан амалга ошадиган бўлса, ходим сухбат вақти ва мақсади хақида маълумотга эга бўлиши керак. Бу ходимга масала мазмуни бўйича тайёргарлик кўриш психологик тангликка дуч келмаслик учун имкон яратади. Сухбат давомида ўзаро ишонч муҳитини яратиш у муваффақиятли бўлишига имконият беради. Бунда раҳбар мухбат мақсади ва ходимнинг ўзига хос хусусиятларини хисобга олиши керак. Сухбат охирида раҳбар албатта мухокама этилган масала бўйича эришилган натижа ва уни кейинча ҳал этиш йўлларини қайд қилиб қўйиши керак. Раҳбар меҳнати самарадорлигининг муҳим омилларидан бири - қабул қилинган қарорларни бажарилишини назорат қилишни ташкил этишдир. Назорат раҳбарнинг доимий вазифаси бўлиб, унинг иш режасида хисобга

олиниши лозим, ҳамда материаллар билан танишув, шахсан маълумот бериш учун қабул қилиш, инспекция қилиш йўли билан амалга оширилади. Назорат қилишнинг қулай шакли - топшириқларни махсус муддатли карточкалар ва перфокарталар воситасида хисобга олишдир. Раҳбар бутун жамоа ва бошқарув аппарати осойишта ишлаши учун шароит яратиши лозим, чунки бутун бошқарув тизими ва натижада бутун ишлаб чиқариш самарадорлиги шу нарсага боғлиқдир.

Асосий адабиётлар 1. Узбекистон Республикаси конституцияси. Т.: Узбекистон, 1992. 2. Каримов И.А. Узбекистон иктисодий ислохатларни чукурлаштириш йулида. Т.: узбекистон, 1995. 3. Зайнутдинов Ш.Н., Муракаев И.У. Основў менеджмента. Т.: Укитувчи, 1996. 4. Мескон М., Альберт М., Хедоури Ф. Основў менеджмента. Пер.с англ. М.: Дело, 1995.

O'xshashlar

Бошқарув тизимида менежерлар фаолиятини ташкил этиш

Бошқарув тизимида менежерлар фаолиятини ташкил этиш

Ресторан корхонаси иш фаолиятини ташкил этиш менежменти

Корхонани ташкил этиш ва унинг фаолиятини тўхтатиш

Инновацион корхоналарида патент ва лицензиялаш фаолиятини ташкил этиш